http://ascenteq.com/project/epdp

ኮሚሽነር ኮሚሽን ሰብኣዊ መሰል ኢትዮጵያ፡ ዶ/ር ዳንኤል በቀለ ኣብ ኢትዮጵያ ዘጋጠመ ግህሰት ሰብኣዊ መሰላት መንቀሊኡ ኣብታ ሃገር  ዘሎ ዘይተፈትሐ ፖለቲካዊ ጸገም ምዃኑ ገሊጾም። ዶ/ር ዳንኤል ኣብ ዝሓለፈ 3 ዓመታት ኣብ ኢትዮጵያ ብሰንኪ ዘጋጠመ ግህሰት ሰብኣዊ መሰል ብዙሓት ላዕለዎት ፖለቲከኛታትን ስቪል ኣባላትን ኢትዮጵያውያን ከም ዝእሰሩ ጠቒሶም፡ ኣብ ክልል ትግራይ ዘሎ ግህሰት መሰላት ምስ ኮሚሽን ሰብኣዊ መሰል ሕቡራት ሃገራት ብሓባር ኮይኖም የጽንዕዎ ከም ዘለዉ እውን ኣረዲኦም።

እቶም ኮሚሽነር ምስ ማዕከን ዜና ቢቢሲ ኣብ ዝነበሮም ርክብ፡ ኣብ ኢትዮጵያ ፖለቲካዊ ቅልውላው ዝጠንቁ፡ ናይ ብዙሓት ንጹሃት ሰባት ሞት፡ ምምዝባልን ምብራስ ንበረትን ከም ዘስዓበ ኣብሪሆም። ምስዚ ኣተሓሒዞም ሕጂ እውን እቲ ፖለቲካዊ ጸገም ስለ ዘይተፈትሐ እቲ ግህሰት ሰብኣዊ መሰላት እውን ቀጻሊ ከም ዘሎ ኣቃሊዖም። ብፍላይ ኣብ ትግራይ ብዛዕባ ዘሎ ኩነታት እቲ ዝተፈጸመ  ግህሰት ዘለዎ ክብደትን ተሓታትነት ፈጸምቱን ብዝምልከት ኣብ ምጽናዕ፡ እቶም ነቲ መጽናዕቲ ዘካይዱ ዘለዉ ኣካላት ኣብ ትግራይ ንዝተፈላለዩ ክፍልታት ሕብረተሰብ የዘራርቡ ከም ዘለዉ  ኣፍሊጦም። እቲ ኣብ ትግራይ ዝካየድ መጽናዕቲ ኣብ 3 ኣዋርሕ ክወዳእ መደብ ከም ዝነበረ፡ እንተኾነ ብጸጣዊ ምኽንያት ሓደሓደ ቦታት ምብጻሕ ስለ ዘጸገመ ካብቲ ዝተባህሎ ከይድንጒ ስኽፍታ ከም ዘለዎም ኣፍሊጦም።

ዶ/ር ዳንኤል በቀለ ኣብ ትግራይ ዘሎ ጥሜት ብዝምልከት፡ እቲ ጉዳይ ዝምልከቶም ኣካላት ብውድብ ሕቡራት ሃገራት ብኣሃዛት ኣሰንዮም ዘቕረብዎ ኣሰካፊ ጸብጻባት ኩሎም ዝምልከቶ ኣካላት ክቕበልዎ ከም ዝግባእ ጠቒሶም። ኣብ ትግራይ ኣብ ዝርከባ ሆስፒታላት ብዋሕዲ መግቢ ዝሳቐዩ ህጻናት ከም ዝተዓዘቡ ኣይሓብኡን።  ንክልል ኦሮምያ ኣብ ዝምልከት ከም ዝሓበርዎ ከኣ፡ ኣብቲ ክልል ሕማቕ ኣተሓሕዛ ኣብያተ-ማእሰርትን ኣብያተ-ፍርድን ከም ዘሎ ኣረጋጊጾም። ንጹሃት ስባት ብተኸታታሊ ብዝተዓጥቁ ሓይልታት ከም ዝቕተሉ’ውን ሓቢሮም።

ኩልና ከም እንዝክሮ’ ኣብ ኤርትራ ኣብ ዝሓለፈ 30 ዓመታት ክፍጸም ዝጸንሐን ጌና’ውን ዝፍጸም ዘሎን ዘስካሕክሕ ኩሉ ዓይነት ግህሰታት ብሰንኪ ኣብታ ሃገር  ግሉጽነትን ናጻ መራኸብታትን  ዘይምህላው ዝዛረቡ ኣካል ከምዘየለ ዝዝከር እዩ።

ፈጻሚ ሽማግለ ሰልፊ ዲሞክራሲ ህዝቢ ኤርትራ (ሰዲህኤ) ነዚ ድሕሪ ናይ 8 ኣዋርሕ ጽዕጹዕ ውግእ: ኣብ ትግራይ ተኸሲቱ ዘሎ ሓድሽ ምዕባለ ብዕቱብ ንምምዛን ብ3 ሓምለ 2021 ፍሉይ ኣኼባ ኣካይዱ። ፈጻሚ ሽማግለ ኣብዚ ኣኼብኡ ቅድሚ ናብ ዝርዝር ምእታዉ: ንህዝብን ሓይልታት ምክልኻልን ትግራይ: ስለ’ቲ ዘርኣይዎ ጽንዓትን ዘመዝገብዎ ዓወትን ናይ እንቋዕ ሓጎሰኩም መልእኽቱ ኣመሓላሊፉ።

ፍሉይ ኣኼባ ፈጻሚ ሽማግለ ነዚ ናይ ሎሚ ሚዛኑ ምስቲ ቅድሚ ሕጂ ሰልፊ ዲሞክራሲ ህዝቢ ኤርትራ ነዚ ጉዳይዚ ብዝምልከት ዝነበሮ ሚዛን ምዝማዱ ኣገዳሲ ምዃኑ ብምርኣይ፡ ማእከላይ ባይቶ ሰዲህኤ ብ21 ሕዳር 2020 ኣብ ዘካየዶ ፍሉይ ኣኼባ ምስ ውሳኔታት 3ይን ሓድነታዊ ጉባኤናን ተዛመድቲ ፖሊሲታትን ሰዲህኤ ኣገናዚቡ ውሳኔታት ኣመሓላሊፉ ከምዝነበረ ዘኪሩ። በዚ መሰረት ምልካዊ ስርዓት ኤርትራ ኣብ ውሽጣዊ ጕዳያት ኢትዮጵያ ኢድ ብምእታው፡ ነቲ ኣብ መንጐ ክልል ትግራይን ፈደራላዊ መንግስቲ ኢትዮጵያን ዝተኸስተ ግርጭታት ንምብላሕ ዝተኽተሎ ንሉኣላውነት ኤርትራ ኣብ ሓደጋ ዘውድቕን ዘይሓላፍነታውን ሻራዊ ፖሊሲ ስርዓት ኤርትራ ኰኒኑ ምንባሩ ፈጻሚ ሽማግለ ኣስተብሂሉ።

ኣብዚ ናይ 3 ሓምለ 2021 ዳህሳሱ እምብኣር እቲ ሰልፍና ካብ ቅድም ሓደግኡ ርእዩ ዝነጸጎ ኢድ ኣእታውነት መንግስቲ ኤርትራ ኣብቲ ን8 ኣዋርሕ ዝተኻየደ ኣዕናዊ ውግእ ብግብሪ ተራእዩ፡ ብዓወት ህዝብን ሓይልታት ምክልኻልን ትግራይ ምዝዛሙ ተመልኪቱ። ይኹን’ምበር ክሳብ ሕጂ ዘኸተሎ ዕንወትን ሃሰያታትን ብምግምጋም፡ ደጊም ኣብቂዑ ማለት ስለ ዘይኰነ፡  ኣብ ቀጻልነት ውግኣት ዘለዎ ሻቕሎት ኣመዝጊቡ። እዚ ውግእዚ እንተድኣ ቀጺሉ ማህሰይቱ ኣብ ትግራይ-ኢትዮጵያ ከይተደረተ ንዞባናን ከባቢናን ብሓፈሻ፣ ንሃገርና ከኣ ብፍላይ ኣዝዩ ሓደገኛ ከምዝኸውን ኣብ ግምት ኣእትዩ። ቅድሚ ሕጂውን ማእከላይ ባይቶ ሰልፍና ካብዚ ስግኣትዚ ነቒሉ ኣብቲ ናይ 21 ሕዳር 2020 መግለጺ እዚ ዝስዕብ ዝርከቦ ውሳኔታት ወሲኑ ከምዝነበረ  ዝዝከር እዩ።

1. ናይ ዶ/ር ኣቢዪን ኢሳያስን ሽርክነት ውግእ ኣብ ልዕሊ ህዝብን መንግስትን ትግራይ ንኹንን። ኣብ ውሽጢ ኢትዮጵያ ተኸሲቱ ዘሎ ውግእ መበገሲኡ ቅዋማውን ፖለቲካውን ስለዝዀነ፡ ፖለቲካዊ ፍታሕ ክግበረሉ ንጽውዕ።

2. ብዝተፈላለዩ ኣህጉራውን ዞባውን ትካላት፡ መንግስታት፡ ሃይማኖታዊ ትካላትን ተጣበቕቲ ሰብኣዊ መሰል ዝዀና ማሕበራትን ነዚ ውግእ ጠጠው ንምባል ዘቕረብዎ ጻውዒት ሰላም እናደገፍና፣ ብፍላይ ድማ እዚ ሕጂ ውድብ ሓድነት ኣፍሪቃ ወሲዱዎ ዘሎ ናይ ዕርቂ ተበግሶ ኩሎም ወገናት ክቕበሉዎ ነማሕጽን። ኣብ ክሊ እዚ ምዕባለታት ውግእ ተፈጢሩ ንዘሎ ኩነታት ስደትን ምዝንባልን ኣህጉራዊ ማሕበረሰብ ዕቱብ ኣቓልቦ ክህበሉ፣ ንኹሎም ስደተኛታት ዝምልከት ሓልዮትን ሰብኣዊ ረድኤትን ድማ ከበርክት ማእከላይ ባይቶ ምሕጽንትኡ የቕርብ፡ ዝብል ነበረ።

ፈጻሚ ሽማግለ ሰዲህኤ ድማ ኣብዚ ናይ 3 ሓምለ 2021 ኣኼብኡ  “ንመጻኢኸ ካብ ተወሳኺ ዕንወት ንምድሓን እንታይ ክግበር ይግባእ?” ኣብ ዝብል ሰፊሕ ዘተ ድሕሪ ምክያድ ነዞም ዝስዕቡ ኣስፊሩ ኣሎ።

1. ህዝቢ ትግራይ ብውሽጥን ብደገን ሓደ ኣካል ሓደ ኣምሳል ኮይኑ ብዘርኣዮ ሓድነትን ናይ ቃልሲ ጽንዓትን ንሓይልታት ምክልኻል ሰራዊቱ ወዲቡን ኣሓይሉን ነቲ ወሪዱዎ ዝነበረ ከቢድ ግፍዒ ፈንጢሱ፡ ባዕሉ ንዝመረጾ ሕጋዊ መንግስቱ ናብ ቦትኡ ክመልሶ ምብቅዑ ፈጻሚ ሽማግለ ሰዲህኤ ደጊሙ እንቋዕ ሓጎሰካ ይብል፤
2. ህዝባዊ ተጠቃምነት ንምጉዳእ ስርሖም ከምዘቋርጹ ተጌሮም ዘለዉ ኣገልግሎታት ከምኒ ሓይሊ መብራህቲ፣ ኣገልግሎት ማይ፡ መስመር ተሌፎንን ኢንተርነትን፣ ባንክ፣ መጓዓዝያታት… ዝኣመሰሉ ትካላት ኣገልግሎት ብህጹጽ ናብ ንቡር ተመሊሶም ኣገልግሎት ከምዝህቡ ክግበር፡ ጸዋዒቱ ኣቕሪቡ። ብተወሳኺ ህዝቢ ትግራይ ካብ ኣህጉራዊ ሕብረተሰብ ዝልኣኸሉ መሰረታዊ ረድኤት ኣብ እዋኑ መታን ክበጽሖ ኩሉ ኣገባብ መጓዓዝያን ካልእ መሳለጥያታትን ብህጹጽ ክቐርበሉ፡ ኣህጉራዊ ትካላትን፡ ግብረሰናይ ማሕበራትን ብትኹረት ክሰርሑሉን፡ ናብ ኩሎም ዝምልከቶም ወገናት ኣድላዪ ተጽዕኖን ምክትታልን ክገብሩን፡ ፈጻሚ ሽማግለ ጸዊዑ።
3. ውግእን ወረ ውግእን ጨሪሽካ ብምጥፋእ ነባሪ ሰላም ምእንቲ ክፍጠር ንኹሎም ኣብቲ ውግእ ዝተሳተፉ ኣካላት ዝሓቁፍ ሓፈሻዊ ቶኽሲ ደው ናይ ምባል ስምምዕ ክግበር፤ ኣብ  ክንዲ ውግእ ከኣ ኣብ ልዝብ ዘትከለ ፖሊቲካዊ ፍታሕ ክናደ ከም ዝግባእ እምነቱ ደጊሙ ኣረጋጊጹ።
4. መንግስቲ ክልል ትግራይ ኰነ ሰራዊት ምክልኻል ትግራይ፡ ዝነበሮም ብልጫ፡ ልዑላውነትን ናጽነትን ህዝቢ ኤርትራ ምእማን መለለይኦም ገይሮም ምቕጻሎም ምዃኑ ፈጻሚ ሽማግለ ሰዲህኤ ዘኪሩ። ኣብ ትሕቲ’ዚ ሓድሽ ፖሊቲካውን ወተሃደራውን ምዕባሌታት እውን፡ ከም ቀደሞም፡ ንልዑላውነትን ናጽነትን ህዝቢ ኤርትራ ኣኽቢሮም ክጐዓዙ፡ ምስ ህዝቢ ኤርትራን ጸረ ምልካዊ ሓይልታቱን ከኣ ምትሕብባሮም ክቕጽሉ ኣዘኻኺሩ።
5. እቲ ኣብ ልዕሊ ህዝቢ ትግራይን ኣብ ዝተፈላለያ መደብራትን ካብ መደብራት ወጻእን ዝርከቡ ስደተኛታት ኤርትራውያንን ዝተፈጸመ ሰፊሕ ግህሰት ሰብኣዊ መሰላት ከይድገም፤ እቲ ክሳብ ሕጂ ተፈጺሙ ዘሎ ከኣ ብነጻ ኣካል ተጻርዩ ኩሎም እቶም ኣብቲ ገበን ዝተሳተፉ ኣካላት ብዝፈጸሙዎ ግፍዕታትን ግህሰታትን ናብ ሕጊ ቀሪቦም ክሕተቱ፤ ከምኡ’ውን ኩሎም ምሩኻት ብመሰረት ኣህጉራዊ ውዕላትን ሕግታትን ክትሓዙ፣ ካብ መንጎኦም ብገበን ዝጥርጠሩ እንተለዉ ከኣ ጉዳዮም ብነጻ ኣካል ክሳብ ዝጻረ ዝኾነ ይኹን ሕጋዊ መሰሎም ከይጓደል ኩሎም ኣካላት ዝከኣሎም ክገብሩ ጸዊዑ።
6. በዚ ኣጋጣሚ ህዝቢ ኤርትራ፡ እቶም ኣብ ትግራይን ኣብ ዝተፈላለየ ቦታታት ኢትዮጵያን ፋሕ ኢሎም ኣብ ዘይምልከቶም ውግእ ዝኣተዉ፣ እቶም ብስርዓት ህግደፍ ተላኢኾም ድራር ጥይት ኮይኖም ኣብ ፈቐዶ ሩባን ኩርባን ወዲቖም ድራር ኣራዊት ዝኾኑ፣ ከምኡ’ውን እቶም ዝሰንከሉን ዝተማረኹን ደቁ “ኣበይ ኣትዮም” ኢሉ ክሓትት ንጽውዖ። ምስዚ ብዝተሓሓዘ ነዚ ኩሉ ኣብ ትግራይ ዝተፈጸመ ግፍዒ ዝካየደ ምልካዊ ስርዓት ህግደፍ ንምስዓርን፡ ንመራሕቱን ገበነኛታት መጋበርያታቱን ብመጠን’ቲ ዝፈጸምዎ ተግባራት፡ ኣብ ቅድሚ ሕጊ ንምቕራብን፡ ህዝቢ ኤርትራ ሓድነቱ ኣደልዲሉ ዝከኣሎ ዘበለ ጻዕሪ ክገብር ጸዊዑ።

ኣብ መወዳእታ፡  ስርዓት ኢሳያስ ከም መቐጸልታ ናይቲ ኣብ ኤርትራ ክፍጽሞ ዝጸንሐን ዝፍጽሞ ዘሎን በደላት ንሓይልታት ምክልኻል ኤርትራ ኣብ ዘይምልከቶ ኣዕናዊ ውግእ ኣእትዩ ምስ ሓውና ህዝቢ ትግራይ ኣብ ክንዲ ብሰናይ ጉርብትናን ብምትሕብባርን ብሰላም ንነብር ብዘይድልየትናን ባህግናን ንክልቲኡ ህዝቢ ኣብ ዘይረብሓሉ ጽልኢ ከእትዎ ዝከኣሎ ኩሉ ጌሩ እዩ። እንተኾነ ስርዓት ህግደፍ ንህዝቢ ኤርትራ ከምዘይውክልን ህዝቢ ኤርትራ ብገበናት ናይ ጉጅለ ህግደፍ ከምዘይሕተትን ግንዛበ ክረክብ ዝግብኦ እዩ። ክልቲኦም ህዝብታት ነንሕድሕዶም ክተፋነኑ ዘይኮነስ ኣንጻር ናይ ሓባር ጸላኢኦም ህግደፍ ኣብ ዝግበር ቃልሲ ክደጋገፉ እዋኑ ሕጂ እዩ።

በዚ ኣጋጣሚ ፈጻሚ ሽማግለ ሰልፊ ዲሞክራሲ ህዝቢ ኤርትራ ምእንቲ ድሕነት ህዝብን ቀጻልነት ሃገርን ክብሉ መላእ ህዝቢ ኤርትራን ኩሎም  ደለይቲ ፍትሒ ሓይልታትን ጸረ ምልኪ ሓድነት ፈጢሮም ብሓባር ንምቅላስ ብሓድሽ ተበግሶ ክልዓሉ ይጽውዕ። በቲ ካልእ ወገን ድማ ኩሎም ግዳማውያን ፈተውቲ ህዝቢ ኤርትራ ኣብ ጐኒ ፍትሓዊ ቃልሲ ህዝቢ ኤርትራ ክስለፉን ዝከኣሎም ኩሉ መዳያዊ ሓገዞም ከወፍዩን፤ ከምኡውን ተጽዕኖኦም ኣብ ጨቋኒ ስርዓት ህግደፍ ከሐይሉ ይጽውዕ።

ንዲሞክራስያዊ ምሕደራን ምዕባለን ንቃለስ!

ፈጻሚ ሽማግለ ሰዲህኤ

03 ሓምለ 2021

ክልላዊ መንግስቲ ትግራይ፡ ነቲ ፈደራላዊ መንግስቲ ኢትዮጵያ ብ27 ሰነ 2021 ዝኣወጆ በይናዊ ተኹሲ ጠጠው ምባል መልሲ ሂብሉ። እቲ ድሕሪ ናይ 8 ኣዋርሕ ቀጻሊ ውግኣት ናብ ቦታኡ ከም ዝተመልሰ ብዕሊ ኣፍሊጡ ዘሎ መንግስቲ ክልል ትግራይ፡ ብ3 ሓምለ 2021 መልሲ ከም ዝሃበሉ፡ ማዕከን ዜና ቢቢሲ ኣፍሊጡ። ቢቢሲ ከም ዝበሎ ሓለፍቲ ትግራይ ነቲ ኣዋጅ ብዝምልከት ኣብ ዝሃብዎ መግለጺ፡  መንግስቲ ትግራይ ንመሰረተ-ሓሳብ ጠጠው ምባል ተጻብኦታት ደጊፉ፡ ነቲ ብመንግስቲ ኢትዮጵያ ዝተኣወጀ በይናዊ ተኹሲ ጠጠው ምባል ኣብ ዝምልከት 7 ነጥብታት ዝሓዘ ቅደመ-ኩነት ኣቕሪቡ ከም ዘሎ ሓቢሩ።

ካብቶም  ቅድመ-ኩነታት፡ ኣንጻር ሓይልታት ምክልኻል ትግራይ ክዋግኡ ዝጸንሑ፡ ሰራዊት ኤርትራ ጠቕሊሉ ካብ ትግራይ ክወጽእን ፍሉይ ሓይሊ ኣምሓራ ከኣ ኣብዚ እዋንዚ ሒዝዎ ዘሎ ቦታታት ኣረኪቡ፡ ናብቲ  ቅድሚ ውግእ ዝነበሮ  ክምለስ፡።

ኣብ መላእ ኢትዮጵያ ተዋፊሮም ዘለዉ ኣባላት ጸጥታ ኤርትራ ብቕልጡፍ ናብ ሃገሮም ክምለሱ።

ኣብ ትግራይ ብሰንክቲ ውግእ ኣብ ልዕሊ ሰላማውያን ሰባትን ንብረቶምን ወሪዱ ዘሎ በደላትን ዕንወትን ሻራ ብዘየብሉ ኣካል ክጻረን ክምርመርን። ተሓተቲ ኣብ ቅድሚ ሕጊ ክቐርቡ።

ኩሉ ኣብ ትግራይ ተቛሪጹ ዘሎ ከም  ሓይሊ ኤለክትሪክ፣ መጐዕዝያ፣ ቴለፎን ባንክን ትካላት ጥዕና ዝኣመሰለን ኣገልግሎታት ብዘይ ወዓል ሕደር ናብ ንቡር ክምለስ።

ሰብኣዊ ረዲአት ብዘይ ዝኾነ ይኹን ገደብ፡  ናብቲ ክልል ዝኣትወሉ መንገዲ ክጣጥሕን  ካብ መረበቶም ዝተመዛበሉ ዜጋትት ናብ ቦታኦም ክምለሱን።

ስሩዕ በጀት ክልል ትግራይ ከምቲ ናይ ቅድም፡ ካብ ፈደራላዊ መንግስቲ ኢትዮጵያ ክፍቀድን ትካላት ጸጥታ  ኢትዮጵያ ካብ ክልል ትግራይ ክወጹን ዝብሉ ይርከብዎም።

በቲ ካልእ ወገን ፈደራላዊ መንግስቲ ኢትዮጵያ፡ ስለምንታይን ብኸመይ ኣገባን በይናዊ ተኹሲ ጠጠው ምባል ኣዊጁ ሰራዊቱ ካብ ትግራይ ዝሰሓበሉ ምኽንያትን ኣገባብን ኣዛራቢ ኮይኑ ኣብ  ዘለወሉ፡ ብዛዕባቲ ብክልል ትግራይ ቀሪቡ ዘሎ ቅድመ ኩነት ብቐጥታ ዝሃቦ መልሲ የለን። ምስዚ ግና ምክትል ቀዳማይ ቀዳማይ ሚኒስተርን ናይ ወጻኢ ጉዳይ ሚኒስተርን ኢትዮጵያ ኣቶ ደመቀ መኮነን ኣብ ኣዲስ ኣበባ ንዘለዎ ኣምበሳድራት ኣብ ዝሃብዎ መብርሂ፡ ምስ ህዝባዊ ወያነ ሓርነት ትግራይ ክዘራረቡ ጸገም ከም ዘየብሎም ገሊጾም።

ፈደራላዊ መንግስቲ ኢትዮጵያ ሰራዊተይ ካብ ትግራይ ዝሰሓብኩሉ ምኽንያታት ዝብሎ ዘርዚሩ ፖለቲካዊ ውሳነ እዩ ክብል እዩ ገሊጽዎ።  ናይ ብዙሓት ትዕዝብትን እምንቶ መንግስቲ ክልል ትግራይ ግና እቲ ናይ ምስሓብ ምኽንያት ፖለቲካዊ ውሳነ ዘይኮነ፡ ወታደራዊ ወፍሪ ኣሉላ ኣብ ልዕሊ ሰራዊት ኢትዮጵያ ዘስዓቦ ስዕረት  ምዃኑ እዮም ዝገልጹ።

ኣብዚ እዋንዚ ሓይልታት ምክልኻል ትግራይ ዳርጋ ንብምልእታ ትግራይ ክቆጻጸር እንከሎ፡ ኣብ ምዕራብ ትግራይ ብወገን ሑመራ ኣንጻር ፍሉይ ሓይሊ ኣምሓራ፡ ብወገን ሰሜን ከባቢ ራማ ከኣ ኣንጻር ሓይልታት ምክልኻል ኤርትራ ውግእ ቀጻሊ ከም ዘሎ ይንገር።

ዶ/ር ደብረጼን ገብረሚካኤል ፕረሲደንት ክልል ትግራይ፡ ወ/ሮ ፈትለወርቅ ገበረ እግዘኣብሄር ምክትል ኣቦ-መንበር ህወሓትን ኣቶ ጌታቸው ረዳ ወሃብ ቃልን ኣማኻርን መንግስቲ ትግራይን ዝኣመሰሉ ላዕለዎት መራሕቲ ትግራይ ናብ መቐለ ተመሊሶም፡ ዝተፈላለዩ ንህዝቢ ዘረጋግኡ መግለጽታት ይህቡ ኣለዉ።

እዚ ከምዚሉ እንከሎ መንግስቲ ትግራይ ንዕምቆት ናይቲ ኣብ ግዜ ውግእ ኣብ ልዕሊ ትግራይ ወሪዱ ዘሎ ፖለቲካዊ፡ ማሕበራውን ቁጠባውን በደል ዘርኢ መግለጺ ብ4 ሓምለ 2021 ኣውጺኡ። በቲ ካልእ ወገን ከኣ ፈደራላዊ መንግስቲ ኢትዮጵያ ስለ ዝተቐበሎ፡ ትካል መግቢ ዓለም ካብ 5 ሓምለ 2021 ጀሚሩ ካብ ኣዲስ ኣበባ ናብ መቐለን ሽረን ብነፈርቲ መግቢ የቕርብ።

ሓይልታት ምክልኻል ትግራይ፡ ካብ 28 ሕዳር 2020 ጀሚራ ኣብ ትሕቲ ሓይልታት ኢትዮጵያ ዝጸንሐት ከተማ መቐለ  ብ28 ሰነ 2021 ኣጋ ምሸት ከም ዝተቖጻጸራን መንግስቲ ትግራይ ናብ ቦታኡ ከም ዝተመልሰን፡ ኣብ ዘውጸኦ መግለጺ ኣረጋጊጹ። እዚ ዜና ብዘይካ በቲ ብክልላዊ መንግስቲ ትግራይ ብዝተዋህበ መግለጺ፡ ብዝተፈላለዩ ማዕከናት ዜና ኢትዮጵያ ከይተረፈ  ተረጋጊጹ እዩ። ሓይልታት ምክልኻል ትግራይ ቅድሚ ናብ ከተማ መቐለ ምእታዉ “ወፍሪ ኣሉላ ኣባ ነጋ” ብዝብል ኣብ ልዕሊ ሰራዊት ኢትዮጵያ ሓያል ወጥቃዕቲ ከካይድ ቀንዩ እዩ።

ምስዚ ብዝተተሓሓዘ ቅድሚ ሓይልታት ምክልኻል ትግራይ ናብ ከተማ መቐለ ምእታዉ፡ ካብቲ ንትግራይ ብግዝያውነት ከመሓድር  ብሰልፊ ብልጽግና ተመዚዙ ዝነበረ ዶክተር ኣብራሃም በላይ  ኣብ ትግራይ ተኹሲ ናይ  ምቁራጽ ስምምዕ ንክግበር ናብ ፈደራላዊ መንግስቲ ኢትዮጵያ ሓሳብ ኣቕሪቡ ነይሩ። ፈደራላዊ መንግስቲ ኢትዮጵያ ብወገኑ  ነቲ ጻዋዒት ተቐላጢፉ ተቐቢሉ ናይ ሓይልታት ትግራይ መልሲ ከይተጸበየ፡ በይናዊ ተኹሲ  ናይ ምቁራጽ  ስጉምቲ   ኣውጁ። ብኡ ንብኡ ከኣ  መንጎኝነት    ኤምባሲ ኣሜሪካ  ኣብ ኢትዮጵያ ምሕታቱን’ውን  ተፈሊጡ።

ኣብ ከተማ መቐለ ዝነበረ ሰራዊት ኢትዮጵያ ኣቐድም ኣቢሉ ኣብ ትግራይ መራኸብታት ኣቋሪጹ ምስ ጸንሐ ኣብ 28 ሰነ 2021 ቀቅድሚ ሓይልታት ምክልኻ ናብ ከተማ መቐለ ምእታዉ ካብ ሰዓት 3 ድሕሪ ቀትሪ ጀሚሩ ንወገን ዓፋር ከም ዘምርሐ ናይ ዓይኒ መሰኻኽር ካብቲ ቦታ ገሊጾም። ኣብዚ እዋንዚ ኩነታት ናይተን ካለኦት ከተማታት ትግራይ ኣብ ከመይ ኩነታት ከም ዘሎ ኣይተፈለጠን። ዝተፈላለዩ ናይ ትግራይ ማሕበራዊ መራኸብታት ብወገኖም “እዚ ዓወት ምትሓዝ ከተመ መቐለ እምበር ምሕራር መላእ ትግራይ ዘመልክት ኣይኮነን” ዝብል መጠንቀቕታ ርኢቶ ይህቡ ኣለዉ። ኣብዚ እዋንዚ ብዛዕባቲ ኣብ ትግራይ ዝጸንሐ ሰራዊት ኤርትራ ንጹር ሓበሬታ የለን።

ማእከላይ ባይቶ ሰልፊ ዲሞክራሲ ህዝቢ ኤርትራ (ሰዲህኤ) ቅድሚ ከተማ መቐለ ኣብ ኢድ ሓይልታት ኢትዮጵያ ምውዳቓ፡ ብ21 ሕዳር 2020 ኣብ ትግራይ ዘጋጠመ ኩነታት ንምምዛን ህጹጽ ኣኼባ ኣካይዱ ከም ዝነበረ ዝዝከር እዩ። ኣብዚ ኣኼባኡ ኣብ 3ይን ሓድነታውን ጉባአ ሰዲህኤ ሂብዎ ዝነበረ ኣድህቦ ዘኪሩ፡  ”ስግኣት 3ይን ሓድነታውን ጕባኤና ጋህዲ ኰይኑ ህዝቢ ትግራይ ኣደዳ ህልቀትን ስደትን፣ ሃገርና መናሃርያ ሰራዊት ኢትዮጵያ፡ ህዝብና ድማ ግዳይ ናይ ዘይምልከቶ ውግእ ኰይኑ ኣብ ዲቕ ዝበለ ስቓይን ሓዘንን ይርከብ ኣሎ። “ ዝብል ሚዛን ኣንቢሩ። ካብዚ ሚዛኑ’ዚ ነቒሉ ኣብዚ ኣኼባኡ ካብ ዘውጸኦ 9 ነጥብታት ዝሓዘ ወግዓዊ መግለጺ ከኣ  “1. ናይ ዶር. ኣቢዪን ኢሳያስን ሽርክነት ውግእ ኣብ ልዕሊ ህዝብን መንግስትን ትግራይ ንዅንን። ኣብ ውሽጢ ኢትዮጵያ ተኸሲቱ ዘሎ ውግእ መበገሲኡ ቅዋማውን ፖለቲካውን ስለዝዀነ፡ ፖለቲካዊ ፍታሕ ክግበረሉ ንጽውዕ።”  ዝብል ከም ዝነበሮ ዝዝከር እዩ።

ኣብ ክልል ትግራይ ሰራሕተኛታት ዓለም-ለኸ ትካል፡ ዶብ ኣልቦ ሓካይምን ነበርቲ ቁሸት ተጎጋን ንዕዳጋ ዝተኣከበ ህዝብን፡ ግዳያት ከም ዝኾኑ ዝተፈላለያ ማዕከናት ዜናን ናይ ዓይኒ መሰኻኽርን ሓቢሮም። ብሰንክዚ ኣዘራራቢ ኮይኑ ዘሎ ቅትለት ኣብ ተጎጋ ካብ 60 ንላዕሊ ሰባት ከም ዝሞቱን ብዙሓት ከም ዝተገድኡን ክፍለጥ ተኺኢሉ’ሎ። እቶም ግዳያት ዝኾኑ ሰራሕተኛታት ትካል ዶብ ኣልቦ ሓካይም ከኣ ሰለስተ እዮም።

ትካል ደብ ኣልቦ ሓካይም ከም ዝገለጾ፡ ብ24 ሰነ 2021 ኣብ ትግራይ ብጉዳይ ሰብኣዊ ኣገልግሎት ዝንቀሳቐሱ ዝነበሩ ክልተ ኢትዮጵያውያንን ሓንቲ ስፐይናዊትን ሰራሕተኛታቱ “መንነቶም ብዘይተፈለጡ ዕጡቓት” ብዝበሎ ኣካላት ከም ዝተቐትሉ ገሊጹ። እቶም ካብታ ዝጐዓዙላ ዝነበሩ መኪና ቁሩብ ርሒቖም ሞይቶም ዝተረኽቡ ግዳያት ደቂ 31 ዓመት ኢትዮጵያውያን ዮሐንስ ሓለፎምን ቴድሮስ ገብረ ማሪያምን ከም ዝበሃሉን፡ ስም ናይታ ምስኣቶም ዝሞተት ጓል 34 ዓመት ስፐይናዊት ከኣ  ማሪያ ኽርናንዴዝ ከም ትብሃልን ናይቲ ትካል መግለጺ ሓቢሩ። እቲ መግለጺ ናይቲ ትካል በቲ ዘጋጠመ ሓደጋ ኣዝዩ ከም ዝሰንበደ ገሊጹ፡ እዞም ኣብ ትግራይ ውግእ ድሕሪ ምጅማሩ ጽጉማት ዝሕግዙ ዝነበሩ ሰባት በዚ ኣገባብ ይጠፍኡ ኢልካ ምግማት ከም ዘጸግም’ውን ጠቒሱ።

ትካል ዶብ ኣልቦ ሓካይም፡ ኣብ ትግራይ ውግእ ካብ ዝጀምር ኣትሒዙ ጽጉማት ክሕግዝን ናይ ጥዕና መሳርሕታት ክልግስን ዝጸንሐ ግብረ-ሰናይ ትካል እዩ። ነዚ ኣብ ልዕሊ ሰራሕተኛታቱ ዝተፈጸመ ዘይሰብኣዊ ቅትለት “መን እዩ ፈጺምዎ?” ንዝብል ሰራዊት ምክልኻል ትግራይን ሓይልታት ምክልኻል ኢትዮጵያን ኣብ ሕድሕድ ይካሰሱ ምህላዎም ይፍለጥ።

ብኻልእ ወገን ከኣ ብ22 ሰነ 2021 ነፈርቲ ውግእ ኢትዮጵያ ካብ ከተማ መቐለ ንወገን ምዕራብ 25 ኪሎ ሜትሮ ርሒቓ ኣብ እትርከብ ቁሸት ተጎጋ ዕዳጋ ሰሉስ ኣብ ዝተባህለ ቦታ፡ ዝሓለፈ ሓሙስ ደብዳብ ኣካይደን ሓያሎ ንጹሃት ሲቪል ከም ዝቐተላ ተፈሊጡ። ዝተፈላለዩ ወገናት ንቁጽሪ ምዉታት ብዝምልከት ዝተፈላለዩ ኣሃዛት የቕርቡ ኣለዉ። ናይ ረፈራል ሆስፒታል ዓይደር ምንጭታት ካብቶም ግዳያት ህጻናት ከም ዝርከብዎም ጠቒሶም ንብዝሒ ግዳያት ኣብ ዝምልከት ከኣ  60 ዝሞቱ፡ ዝቖሰሉ ከኣ ኣስታት 200 ምዃኖም ኣቃሊዖም።

ፈደራላዊ መንግስቲ ኢትዮጵያ፡ ኣብቲ ዕለትን ቦታን ደብዳብ ከም ዘካየደ ተኣሚኑ፡ እንተኾነ እቲ ደብዳብ ኣብ ልዕሊ መበል 33 ዓመት ዝኽሪ ሰማእታት ትግራይ ዘኽብሩ ዝነበሩ ኣባላት ሰራዊት ትግራይ እምበር፡ ኣብ ልዕሊ ንጹሃት ኣይኮነን ዝብል መጎት ከቕርብ እዩ ፈቲኑ። እንተኾነ እቶም ዝቖሰሉ ህጻናት እውን ከም ዝነበርዎም ሓካይም ስለ ዝመስከሩ እቲ ምኽንያት ተቐባልነት ኣይረኸበን። ሕብረት ኢውሮጳን ካለኦት ሰብኣዊ ትክላትን ብወገነን ነቲ ተረኽቦ ኮኒነን፡ መንግስቲ ኢትዮጵያ ድማ መብርሂ ንኽህብ ሓቲተሞ ኣለዉ።

ኣብ ኢትዮጵያ ኣብ ክልል ኣምሓራ ዞባ ሰሜን ጐንደር ወረዳ ዳባት “ኣለምዋጭ” ኣብ ዝተባህለ ቦታ ኤርትራውያን ዝዕቆብሉ ሓድሽ መደበር ከም ዝተኸፍተ ካብ ናይ ኢትዮጵያ ብሮድካስቲንግ  ኮርፖረሽን ዝተረኽበ ዜና ሓቢሩ። እዚ ብ26 ሰነ 2021 ወግዓዊ ስራሑ ከም ዝተጅምር ዝተገልጸ መደበር ስደተኛታት ንምዕጻው እቶም ኣብ ትግራይ ዝነበሩ መደበር ስደተኛታት ሽመልባን ሕንጻጽን ኣብ ግምት ብምእታው ከም ዝተኸፍተ ተገሊጹ። ነዚ ዝገለጹ ኣብቲ ኣብ ከተማ ዳባት ዝተኻየደ ናይ ምኽፋት ሰነ ስርዓት ዝተረኽቡ ዳይረክተር ትካል ስደተኛታትን ካብ ስደት ተመለስትን ኢትዮጵያ ኣቶ ተስፋሁን ጐበዛይ ምዃኖም እቲ ዜና ኣፍሊጡ።

እቶም ዳይረክተር ኢትዮጵያ ናይ ነዊሕ ግዜ ስደተኛታት ናይ ምቕባል ተመኩሮ ከም ዘለዋ ጠቒሶም፡ ህዝቢ እቲ ከባቢ ነቶም ኣብዚ ሓድሽ መደበር ዝዕቆቡ ኤርትራውያን ስደተኛታት እቲ ልሙድ ምትሕብባሩ ክገብረሎም ጸዊዕም። ኣብ ሕቡራት ሃገራት ተወካሊት ላዕለዋይ ኮሚሽ ጉዳይ ስደተኛታት ኣን ኢንኮንቴ ብወገነን ትካለን ምስ ኢትዮጵያ ኣብ ጉዳይ ስደተኛታት ናይ ነዊሕ ግዜ ሓቢርካ ናይ ምስራሕ ተመኩሮ ከም ዘለዎም ጠቒሰን።  ኣመሓዳሪ ዞባ ሰሜን ጎንደር ኣቶ ያለኣለም ፋንታሁን ብወገኖም፡ ህዝቢቲ ከባቢ ጋሻ ናይ ምቕባል ጽቡቕ ባህሉ ምስዞም ስደተኛታት እውን ክቕጽሎ ከም ዝግበኦ ኣዘኻኺሮም።

እዞም እቲ ዛዕባ ዝመልከቶም ኣካላት፡ ኣብቲ ኣብ ከተማ ዳባት ዝተገብረ ናይ መኽፈቲ ስነ ስርዓት ከም ዝገለጽዎ፡ ኣብዚ 91.5 ሄክታር ኣብ ዝስፍሓቱ ዝተደኮነ መደበር እቶም ብሰንኪ ኣብ ትግራይ ዝካየድ ዘሎ ውግእ ካብ መደበራት ሽመልባን ሕንጻጽን ዝተመዛበሉ ኤርትራውያን ወሲኽካ ካብ 15 ሽሕ ክሳብ  20 ሺሕ ስደተኛታት ናይ ምስፋር መደብ ከም ዘሎ ገሊጾም።

ብባይቶ ሰብኣዊ መሰላት ሕቡራት ሃገራት ተመዚዙ ጉዳይ ኤርትራ ዝከታተል ዘሎ ፍሉይ ልኡኽ ሱዳናዊ ዓብደልሰላም ባበክር፡ መንግስቲ ኤርትራ ኣብ ምኽባር ሰብኣዊ መሰል ዝኾነ ይኽን ምሕያሽ ከምዘይገበረ ጠቒሱ ከም ዘቃለዐ ቢቢሲ ትግርኛን ዝተፈላለያ ማዕከናት ዜናን ገሊጸን። እቲ ፍሉይ ልኡኽ ነዚ ዘፍለጠ፡ ኣብዚ ቀርባ መዓልታት ኣብ ጀነቫ ናብ ዝተኻየደ፡ ናይቲ ዝመዘዞ ባይቶ ሰብኣዊ መሰል ሕቡራት ሃገራት መበል 47 ስሩዕ ኣኼባ ኣብ ዘቕረቦ ዓመታዊ ጸብጻብ እዩ።

እቲ ፍሉይ ልኡኽ ኣብቲ ኣብ ጀነቫ ዕለት 21 ሰነ 2021 ጀሚሩ ዝካየድ ዘሎ ስሩዕ ኣኼባ ባይቶ ሰብኣዊ መሰላት ኣብ  ዘቕረቦ  ጸብጻብ፡ ኣብዚ እዋንዚ ኤርትራ ዲሞክራስያዊ ሕብረተሰብ ኣብ ምህናጽ ዝሕግዙን፡ ሰብኣዊ መሰል ዝሕለወሉን፡ ትካላት ኮነ ሕገ-መንግስቲ ከምኡ እውን ካለኦት ሓገግትን ፈጸምትን ትካላት  ዘየብላ ሃገር ምዃና እውን ሓቢሩ። ኣተሓሒዙ ከኣ መንግስቲ ኤርትራ ነቲ ብ1997 ዝጸደቐ ሕገመንግስቲ ኣምኪኑ፡ ካልእ ሕገ-መንግስቲ ክነድፍ ዝኣተዎ ቃል ከም ዘየኽበረ ጠቒሱ። ምስዚ ከኣ ኣብ ስልጣን ልዕሊ 30 ዓመታት ጸኒሑ ክነሱ ዝኾነ ይኹን ምርጫ ከምዘየካየደ ኣብቲ ጸብጻቡ ኣስፊሩ።

እቲ መንእሰያት ኤርትራ ን18 ኣዋርሕ ጥራይ ከገልግሉ ብ1994 ዝወጸ ኣዋጅ፡ ሃገራዊ ኣገልግሎት ናብ ደረት ኣልቦ ባርነት ከም ዝተቐየረ እቲ ጸብጻብ ሎሚውን ደጊሙ ጠቒሱ። እዚ ግዱድ ውትህድርና ቀንዲ መርኣያ ናይቲ ስርዓት ምግሃስ ኩሉ ዓይነት መሰላት ምዃኑ ከኣ ገሊጹ። ኣተሓሒዙ፡ ብሰንክዚ ግህሰትዚ መንእሰያት ኤርትራ ትምህርቶም ናይ ምክትታል ዕድሎም ከም ዝጸልመተን ኣብዚ እዋንዚ ኣብ ፈቐዶ ሃገራት ክስደዱ ከም ዝተገደዱን ኣፍሊጡ።

ሚኒስትሪ ወጻኢ ጉዳይ ኤርትራ ከምቲ ልሙድ፡ ነዚ ርኡይ ገበኑ ከም ዝኸሓዶን ብህዝቢ ዘይሳተፎን ዘይፈልጦን “ዞባዊ ምርጫታትን ገበናዊ ሕግታትን”  ክሽፋፍኖ ከም ዝፈተነን እውን ኣብዚ ጸብጻብ ሰፊሩ።

ኣብ ኤርትራ ንዘሎ ሕማቕ ኣተሓሕዛ ሰብኣውን ዲሞክራስያውን መሰላት ዝምልከት ጸብጻባትን መፍትሒ ለበዋታትን ክቐርብ እዚ ናይ መጀመርያ ኣይኮነን። እንተኾነ ብሰንኪ እቲ ጉዳይ ዝምልከቶም ዓለም ለኻውን ዞባውን ኣካላት ስጉምቲ ዘይምውሳዶም ክሳብ ሎሚ ክመሓየሽ ከምዘይከኣለ ዝዝክረ እዩ።

ክቡራት ኣዳለውቲ መዓልቲ ዝኽሪ ሰማእታት ኤርትራ፤

ዝኸበርኩም ኣቦ መንበራትን ኣባላት መሪሕነትን ፖሊቲካዊ ሓይልታት ኤርትራ፤

ክቡራት ኣቦ መንበርን ኣባላትን ኣወሃሃዲት ሽማግለ ፖሓኤ፤

ክቡራትን ክቡራንን ተሳተፍቲ፤

መዓልቲ ሰማእታት ኤርትራ ምኽንያት ብምግባር ክብሪ ስዉኣት  ኣናዘከርኩ፡ ንኣወሃሃዲት ሽማግለ ፖሊቲካዊ ሓይልታት ኤርትራ፡ ነዚ ሓባራዊ መደብ ሰሪዓ ከአተቕርበልና ብምኽኣላ፡ ልዑል ምስጋና ከመሓላልፍ እፈቱ። እዚ መደብ ንኹልና እቶም ምውህሃዳዊ ስምምዕ  ዝኸተምና፡ ናብ ዝለዓለ ምትሕብባር ንምስግጋር ባይታ ዘንጽፍ ክኸውን እንከከሎ፡ ንመላእ ደምበ ተቓውሞ ንምትሕብባር ዘተባብዕ፡ ንህዝብና ድማ ተወሳኺ ተስፋ  ዝህብ እዩ።

ክቡራት ተሳተፍቲ መዓልቲ ሰማእታት ኤርትራ ከነኽብር እንከሎና ከም ናይ ምስጋና፡ ናይ ዝኽሪ፡ ናይ ክብሪ፡  ናይ ጽንዓትን ዝተሓደሰ ጸዋዒትን ኢና እነኽብሮ።

ዕለተ ምስጋና!

መጀመርታን ቅድሚ ኩሉን ንዓና ነቶም ዘይተኣደነ ሓርነታት እንብህግ ተቓለስቲ ዕለተ ምስጋና እዩ።

ነቶም ምእንቲ ንሕና ክርህወና፡ ምእንቲ ናጽነት ከነስተማቕር እቲ ዝለዓለ  ዋጋ ዝኸፈሉልና፡  ደሞም ኣፍሲሶም፡ ህይወቶም ዘቐደሙ ናይ ሓርነት ስዉኣትና የቐንየልና ንብል። ኣብዚ ዕለት’ዚ እቲ ዝለዓለ ህያብ ህይወት፡ ንውሉድ ወለዶ ኣወፍፊኹም ሓሊፍኩም ኣለኹም። ስላኹም ኢና ንቕጽል ዘለና እሞ፡ ደረተ-ኣልቦ ምስጋናና ይብጻሕኩም ንብል።

ዕለተ ዝኽሪ!

እዛ መዓልቲ’ዚ ብጽሞና እነብዕላ ዕለተ ዝኽሪ እውን እያ። ዝኽሪ ነቶም ንህይወቶም ዘይበቐቕዋ፡ ንሞት ድማ ዝይፈርህዋ፡ ንእስነቶም ዝኸፈሉ ኣሕዋትን ኣሓትን። እወ ዕለተ ዝኽሪ ነቶም ንሃገርና ኣደ ሰላም፡ ኣደ ሓቅን ኣደ ፍትሕን ክትከውን  ዝበሃጉ። እዛ ዕለት’ዚኣ ንዝኽሪ’ቶም ኣብ ዓውደ ኲናት ንቕድሚት እምበር ንድሕሪት ዘይጠመቱላ እያ።  ንመላእ ኤርትራውያን ሰማእታት ተጋደልቲ ይኹኑ ገባር ንምዝካር እነብዕላ ዕለት’ያ። ኣብዛ ዕለት እዚኣ ነቶም ኣብ ዓውዲ ውግእ ጥይት ዝቖለበቶም፣ ነቶም ዝናብ ንዘርኢ ክረኽቡ ናብ ደበናታት እናንቃዕረሩ ብደበና ተሸፊና ዝመጸት ነፋሪት ዝደብደበቶም፣ ነቶም ታንክ ዝረገጸቶም፣ ነቶም ዓድታቶም እናተቓጸለ ሓዊ ዝለብለቦም፣ ነቶም ሳንጃ ዝበስዖም፣ ነቶም ኣብ ሑቕፊ ኣደታቶም  ዝተቐዘፉ፣  ነቶም ኣብ መገሻ እንከለዉ ዝተረፉ፣  ኣብ ጉዕዞ እንከለዉ ዝወድቑ፣ ነቶም ውሕጅ ዝወስዶም፣ ነቶም እምንን ሓመድን ዝጸቐጦም፣ ብሓፈሽእ ነቶም ናይ ምንባር መሰሎም ዝተጋህሰ፣  እሞ ንሕና ንክንህሉ ሃገርና ከኣ ልዑላዊት ሃገር ኰይና ንኽትቅጽል፡ ህይወቶም ዝኸፍሉ፡ ንዝክር።

ዕለተ ክብሪ!

ክብሪ ንዓኹም ሰማእታትና!  ልዑል ክብሪ ይብጻሕኩም።  ምሳኹም ከኣ ነቶም ኣብ ጐድንኹም ተሰሊፎም፡ ነምስዋእቲ ቅሩባት ዝነበሩ፡ ግን ግዜኦም ዘይኣኸለ፣ እታ ናይ መስዋእቲ  ጸዋዒት ዘይበጽሓቶም ግን ኣብ ዙርያ ጸዋዒት መስዋእቲ  ዝነበሩ ናይ ሓርነት ውጉኣትና ክብሪ ይኹኖም። ኣካለ ጽጉማትና ልክዕ ከም ሰማእታና ንሞት ተዳልዮም ነይሮም እዮም። ግን ካብታ  ንህወቶም ዝደለየት ጨካን ጥይት ብተኣምር ክምልጡ ስለ ዝኸኣሉ፡ ኣብ ልዕሊ መሬት ዝንቀሳቐሱ ስውኣት እዮም። ክብሪ ንዕኦም።  እታ ቀታሊት ገለ ካብ ኣካላቶም ጥራይ ወሲዳ ስለ ዝመኸነት ዝተረፉ፣ እቶም ርእሶም፡ ወይ ኣፍልቦም ተሃሪሞም ህዋሳቶም ተተንኪፎም ብህይወት ዝተረፉ፣ ጌና ጭላፋት  ኣብ ኣካላቶም ተሰኪሞም ዝዛወሩ ዘለው፣ እቶም ጥይት በሲዕዎም ኣብ ልዕሊ መንኰርከር ዓረብያ ተሓጺሮም ዝንቀሳቐሱ ዘለዉ፣ ኮታ እቶም ቃልሲ ኤርትራ፡  ኣካላዊ ኮነ ስነ ኣእሙራዊ በሰላ ውግእ ዝገደፍሎም፣ ኣብዚ ዕለተ-ክብሪ፡ ክብሪ ንዓኹም ይኹን ንብሎም።

ሃገርና ናጽነት ኣውሒሳ ኣህጉራዊ ተፈላጥነት ሒዛ ክትጐዓዝ  ንዝገበረ  ተወፋይነት፡ ምስቶም ህይወቶም ዝኸፈሉ ሰሪዕና ክብሪ ከነልብሶም ግቡእና እዩ። እወ እቲ ዝጠለመ ስርዓት፡ ኣብ ልዕሊ ስንኩላት ክብሪ ዘይኰነስ ዳግማይ ጥይት ተኲሱ እዩ ተወሳኺ ህይወት ኣኽፊሉና እዩ። እዚ ጨቋኒ ጉጅለ ከምቶም ዝሓለፉ ምሕላፉ ኣይተርፎን እዩ። ናይ ውድቀቱ ደረት ትርኢት ክቕልቀል ንርኢ ኣሎና። እቲ ገበነኛ ከኣ ክሰዓር እዩ። ንዓኹም ኣካለ ጽጉማትና ክብሪ ይብጻሕኩም።

ዕለተ ጽንዓት!

ሰማዕታትና፡ መለለይኹም ጽንዓት ሕላገትኩም ከኣ ተወፋይነት’ዩ። ጽንዓት ተቐኒትኩም  እቲ ዝኸበረን እቲ ዝዓዘዘን ከፊልኩም፡ መርኣያ ብምዃን ናጽነት ሃገር ኣውሒስኩም። እዛ መዓልቲ እምበኣር ንዓና ዕለተ ጽንዓት እያ።  ንስኻትኩም ከም ህልዋት እቲ ጽንዓትኩም ድማ ከም ኣብነት ሓዲግኩምልና ኢኹም እሞ፡ ምሳና ኣብ መንጎና ከም ዘለኹም  ኢና ንኣምን። ነቲ ጽንዓትኩም ንኽንስዕብ ዕለተ ጽንዓት ሂብኩምና አለኹም።  ሕጂ’ውን ጌና ኣሰር ጽንዓትኩም ዝኽተልና ደቂ ሃገር፡ ኣብ ዓዲን ስደትን፡  ከይተሓለሉ ምእንቲ ፍትሕን ምሉእ ሓርነትን ይቃለሱ ኣለዉ። ማሕላኹም ንምፍጻም፡ ዝጀመርኩሞ ትልሚ ሓርነት ንምምላእ ምልኪ ሓንሳብን ንሓዋሩን ንምውጋድ ዝቃልሱ፡ ሽግ ጽንዓትኩም ከይቅህም ዝሕልዉ  ኣለዉ’ሞ ቅሰኑ። ንሕና እቶም  ቃልሲ ምእንቲ ሓርነት እነካይድ ዘሎና፡ ኣሰር ጽንዓትኩም ተኸቲልና፡ ኣብነትኩም ስዒብና፡ ክሳብ ምሉእ ሓርነት ኣብ ሃዋህው ሃገርና ዝሰፍን፡ ክሳብ ምሉእ ሰላም ኣብ ከባቢና ዝዋሓስ፡ ብጽንዓት ክንቃልስ ኢና።

ዕለተ ጻውዒት!

ዝኸበርክንን፡ ዝኸበርኩምን ተሳተፍቲ ዝኽሪ መዓልቲ ሰማእታት ኤርትራ

ኣብዚ ናይ 2021 መዓልቲ ሰማእታት ሓደ ቀንዲ ሕቶ ወይ ሕቶታት ከነልዕል ግድን እዩ። ንሱ ከኣ እቲ ሰማእታትና ክቡር ህይወቶም ዝኸፈሉሉ ዕላማታት ይትግበር ኣሎዶ ኣሎ? እቲ ግንባሮም ንባሩድ ዝሃብሉ ምሉእ ናጽነት ህዝቢ ኤርትራ፡ ይሕሎ ኣሎ’ዶ? ሕቶ ሓርነታት ዜጋታት ኤርትራ፡ መሰላት ምሕሳብ፡ ምንቅስቓስን ምውዳብን፡ ሕቶ ቅዋማዊ ስርዓት ሕቶ ፍትሕን ሰላምን፡ ሕቶ ማሕበራውን ቁጠባውን ዕቤት ተመሊሱዶ?  ብሓጺሩ ሰማእታትና በዚ  ኤርትራ ዘላትሉ  ቅሱናት ድዮም ዝብል እዩ።

እቲ መሪር ሓቂ፡ ናይ’ዚ ኩሉ ሕቶታት መልሲ ኣሉታ እዩ። ኤርትራ ኣብ ውሽጢ ሃገር በቚሉ ብዝዓዀዀ ጨካን ምልኪ ተጐቢጣ ኣላ። መብጽዓታት ሰማእታት ኤርትራ ብዘይንሕስያ ተጠሊሙ ኣሎ። ሃገርና መንእሰያት ደቃ ገዲፈምዋ ዝሃድሙላ ሲኦል ከይና ኣላ። ኣብ ከባቢና ከኣ ምንጪ ሓደጋን ዘራጊት ሰላምን ተቐጺራ ኣላ። እቲ ዝገደደ ድማ፡ ኣብ ልዕሊ’ቲ ንልዑላውነት ሃገርና ዝደናደን ግሁድ ወስታታት ክድዓት፡ ናይዚ ምልካዊ ስርዓት፡  ህዝብና ግዳይ መሪር ጭቆናን ማእሰርትን ምክልባትን ኰይኑ ኣሎ። ስለዚ ድማ መዓልቲ ሰማእታት ኤርትራ  ተወፋይነት  ዝሕደሰላ፡  ዕለተ ጸዋዒት ንምዕቃብ ናጽነት ሃገር እያ።

ንሕና ኣባላት ፖሊቲካዊ ሓይልታት ኤርትራ ኣብ ልዕሌና ዝዝንቢ ዘሎ ጸዋዒት ነዚ ብሓባር እንካይዶ ዘሎና ቃልሲ ናብ ዝበረኸ ደረጃኡ ኣብጺሕና፡ ምስ ኩሎም ኤርትራውያን ደለይቲ ፍትሒ ዝሰፍሐ ምትሕብባር ኣረጋጊጽና፡ ነቲ እንኮ ጸላኢ ኤርትራ ዝዀነ ምልካዊ ስርዓት ምስዓርን፡ ናብ ብዙሕነታዊ ቅዋማዊ  ስርዓት ምስግጋርን እዩ።

ጥርኑፍ ሓባራዊ ዕዮ ምክያድ፡ ምስ ብዙሕነትና ክሳብ ክንደይ በዳሂ ከም ዝኸውን ኩልና እንስሕቶ ኣይከነን። ብተመክሮ ከም ዝተራእየ እውን ከቢድ ዕማም’ዩ።  ይኹን’ምበር  ክሳብ ሕጂ በብወገንና ብዘካየድናዮ ጻዕሪ፡ ኣብ መንጎ ሓይልታትና ተጻባኦታትን ምንጽጻግን ወጊድና፡ ምክብባርን ምትሕግጋዝን ምርግጋጽና፣ ንኩልና እቶም ኣብ ጽምዶ ዝኣተና ዘተሓባብር ኣወሃሃዲ ሽማግለን፡ ኣብ ዝተፈላለየ ዝዋስኡ ሓይልታት ዕማምን ምቛምና ንባዕሉ  ንደላይ ፍትሒ ህዝብና ብስራት ኰይኑ፡ ንምልካዊ ስርዓት ድማ መርድእ እዩ። 

እዚ መጀመርታ ኣምበር መወዳእታ ኣይኰነን። ስለዚ ክሳብ ምልካዊ ስርዓት ዝሰዓርን መስርሕ ደሞክራሲ ኣብ ኤርትራ ቦታኡ ዝሕዝን፡ ኣብ ከምዚ ክቡር ዕለተ ሰማዕታትና ጸዋዒት ንቃልሲ ክንቅጽል ኢና።

ዝኽርን ዘልኣለማዊ ክብርን ንሰማእታትና!

ውድቀት ንምልካዊ ስርዓት ኤርትራ!

ሃገርና ናጽነታ ሓልያ ንወሉድ ወለዶ ትንበር!

ተስፋይ ወልደሚካኤል ደጊጋ

ኣቦ መንበር ሰዲህኤ

20 ሰነ 2021   

ካቶሊካዊት ቤተ-ክርስትያን ኤርትራ ዘይህዝባውን ዘይሓላፍነታውን ተግባራት ህግደፍ ናይ ምቅዋም ሃብታምን ተባዕን ተመኩሮ ኣለዋ። ሓደ ካብቲ ተመኩሮታታ ነቶም  ብዘይኣፈላላይ ህዝቢ እተገልግለሎም ዝነበረት ትካላታ ብ2019 ጀሚርካ ብጉጅለ ህግደፍ ዝተወርሰሉን ዝተዓጽወሉን ሕጂ እውን ቀጻሊ ዘሎ ተግባራት ዘርኣየቶ ተባዕ ተቓውሞ ከም ኣብነት ዝጥቀስ እዩ። ጳጳሳት ካቶሊካዊት ቤተ-ክርስትያን ኤርትራ ብ26 ጉንበት 2021 ናብ ሚኒስተር ትምህርቲ ኣቶ ሰመረ ርእሶም ካብ ዝጸሓፍዎን  ብሬድዮ ቫቲካን ዝተቓልሐን መልእኽቲ እዚ ዝስዕብ ጽማቕ ትሕዝቶ ነይርዎ።

ቀንዲ ዕላማ  ካቶሊካዊት ቤተ-ክርስትያን ኤርትራ ብዘይኣፈላላይ ህዝቢ ምግልጋል እዩ። ኣብ ኤርትራ እውን በዚ መንፈስዚ እያ እትንቀሳቐስ። ምውራስን ምዕጻውን ናይተን ብቤተክርስትያና ዝመሓደራ ትካላት ኣብ 2018 እዩ ጀሚሩ። ኣብ 2019 ከኣ ብዝገደደ መልክዑ ቀጺሉ። ካብተን ዝተወርሳን ዝተዓጽዋን ትካላት እዘን ዝስዕባ ንኣብነት ምጥቃ ይከኣል። መባእታ ቤት ትምህርቲ ዓሰብ፡ መባእታ ቤት ትምህርቲ ዓዲ ፍንዕ፡ መባእታ ቤት ትምህርቲ ዓላን፡ ኣብ እምባትካላ፡ ኣብ ጊንዳዕን ኣፍዓብትን ዝርከባ መዋእለ ህጻናትን ካብተን ግዳያት ዝኾና ትምህርታዊ ትካላት እየን። ኣይተተግበረን እምበር ኣብ ክረን፡ ኣስመራን ባረንቱን እውን ስጉምቲ ክውሰደን እዩ ዝብል ሓበሬታ ኣለና ዝብል ይርከቦ ኣብቲ ብራድዮ ቫቲካን ዝተቓልሔን ናብ ሚኒስትሪ ትምህርቲ ኣቐዲሙ ዝተጻሕፈን ቅዳሑ ናብ ዝተፈላለያ ኣካላት ህግደፍ ዝተስደን መልእኽቲ።

ስለዚ ቤተ-ክርስትያን ነቲ ዝተወስደ ስጉምቲ መቃወሚኣ ምኽንያት  ከኣ 1) ህዝቢ ከተገልግ ዝኽልክላ ብምዃኑ፡ 2) ስድራቤታት ደቆም ናብ ዝደለይዎ ኣብያተ-ትምህርቲ ከይሰዱ ስለ ዝዕንቅፍ፡ 3) ምስ ዝምልከቶም ኣካላት ካቶሊካዊት ቤተ-ክርስትያን ልዝብ ዘይተገብረሉን ኣብ ሓይልን ዓመጽን ዝተመርኮሰን ምዃኑን 4) እዘን ትካላት ናይ ቤተ-ክርስትያን እምበር ናይ ህዝቢ ኣይኮናን ዝብል ወረ ዝተነዝሓሉን ስለ ዝኾነ ዝብል ዝርዝር ትሕዝቶ ነይርዎ።

ምስዚ ብምትሕሓዝ ካቶሊካዊት ቤተ-ክርስትያን ኤርትራ፡ ኣብዚ ናይ ተቓውሞ መልእኽታ፡ እዘን ትካላት ህዝቢ ንምግልጋል ዝሃነጸተን ምዃነን ኣብሪሃ፡ ብሓይሊ ዝተወስደ ትካላት ናብ ንቡር ኣገልግሎቱ ንክምለስ ምሕታታን ምምሕጻናን ከምዘይተቋርጽ እውን ኣመልኪታ። ካብዘን ዝተዓጽወ ትካላት ገሊአን ኣብ ገዳማት ዝርከባ ምዃነን እውን ኣብዚ ናይ ተቓውሞ መልእኽቲ ተጠቒሱ። ዕላማ ቤተ-ክርስትያን ምስ መንግስቲ ንምውድዳር ዘይኮነ ህዝቢ ንምግልጋል ምዃኑ  ኣብዚ መልእኽቲ ብንጹር ተገሊጹ ይርከብ። ካቶሊካዊት ቤተ-ክርስትያን ካልኦት ትካላት ክትውስኽ እናሓሰበት ከምዚ ዓይነት ስጉምቲ ምውሳዱ ከም ዘሕዘና ከኣ ኣብቲ ደብዳበ ሰፊሩ ምህላዉ ኣብሪሃ። ኣብ መወዳእታ ከኣ ምርጫ ቤተ-ክርስትያን ዘተን ምርድዳእን ምዃኑ ኣስፊራ ኣላ።

እዚ ናይ ሽዑ ናይዞም ሃይማኖታዊ ኣቦታት  ለባምን፡ መንፈሳውን መልእኽቲ ሰማዒ እዝኒ ከም ዘይረኸበ ከኣ ህልዊ ኩነታት ሃገርናን ህዝብናን መስካሪ እዩ።