http://ascenteq.com/project/epdp

ማእከላይ ባይቶ ሰልፊ ዲሞክራሲ ህዝቢ ኤርትራ (ሰዲህኤ) ብ11 ሰነ 2022 ኣብ ዘካየዶ ፍሉይ ኣኼባ፡ 13 ዝኣባላታ ኣሰናዳኢት ሽማግለ 4ይ ጉባአን፡ 7 ዝኣባላታ ሓጻይት ሽማግለን ብዲሞክራሲያዊ ምርጫ ኣቚሙ። ማእከላይ ባይቶ ነዘን ሽማግለታት ዝመረጸ ንምድላውን ኣፈጻማን ናይቲ ኣብ መወዳእታ ወርሒ ሓምለ 2023 ዝካየድ 4ይ ጉባአ ብዝምልከት፡ ናብ ኣባላት ባይቶ ንዝቐረበ ንድፊ ተመያይጡ ድሕሪ ዘድሊ ምምሕያሻት ገይሩ ምጽዳቑ እዩ።

ባይቶ ዘድሊ ዳህሳስ ድሕሪ ምክያድ ናይዘን ክልተ ሽማግለታት ኣባላት፡ ካብ ዝተፈላለዩ ጽፍሒ ሓላፍነታትን ካብ መሰረታትን ከም ዝኾኑ ገይሩ ኣሎ። እቲ ፍሉይ ኣኼባ መጻኢ ጉባአ ዝጋበኣሉ ኣገባብ ከመይ ክኸውን ከም ዝግበኦ እውን ወሲኑ ።

ኣሰናዳኢት ሽማግለ ነብሳ ናብ ንኡሳን ሽማግለታት ከፊላ፡ ናብቲ ጉባአ ዝቐርብ ሰነዳት ነዲፋ ኣቐዲማ ንዝያዳ ምይይጥ ናብ መሰረታት እተቕርብ፡ ኣባላት ሰልፊ ናብ ጉባአ ተወኪሎም ዝሳተፍሉ ቀጥዒ እተውጽእን  ነቲ ጉባአ ዘድሊ ቀረባት እተዳሉን እያ። ሓጻይት ሽማግለ ከኣ ካብ መላእ ኣባላት ሰልፊ  ዝቐርብ ናይ ቅድመ-ጉባአ ርኢቶ ውጽኢት ኣብ ግምት ዘእተወ  መጽናዕቲ ኣካይዳ፡ ናብቲ ጉባአ ሕጹያት ኮይኖም ክቐርቡ ናይ ዝበለቶም ብቑዓት ኣባላት ዝርዝር እተዳሉ እያ።  ጉባአ ሰዲህኤ ብመሰረት ውሽጣዊ ሕጉ ዓንቀጽ፡ 5/13/1 ኣብ ኣርባዕተ ዓመት ሓደ ግዜ ዝጋባእ እዩ።

ብዘይካዚ ማእከላይ ባይቶ ኣብዚ ፍሉይ ኣኼባኡ፡ ብዛዕባ ሰልፋዊ፡ ደንበ ሓይልታት ለውጢ፡ ኤርትራውን ከባብያውን ምዕባለታት ዝምልከቱ ኣገደስቲ ሓበሬታታት ተለዋዊጡ።

ሚኒስተር ዜና ስርዓት ህግደፍ የማነ ገብረመስቀል፡ ኣብ ከተማታትን ዓድታትን ኤርትራ ብዙሓት ኣብያተ-ጸሎት ዝተፈላለዩ እምነታት ከም ዘለዉ ጠቒሱ፡ ኣብዚ ናይ ትዊተር ገጹ ኣተሓሒዙ  ኤምባሲ ኣሜሪካ ግና ኣብ ኤርትራ መሰል ሃይማኖት ከም ዘይክበር ይኸስስ ኣሎ ዝብል መልእኽቲ ኣመሓላሊፉ።   

ነቲ መልእኽቲ ዝተዓዘበ ኤሜባሲ ኣሜሪካ ኣብ ኣስመራ፡ ብየማነ ገብረመስቀል “ኣብ ከተማታትን ዓድታትን ኤርትራ ብዙሓት ኣብያተ-ክርስትያንን መሳጊድን ኣሎ”  ንዝተባህለ መልእኽቲ  ተቐቢሉ፡ እንተኹነ ኣብቲ ኣብያተ-ጸሎት ኤርትራውያን  ኣመንቲ   ብናጽነት ክጽልዩን ክሰግዱን ከምዘይክእሉ ብምጥቃ ንኣበሃህላ የማነ ኣቃሊዑ። እቲ ኤምባሲ ምስዚ ኣተሓሒዙ ኣብ ኤርትራ መንግስታዊ ፈቓድ ዘለወን እምነታት 4ተ ጥራይ ምዃነን ገሊጹ። ኢቫንጀሊካንን ካለኦት ንኡሳን ጉጅለታት እምነት ክርስትናን ተኸተልተን ኣብተን የማነ ገብረመስቀል ዝጠቐሰን ኣብያተ-ጸሎት ክጽልዩ ከምዘይክእሉ ኣተሓሒዙ ኣስፊሩ። ከምኡ እውን ሰዓብቲ ሸዓን ሱፊን ዝተባህላ ጉጅለታት ሃይማኖት ምስልምና ኣብዘን መሳጊድ ናይ ምጽላይ መሰል ከምዘየብሎም ሓቢሩ። ካብዚ ሓሊፎም ካብተን መንግስቲ ኣፍልጦ ዝሃበን 4ተ ሃይማኖታት ወጻኢ ዘምልኹ ኤርትራውያን ከም ዝእሰሩን ኣብ ኣብያተ-ማእሰርቲ ከም ዝሳቐዩን ጠቒሱ።

እቲ ኤምባሲ ኣብዚ ናይ ፈይስቡክ ሕሳቡ መልእኽቲ ከም ዝጠቐሶ፡ ናጽነት ሃይማኖት መባእታዊ መሰል ሰባት እዩ። ኣተሓሒዙ ድማ ሕቡራት መንግስታት ኣሜሪካ ኩሎም ሃይማኖታዊ ጉጅለታት ኣብ ኤርትራ ክምዝገቡ እሞ ሕጋውያን ኮይኖም ክጽልዩ ጸዊዑ። ኣብዚ እዋንዚ ግና ኤርትራውያን ብሰላም ኣብ ኣባይቶም ስለ ዝጸለዩ እውን ይእሰሩ ምህላዎም ሓቢሩ። ካብዚ ሓሊፉ እቶም ኣፍልጦ ረኺቦም ዘለዉ እምነታት እውን ብዘይ መንግስታዊ ኢድ ኣእታውነት ብናጻ ስርዓተ-እምነቶም ከካይዱ እቲ ኤምባሲ ጸዊዑ።

እቲ ኤምባሲ ንሃይማኖታዊ ብዙሕነት ኤርትራ ብተደጋጋሚ ደገፉን ናእዳኡን ክገልጽ  ዝጸንሐ ኮይኑ፡ ብዘይካዚ መንግስቲ ኤርትራ ኣብ ሃይማኖታዊ ፖሊሲኡ ዳግመ-ርኢቶ ንክገብር ብተደጋጋሚ ክጽውዕ ጸኒሑ እዩ።

ሓሙሽተ ሚእቲ ደቂ ዓፋር ወታሃደራት ኤርትራ ካብ መበል 67 እገረኛ ክፍለ ሰራዊት ተፈልዮም፡ ኤርትራን ኢትዮጵያን ኣብ ዘዳውብ ባዳን ዓዲ ምሩግን ብዝተባህለ ቦታ ናብ ክልል ዓፋር ኢትዮጵያ ኢዶም ከም ዝሃቡ፡ ሃገራዊ ጉባአ ኤርትራዊ  ዓፋር ዝተባህለ ውድብ  ብ3 ሰነ 2022 ዘውጸኦ ጋዜጣዊ መግለጺ ብምጥቃስ፡ መርበብ ሓበሬታ ማእከል ኤርትራ/Eritrea hubን ካለኦት ዝተፈላለያ ምንጭታትን ሓቢረን። እቲ ጋዜጣዊ መግለጺ ከም ዝጠቐሶ; ናይቶም ደቂ ዓፋር ኤርትራ ወታሃደራት፡ ነቲ ስጉምቲ ዝወሰድሉ ምኽንያት፡ መንግስቲ ኤርትራ ዕጡቓት ደቂ ዓፋር ንምውጋእ ሰራዊቱ ናብ ኢትዮጵያ   ሰራዊት ስለ ዘዋፈረ እዩ።

በቲ ጋዜጣዊ መግለጺ መሰረት፡ መንግስቲ ኤርትራ እቲ ኩነታት ምሰ ኣጋጠመ፡ ብ3 ጉንበት 2022 ነቶም  ዝራሕርሕዎ ወታሃደራት ንምምላስ ናብቲ ናብ ዓፋር ዝኣተውሉ ቦታ ሰለስተ ጀነራላት ምልኣኹን ሓደ ካብቶም ጀነራላት ናይ ኢሳያስ ኣፈወርቂ እሙን ዝበሃል ተወላዲ ዓፋር ጀነራል ዑመር ካሪካሪ እዩ ።  እዚ ብሽምግልና ዓበይቲ ዓዲ ዝተፈተነ ከም ዘይተዓወተን እቶም  ብግቡእ ዝተዓጥቁ ወታሃደራት ናብ ኤርትራ ክምለሱ ፈቓደኛታት ከምዘይኮኑን እውን  ኣብቲ መግለጺ ሰፊሩ።

ሃገራዊ ጉባአ ኤርትራዊ ዓፋር፡ ኣብቲ ዝዘርግሖ ጋዜጣዊ መግለጺ ሓለፍቲ መንግስቲ ክልል ዓፍር ዓለምለኸ መሰል ኢዶም ናይ ዝሃቡ ከኽብሩን ናይ ዓፋር ህይወት ናይ ምድሓን ባህላዊ ሕጊ ከኽብርን ጸዊዑ።  መንግስቲ ክልል ዓፋር ኣብቲ ጉዳይ ኢዱ እንተዘየእትዩ ግና እዞም ወታሃደራት ናብ ኤርትራ ተመሊሶም  ግዳይ ሞት ከም ዝኾኑ ዘለዎ ስግኣት ገሊጹ።

ጸሓፊ ውጻኢ ጉዳያ ኣሜሪካ ኣንቶኒዮ ብሊንከን፡ ሃገሮም ኣንበሳደር ሳተር ፊልድ ሓላፍነቶም ከረክቡ ይቀራረቡ ኣብ ዘለዉሉ፡   ኣብ ክንደኦም ኣንበሳድር ማይክ ሃመር ፍሉይ ልኡኽ ቀርኒ ኣፍሪቃ ክኾኑ ከም ዝመዘዘት ምግላጾም ቤት ጽሕፈቶም ብ1 ሰነ 2022 ኣብ ዘውጸኦ ጋዜጣዊ መግለጺ ሓቢሩ።

እቶም ጸሓፊ ወጻኢ ጉዳይ ኣሜሪካ፡ ተሰናባቲ ፍሉይ ልኡኽ ቀርኒ ኣፍሪቃ፡ ኣንበሳድር ሳተር ፊልድ  ተመኩሮኦም ተጠቒሞም ንዘበርከትዎ ኣስተዋጸኦ ንኢዶም፡ ተካኢኦም ኣንበሳደር ማይክ ሃመር እውን ነቲ ራእይን ተመኩሮን  ከም ዝቕጽልዎ ዘለዎም እምነት ገሊጾም።

ኣንቶኒዮ ብሊንከን ምስዚ ኣተሓሒዞም ናይዞም ሓድሽ ፍሉይ ልኡኽ ምምዛዝ፡ ብሓፈሻ ንቐጻሊ ተገዳስነት ኣሚሪካ ኣብቲ ዞባ ህድኣት ንምርግጋጽ ዝዓለመ፡  ብፍላይ ድማ፡ ኣብ ኢትዮጵያ ንቀጻሊ ሰላም፡ ምርግጋእን፡ ናብ ሰላም ዘረጋግጽ፡ ኩለመዳያዊ ፖለቲካዊ መስርሕ፡ ናይ ሓባር ድሕንነትን ምዕባለን ዘምጽእ መስርሕ ምኽታላ ዘርኢ ምዃኑ ገሊጾም።

ኣቓልቦ ምምሕዳር ኣሜሪካ፡ ብቐጻሊ ተጻብኦታት ኣብ ምቑራጽ፣ ብቐጻሊ ሰብኣዊ ረዲአት ምቕራብ፡  ብኹሎም  ወገናት ዝተፈጸሙ ግህሰታትን ዓመጻትን ብግሉጽ ኣገባብ ኣብ ምጽራይን ኣብ ዘተ ዝተመስረተ ቀዋሚ መፍትሒ ኣብ ምርካብን ከም ዘተኩር ኣስፊሮም። 

እዞም ሓድሽ ዝምደቡ ዘለዉ ኣንበሳደር ማይክ ሃመር፡ ኣብ ዲሞክራስያዊት  ሪፐብሊ ኮንጎን  ቺለን  ከም ኣንበሳደር፡ ኣብ ብልቪያ፡ ነርወይ፡ ኣይስላንድን ደንማርክን ድማ ኣብ ዝተፈላለዩ ዲፕሎማሲያ ሓላፍነታት ከም ዘገልገሉን ኣብ ሃገሮም ድማ ኣብ ዝተፈላለዩ መንግስታዊ ሓላፍነታት ከም ዝሰርሑ ድሕረ-ባይተኦም የመልክት።

ሱዳን ነቲ 8 ሃገራት ኣፍሪቃን ዓረብን  ዝኸተማሉ ቻርተር ባይቶ  ገማግም ቀይሕ ባሕርን ወሽመጥ ዓደንን  ብ30 ጉንበት 2022  ከም ዘጽደቐቶ ሱዳን ትሪቡን፡ ንዜና ማእከላይ ምብራቕ/middle east news  ብምጥቃስ ሓቢራ። ነዚ ከባብያዊ ቁጠባዊ ዕቤትን ጸጥታዊ ምትሕብባርን  ንምስሳን ዝዓለመ ቻርተር ብ6 ጥሪ 2022 ዝፈረማሉ ሃገራት፡ ነቲ ጉዳይ ዘበገሰት ስዑድዓረብያ፡ ጅቡቲ፡ ግብጺ፡ ኤርትራ፡ ጆርዳን፡ ሶማሊያ፡ ሱዳንን የመንን እየን።

ናይ ሱዳን ናይ ወጻኢ ጉዳይ ሚኒስትሪ  ንምጽዳቕ እቲ ቻርተር ኣመልኪቱ  ኣብ ዝሃቦ መግለጺ “ሱዳን ኣካልዚ ቻርተር ዝኾነትሉ ምኽንያት፡ ንጽልዋ ቀይሕ ባሕርን ወሽመጥ ዓደንን ኣብ ዓለም ለኻዊ ምትሕልላፍን ህድኣት ናይተን ሃገራትን ኣፍልጦ ብምሃብ እዩ”  ከም ዝበለ ኣብቲ ዜና ሰፊሩ።

ናይ ሱዕድዓረብያ ወጻኢ ጉዳይ ሚኒስተር ኣብ ዝሓለፈ ወርሒ ጥሪ ብዛዕባቲ ስምምዕ  ኣብ ዝሃብዎ መግለጺ “እዘን ነቲ ቻርተር ዝፈረማ ሃገራት፡ ናይ ሓባር ወታደራዊ ሓይሊ ክምስርታ እየን”  ንዝብል ወረ ነጺጎም፡ እንተኾነ ኣብ ሕድሕደን ክልተኣዊ ምትሕብባራት  ከምዝህሉ ምግላጾም እቲ ዜና ሱዳን ትሪቡን ኣስፊሩ። ከም ኣብነት ከኣ ሱዳንን ስዑድዓረብያን ዓመታዊ ናይ ሓባር ወታደራዊ ልምምድ ከም ዘካይዳ ተጠቒሱ።

ሪያድ፡ ሩሲያ ኤርትራን ሱዳንን ፈቒደናላ ናብታ  ካብ ሃገራት ገማግም ቀይሕ ባሕሪ ዝለዓለ ነዳዲ እተቕርብ  ሱዕድ ዓረቢያ ቀረባ ኣብ ዝኾነ ቦታ መደበር ሓይሊ ባሕሪ ክትምስርት ብእትገብሮ ምንቅስቓስ ሳቕሎት ከም ዝሓድራ ገሊጻ።

እቲ ዜና ከም ዘስፈሮ፡ ሩሲያ ናይዘን ትሑት ቁጠባዊ ዓቕሚ ዘለወን ሃገራት ድኽመት መዝሚዛ ኣብቲ ዞባ ጽልወኣ ናይ ምስፋሕ መደብ ኣለዋ። ኣብ ሕድሕድ ሃገራት ገማግም ቀይሕ ባሕር ወሽመጥ ዓደንን ዝግበር ቁጠባውን ንግዳውን ዕቤት ምድንፋዑ፡ ንምትሕብባር ኤርትራን ሱዳንን ምስ ሩሲያ ክንክዮ ከም ዝኽእል እውን ተሓቢሩ።

መንግስቲ ኢትዮጵያ ኣካል ናይዚ ምትሕብባር ሃገራት ኣፍሪቃን ዓረብን ገማግም ቅይሕ ባሕርን ወሽመጥ ዓደንን ብዘይምዃኑ ኣብቲ ስምምዕ ዝተኸተመሉ ግዜ የማርር ከም ዝነበረ ዝዝከር እዩ።

 ፍሉይ ልኡኽ ሕብረት ኣፍሪቃ፡ ፕረሲደንት ናጀርያን ነበር ኦሊሶጎ ኦባሳንጆ ብ31 ጉንበት 2022 ናብ ትግራይ ኣምሪሖም ኣብ ከተማ መቐለ ምስ ፕረሲደንት ክልል ትግራይ ዶ/ር ደብረጽዮን ገ/ሚካኤል  ተራኺቦም ከም ዝተዘራረቡ፡ ቢቢሲ ንወሃብ ቃል መንግስቲ ትግራይ ኣቶ ጌታቸው ረዳ ብምጥቃስ ሓቢሩ። እቲ ዜና ንትሕዝቶ ዝርርቦም ብዝምልከት ግና “ብዛዕባ ዞባዊ ጉዳያት” ካብ ምባል ሓሊፉ ዝገለጾ ዝርዝር የለን።

ኦባሳንጆ ቅድሚ ሕጂ እውን ነቲ ካብ ዝጅመር 19 ኣዋርሕ ገይሩ ዘሎ ውግእ ኣብ መንጎ ፈደራላዊ መንግስቲ ኢትዮጵያን ክልላዊ መንግስቲ ትግራይን ንሕብረት ኣፍሪቃ ወኪሎም መፍትሒ ንምርካብ ኣብ መንጎ ኣዲስ ኣበባን መቐለን ክመላለሱ ጸኒሖም እዮም።

እዚ ከምዚሉ እንከሎ ሰራዊት ኤርትራ ብ31 ጉንበት 2022 ኣብ ሰሜን ትግራይ ከተማ ሸራሮ ደብዳብ ከቢድ ብረት ከም ዝፈጸመ ማዕከን ዜና ሮይተር ዩኤን ቡለቲን (UN Bulletin) ዝተባህለ መጽሐት ብምጥቃስ ሓቢሩ። እቲ ዜና ከም ዝጠቐሶ እዚ ደብዳብ ዘጋጥም ዘሎ ድሕሪ ናይ ክልተ ኣዋርሕ ህድኣት ኣብቲ ከባቢ እዩ።

ማዕከን ዜና ሮይተርስ፡ ኣብ ርእሲቲ ናይ ዩኤን ቡለቲን፡ እቲ ደብዳብ ከም ዝተፈጸም ኣብቲ ቦታ ካብ ዘለዋ ግብረ ሰናይ ትካላት 23 ቡንባታት ከም ዝተደርበየ ምርግጋጹ ጠቒሱ። በቲ ደብዳብ ኣብ ኣብያተ-ትምህርቲ ተዓቚቦም ካብ ዝነበሩ ተመዛበልቲ ስድራቤታት 18 ሰባት ከም ዝቖሰሉ፡ ጓል 14 ዓመት ቆልዓ ከም ዝሞተትን 12 ኣባይቲ ድማ ከም ዝተጐድኡ ሓቢሩ።

ሮይተርስ ከም ዝገለጾ ነቲ ከባቢ ዝመሓድርን ዝቆጻጸርን ህዝባዊ ወያነ ሓርነት ትግራይ፡ ሰራዊት ኤርትራ ብ28ን 29ን ጉንበት 2022 ኣብቲ ከባቢ መጥቃዕቲ ፈጺሙ ዝብል ክሲ ኣቕሪቡ ነይሩ እዩ። እቲ ዜና ከም ዝጠቐሶ እዚ ውግእ ተኻይድሉ ዝተባህለ ቦታ፡ ካብ ዶብ ኤርትራን ትግራይን፡ ናብ ትግራይ ኣስታት 7 ማይልስ ኣቲኻ ዝርከብ እዩ።

ማዕከን ዜና  ሮይተርስ ከም ዝጠቐሶ፡ ሚኒስተር ዜና ኤርትራ  የማነ ገብረመስቀል ብዛዕባቲ ኩነታት መብርሂ ንክህብ ተሓቲቱ ኣይመለሰን። በዚ መሰረት ብፍላይ ብዛዕባቲ ሰራዊት ትግራይ ኣብ ልዕሊ ሰራዊት ኤርትራ ኣውሪደዮ ዝበሎ ናይ ዝተቐትሉ፡ ዝተወግኡን ዝተማረኹን ኣሃዛት ካብ ናጻ ኣካል ምጽራይ ኣይተኻእለን።

ኣብ መወዳእታ ሮይተርስ ኢትዮጵያውያን፡ ኮለኔል ጌትነት ኣዳነ ወሃቢ ቃል ሰራዊትን ዶ/ር ለገሰ ትሉ ወሃቢ ቃል መንግስትን  ብዛዕባቲ ኩነታት ተሓቲቶም ስሉጥ መልሲ ከምዘይሃብዎ ኣስፊሩ።

ጓል 40 ዓመት ሱዳናዊት ኢንጅነር ኣሚና ዑስማን ሑመድ፡ ናይ “ግንባር ቀደም” ሽልማት ንምክልኻል ሰብኣዊ መሰል ኣብ ሓደጋ/ Front Line Defenders Award for Human Rights Defenders at Risk./ “ ከም ዝተዓወተት ኤኤፍፒን ካለኦት ማዕከናት ዜናን ሓቢረን። ኣሚና ዑስማን ብ2002 ደፊራ “ስረ ክኽደን እየ” ስለ ዝበለት፡ ጽኒሓ  ብ2013 ድማ “ርእሰይ ኣይሽፈንን” ስለ ዝበለት ተኣሲራ ከም ዝነበረት እቲ ዜና ብተወሳኺ ጠቒሱ።

ኣሚና ኣብ ዝሓለፉ 2ተ ዓሰርተ ዓመታት ምእንቲ መሰል ደቂ ኣንስትዮ ሱዳን ክትቃለስ ዝጸንሐት ኮይና፡ ኣብዚ ቀረባ ግዜ ድማ ነቲ ኣብ ሱዳን ድሕሪ ውድቀት መንግስቲ ዑመር ኣልበሽር ኣብ ሱዳን ዝተኻየደ ወታደራዊ ዕልዋ ብምቅዋማ ተኣሲራ ዝተሳቐየት እያ። ኣሚና ዑስማን ካብተን ኣብ ኣፍጋኒስታን፡  ቤላሩስ፡ ዝምባብወን ሜክሲኮን ተመሳሳሊ ቃልሲ ከካይዳ ዝጸንሓ እሞ ሽልማት “ተኻላኸልቲ ሰብኣዊ መሰል  ኣብ ሓደጋ/ Human Rights Defenders at Risk”  2022 ዝተዓወታ ደቂ ኣንስትዮ ሓንቲ ምዃና እቲ ዜና ኣስፊሩ።

ሱዳናዊት ኣሚና ዑስማን ሑመድ ምስ ኩሉ ጸገማት ካብ ቃልሳ ንሰብኣዊ መሰልን ዲሞክራስን ንድሕሪት ከይበለት ክትቅጽል ከም ዝጸንሐት እቲ ሽልማት ዝሃበ ኣብ ዱብሊን ዝመደበሩ ትካል “ቅድመ-ግንባራዊ ምክልኻል”  ነቲ ሽልማት ኣብ ዝሃበሉ እዩ ሓቢሩ። እዛ ተባዕ ሱዳናዊት ጓለንስተይቲ፡ ኣብ ግዜ መንግስቲ ዑመር ኣልበሽር ኣንጻርቲ  ሽዑ ኣብ ሱዳን ዝነበረ ኣዝዩ ጨቋኒ ሕጊ ብ2009 “ኣይፋል ንጭቆና ደቂ ኣንስትዮ”  ዝብል ተበግሶ ኣንቂዳ ዝነበረት እያ።

ምዕዋት ኣሚና ዑስማን ሑመድን ተሳትፎ ደቂ ኣንስትዮ ሱዳን ካብ ምውጋድ መንግስቲ ዑመር ኣልበሺር ጀሚረን ክሳብ ኣብዚ እዋንዚ ኣብ ሃገረን ዘሎ ቀጻሊ ፖለቲካዊ ምንቅስቓስ ኣብነታዊ ስለ ዝኾነ፡ ኤርትራውያን ደቂ ኣንስትዮ እውን ኣብርእሲ እቲ ዝጸንሔን ሕጂውን ነዚ ክቐስመኦ ዝግባእ እወንታዊ ተመክሮ እዩ።

ኣብ ኒውዮርክ ዝመደበሩ ትካል፡ ኮሚተ ተጣባቒ መሰል ጋዜጠኛታት (CPJ)፡ ኣብዚ ቅንያት ኣብ ዘውጸኦ መግለጺ ሰብ መዚ ኢትዮጵያ “ምኽባር ሕጊ” ብዝብል ዝኣሰርዎም ዘለዉ ጋዜጠኛታትን ናይ መድያ ሰራሕተኛታትን ንክፈትሑ ሓቲቱ።

ኣብ ዝተፈላለዩ ክፍልታት ኢትዮጵያ ካብ 19 ጉንበት 2022 ጀሚሩ ዝካየድ ዘሎ ሰፊሕ ጋዜጠኛታት ናይ ምእሳር ወፈራ ኣብ ኣዲስ ኣበባን ባህርዳርን ክሳብ 28 ጉንበት 2022 ኣብ ዝነበረ ግዜ ጥራይ ልዕሊ 20 ጋዜጠኛታትን ናይ መዲያ ሰራሕተኛታትን ከም ዝተኣስሩን እቲ ምእሳር ቀጻሊ ከም ዘሎን ዝተፈላለዩ ምንጭታት ሓቢሮም።

ካብቶም ክሳብ ሕጂ ተኣሲሮም ዘለዉ ናይ ብሕቲ መዲያ ጋዜጠኛታትን ናይ መዲያ ሰራሕተኛታትን፡ ሰንበቶ ኣሕመድ፡ ያየሰው ሽማልስ፡ ኣበበ ባዩ፡ በቃሉ ኣላምረው፡ ሰለሞን ሽሙየ፡ መስከረም ኣበራ (ደራሲትን ጸሓፊትን)፡ ተመስገን ደሳለኝ፡ ታድዮስ ታንቱ (ደራስን ጸሓፍን)፡ መኣዛ መሓመድ፡ ጋሻዬ ንጉሴ፣ ጌትነት ያለው፡ ሃብታሙ መለሰ ዳንኤል መስፍንን ቀለሙ ገላጋይን ዝበሃሉ ይርከብዎም።

በዚ ዝካየደ ዘሎ ሰፊሕ ናይ ጋዜጠኛታትን ናይ ሚድያ ሰራሕተኛታትን ማእሰርቲ ናይ ምዕጻው ሓደጋ ኣንጸላልይወን ካብ ዘሎ ናይ ብሕቲ ማሕበራዊ መዲያታት፡ ተራራ ኔትዎርክ፡ ገበያኑ፡ ኢትዮ-እውቀት፡ ኣልፋ፡ ኢትዮ-ፎረም፡ ዓሸራ፡ መጽሐት ፍትሕን ንስርን፡ ሮሃን ፊኒፎነ ኢንተግሬትን ዝበሃላ ይረከበን። ነቲ ኩነታት ዝከታተሉ ከም ዝብልዎ ኣብ ኢትዮጵያ ብዘይካ ናይ መንግስትን ናይ ብሕቲ ኮይነን ን ሰልፊ ብልጽግና ዝድግፋን ኩለን ዝተፈልየ ሓሳብ ዘንጸባርቓ መዲያታት ክዕጸዋ እየ።

ከም ሚዛን ናይ ብዙሓት እቲ ዝያዳ ኣብ ኣዲስ ኣበባን ባህርዳርን መመሊሱ ዝገድድ ዘሎ ማእሰርቲ ምስ ናይ መዲያ ሕጊ ምጥሓስ ዘይኮነ፡ ምስ ፖለቲካዊ ኣረኣእያን እምነትን ዝተተሓሓዘ እዩ። እዚ ከምዚሉ እንከሎ መንግስቲ ኢትዮጵያ ባዕሉ ብዝገለጾ ኣብ ኣዲስ ኣበባን ክልል ኣምሓራን ጥራይ ኣብዚ ቀረባ መዓልታት ጥራይ ልዕሊ 5 ሺሕ ፖለቲከኛታት ኣሲሩ ኣሎ። ኣብ ክልል ኦሮሚኣ እውን ሰፊሕ ማእሰርቲ ኣሎ።

ተዓዘብቲ ነዚ ናይ ኢትዮጵያ ሰፊሕ ማእሰርቲ ጋዜጠኛታት፡ ምስቲ ኣብ ኤርትራ ብ2001 ዝተወስደ ስጉምቲ ምእሳር ግዜጠኛታትን ምዕጻው መዲያታትን የመሳስልዎ። እንተኾነ ኣብ ኢትዮጵያ እዞም ዝእሰሩ ዘለዉ ጋዜጠኛታትን ናይ መዲያ ሰራሕተኛታትን ኣብ ቤት ፍርዲ ቀረቦም ብጠበቓ ኣቚሞም ናይ ምክልኻል መሰል ኣለዎም።

ጸሓፊ ወጻኢ ጉዳያት ኣሜሪካ ኣንቲኒዮ ብሊንከን፡ ንመበል 31 ዓመት ዝኽሪ ናጽነት ኤርትራ ዝምልከት መልእኽቲ ከም ዘመሓላለፉ፡ ቤት ጽሕፈቶም ብ24 ጉንበት 2022 ኣብ ዘውጸኦ ጋዜጣዊ መግለጺ ሓቢሩ።

እቶም ጸሓፊ ኣብቲ መልእኽቶም ብስም ሕቡራት መንግስታት ኣሜሪካ፡ ንኹሎም ኣብ ኤርትራ፡ ኣብ ሕቡራት መንግስታት ኣሜሪካን ኣብ መላእ ዓለምን ዘለዉ ኤርትራውያን እንኳዕ ናብ መበል 31 ዓመት ዝኽሪ ናጽነት ኤርትራ ኣብጸሓኩም ከም ዝበሉ እቲ ግዜጣዊ መግለጺ ሓቢሩ። ሃገሮም ኣሜርካ ንህዝቢ ኤርትራን ንናጻ፡ ደሞክራሲያውን ምዕቡልን ትጽቢታቱን ዘለዋ ደገፍን ከም እትቕጽሎ ድማ ኣረጋጊጾም።

እዚ መልእኽቲ፡ ናብ ህዝቢ ኤርትራን መጻኢ ትጽቢታቱን እምበር፡ ከምቲ ናይ ካለኦት ሃገራት መልእኽቲ፡ ነዊሕ ዕድመ ዲክታተር ኢሳያስ ኣፈወርቅን ምምሕዳሩን  ዘይምነ ብምዃኑ ንብዙሓት ደገፍቲ ህግደፍ ዘቒጥዕ እዩ።