ብዕለት 12 ሕዳር 2017፡ ምምሕዳራዊ ሽማግለ ቤት ጽሕፈት ኣህጉራዊ ዝምድናታት (ወጻኢ ቤት/ጽ) ሰልፊ ዲሞክራሲ ህዝቢ ኤርትራ ወከልቲ ቦታውያን ሽማግለታት እተሳተፍዎ ስሩዕን ኣገዳስን ኣኼባ ብዘመናዊ መራኸቢ እናተጠቕመ ኣካይዱ። ከም ዝፍለጥ፡ ቦታውያን ሽማግለታት ፈጻሚ ቤት ጽሕፈታት ሰዲህኤ፡ ኣብ ጨንፈራት ሰልፊ ኣብ ዝርከብኤን ሃገራት ዝቖማ ኢየን።

እዚ ን8ይ ስሩዕ ኣኼባ ማእከላይ ባይቶ ሰዲህኤ ስዒቡ እተጋብኤ ኣኼባ ምምሕዳር፡ ብሓላፊ ቤት ጽሕፈት እናተመርሔ፡ ስፍሕ ዝበለ ኣጀንዳታት ዳህሲሱ። ንሱ ከኣ፡ 1) ሓበረታ ንጥፈታት ካብ ዞባውያን ወከልቲ፣ 2) ናብ 8ይ ስሩዕ ኣኼባ ማእከላይ ባይቶ ሰዲህኤ ካብ ዝቐረበ ጽማቚ ናይ 2016-2017 ዓመታዊ ጸብጻብ ቤት ጽሕፈት፣ 3) ብ8ይ ስሩዕ ኣኼባ ማእከላይ ባይቶ ዝጸደቐ ሓዲሽ መደብ ዕዮ ቤት ጽሕፈት ን2017-2018፣ 4) ቅርጻዊ ምትዕርራይ ቦታውያን ሽማግለታት፣ 5) ጊደ ቦታውያን ሽማግለታት ቤት ጽሕፈት ኣብ መስርሕ ምሕዳስ ሰልፊ ዝብል ነይሩ።

ምልውዋጥ ሓበረታታት/ጸብጻባት

ኣኼባ ምምሕዳራዊ ሽማግለ፡ ካብ ነፍስ-ወከፍ ኣወሃሃዲ ቦታዊ ሽማግለ ብሕጽር ዝበለ መልክዕ ዝቐረበ፡ ንንጥፈታት ሽማግለን ሃለዋት ሰልፍን ዝገልጽ ጸብጻባት ሰሚዑ። ቀጺሉ፡ ጸብጻብ ናይ ዓመተ ስራሕ 2016-2017 ቤት ጽሕፈት ኣህጉራዊ ዝምድናታት ብሓላፊ ቤት ጽሕፈት ቀሪቡ። ኣብ ዓመታዊ ጸብጻብ ካብ እተጠቕሰ ኣሃዛት፡-

• መዘክራት ሰዲህኤ፡- ካብ ነሓሰ 2016 ክሳዕ ሓምለ 2017 ኣብ ዝነበረ ናይ 12 ኣዋርሕ ንጥፈታት፡ ቤት ጽሕፈት ኣህጉራዊ ጽምድናታት፡ 27 መዘክራት ናብ መንግስታትን ሰልፍታትን ኣህጉራዊ ውድባትን/ማሕበራትን ልኢኹ። ንመዘኻኸሪ፡ ካብ ቀዳማይ ጉባኤ ሰዲህኤ ክሳዕ 8ይ ስሩዕ ኣኼባ ማእከላይ ባይቶ (ነሓሰ 2011 - ሓምለ 2017)፡ ሰዲህኤ 134 መዘክራት ናብ መንግስታትን ሰልፍታትን፡ ቤት ጽሕፈታት ሕቡራት መንግስታትን፡ ዓለም-ለኸ ማሕበራትን ከም ሕብረት ኣፍሪቃ ዝኣመሰሉ ዞባውያን ትካላትን ከም ዝለኣኸ ተሓቢሩ።
• ዑደት/ርክባት ብመሪሕነት ሰዲህኤ፡- ከምኡ'ውን ኣብ ውሽጢ ዝሓለፈ ዓመተ-ስራሕ፡ ሰዲህኤ፡ ብዕላዊ ዲፕሎማሲ ዝግለጽ 13 ርክባት/ብጽሖታት ምስ መንግስታትን ሰልፍታትን ኣብ ርእሲ ምክያድ፡ 4 ብህዝባዊ ዲፕልማሲ ዝግለጽ ፍጻሜታት ክዉን ገይሩ። ኣብ ውሽጢ ዝሓለፈ 6 ዓመታት (2011-2017)፡ ሰዲህኤ 72 ዕላዊ ዲፕሎማሲ ኣካይዱ። (ማለት ናብ መንግስታት ዑደት ብምክያድን ኣብ ዓበይቲ ኮንፈረንሳት ብምስታፍን።) ኣብ ልዕሊ'ዚ 22 ብህዝባዊ ዲፕሎማሲ ዝግለጽ ምንቅስቓሳት ኣካይዱ።
• መጽሔት/ጽሑፋት፡- ኣብውሽጢዝሓለፈዓመት፡ኣብከክልተወርሒብእንግሊዝ ናይ እትሕተም መጽሔትሊበርቲ6 ሕታማት ዘርጊሑ። በብጊዚኡ  ንሃለዋት ህዝብናን ግህሰታት ስርዓት ህግደፍን ዝገልጽ ጽሑፋት ይኹን ናይ ቪደዮ ቅዳሓትን ናብ ዲፕሎማሲያዊ ዓንኬላት ክዝርጋሕ ከም ዝጸሐ ተገሊጹ። ካብ ቀዳይ ጉብኤ ንድሓር፡ ናይዚ ኣብ  ዲፕሎማሲያዊ ዓንኬላት ዘቕንዐ መጽሐት ሕታማት 36 ከም ዝበጽሐ ተሓቢሩ።

ሓዲሽ መደብ ዕዮ ቤት ጽሕፈት ንዓመተ-ስራሕ 2017-2018

ከም ዝዝከር፡ ቀንዲ ዕማማትን ሓላፍነትን ቤት ጽሕፈት ኣህጉራዊ ዝምድናታት ሰዲህኤ፡ ንራእን ዕላማታትንሰልፊ ዲሞክራሲ ህዝቢ ኤርትራ ብፍላይ፣ንራእይን መትከላትን ፓለቲካዊ ተቓውሞ ኤርትራ ከኣብሓፈሻ፡  ንደገፍቲ  ህዝቢ ኤርትራ ዝኾና ሃገራትን፡ ሰልፍታትን፡ ማሕበራትን ኣብ ርእሲ ምብራህ፡ ንኩሉ-ሸነኻዊ እንታይነት መላኺ ስርዓትን ግህሰታቱን ምቅላዕ ኢዩ። መሪሕነት ሰልፊ ዘጽደቖ ሓዲሽ መደብ ዕዮ ቤት ጽሕፈት ከኣ ነዚ ሓላፍነታት እዚ ዘንዘባርቕ ኢዩ።

ኣኼባ ምምሕዳራዊ ሽማግለ ነቲ መደብ ዕዮ ድሕሪ ምጽናዕ፡ ቦታውያን ሽማግለ ናተን ኲነታት ብዝፈቕዶ ኣገባብ ከስፍሕኦን ኣብ ግብሪ ከውዕልኦን ወሲኑ።

ቅርጻን ጊደን ቦታውያን ሽማግለታት፣

ኣኼባ ምምሕዳራዊ ሽማግለ ቤት ጽሕፈት፡ ብዝሒ ኣባላት ናይ ቦታዊ ሽማግለታት ከምቲ ዝጸንሐ ትጽቢት ቤት ጽሕፈት ከምዘይሰርሐ መዚኑ። ካብዚ ብምንቃል፡ ኣብ ነፍስ-ወከፍ ሃገር ውይ ዞባ ዘሎ ኲነታት ተጸኒዑ (ከከም ኲነታቱ) ብውሑዳት ኣባላት ዝቖመ ቦታዊ ሽማግለታት ከም ዝህሉ ክግበር ወሲኑ። ምስ ጨንፈራት ሰልፊ ብምውህሃድ ከኣ ኩሉ ኣባል ሰልፊ ኣብ ህዝባዊ ዲፕሎማሲ ከም ዝሳተፍ ክግበር ኢዩ።

ከምኡ'ውን ንመደብ ሓባራዊ ዕዮ ንምዕዋት፡ ምስ መሓዙት ማሕበራትን ኣገደስቲ ባእታታትን ጥቡቕ ርክብን ሓባራዊ ንጥፈታትን ምክያድ ካብ ቀዳምነታት ቦታውያን ሽማግለታት ክኸውን ኢዩ።

ቦታውያን ሽማግለታት ቤት ጽሕፈት፡ ንመስርሕ ምሕዳስ ሰልፊ ዕቱብ ኣቓልቦ ክህብኦ ከም ዝግባእ ኣኼባ ተረዳዲኡ። ቀንዲ እተጸቕጠሉ ነጥቢ ከኣ፡ ህልዊ ፖለቲካዊ ውድባት ተቓውሞ ኤርትራ ነቲ ሓዲሽ ወለዶ ጠርኒፉ መተካእታ ክፈጥር ዘይምኽኣሉ ኣሻቓሊ ጒዳይ ምዃኑ ኢዩ። ካብዚ ብምንቃል፡ ክሳዕ ናይ 2019 3ይ ጉባኤ ሰዲህኤ፡ ሰልፍና ሓደስቲ ኣባላት ብብዝሒ ክጥርንፍ እተዓጻጸፈ ጻዕሪ ክገብር ከም ዘሎዎ ተመዚኑ። ከም ሓበረታ፡ እቲ ኣብ ሰሜን ኣሜሪካ ዝጸንሐ ቦታዊ "ቅልውላው" ድሮ ተሰጊሩ፡ ዞባ ሰሜን ኣሜሪካ ኣብ ናህሪ  ዝወሰኸ ምሕዳስ ሰልፊ ከም ዘሎን፡ ኣብ ከባቢ ካናዳ ጥራይ ብዓሰርተታት ዝቚጸሩ ሓደስቲ መንእሰይ ኣባላት ኣብ ሰዲህኤ ይጽንበሩ ከም ዘሎዉን ተገሊጹ።

On Friday, 10 November 2017, over 500 Eritreans coming from many parts of Switzerland held a dynamic demonstration in front of the United Nations Office in Geneva in support of the 31 October 2017 protests in Asmara. Eritrean men and women of all ages and different political orientations were loudly shouting songs of solidarity with the spark of a New Momentum of fearless popular protest in Eritrea that started from the Akhriya locality of the Eritrean capital.

Like all the mass demonstrations being organized globally in support of the demonstration in Asmara that was interrupt by gun shots and massive arrests, the Geneva demonstration carried slogans calling for more unity among Eritrean freedom strugglers to shorten the days of suffering in Eritrea.

The Geneva demonstrators condemned the cheap divide- and rule tactics of the dictatorship in Eritrea and called on the international community to stand on the side of the pro-change struggle of Eritrean democratic forces.

A message prepared by the coordinating committee of the demonstration was submitted to the office of the president of the UN Human Rights Council in Geneva. It explained the objective of the event and emphasized the importance and urgency of establishing a democratic order in a constitutional state abiding by the rule of law.

Attending the demonstration were members of civic associations, political organizations and private individuals. Besides being members of the coordinating committee, members of the Eritrean People's Democratic Party (EPDP) from Freiburg, Bern and Geneva were taking part in the lively Geneva event. 

Today we had a well-attended mass rally (demonstration) at the Broken Chair monumental sculpture, in front of the United Nations Office at Geneva (UNOG). We had a very clear aim: to make known our stand with regard to the unprecedented civilian protest of 31 October 2017 that took place in the heart of Asmara (call it “The Akhrya Momentum”). It was another watershed moment in which Eritreans of all walks of life and their supporters came in unison for one and only one cause: condemning despicable atrocities of the PFDJ regime and making a call for the immediate establishment of a constitutional democratic order in Eritrea. Copy of an open letter authored by the organizers of the demonstration was handed over to the Office of the President of the UN Human Rights Council, Ambassador Joaquín Alexander MAZA MARTELLI (Permanent Representative of El Salvador to UNOG). Everyone who made a contribution to the success of the demonstration, in particular the Swiss-level coordinating committee of Eritrean diaspora grassroots movements deserves our utmost appreciation. Photo Credit Veronica Almedom and “Japan.”Today we had a well-attended mass rally (demonstration) at the Broken Chair monumental sculpture, in front of the United Nations Office at Geneva (UNOG). We had a very clear aim: to make known our stand with regard to the unprecedented civilian protest of 31 October 2017 that took place in the heart of Asmara (call it “The Akhrya Momentum”). It was another watershed moment in which Eritreans of all walks of life and their supporters came in unison for one and only one cause: condemning despicable atrocities of the PFDJ regime and making a call for the immediate establishment of a constitutional democratic order in Eritrea. Copy of an open letter authored by the organizers of the demonstration was handed over to the Office of the President of the UN Human Rights Council, Ambassador Joaquín Alexander MAZA MARTELLI (Permanent Representative of El Salvador to UNOG). Everyone who made a contribution to the success of the demonstration, in particular the Swiss-level coordinating committee of Eritrean diaspora grassroots movements deserves our utmost appreciation. Photo Credit Veronica Almedom and “Japan.”

Today we had a well-attended mass rally (demonstration) at the Broken Chair monumental sculpture, in front of the United Nations Office at Geneva (UNOG). We had a very clear aim: to make known our stand with regard to the unprecedented civilian protest of 31 October 2017 that took place in the heart of Asmara (call it “The Akhrya Momentum”). It was another watershed moment in which Eritreans of all walks of life and their supporters came in unison for one and only one cause: condemning despicable atrocities of the PFDJ regime and making a call for the immediate establishment of a constitutional democratic order in Eritrea. Copy of an open letter authored by the organizers of the demonstration was handed over to the Office of the President of the UN Human Rights Council, Ambassador Joaquín Alexander MAZA MARTELLI (Permanent Representative of El Salvador to UNOG). Everyone who made a contribution to the success of the demonstration, in particular the Swiss-level coordinating committee of Eritrean diaspora grassroots movements deserves our utmost appreciation. Photo Credit Veronica Almedom and “Japan

ጨንፈር ሰዲህኤ ፍራንክፎርትን ከባቢኡን  ብዕለት 12.11.2017 ስሩዕ ኣኼባኡ ኣካይዱ። ኣኼባ ሰዓት ብኣቦ መንበር ጨንፈር ብናይ ሰላምታን ሰናይ ምንዮትን ምስ ተኸፈተ ኣብቲ ቀንዲ ዛዕባ ተኣትዩ።

ዝነበረ ዛዕባ ድማ፡-

1. እዋናዊ ሰልፋውን ዞናውን ዓለማውን ሓበሬታታት ምልውዋጥ፤
2. ገምጋምና ናይቲ ብዕለት 11.11.2017 ዝተገብረ ሰፊሕ ሰላማዊ ሰልፊ ፍራንክፎርት፤
3. እምነት ሰዲህኤ ኣብ መንጎ መንግስትን ሃይማኖትን  ንዝህሉ ዝምድና ዝብሉ ኔሮም።

ኣኼበኛ ነዞም ዝተጠቕሱ ዛዕባታት ሓደ ብሓደ ተዘራሪቡሎም። እቲ ዝበዝሐ ግዜ ዝወሰደ ምርድዳእ ድማ ኣብቲ 2ይ ነጥቢ እዩ። ኣባላት ጨንፈርና ኣብዚ ዝነበረ ዕዉት ሰላማዊ ሰልፊ‘ዚ ብምስታፍ ዓቢ ተራ ስለ ዝተጻወቱ ሽማግለ ማሕበር ኣሞጒሱ። ብቐዳምነት እዚ ሰላማዊ ሰልፊ‘ዚ፡ ኣካል ናይ‘ቲ ኣብዚ ዝሓለፈ ክልተ ሰሙናት ኣብ ምሉእ ዓለም ብደለይቲ ፍትሒ ምእንቲ መሰል ክካየድ ዝቐነየ ሰላማዊ ሰልፍታት ምዃኑ ኣኼበኛ ተረዳዲኡሉ። እዚ ኩሉ ክካየድ ዝቐነየ ሰላማዊ ሰልፍታት‘ዚ ድማ፡ ኣካል ናይቲ ኣብ ምሉእ ዓለም ዘሎ ህዝቢ ኤርትራ ጸረ ምልካዊ ስርዓት ህግደፍ ዘካይዶ ዘሎ ሰላማውን ዲሞክራስያውን ቃልሲ ምዃኑን፤ ካብቲ ቅድሚ ሎሚ ዝካየድ ዝነበረ ሰላማዊ ሰልፍታት ፍልይ ዘብሎ ድማ፡ ብመንእሰያትን ህዝብን ኣስመራ፡ ኣብ ውሽጢ ርእሰ ከተማና ዝተጀመረን ብእኡ ጌሩ ድማ ኣብ ምሉእ ዓለም ዝለሓመን ብምንባሩ እዩ። ኣካያዲ ቤት ትምህርቲ እስላሚያ ኣኽርያ ኣቦና ሸኽ ሙሳ መሓመድ ኑር ድማ፡ ነቲ ብስርዓት ህግደፍ ዝተወስደ ስጉምቲ ናይ ኣብ ሃይማኖት ኢድ ምእታው፡ መሰል ህዝቢ ምግፋፍ ስለ ዝኾነ፡ ዝመጸ ሽግር ይምጻእ ክንቃወሞ ኢና ብምባል ዝሃብዎ መግለጺ፡ ንኩሉ ህዝቢ ኤርትራ ንፍርሂ ስዒሩ ተባዕ ተቓውሞ ከም ዘርኢ ጌሩዎ‘ዩ። ገለ ካብቶም ኣብቲ ሰላማዊ ሰልፊ ዝነበሩ ጭርሖታት ድማ፡ መሰል ህዝቢ ይተሓሎ፡ ኩሎም ናይ ሕልናን ፖለቲካን እሱራት ይፈትሑ ዝብሉን፡ ስእልታት ናይቶም ንልዕሊ 11 ዓመት ብስርዓት ህግደፍ ተኣሲሮም ዘለዉ ብጹእ ፓትርያርክ ኤርትራ ኣቡነ ኣንጦንዮስን፡ ኣብቲ ብዕለት 31.10.2017 ዝነበረ ሰላማዊ ሰልፊ ኣስመራ ዝተኣስሩ ሸኽ ሙሳ መሓመድ ኑርን ኔሮም። ኣኼበኛ ድማ ነዚ ሰላማዊ ሰልፍ‘ዚ ብምድጋፍን ምምጓስን፡ ኣብ ተቓውሞ ህዝቢ ኤርትራ ድማ ሓደ ካብቲ ካብ ውሽጢ ዝብገስ ተባዕ ተቓውሞን ምዃኑ ድሕሪ ምግምጋምን፡ ኩሉ ኤርትራዊ ደላይ ፍትሒ ክሳብ ምልካዊ ስርዓት ህግደፍ ዝወድቕ ክቕጽሎን ጸዊዑ።

ብተወሳኺ ነቲ ስርዓት ህግደፍ ንትሕዝቶን መልክዕን ናይቲ ዝተራእየ ተቓውሞ ምእንቲ መሰል ህዝቢ፡ ናይ ፍሉይ ሃይማኖታዊ ጥሩፍነት ጌሩ ብምግላጽ ከጸልሞን ኣብ ውሽጢ ህዝቢ ኤርትራ ድማ ኣፋላላይን ግርጭትን ክፈጥር ዝገብሮ ዘሎ ፍሹል ፈተነ ዝኹንንን፥ ሓድነት ኩሉ ህዝቢ ኤርትራ ዘረጋግጽ ሰላማዊ ሰልፊ ምንባሩን‘ውን ኣኼበኛ ኣስሚሩሉ። 

ኣብ መወዳእታ ድማ፡ ኣኼበኛ ነቲ ሰልፊ ሰደህኤ ኣብ መንጎ መንግስትን ሃይማኖትን ዘሎ ዝምድና ኣብ ቁዋሙ ኣስፊሩዎ ዘሎ ኣርእስቲ ብምግላጽ፡ ንመሰል ሃይማኖታት ዘኽብር ምዃኑ ተረዲኡ። መንእሰይ ክብሮም ዓንዶም‘ውን ከም ኣባል መንእሰያት ሰዲህኤ መጠን ንኣብ ውሽጢ ሃገር ዘለዉ ህዝብን ሰራዊትን ኤርትራ፡ ጸረ እቲ ዝውጽዖምን ዝገፍዖምን ዘሎ ስርዓት ክምክቱ ሎሚ እዋኑ ምዃኑን፡ ንሕና‘ውን ኣብ ጎኖም ከም ዘሎናን ዝገልጽ ናይ መጸዋዕታ ጽሑፍ ኣንቢቡ። ኣኼባ ብዝክረ ስዉኣት ተዛዚሙ

ኣብዛ ኣህዛብ ዝነብሩላ ዓለም፥ ብሕብሪቆርበት፥ ዓሌት፥ ሃይማኖት፥ ባህልን ልምድን ዝተፈላለዩ እዮም። ኣብ ከምዚ ኩነት እዚ ዋላ እውን ሓደ ህዝቢ ኣብ ሓንቲ ሃገር ብኹሉ ኣብ ላዕሊ ዝተጠቕሰ ሓደ ዓይነት እንተዝኸውን ብዘይ ግርጭት ክነብር ኣይክእልን እዩ። ምኽንያቱ ኣብ ዓለማዊውያን ይትረፍ ኣብ መንፈሳውያን እውን ከይተረፈ ዘይምስምማዕን ምስሕሓባትን ይርከብ እዩ። ነዚ ዝርከብ ምፍሕፋሓት ወይ ዘይምርድዳኣት ብኣገባብ ናይ ምእላዩን ነቲ ናይ ምድራዊ ንምድራዊ ነቲ ናይ መንፈስ ከኣ ንመንፈሳዊ ኣተኻኺልና ምስ እንጎዓዝ ክከባበርን ሓቢሩ ክነብርን ይኽእል እዩ።

ብዛዕባ ኣብ ምህናጽ ሃገር ምስቲ ዘሎ ሃይማኖታዊ ይኹን ቀቢላዊ ወይ እንዳዊ ኣተሓሳስባ ተኣሳሲሩ ክሃንጽ ኣብ ኣብዝፍትነሉ ግዜ እቲ ሸይጣን ወይ ድያብሎሳዊ ኣተሓሳስባ ኣብቲ ባህሪ ዘየሰማምዕ እዩ ዝምርኰስ። እዚ ከኣ ኩሉ ነንሃይማኖቱ፥ ነንወገኑ ነንኣውራጃኡ ወይ ዓሌቱ ብዘርብሕ ሕልናን ኣተሓሳስባን ይዕብለል። ኣብዚ እቲ ዝተፈላለየ ሃይማኖታዊ እምነትን ካልእን ንመሰል ናይ እምነት ናጽነት ዘስሕት መስመር ይሕዝ እሞ ኣብ ግርጭታትን ፍልልያት ምግፋሕን ይብጻሕ።

ብመጀመርያ ሃይማኖት ብዛዕባ መንፈስ ክግበር ዘለዎ ነንኣማኒኡ ዘስተምህረሉ ወይ እውን መስመር ዘትሕዘሉ እዩ። ኣብዚ እታ ሃገር ኣብ እትህነጸሉ ጉዕዞ ግና እዚ ናይ ሃይማኖት ይኹን እንዳ ወይ ቀቢላ በቲ ስምዒት በቲ ዝተፈላለየ እምነታት ዝፍታሕ ወይ ዝመሓደር ኣይኮነን። እንታይ ደኣ በቲ ንምድራዊ ዓለም ዘማእክል ሕጊ ማለት እቲ ህዝቢ በቲ ኩሉ መልክዓቱን እምነታቱን ሓቢሩ ብዝሕንጽጾ ቅዋም ተቐይዱ ኣብ ትሕቲ ሕጊ ማዕረ ዝኾነሉ ኣገባብ እዩ ዝመሓደር። እዚ ናብቶም ሓባራዊ እንውንኖም ነገራት ኣብ ምፍታሽ ዝሕግዘናን ኣሳናይን ኣታዓራቕን መገዲ ክንሕዝ ይሕግዝ።

ሃይማኖትን ፖለቲካን ሓደ ስለዘይኮኑ ኣጸቢቖም ዝፈላለዩሉ ምኽንያት ኣሎ። ንሱ ድማ ኣብ ፖለቲካ ካብ ምንታይ ነቒሉ እንታይ እዩ እቲ ኣወንታ ኣሉታን ክትካታዕን ዝቕየር ክትቅይርን ክትማጎትን ትኽእል። ኣብ ሃይማኖት ግና ጉዳይ እግዚኣብሄር ስለዝኾነ ኣሎዶ የሎን ኢልካ ተኻቲዒካ ኣብ መደምደምታ ዘይትበጽሓሉን ክትሰማማዕ እውን ዘይትኽእለሉን እዩ። ስለዚ ነፍሲ ወከፍ ወዲ ኣዳም እቲ ቅኑዕ እዩ ኢሉ ዝኣምነሉ እምነት ክህልዎን ነቶም ካልኦት ከምቲ ናቱ እምነት ዘይሓዙ ከኣ ክኽብርን ብእወንታ ክጥምትን ይግባእ። እዚ ማለት ሓደ ሃይማኖት ነቲ ካልእ ሃይማኖት ክዕብልል ወይ እውን ብኣሉታ ክመዝን መሰል የብሉን ብሕጊ እውን ኩልኩል እዩ ክኸውን። ኣብ ሃይማኖት ከምቲ ናይ ፖለቲካዊ ድሌታትካ ሰዓቢ ክትረክብ ጐስጓስ ኣየካይድን እዩ። ኣብ ናይ ካልእ ሃይማኖት ጉዳይ ኣትዩ እውን እዝን ከምዝን ኢዩ ኢሉ ክፈርድ ይኹን ክመዝን መሰልን ናጽነትን የብሉን። ሃይማኖት እቲ ቅዱሳት መጻሕፍቲ ዝእዝዞ ምትግባር እምበር ንሃይማኖታዊ እምነትካ ገዲፍካ ናባና እቶ ኢሉ ኣይሰብኽን እዩ።

ሃገር ኣብ ምህናጽ እምበኣር እቲ ቀዳማይ ዝስራዕ መሰረት ንብዙህነትን ሓድነትን ብዝሕሉ ዲሞክራሲያዊ ስርዓት ምትካል እዩ። እዚ ዝትከል ዲሞክራሲያዊ ስርዓት ኣብ ሃይማኖት ጣልቃ ዘይኣቱን ንመሰል ሃይማኖት እውን ዘይነፍግን ሕጊ ተኸቲሉ ዝዳኒ እዩ። ሃይማኖት እውን ነቲ ናይ ብዙህነትን ሓድነትን ሚዛን ሓልዩ በብእምነቱ ክሰብኽን ከስተምህርን ነጻነት ሃልይዎ ካብቲ ዝተሓንጸጸ ሕጊ ወጻኢ ምስ ዝኸይድ ከኣ ብሕጊ ይሕተት። ፖለቲካ ካብ ሃይማኖት፥ ወይ እውን ሃይማኖት ካብ ፖለቲካ ነጻ ክኸውን ኣለዎ ማለት ንሃይማኖትካ ግደፍ ወይ ኣውን ምድኻም ናይ ሃይማኖት ከምዘይኮነ ምርዳእ ኣገዳሲ እዩ። ምኽንያቱ መሰል ናይ ምእማንን ዘይምእማንን ነጻነት ከምኡ እውን ዝኾነ ይኹን ሰብ ኣብዝደለዮ እምነት ክኣምን ብሕግን መትከልን ቅቡል ስለዝኾነ።

ስለዚ ሃገር ክንሃንጽ እቲ ኣተሓሳስባና ነመላእ እቲ ኣብታ ሃገር ዝነብር ህዝቢ ተፋቒሩን ተሳንዩን ብሕጊ ተቐይዱን ዝነብረላ ኮይና ክትህነጽ የድሊ። እዚ ከኣ ሓደ ነቲ ሓደ ልዕልና ይኹን ዕብለላ ዘየርእየሉ፡ ንሃብቲ ሃገርን ስልጣንን ብማዕረ ዝመቓረሓሉ ቅዋም ምሕንጻጽ እቲ ቀንዲ እምነ መሰረት ናይ ህንጸት ሃገር እዩ። ብዝተረፈ በብዝደለናዮ ዝተፈላለየ እምነታትን፥ መንነትን ማለት ኣውራጃ ዲዩ ቀቢላ ዎላ እንዳ ኣቢልካ ዝህነጽ ሃገር የለን።