http://ascenteq.com/project/epdp

ሓው መስፍን መንግስቱ ኣብ ፌስ ቡክ ገጹ ካብ ዘውጸኦ ዝተወስደ 

ብ23 ሰነ 2025 ኣብ ሃገረ ጀርመን ብመስዋእቲ ዝዓረፈ ሓርበኛ ተኸስተ ተስፋማርያም ዝተሰመዓና መሪር ሓዘን ንገልጽ። ተኸስተ ካብ ንእስነቱ ጀሚሩ ኣብ 2ይ ደረጃ ቤት ትህርቲ ቅዱስ ጊዮርገስ መንደፈራ ሓደ ካብቶm ኣስታት 400 ዝኾኑ ንጥፋት ስሩዓት ተጋድሎ ሓርነት ኤርትራ ከም ዝነበረ ሓው መስፍን መንግስቱ ይሕብር። ተኸስተ ብትምርቱ’ውን ንፉዕ ስለ ዝነበረ፡ ናብ ዩኒቨርሲቲ  መሕለፊ ነጥቢ ረኺቡ፡ ካብ 1972 ክሳብ 1974 ኣብ ቀድማዊ ሃይለስላሴ (ኣዲስ ኣበባ) ዩኑቨርስቲ ምስ ተመሃረ፡ ኣብ ኢትዮጵያ ብዝተፈጥረ ፖለቲካዊ ናዕብን ለውጥን ኣቋሪጹ ናብ ኤርትራ ተመሊሱ።

ብ1975 ብዝነበረ ጻዕቂ ተሰለፍቲ ናብ ሜዳ ክስለፍ ስለ ዘይከኣለ ኣብ ዓዱ ኣባል  ምንቅስቓስ  መንእሰያት ተሓኤ ኮይኑ ቀጺሉ። ብ1978 ኣብ ሓራ ከተማ መንደፈራ ኣብ ዝተኻየደ መስራቲ ጠቕላላ  ሃገራዊ  ጉባአ ማሕበር ሓረስቶት ኤርትራ ተሳቲፉ፡ ብ1979 ኣብ ዝተኻየደ 2ይ ኣኼባ መሪሕነት ማሕበር ሓረስቶት ድማ ብዝነበሮ ብቕዓት ኣባል ፈጻሚ ኮይኑ ተመሪጹ ልሉይ ግደ ተጻዊቱ። ኣብቲ ዝገበሮ ምንቅስቓስ መንእሰያት መሬት ሕርሻ ናይ ምርካብ መሰሎም ከም ዝሕሎ ኣብ ምግባርን ጐዳእቲ ባህልታት ኣብ ምውጋድን ግደ ከም ዝነበሮ እውን ይንገረሉ።

ኣብ ርእሲዚ ኣብ ሃገረ ጀርመን ኣብ ዝተገብረ ቃልሲ ንሓርነት ድማ ሓደ ካብቶም ኣንጻር ወጽዓ ህግደፍ ቅድሚት ዝስለፉ  ምናብሩ ናይ ቐረባ መቓልስቱ ይምስክሩ።

መላእ ኣባላት ሰልፊ ዲሞክራሲ ህዝቢ ኤርትራ (ሰዲህኤ) ብመስዋእቲ ሓርበኛ ተኸስተ ተስፋማርያም ዝተስመዖም ሓዘን እናገለጹ፡ ንዕኡ መንግስተ-ሰማይ የዋርሶ ንቤተሰቡን መቓልስቱን ድማ ጽንዓትን ኣኻእሎን ይሃቦም ይብሉ።

ቤት ጽሕፈት ዜና ሰዲህኤ

29 ሰነ 2025

ትካል መግቢ ዓለም ሕቡራት ሃገራት (WFP፡) ኣብ ክልል ትግራይ; ኣብታ ዝበዝሑ ናይ ውግእ ተመዛበልቲ ተዓቚበሙላ  ዘለዉ ከተማ ሽረ ዝነበረ ቤት ጽሕፈቱ፡ ኣብ መወዳእታ ሰነ 2025 ከም ዝዓጽዎ ምሕባሩ መርበብ ኣዲስ ስታንዳርድ ሓቢራ። ወኪል ናይቲ ትካል ቤት ጽሕፈት ሽረ፡ ለቫን ትቻትቻው፡ ነቲ ምዕጻው ኣረጋጉጹ፡ ኣብ ዞባ ሰሜናዊ ምዕራብ ትግራይ ዘካይድዎ ስርሒት ግና ከምዝቕጽል ኣፍሊጡ።

እቲ ወኪል ቤት ጽሕፈት ኣተሓሒዙ፡ ምዕዳል መግቢ ኣብቲ ከባቢ ብመንግስቲ ኣሜሪካ ንዝድገፍ “ናይ ሓባር ህጹጽ ስርሒት” ንዝተባህለ ዘይመንግስታዊ ትካል ከም ዝርከብ ኣፍሊጡ። ኣብ ኣብያተ-ትምህርቲ ንዝወሃብ ኣገልግሎት ምዕዳል መግቢ ግና  ትካል መግቢ ዓለም ባዕሉ ከም ዝቕጽሎ ሓቢሩ። ክላይረ ዝተባህለት ወሃቢት ቃል ትካል መግቢ ዓለም ኣብ ኢትዮጵያ ብወገና፡ እዚ ዝውሰድ ዘሎ ናይ ምዕጻው ስጉምቲ ኣካል ናይቲ ብ2024 ምስ መንግስቲ ኢትዮጵያን ለገስቲ ኣካላትን ብምስምማዕ ዝተወሰነ፡ ንክልላት ትግራይ፡ ኣምሓራን ዓፋርን ዝምልከት ናይ ምስግጋር መስርሕ ምዃኑ ሓቢራ። ብዘይካዚ ትካል መግቢ ዓለም ምንቅስቓሱ ኣብቲ ከባቢ፡ ቅድሚ ውግእ ትግራይ ጅማሩ ምንባሩ እውን ገሊጻ።

ናይቲ ምዕጻው ዓላማ፡ ምስ ካለኦት ለገስቲ ብምትሕብባር ዝሓሸ ኣገልግሎት ንምሃብ ንከኽእል ምዃኑ’ውን ጠቒሳ፡ ኣብ ከተማ መቐለ ብዘሎ ቤት ጽሕፈት ብዝወሃብ ምምሕዳር፡ ኣብ ትግራይ ን280 ሺሕ ህጽናት፡ ኣደታትን ኣብ ዝተሓተ ደረጃ ዝርከቡ ሓረስቶትን ከምኡ እውን ኣብ ኣብያተ-ትምህርቲ ዝበሰለ መግቢ ብምቕራብ ከም ዝቕጽል ኣፍሊጣ። ኣብ መወዳእታ ከኣ ብሰንኪ ዘጋጥም ዘሎ ሕጽረት ዝተፈላለዩ  ቀረባት፡ ንነፍሲ ወከን ተመዛባሊ  ዝወሃብ ዝነበረ ዓቐን ሓገዝ ይንኪ ከም ዘሎ ኣመልኪታ።

ኣብዚ እዋንዚ ኣብ ፖለቲካ ትግራይ ምምላስ ተመዛበልቲ ናብ መረበቶም ዝለዓለ ኣጀንዳ ኮይኑ ይሰሓሕብ ከም ዘሎ ዝዝከር እዩ።

ብዕለት 01.12.1942 ኣብ ዓንሰባ በርዑና ኣብ ዝተባህለት ዓዱ ዝተወልደ ገዲም ተቓላሳይ  ዓንደጼን  ግርማይ፡ ብ21 ሰነ 2025  ተሰዊኡ ዝብል ሓበሬታ ብመሪር ሓዘን ሰሚዕናዮ።  ዓንደጼን ናይ ትምህርቲ ዕድሚኡ  ምስ ኣኸለ ኣብ ከባቢ ዓዶም ኣብ ዝነበረ ናይ መባእታ ቤት ትምህርትን ኣብ ከተማ ከረንን ትምህቱ ድሕሪ ምክትታል፡ ኣብቲ ብቤት ትምህርቲ እተገ መነን ዝፍለጥ ዝነበረ ናይ ጥዕና ቤት ትምህርቲ ኣስመራ ተማሂሩ። በቲ ዝተማህሮ ሞያ ድማ ኣብ ባጽዕ/ማሳዋ ኣብ ናይ ስራሕ ዓለም ኣገልጊሉ። ብ1975 ኣብ ተጋድሎ ሓርነት ኤርትራ (ተሓኤ) ተሰሊፉ፡ ኣብ ሳሕል ኣብ ዝነበረ  መደበር ታዓሊም መባእታዊ ወተሃደራውን ፖለቲካውን ትምህርቲ ወሲዱ።ድሕሪ ታዕሊም በቲ ዝነበሮ ሕክምናዊ ትምህርትን ተመኩሮን ኣብ ወተሃደራዊ ሕክምና ተመዲቡ፡ ኣብ 1976 ኣብ ምምሕዳር ቁጽሪ 8 ደንበ ጐለም ኣብ ዝበሃል ማእኸል ተመዲቡ። ቀጺሉ ድማ ኣብ 1977 ኣብ ሓራ ከተማ መንደፈራ ከምኡ’ውን ብ1978 ኣብ መደበር ሕክምና ስውእቲ ኣለም መስፍንን ካልኦት ናይ ጥዕና ማእከላትን ብተወፋይነት ግቡኡ ፈጺሙ። ብዘይካዚ ኣብ 1977 ከተማ ዓዲ ቀይሕ ካብ ሰራዊት መግዛእት ነጻ ንምውጻእ ኣብተገብረ ምድላዋት’ውን ምስቲ ኣብቲ ከባቢ ዓሪዱ ዝነበረ ኣካል ሰራዊት ሓርነት ኤርትራ  ናይ ቀዳማይ ረዲኤት ጉጅለመራሒ ኮይኑ ኣብ ዉዑይን ዝሑልን መደባት ተቓሊሱ።

ብምቕጻል ኣብ ወተሃደራዊ ሕክምና ዳግመ-ስርርዕ ድሕሪ ምክያዱን ብሪጌዳት ምምስራተንን፡ ኣብ ዝተፈላለየ ሕክምናዊ ማእከላትን ክፍልታትን ብተወፋይነት ከም ዝተቓለሰ ናይ ቃልሱ ተመኩሮ ይምስክር።

ሓርበኛ ዓንደጼን ግርማይ ኩነታት ተቐይሩ ናብ ሃገር ጀርመን ምስ ኣምረሐ እውን ክሳብ ብሕማም ምኽንያት  ዓዲ ስውዕል፡ ኣብ ዝተፈላለያ ስርዒታት ተጋድሎ ሓርነት ኤርትራ ሰውራዊ ባይቶን ሰልፊ ዲሞክራሲ ህዝቢ ኤርትራን ካብ ተራ ኣባል ክሳብ ኣባል ምምሕዳር ሽማግለ ጨናፈር ኮይኑ ከይሰልከ ብትብዓትን ብተወፋይንትን ተቓሊሱ። ኣብ ጀርመን ብሓፈሻ፡ ብፍላይ ድማ ኣብ ፍራንክፈርት ዝተኻየዱ ፈስቲቫላት ኤርትራን ዓመታዊ ኣህጉራውን ሰውራውን በዓላት ካብ ምስንዳእ ክሳብ ምዝዛም ዕዙዝ ሓላፍነታዊ ብጽሒት ካብ ዝነበሮ ናይ ቃልሲ ብጾት ሓደ ብምዃን ከኣ ካብ ቃልሲ ኣይበኾረን።

ሓርበኛ ተቓላሳይ ዓንደጼን ግርማይ፡ ኣብ መትከላት  ሰውርኡን ህዝብን ጽኑዕ፣ ነታ ንሱን ብጾቱን ዝብህግዋ ኤርትራ ንዝተጠለመ መብጻዓታታ መሊኡ ክዕወት፡ ኣብቲ 1989 ዓ.ም ኣብ ቶጓን ዝተጋብኤ ሳልሳይ ጉባኤ ተጋድሎ ሓርነት ኤርትራ ሰውራዊ ባይቶ ንጨናፍር ጀርመን ወኪሎም ካብ ዝተሳተፉ ኣሓትን ኣሕዋትን ሓደ ነይሩ።

ዓንደጼን ካብ ዝሳተፈሉ ዝነበረ ካልእ መዳይ፡  ኣብ ዓበይቲ ታሪኻዊ ኣጋጣምታት ብዝነበሮ ናይ ስነጽሑፍ ክእለት፡ ምእንቲ ነጻነት ዝተኻየደ ቃልስን ኣብቲ ቃልሲ ዝተፈጸመ ጀግንነትን ከምኡውን ንተራ ደቂ ኣንስትዮ ኣብ ቃልስን ስድራን ብዝምልከት ብቐጻሊ ዘንጸባርቕ ዝነበረ እዩ። ዓንደጼን ኣብ መበል 83 ዕድመኡ ብ21 ሰነ 2025 እዩ  ኣብ ገዝኡ ብቤተሰቡ እናተኣልየ  ዓሪፉ።

ዓንደጼን ኣብ ሓዳሩ ዕዉትን ኣቦ ሓሙስተ ደቅን እዩ። ብደቑ ፍጹም፣ኣለም፡ ኣፈወርቂ፡ ኣልማዝን ጠዓመን ከምኡውን ኣብ ቃልሲ ነጻነትን ሓርነትን ብዝነበሮ ግደ  እንዳተዘከረ ክነብር እዩ።   

እነሀ ከኣ ሕድሩ እዩ ዝውረስ እምበር፡ ካብ መስዋእቲ ዝተርፍ ተቓላሳይ ስለ ዘየለ፡ መላእ ኣባላትን መሪሕነትን ሰዲህኤ፡ ናይቲ ሓዘን ተኻፈልቲ ምዃና እናገለጽና፡ ንስዉእ መንግስተ ሰማይ የዋርሶ፡ ንስድራ ቤቱን መቓልስቱን ከኣ ጽንዓትን ኣኻእሎን ይሃቦምና/ይሃበና ንብል።

ገረዝጊሄር ተወልደ

ኣቦመንበር ሰዲህኤ

ኣብዚ እዋን’ዚ ምስ እስራኤልን ኢራንን ምልላይ ዘድለየ፡ ኣብ መንጎ ክልቲአን ሃገራት ብዝተኸፍተ ኣዝዩ ኣዕናውን ናብ ዝለዓለ ደረጃ ዝዓርግ ዘሎን ውግእ ይካየድ ብምህላዉ፡  ናይ ዓለምና ዝለዓለ ኣጀንዳ ኮይነን ስለ ዘለዋ እዩ።

እስራኤል ኣብ ማእከላይ ምብራቕ፡ ኣብ ምብራቓዊ መወዳእታ ባሕሪ መደትራኒያን እትርከብ ብ14 ጉንበት 1948 ዝተመስረተትን ኣብ ሕቡራት ሃገራት ከም ልኡላዊት ሃገር ዝተመዝገበትን እያ። ብሰሜን ምስ ሊባኖስ፡ ብሰሜናዊ ምብራቕ ምስ ሱርያ፡ ብምብራቕን ደቡባዊ ምብራቕን ምስ ዮርዳኖስ፡ ብደቡባዊ ምዕራብ ምስ ግብጺ ብምዕራብ ድማ ምስ ባሕሪ ሜዲትራንያ እትዳወብ ሃገር እያ። እዚ ግን ንጉዳይ ፍልስጤም ዝዘንግዐ ከምዘይኮነ ክፍለጥ ይግባእ።

ስፍሓታ 22,757 ትርብዒት ኪሎሜትር ክኸውን እንከሎ፡ ብዝሒ ህዝባ ድማ፡ 9.77 ሚልዮን ኣቢሉ ይኸውን። 6 ብቋንቋ ሂብረው መክሆዛት ዝበሃላ ምምሕዳራዊ ክፍለ ሃገራትን 15 ንኡሳን ክፍለ ሃገራት ድማ ኣለዋኣ።

 ዋና ከተመኣ እየሩሳለም ኮይና፡ እንተኾነ ምስቲ ምስ ፍልስጥኤም ዘለዋ ናይ ነዊሕ ግዜ ምስሕሓብ፡ ተልኣቪቭ እያ ዝብሉ እውን ኣለዉ። ጠቕላላ ብዝሒ ህዝቢ ከተማ  እየሩሳለም 919 ሺሕ ክኸውን እንከሎ፡ ካብዚ እቲ 350 ሺሕ ኣብ ምዕራባዊ ክፋል ናይታ ከተማ ዝነብር እዩ። ብዝሒ ህዝቢ ተልኣቪቭ ድማ 452 ሺሕ ምዃኑ ይንገር። ቀዳማይ ቋንቋ እስራኤል ሂብሩ ክኸውን እንከሎ፡ ዓረብ እውን ብኻለኣይ ደረጃ ይዝረብ። ካብዚ ሓሊፉ ቋንቋ ሩሲያ ዝዛረቡ ዜጋታት ከም ዘለዉዋ’ውን ይንገር። ገንዘብ እስራኤል ሸከል ይበሃል።  ዝዓበየት ወደብ  ናይታ ሃገር ሃይፋ እያ። 

ኢራን ኣብ ኤስያ እትርከብ፡ ኣብታ ክፍለ ዓለም ብስፍሓታ 6ይ ደረጃ እትሕዝ  ሃገር ምዃና ዝንገረላ፡ ቅድሚ “ኢራን” ምባላ “ፐርሺያ” ትበሃል ዝነበረት፡ ብ26 ሰነ 1945 ኣብ ሕቡራት ሃገራት ከም ኣባል ዝተመዝግበት ጥንታዊት ሃገር እያ። ብሰሜን ምስ ኣዘርባጃን፡ ኣርመንያ፡ ቱርከሚስታንን ባሕሪ ካስፒያንን፡ ብምብራቕ ምስ ፓኪስታንን ኣፍጋኒስታንን፡ ብደቡብ ምስ ወሽመጥ ፐርሺያን ወሽመጥ ኦማንን፡ ብምዕራብ ድማ ብቱርክን ዒራቕን ትዳወብ። ካብቲ 7, 680 ሺሕ ኪሎሜትር ዝኸውን ወሰናስና እቲ ሓደ ሲሶ ማያዊ ምዃኑ ይሕበር።

ጠቕላላ ስፍሓት ኢራን 1,648,105 ትርብዒት ኪሎሜተር ክኸውን እንከሎ ብዝሒ ህዝባ ድማ 83,024,745 እዩ። ኢራን 31  ብገዛእ ርእሰን ዝመሓደራ ክፍለ-ግዝኣት ኣለወኣ። ዋና ቋንቋ ናይታ ሃገር ፐርሺያ (ፋርሲ) እዩ። ዋና ከተማኣ ድማ ቴሀራን እያ። ነበርቲ ቴሀራን ኣስታት 9,730,000 እዮም።   ስፍሓት እዛ ዋና ከተማ  ከኣ 730 ትርብዒት ኪሎሜተር እዩ። ገንዘብ ኢራን ሪያል ይበሃል። ዝዓበየት ወደብ ኢራን ባንዳር ኣባስ ትበሃል።

እስራኤልን ኢራንን ኣብ መንጎአን ሃገራት ሱርያን ዒራቕን  ብምህላወን ብመሬት ዘይራኸባ  ክነሰን እየን ሓደገኛ ውግእ ዘካይዳ  ዘለዋ። ቀንዲ መባኣሲኤን መሬት ዘይኮነ፡ ፖለቲካውን  ኣብቲ ዞባ ዝጸንሔን  ዘሎን ጸጥታውን ዲፖሎማስያውን ጽልዋታት ዘለዎ ፍልልይ ናይ ኣተሓሳስባ ኮይኑ፡  ኣብቲ ዞባ ናይ “መን ዓብለለ?” ውድድር እውን እዩ። እዚ 6ይ መዓልቱ ሒዙ ዘሎ ዝተፈላለያ ሃገራትኳ ንእስራኤል ኮነ ንኢራን ዝድግፋ ሃገራት መግለጽታት ዘውጸአ እንተለዋ ዛጊት ብግብሪ ርኡይ ኢዳ ዝሓወሰት የላን።  

  ፈስቲቫልን  ሰሚናርን  ኤርትራ  2025

እቲ ብሓልዮት ኤርትራዊ ማሕበር ኣብ ጀርመን ብምትሕብባር ኣባላት ፖሊቲካዊ ሓይልታት ኤርትራ ኣብ ከተማ ፍራንክፎርት ዝካየድ ሰፊሕ ፈስቲቫልን ሰሚናርን፡ እንሆ እዚ ዓመት እዚ እውን   ንማሕበራዊ፡ ፖሊቲካውን ምሕደራ ንሃገርን ህዝብን ኤርትራ ዘንጸባርቅ መድረኻዊ መደባት ዝሓዘ ምድላዋት ሰሪዑ ይርከብ ። ስለዚ  ኩሉ  ብህዝቡን ሃገሩን ዝግደስ  ንኽሳተፎ  ጸዊዒትና  ነቕርብ ። 

ፈስቲቫል ዝግበረሉ ቦታ፡ ኣብ ከተማ ፍራንክፎርት Johann Wolfgang Goethe Universität Merton str 26 - 28 እዩ።

ኣብዚ ኣገዳሲ ናይ ህዝቢ ርክብ ዝካየደሉ ፈስቲቫልን ሰሚናርን ፍራንክፎርት 2025 ምስታፍ ንኩሉ ኤርትራዊ ዝምልከት ኮይኑ   ንመደባትና ዝምልከት ቀጻሊ ሓበረታ ከነስዕብ ኢና።

ብሓድነት ንሓርነት !!!

ኣሳናዳኢት ሽማገለ 2025

ኣብ ሱዳን ብሰንኪ ውግእ ካብ ዝተመዛበሉ ኣሸሓት ብኸፊል (ካብ ሕቡራት ሃገራት ዝተረኽበ ስእሊ)

 ፈረንሳዊ ተጣባቒ ጉጅለ  (French advocacy group)፡ ኣብ ሱዳን ዘሎ ውግእ ጠጠው ንከብሉ ናብ ቤት ምኽሪ ጸጥታ ሕቡራታ ሃገራትን ዋና ጸሓፊኡ ኣንቶኒዮ ጉተርዝን ብጉዳይ ሱዳን ህጹጽ መጸዋዕታ ከም ዘቕረበ ሬድዮ-ደባንጋ ኣፍሊጣ። እቲ ጉጅለ ኣብቲ መልእኽቱ፡ ነቲ ኣብ ሱዳን ዝካየድ ዘሎ ውግእ ጠጠው ንምባል ፖለቲካዊ ቅሩብነት ከም ዘድሊ ኣብቲ ናይ 8 ሰነ 2025 ህጹጽ ምሕጽንታኡ ኣስፊሩ። ቅድሚ ሕጂ ውድብ ሕቡራት ሃገራት ነቲ ኣብ ሱዳን ዘሎ ኩነታት “ካብ ዓለምና ዝለዓለ ምምዝባል ዝተራእየሉ” ብዝብል ገሊጽዎ ከም ዝነበረ ከኣ ኣብቲ መጸዋዕታኡ ጠቒስዎ።

እቲ ጉጅለ ብወኪሉ ኣብ ዳርፉር ኣቢሉ ዝጸሓፎ መልእኽቲ ብኣድራሻ ናብተን ቀወምቲ ኣባላት ቤት ምኽሪ ጸጥታን ዋና ጸሓፊ ናይቲ ቤት ምኽርን ዝተላእከ ኮይኑ፡ ቀንዲ ትሕዝቶኡ ከኣ ብቕልጡፍ ተኹሲ ጠጠው ንክብልን ናይ ኣጽዋር እገዳ ክውሰንን ከምኡ ከኣ ነቶም ብሚልዮና ዝግመቱ ኣብ ጸገም ወዲቖም ዘለዉ ሱዳናውያን ረዲአት ክበጽሓሉ ዝኽእል ኩነታት ንክፍጠር ዝጽውዕ እዩ። እቲ ወኪል ናይቲ ተጣባቒ ጉጅለ፡ ነቶም ዝምልከቶም ኣካላት፡ ብፍላይ ንቀረብ መግብን ሕክምናን ብዝምልከት “እቲ መፍትሒ ኣብ ኢድኩም’ዩ ዘሎ” ከም ዝበሎም እቲ ዜና ኣመልኪቱ።

እቲ ዜና ኣብ ሱዳን ኣብ መንጎ ክልቲኦም ጀነራላት ዝመርሕዎ ዝካየደ ዘሎ ውግእ፡ ኣብ ዝሓለፉ ክልተ ዓመታት ነታ ሃገር ከም ዘዕነዉዋ ብምጥቃስ፡ ብሰኪ’ቲ ውግእ 150 ሺሕ ሰባት ከም ዝሞቱ፡ 13 ሚልዮን ሰባት ከም ዝተመዛበሉን 14 ሚልዮን ግዳያት ከኣ ኣብ ዝለዓለ ሓደጋ ጥሜት ከም ዝርከቡ ኣስፊሩ።  ጸብጻብ ሕቡራት ሃገራት ብወገኑ እቶም 11.5 ሚልዮን ኣብ ውሽጢ ሃገር ዝተመዛበሉ ኮይኖም፡ 25 ሚልዮን ሰባት ከኣ ብድምር  ሰብኣዊ ረዲአት ዘድልዮም ምዃኖም ይሕበር

እቲ ዜናዊ ጸብጻብ ኣብ ክንዲ “ብሰንኪ እምቢታ ክልቲኦም ጀነራላት ክንሕግዝ ፈቲና ኣይከኣልናን” ምባል፡ ንክቲኦም ኣጊድካ ነቲ ዕንቅፋት ምውጋድ ከም ዝግባእ ጠቒሱ። እቲ መጸዋዕታ ጉዳይ ሕማም ሸሮኽ ኣብ ከባቢ ካርቱምን ህጹጽ ሰብኣዊ ኩነታት ኣብ ምምሕዳራት ዋይት ናይል፡ ሰሜን ኮርዶፋንን ዳርፎርን ብፍሉይነት ጠቒሱ።

ፈጻሚ ቤት ጽሕፈት ፖለቲካዊ ሓይልታት ኤርትራ (ፖ.ሓ.ኤ) ብ30 ግንቦት 2025 ካልኣይ ምዱብ ኣኼባኡ ብማንዛ (zoom) ኣካይዱ። ኣብ’ዚ ኣኼባ’ዚ ፈጻሚ ቤት ጽሕፈት ብቐዳምነት ካብ’ተን 8 ኣብያተ-ጽሕፈት ዝቐረበ ጸብጻባት ንጥፈታተን ሰሚዑ። ከምኡ’ውን፡ ቤት ጽሕፈት ኣቦ መንበር ፖ.ሓ.ኤ፡ ብዛዕባ ህልዊ ኩነታት ኤርትራን ብደምበ ተቓውሞ ዝተመዝገበ ዓበይቲ ፓለቲካዊ ዓወታትን ዘጋጠሙ ሕጽረታትን ብዝርዝር ጸብጻብ ኣቕሪቡ።

ካብ’ዚ ተበጊሱ፡ ኣኼባ ፈጻሚ ቤት ጽሕፈት፡ ብዛዕባ’ቲ ብፈጻሚ ቤት ጽሕፈት ዝተኻየደ ንጥፈታት ድሕሪ ምምይያጥ፡ ዝተመዝገበ እወንታታትን ሕጽረታትን ገምጊሙ። ከምኡ ውን፡ ሃገርና ኣብ ትሕቲ ዲክታቶርያዊ ምምሕዳር ስርዓት ኣስመራ ትሓልፎ ዘላ ጽንኩር ፖለቲካዊ፡ ዲፕሎማስያዊ፡ ቁጠባዊ ማሕበራውን ጸጥታውን ሃለዋትን ብዝርዝር ተመያይጡ። ኣስዒቡ ብደረጃ ሃገራት ቀርኒ ኣፍሪቃ ዘጋጥም ዘሎ ቅልውላዋትን ውሽጣዊ ናይ ሕድሕድ ውግኣትን ብዕምቆት ዘትይሉ። ናይ’ዚ ጸገማት’ዚ እንኮ መፍትሒ፡ ሰላማውን ዲፕሎማስያውን ኣገባባት ጥራሕ ምዃኑ ብኣንክሮ ኣስሚርሉ።

ቀጺሉ፡ ብዛዕባ’ቲ ካብ  ዕለት 1-3 ነሓሰ 2025 ኣብ ከተማ ፍራንክፈርት ብምትሕብባር ኤርትራዊ ማሕበር ኣብ ጀርመንን ፖለቲካዊ ሓይልታት ኤርትራን ክካየድ ተመዲቡ ዘሎ ፈስቲቫል ኤርትራ ንምዕዋት ክግበር ዘለዎ ምድላዋትን ዘድሊ ምትሕብባራትን ኣኼባ ፈጻሚ ሽማግለ ብኣጽንዖት ተመልኪትዎ። ፈስቲቫል ኤርትራ 2025 ንኹሉ ብዘይ ኣፈላላይ ዘሳትፍ ውራይ ምዃኑ ድሕሪ ምርግጋጽ፥ ነዚ ዓቢ ሃገራዊ ዕማም’ዚ ንምዕዋት፡ ህዝብናን ፖለቲካዊ ሓይልታት ኤርትራን ንጡፍን እወንታውን ተኻፋልነቶም ከበርክቱ ጸዊዑ።

ኣብ መደምደምታ፡ ህዝቢ ኤርትራን ሓይልታት ምክልኻሉን ሓቢሮም ኢድ ንኢድ ተታሓሒዞም ዲሞክራስያዊ ለውጢ ንምርግጋጽ ብጽንዓት ክቃለሱ ኣኼባ ፈጻሚ ቤት ጽሕፈት ፖ.ሓ.ኤ መጸዋዕታኡን ምሕጽንታኡን ኣቕሪቡ። ከምኡ’ውን፡ ኣህጉራዊ ማሕበረ-ሰብ ኣብ ልዕሊ ዲክታቶርያዊ ስርዓት ኢሳያስ ዝገብሮ ጸቕጥታት ብምሕያል ነቲ ኣብ ልዕሊ ህዝቢ ኤርትራ ንዓሰርተታት ዓመታት ዝፍጸም ዘሎ ጥሕሰታት ሰብኣውን ሕጋውን መሰላትን ቅልውላዋትን ደው ክብል ተርኡ ክጻወትን ማዕረ ሓላፍነቱ ክብ ኢሉ ክርከብን ኣዘኻኺሩ።

እዚ ኣኼባ’ዚ፡ ኣብ ኤርትራ ኩሉ መዳያዊ ቅልውላዋት እናዛየደ፥ ተቓወምቲ ሓይልታት ኤርትራ ከኣ ፖለቲካዊ ለውጢ ንምምጻእ ኣብ ውሽጢ ይኹን ኣብ ግዳም ዝርከብ ዓቕምታተን ንምጥርናፍ ጽዓታተን ኣብ ዘበርኻሉ ዘለዋ እዋን ኢዩ ተኻይዱ።

ቤት ጽሕፈት ዜና ፖ.ሓ.ኤ

10 ሰነ 2025

ካብቶም ደብዳበ ዝጻሓፉ ብኸፊል ዝርከብዎም፡

ኣብ ኤውሮጳ፡ ሰሜን ኣሜሪካን ኣወስትራሊያን ዝነብሩ ዳርጋ ኩሎም ናይ ዶክተራት ማዓርግ ዘለዎም ምሁራትን ክኢላታትን ደቂ ኦሮሞ ብ5 ሰነ 2025 ናብ ኢሳያስ ኣፈወርቂ ዝጸሓፍዎ ደብዳበ ኣብ መርበብ “ኦሮሞ መዲያ ኔትዎርክ (oromo media natwork) ወጺኡ። 

እዞም ዝርዝር ኣስማቶም ምስቲ ደብዳበ ኣተሓሒዞም ዘስፈሩ 85 ምሁራትን ክኢላታትን፡ ኣብቲ ደብዳበኦም “ኣብ መበል 34 መዓልቲ ነጻነት ኤርትራ ኣብ ዘስማዕካዮ መደረ; ኣብ ልዕሊ መንነት  ኦሮሞ ንዝፈጸምካዮ፡ ዘይተጸበናዮ መጥቃዕቲ ኣዕዚዝና ንኹንኖ” ዝብል ሓሳብ ኣስፊሮም። ኣተሓሒዞም ድማ እቲ ናብ ሰልፊ ብልጽግና ዘትኮረ ዝመስል መደረኡ፡ ምስ ኦሮሞ ከተሓሕዞ ብምፍታን “ኦሮሞማ” ብዝብል ሸፈጥ ኣብ ልዕሊ ህዝቢ ኦሮሞ ቀጥታዊ መጥቃዕቲ ከም ዝፈጸመ ኣስፊሮም። ኣተሓሒዞም ድማ እዚ ተግባር ነቲ ህዝቢ ኤርትራ ኣብ ልዕሊ ህዝብን መንነት ኦሮሞ ዝነበሮ ኣወንታዊ ሚዛንን ኣረኣእያን ዘበላሹ እዩ ኢሎም ገሊጸምዎ።

ብሰንኪ ናይ ኤርትራ ፖለቲካ ዘይጥዑይ መልክዕ ምሓዙ፡ ብ28 ለካቲት 2020 ናብ ኢሳያስ ደብዳበ ጽሒፎም ከም ዝነበሩ ዝጠቐሱ እዞም ምሁራትን ክኢላትታን፡ ኣብቲ ናይ ሽዑ መልእኽቶም፡ ኢድ ኣእታውነት ንክልቲኡ ህዝብታት ስለ ዘየርብሕ ኣብ ጉዳይ ኢትዮጵያ ኢዱ ካብ ምእታው ንክትቁጠቡኳ ተማህጺነምዎ እንተነበሩ፡ ኣብ ክንዲ ነቲ ምሕጽንታ ተቐቢሉ፡ ዘመሓይሽ  ኣብ ልዕሊ ኦሮሞ  ዘለዎ ኣረኣእያ  እናኸፍአ ከም ዝመጸ ኣብቲ ደብዳበኦም ጠቒሶም።

እቶም ምሁራት ብኦሮሞነቶም ከም ዝሕበኑ ብምጥቃስ፡ እንተደኣ “ኦሮሞነት” ብኣሉታ ዝግለጽ ኮይኑ፡ “ትግርኛነት ከደኣ ብኸመይ ቅኑዕ ይኸውን?” ክብሉ ብምጥቃስ፡ መደረ ኢሳያስ ተጋራጫዊ ምንባሩ ኣስፊሮም። ኣብቲ ኣብ ዘየለ ነገር ዝበልዎ፡ “ኩሽቲኽ-ሰመቲክ” ዝበልካዮ ድማ ከምኡ ዓይነት ትረኻ ዝዕድም ዘሎ እዩ  ዝመስል ኢለምዎ። “ኤርትራኸ ካብቲ ዝበልካይ እንታይ እያ እትጥቀሞ? ንዝበል ሕቶ ከኣ መልሱ ንዓኻ ንገድፎ ድማ ኢሎም።

ኣብ መወዳእታ ድማ ዞባና ሰላም ርሒቕዎ ናብ ግሁድ ቅልውላው ዝኣቱ ዘሎም ምዃኑ ጠቒሶም፡ መደረ ኢሳይስ ድማ ነቲ ወጥሪ መሊሱ ወጥሪ ዝውስኽ ጥራይ ዘይኮነ፡ “ንመንነት ህዝብና ዘዋርድ እዩ” ኢለሞ።

እዚ ኢሳያስ ኣብ መደረኡ ንብሄር ኦሮሞ ብዝምልከት ዝጠቐሶ፡ ቅድሚ እዞም ምሁራትን ክኢላታትን ናይ ዝተፈላለዩ ፖለቲከኛታት ደቂ ኦሮሞ መዛረቢ ኮይኑ ዝጸንሐ እዩ።