Inside Eritrea: conscription and poverty drive exodus from secretive African state
Written by David SmithResidents explain why so many risk death to reach Europe, as the Guardian gains rare access to report from inside the country
All Eritrean are conscripted into the army – a national service that can last indefinitely. Photograph: Steve Forrest/EPA
David Smith in Asmara
Wednesday 23 December 2015 22.00 GMT Last modified on Thursday 24 December 2015 00.45 GMT
The shrill blast of a whistle still makes Almaz Russom wince. “You’re sleeping nicely, dreaming something, then it wakes you at 4.30am,” he said, clenching his teeth and mimicking the pitch. “I still don’t like the sound of that whistle.”
All Eritrean are conscripted into the army – a national service that can last indefinitely. Photograph: Steve Forrest/EPA
Russom, whose name has been changed here for his own protection, was giving a rare account of a military bootcamp in Eritrea, one of Africa’s most secretive totalitarian states. It forms part of a compulsory “national service” for young men and women, an indefinite purgatory that robs them of the best years of their lives and is the key to understanding why so many flee its borders.
Eritreans are now the third biggest group of people embarking on the risky Mediterranean crossing to Europe, with an estimated 5,000 leaving every month, behind only Syrians and Afghans. As the first British newspaper for a decade to gain access to this little-understood nation, the Guardian interviewed citizens, diplomats and government ministers about the motivating forces behind the mass exodus.
Most suggested that while poverty, joblessness and political repression are important, what sets Eritrea apart from many other African countries is the conscription that forces them to take on often interminable military and civilian work for the equivalent of less than $2 a day. Speaking in the capital, Asmara, Russom said: “If they told you national service would end, it would be bearable. But it is never-ending.”
He recalled being at a military training camp in the fierce heat of the Sahel which houses 20,000 conscripts at a time. A typical stint is six months, but he was lucky to spend only half that time there. The men were forced to sleep on the floor in tents and had to bring their own blankets, he continued. “There are guys lying all around you. The food is not for fit for dogs.
“You get a timetable showing what you’ll do today and tomorrow. Today might be running and political school, which is the history of the liberation struggle. Tomorrow might be shooting practice: most guys deliberately miss the target so they won’t be recruited by the army. But they never tell you anything beyond that. They can call your name at any time and make you gather your things and you have no idea where you’re going.
“If you’re not in position when they call, they will punish you. They might say ‘Go and lie in the sun for an hour.’ It is so hot, it is worse than a beating. They can also tie you up in ‘the eight’ – binding your arms and legs behind you – and make you lie in the sun for an hour. That is very painful because it’s like a stove: 55C. It’s like you’re close to the sun.”
There is a demonisation campaign focused on the government and the president
Yemane Ghebre Meskel, Eritrean information minister
The camps are run by military trainers who have the power to impose discipline. Russom continued: “You ask yourself, ‘Why am I here? What did I do to deserve this? The next time I see my trainer in Asmara, I’ll shoot him for making me lie in the sun.’ But when you see him in Asmara, you are friends: you buy a beer and tell your friend, ‘This is the guy who tortured me at the camp’.”
There are usually two responses to any mention of Eritrea, a former Italian colony which gained independence from Ethiopia in 1993. One is a blank expression: Michela Wrong, author of a book about Eritrea, I Didn’t Do it For You, said she frequently encountered people who had never heard of the place. The other is a kneejerk characterisation of this nation of 6 million as “the North Korea of Africa”.
It is a glib analogy that bestows on Eritrea an aura of mystery that is neither desired nor deserved, and not only because the country poses no nuclear threat. Far from the cult of personality around Kim Jong-un, President Isaias Afwerki’s image is harder to find than those of leaders in many African nations, despite his 22-year rule. Tremendous progress has been made in healthcare, with HIV prevalence at less than 1%.
Residents reported that satellite television offers international news channels while Asmara’s numerous internet cafes do not block websites except those featuring pornography. The WhatsApp and Viber messaging services are popular because they are thought difficult for the government to monitor. Warnings that the Guardian’s movements would be followed by government agents in the capital proved unfounded. “You can say anything you like here,” Russom confided. “You can insult the president. It will be treated as a joke.”
Foreign diplomats and development workers based in Asmara are mostly baffled by the Pyongyang comparison. “It’s not an adventure: not that much happens here,” the spouse of one said. “It’s very safe. It feels more isolated than when we lived on an island.”
UN security council to assess expert report on alleged support for subversive activity as EU moots possibility of increasing aid to tackle migration problem
Read more
However, Eritrea’s government has been its own worst enemy in feeding conspiracy theories among the diaspora and western pundits. It has repeatedly denied access to UN investigators and independent human rights watchdogs such as Amnesty International. Foreign media have been shut out for about 10 years, with a trickle of reporters permitted only in the past few months. The immense tourist potential of its Italian art deco and modernist architecture and pristine beaches has been squandered.
Instead the country is a political and economic pariah with streets full of bicycles, donkey-drawn carriages, 1960s cars and overcrowded buses. Power cuts are a way of life, the state-controlled mobile phone network is supplemented by public payphones and there are virtually no advertising billboards, newspapers or international brands except Coca-Cola. “No, Eritrea does not resemble North Korea,” observed Richard Poplak of South Africa’s Daily Maverick after a recent visit. “It resembles Cuba 15 years ago.”
The prosaic truth is that this is just another of the nasty regimes that persist in parts of the world. Eritrea is a one-party state with no elections, has had no functioning civil society since 2001 and, with at least 16 journalists currently behind bars, is ranked bottom of 180 countries assessed in Reporters Without Borders’ press freedom index. The regime sows paranoia and uncertainty, leading to divergent views over how far the limits of free speech can be tested.
A recent UN inquiry on human rights described extrajudicial killings, torture, arbitrary detentions, enforced disappearances, indefinite military conscription and forced labour. Its report found “a pervasive control system used in absolute arbitrariness to keep the population in a state of permanent anxiety”.
This mood was evident on the streets of Asmara, where a foreign photographer who took pictures of one of numerous beggars was swiftly approached by men in plain clothes and ordered to delete them. Strangers were polite and friendly but, when conversations turned to politics, guarded and hushed. “Even standing here talking to a white man, I am taking a risk,” one man muttered. “If you publish my name, I will be taken in 24 hours.”
Faded 30s glamour in the capital, Asmara. Photograph: Natasha Stallard/Brownbook
Christine Umutoni, UN’s Eritrea humanitarian coordinator
The man, who did national service for 11 years, reflected: “Now I’m 32. What future do you think I have at 32? How old are you? What had you achieved by 32? The situation hits us hard, especially young people. They are leaving because there is no hope.”
On the bustling, tree-lined Harnet Avenue, a young student kept walking as she remarked: “We don’t have diplomacy, we don’t have freedom. I cannot speak as I want. There are no jobs. I want to study in London because my university cannot afford a lab.”
And the head of an English language school pre-empted an interview by apologising: “I’m sorry, I don’t know anything about politics. I wasn’t born for that. Your questions are very interesting. If you find anyone who’ll help you, you’ll succeed.”
Money is scarce and opportunities are few. Solomon Beraki, 30, earns just 1,000 nafka (£43) a month as a student nurse. “This is very little when you see it with our standard of living,” he said. “This is the main problem, not because people dislike the government or president, but because of their financial situation. There are many educated people who don’t have enough work. They don’t dislike national service but there is no cutoff point: it is lifelong.”
Yafet Russom, who was running a small shop, said he earned just 800 nafka a month from national service. He was selling a loaf of bread for 3 nafka, a can of beans for 40, bottles of water for 35, tins of sardines for 58, cheese for 75 and a box of tea for 120. At the central fruit and spice market, a kilo of oranges went for 85 nafka, while a kilo of onions cost 60.
A different view was offered by Rebecca Haile, a retired nurse who now lives in the US but returns home to Eritrea regularly. “The government doesn’t torture people,” the 65-year-old insisted. “It’s just politics. When people go to America, they just say it to get a green card. Most of them are not Eritrean but have come by an Eritrean name. Real Eritreans love their country.”
A sticker with the words “I love Eritrea” adorns a locker in the offices of the government-backed National Union of Eritrean Youth and Students, whose courtyard has a full-size replica of the classical statue Discus-thrower (Discobolus). Okbay Berhe, 37, its deputy chairman, admitted that conscription was driving young people away but claimed it was for economic, not political reasons. “It’s not national service any more,” he said.
“It’s uncertain time and it’s not easy for the youngest to tolerate that. This creates unemployment by default. If you’re on national service you can’t make money. It is killing opportunities as you can’t make money for your family. There may be people who say they are leaving because the government is repressing them but they are trying to politicise these things. When they go to Europe about 70% send money back to their families because they know how their families are living. This is the main reason they go to Europe, logically.”
We don’t have diplomacy, we don’t have freedom. I cannot speak as I want.
Student on streets of Asmara
Berhe believes that an additional factor is that western governments give Eritreans “special treatment” when considering asylum applications. “The west motivates Eritreans to leave,” he added. “And many Ethiopians in Europe and Israel are registered as Eritreans. If someone asks where are you from, they can’t differentiate.”
The Eritrean government justifies national service as a necessary precaution in case of fresh conflict with neighbouring Ethiopia – the countries remain in dispute after a 1998-2000 border war killed tens of thousands of troops. This followed three decades of conflict that resulted in Eritrea’s independence but left almost no family untouched by loss.
Medebar market in Asmara – a shopkeeper said he earned around 800 nafka (£34) a month. Photograph: Alamy Stock Photo
Yemane Ghebre Meskel, the information minister, insisted that there was still “sabre-rattling” from Ethiopia and a tense limbo of no war, no peace. “If you talk about the issue of prolonged national service, that might be debatable, but what are the alternatives? These are not hypothetical issues – we are talking about existential threats.” He claimed “migration happens everywhere” and in Eritrea’s case “there are push factors but I think the pull factors are much stronger”, in particular America and Europe’s willingness to accept Eritreans. “We’re talking about several countries which for their own reasons wanted to grant asylum for people from the national service.”
During an interview at the information ministry sitting on top of a hill along with the state broadcaster overlooking Asmara, Meskel rolled his eyes heavenward before answering each question. “It’s automatic to say, ‘parliament is not there, no elections for 20 years’,” he said. “It does not take into account the special circumstances that forced the government to abandon the project of nation building that had begun. The absence of formal opposition does not mean there is not debate within society.
“There is a demonisation campaign focused on the government and the president. I know him. There is a huge different between how he’s portrayed by the negative media and him as a person. They say ‘dictator’ but don’t talk about certain attitudes of his character. Sometimes you wonder if they are talking about the same country.”
Meskel dismissed the recent UN human rights report, claiming it was based on interviews with Eritrean exiles “who have an agenda against the country”. He continued: “The UN said the government doesn’t allow people to meet. If there is a wedding here, what happens? I go to weddings, on buses, in taxis, nobody cares. People gather together and say whatever they want. I don’t have anyone arrested for talking negatively about the government. I find it difficult to say this country is governed by fear and nobody wants to talk.”
With many of the best and the brightest living abroad there is little sign of an uprising against one-time liberator Afwerki, and that suits the international community just fine. Eritrea’s location in the Horn of Africa, notably its proximity to Yemen across the Red Sea, makes it an important bulwark.
Christine Umutoni, the UN’s resident humanitarian coordinator, said: “Eritrea is in a very strategic position. It should be in everyone’s interests to have stability in this country for the sake of international trade. Half the population is Christian, half is Muslim. There is no sign of fundamentalism. It’s an important ally. If things were to go wrong in Eritrea, it would affect the region.”
For many here, however, the peace, stability and remarkably low crime rate are illusory. Russom observed dryly: “Most Eritreans are suffering but it is in our culture to act as if we are living nicely. We like to pretend. If you go to bar, someone is pretending to live well, but if you go to their home you will see they are struggling. If you could ask 20 people how they are doing, only two will actually be living well. People like the president but, in their hearts, they do not like the president.”
Source=http://www.theguardian.com/world/2015/dec/23/eritrea-conscription-repression-and-poverty-recipe-for-mass-emigration?CMP=share_btn_fb
Radio Demtsi Harnnet Dec. 19, 2015
Written by Radio Demtsi harnnet Sweeden
Merry Christmas and a Happy New Year
Written by EPDP Information Office
“ጽላል” ዝብል ቃል ኣብ ሕብረተሰብና ዓይብይ ትርጉም ዝወሃቦ እዩ። ዓብይ ትርጉም ዝወሃበሉ ምኽያት በቲ ፊትንፊት ካብኡ እንረኽቦ ካብ ሃሩር ጸሃይ፡ ዝናብን ቁርን ምክልኻል ጥራይ ዘይኮነ፡ ጽላል ማለት እንተላይ ዋሕስ፡ ክብርን ክብደትን ዝህበካ ኣካል ማለት እውን ስለ ዝኾነ እዩ። ጽላል ከምዚ ዝተባህለ ተፈጥሮኣዊ ዋዒ፡ ቁርን ዝናብን ዘይምቹእነት እትከላኸለሉ ዋልታ ጥራይ ዘይኮነ፡ ኣብ ትሕቲኡ ኣጽሊልካ ብዛዕባ ንኩልኻ ዝርብሕ ነገር ከቢብካን ነቢብካን ዘቲኻ ናይ እትውስነሉ ባይቶ መግለጺ ስለ ዝኾነ እውን እዩ። ባይቶን ጽላልን ፈላሊኻ ዝረኣዩ ኣይኮኑን። ብባህላዊ ልምድና፡ ኣቲ ጽላል ከከም ናይ ከባቢኡ ክሊማ፡ ናይ ዳዕሮ፡ ሳግላ፡ ሽባኻ፡ ዓርኮብኮባይ ወይ ኣውሒ ይኸውን። ። ካልእ ናይ ጽላል መግለጺ ንብዙሓት ዘጽልል ለጋስ ምዃኑ እዩ። እዞም ኣብ ትሕቲ ጽላል ዘጽልሉ ተፈጥሮኣዊ ዘይምቹእነት ንምክልኻል ኮነ ካልእ ናይ ሓባር ዕማም ክዓሙ እንከለዉ፡ እቲ ጽላል’ኳ ናይ ሓባሮም እንተኾነ ዝፈላልይዎም ብዙሓት ነጥብታት ክህልዉዎም ይኽእሉ እዮም። ካብታ ጽላል ዝረኽብዎ ረብሓ ግና ናይ ሓባሮም እዩ።
እቲ ጽላል ሓደ እዩ። እቶም ካብቲ ጸጋኡ ንምዕንጋል ዘጽልሉ ግና ብዙሓት እዮም። ከምቲ ብዝሖም ድማ ኣብቲ ጽላል፡ ሓደ ነቲ ሓደ ዘየጓንየሉ ዘዝኽእልዎ ዘበርክትሉ ናይ ሓባሮም ኣዳራሽ እዩ። ኣብዚ ፍልልያትካ ዓቂብካ ብሓባርል እተጽልለሉ ጽላ ኣጽሊልካ ሓቀኛ ለውጠሊ ንክትረክብ ምስቶም ምሳኻ ዘጽልሉ ዘሰማመዓካን ዝጠምረካን ናይ ሓባር መሰማምዒ ነጥብታት ክህልወካ ናይ ግድን እዩ። ካብዚ ሓሊፉ ሓደን ዘጽልለሉ ካልእ ንፋስ ዝውቀዓሉ ኣይከውንን እዩ። ኣብዚ ጽላል ክሳብቲ ናይ ሓባር ዕማምካ እተስልጥ ብሓባር ምእንቲ ክትነብር ካብ ስሰዐን ሸፈጥን ነጻ ኮይንካ ካልኦት ፍልጦ ክህቡኻ ጥራይ ዘይኮነ ንስኻ’ውን ኣፍልጦን ክብርን ክትህቦም ቅሩብ ክትከውን የድሊ። እዚ ጽላል ጠማርን መእከቢ ዝተበተነ ናይ ሓባር ዓቕምን ስለ ዝኾነ ብኽንድኡ ደረጃ ክብደትን ቀዳምነትን ሂብካ ክስረሓሉ ይግባእ። ናይ ኩልኻ ጻዕሪ፡ ቅሩብነት፡ ሕድገትን ጹረትን ተዘይተወሲኽዎ ግና ብናይ ውሱናት ኣበርክቶን ድሌትን ጥራይ ዝዕወት ኣይኮነን። ካብዚ ወጻኢ ኣብ ውሽጥኻ ዘይቅዱስ ናይ “ንበይነይ ወይ ንጉጅለይ ጥራይ” ጸቢብነት ሓቢእካ ብምቁር ቃላት ጥራይ ዘጽልል ጽላል ምፍጣር ኣዕዋቲ ኣይኮነን። ጽላል ቅኑዕ መንገዲ ዓወት ዘትሕዝ መሳርሒ እምበር ንገዛእ ርእሱ ዓወት ከምዘይኮነ ከኣ ኣይንዘንግዕ።
ኣብ ደንበ ተቓውሞና ብዛዕባ ኣገዳስነት ምፍጣር ናይ ሓባር ጽላል ናይ ክልሰ-ሓሳባዊ ተረድኦ ጸገም ዘሎ ኣይመስለናን። እቲ ጸገም ነቲ ትደልዮን እትብህጎን ኣብ ግብሪ ኣውዒልካ ናብ ፈረ ናይ ምብጽሑ ተወፋይነት እዩ። እዚ ድማ ኣብ ምፍጣር ጽላል ጥራይ ዘይኮነ ኣብ ብዙሓት ኣገደስቲ ዛዕባታት ዘይሰዓርናዮ ጸገም እዩ። ካብ ናይ ክሳብ ሕጂ ተመኩሮና ከም እንመሃሮ፡ ኣብዚ ሓቢርካ ናይ ምስጓም መድረኽ ንሰዓረሉ ዘለና ምኽንያታት ኩልና እንፈልጦ እዩ። እቲ ዘተሓሳስብ ድማ ነቲ እንፈልጦን መድሃኒቱ ኣብ ኢድና ዘሎን ሕማም ክንፍውስ ዘይምኽኣልና እዩ። ናይዚ ጠንቂ ድማ “ናተይ ሓሳብ ጥራይ እዩ ብሉጽ ምባል፡ ኣብ ዝሓለፈ ቂም ምኹዳድ፡ ካብ ጸቢብ ግላዊ ወይ ጉጅላዊ ኣምነት ዘይምልቓቕ፡ ንናይ ዘይትገድፎምን ዘይገድፉኻን መፋርቕትኻ ኣውንታዊ ኣበርክቶ ርትዓዊ ኣፍልጦ ዘይምሃብ፡ ኣብ ክንዲ ናብ ብሩህ መጻኢ ምምዕዳው ሕሉፍ ኣሉታዊ ስንብራት ክትቆማምል ምምራጽ፡ ኣብ ገዛእ ጉዳይካ ኣእዳውካ ዓጺፍካ ኣእዳው ካለኦት ምምዕዳው፡ ንጉዳይ ህዝቢ ክንድቲ ትምድረሉ ዋጋ ክትከፍለሉ ቅሩብ ዘይምዃን፡ ንኤርትራዊ ክውንነት እንተ ብፍላጥ እንተ ብዘይፍላጥ ኣብ ኩሉ ኩነታትካ ኣብ ግምት ዘይምእታው … ወዘተ” ካብቶም ብዙሓት ሒደት እዮም።
እቲ ዓብይ ፖለቲካዊ ዕላማ ናይ ኩልኻ ስለ ዝኾነ፡ በይንኻ ከተዕውቶ ከምዘይትኽእል ተገንዚብካ ናይ ሓባር ጽላል ናይ ምፍጣር ጻዕርና፡ ማዕረ ፖለቲካዊ ቃልስና ነዊሕ ዕድመ ዘለዎ እዩ። ካብቲ ዝተፈተነ ሃቐነታት ኣየንኡ ተዓዊቱ ኣየንኡኸ ኣይተዓወትን ክንጽብጽብ እንከለና እቲ ዘይተዓወትናሉ ሃቐነታት’ዩ ዝበዝሐ። ናይ ርሑቕ ገዲፍና ናይ ዝሓለፈ 20 ዓመት ተመኩሮታት ንጸብጽብ እንተበልና’ኳ፡ ፈተነታት፡ ፖለቲካዊ ምትእኽኻብ ፖለቲካዊ ሓይልታት ኤርትራ፡ ምሕዝነት ፖለቲካዊ ሓይልታት ኤርትራ፡ ኤርትራዊ ደሞክራሲያዊ ኪዳን፡ ኤርትራዊ ሃገራዊ ባይቶ ንደሞክራሲያዊ ለውጢ፡ ከም ኣብነት ምውሳድ ይከኣል። ኣብዞም ኩሎም ፈተነታት ከነድምዕ ዘይምኽእልና ከኣ ቀንዲ መምዘኒ ድኽመትና እዩ። ኣብ ምፍጣር እዚ ጽላል ምዕዋትናን ዘይምዕዋትና ንኹሉ እቲ እንሓልሞ ናይ ርሑቕን ቀረባን ዕላማና ዝጸልዎ እዩ። ጽላል ክንፈጥር እንተኽኢልና ነቲ ቀጻሊ ዕላማና ኣብ ምዕዋት ሓደ ስጉምቲ ንቕድሚት እዩ። ኣብዚ ዘይምዕዋትና ድማ ንኹሉ ባህግና ንድሕሪት ዝመልስ ውይ ኣብ ዘለዎ ንከኹድድ ዘገድድ እዩ። ሎሚ ነዚ ኣበሃህላ’ዚ ዘነጽሩ ኣብነታት፡ ካብ ዒራቕ ክሳብ ሊቢያ ብዙሓት እዮም። እቲ ኣዝዩ ዘተዓዛዝብ ድማ ከምቲ “ገ ክብሉኻዶ ትጋገ” ዝበሃል ነዚ ኣብ ጥቓና ንርእዮ ዘለና ሓደጋታት ናይ ኣቐዲምካ ሓባራዊ ጽላል ክትፈጥር ዘይምኽኣል ክሳብ ክንደይ ከም ዝሃሲ ክንመሃረሉ ዘይምኽኣልና እዩ። ወዮ “መለአበምን ኣይግበርካ፡ መለበምንከ ኣይኽላእካ” ዝበሃል ለባም ኣበሃህላና’ውን ዝተሰወጠና ኣይንመስልን።
ምምስራት እዚ ንዛረበሉ ዘለና ጽላል፡ ኣገዳሲ ጥራይ ዘይኮነ ከቢድ እውን እዩ። ኣገዳስነቱ ኮነ ክብደቱ ከኣ ካብ ተመኩሮና እንግንዘቦ እምበር ርሑቕ ኬድና ንመራመረሉ ኣይኮነን። ብዘይካዚ ኣብቲ መስርሕ ካብ ሓደ ደረጃ ናብቲ ድሕሪኡ ዝመጽእ ኣንዳተሰጋገርካ ብምጡንን ቀጻልን ስጉምትታን ብናይ ኩሎም ሰብ ዋኒን ኣስተዋጸኦን ዝብጻሕ እምበር፡ ብጻዕሪ ውሱናት ብዝላን ኣቋራጭን ዝብጻሕ ኣይኮነን። እቲ ተበግሶ ካብ ውሱን ኩርናዕ ነቒሉ መስርሑ ሓልዩ ከም ሮማዲ ዘስፋሕፍሕ ኣምበር ሎሚ ተዘሪኡ ጽባሕ ፍረኡ ዝሕፈስ ኣይኮነን። ከምቲ ዝተባህለ ዝሓለፉ ጽላል ናይ ምፍጣር ጻዕርታትና ኣብቲ ንደልዮ ዓወት ኣይበጸሓን። እንተኾነ ካብ ሕጂ ንድሕሪት ኣብ እንገብሮ ጉዕዞ ዝጠቅም ዋላ ሓንቲ ቁምነገር ኣይተረኽቦን ኢልካ ዝድምደም ኣይኮነን። ካልእስ ይትረፍ ሕጽረትና እንታይ ከም ዝነበረ ንምግንዛብ። ምኽንያቱ ንናይ ጽባሕ ዓወትና ናይ ትማልን ሎምን ድኽመትና መምህርና ስለ ዝኾነ። ግን ከኣ ክንመሃረሉኸ ቅሩባት ዲና? ዝብል ድማ ኣሎ። እንተ ተማሂርናሉ ግና መጻኢ ርህው ኣብ ምግባር ሓደ ስጉምቲ ንቕድሚት እዩ።
እነሆ ሎሚ እውን ካልእ ኣቋራጭ መዋጸኦ ስለ ዘየብልና ጽላል ሃሰስ ናይ ምባል ጻዕርና ክሳብ ንዕወተሉ ቀጻሊ’ዩ። ኣብዚ ቀረባ ግዜ ኣብ ፍራንክፈርትን ናይሮብን ጉዳይና፡ ጉዳይ ኤርትራ ዝዝቲ ርክባት ተገይሩ። ብዛዕባ ቦታ፡ ግዜ፡ ኣዳለውቲ፡ ተሳተፍትን ኣጀንዳን ናይቲ ርክባት ብፍላይ ኣብቶም ዘይተሳተፉ ኣካላት ስኽፍታ ተተራእየ፡ ንቡር እምበር ዘሰንብድ ኣይመኾነን። እቲ ዘሰክፍ ነዚ ተረኽቦ ኣብ ክንዲ ከም ሓደ ስጉምቲ ንቕድሚት ኣብ ምምስራት ኩልኻ እንተጽልለሉ ጽላል ወሲድካ “ኣጆኹም ኣጆና” ምብህሃል፡ ንድሕሪት ምእንቲ ክትመልሶ ኣብ ልዕሊ’ቶም ኣብኡ ዝወዓሉን ዝወደቡን ብውልቅን ብጉጅለን፡ ሕሉፍ ቁስሊ እንዳ ጐዳዳእካን ኢንታታት እንዳናደኻን ፋስን ምሳርን ስሒልካ “ቱታ ኣይትሓዙኒ” ምባል ግና፡ ምስ ኩሉ ነቶም ኣብ ከምዚ ዘይሓጋዚ ወፍሪ ተጸሚዶም ዘለዉ ኣካላት ዘለና ኣኽብሮት፡ “ምናልባት ንገለ ብግሎም ዘይፈትውዎም ኣካላት ይኹኑ ጉጅለታት ብምጥቃዕ ይፈኹሶም ይኸውን፡ እንተ ብመንጽር ምድሓን ህዝብን ሃገርን ግና ኣካይዳኦም ሓጋዚ ኣይኮነን’ሞ ናብ ውነኹም ተመሊስኩም ሕሰቡ ንብሎም።” ኮታ “ተገራሪህና ዓዲ ነድሕን፡ እምበር ተጐራሪሕና ዓዲ ኣይነጥፍእ” ዝበሃል ለባም ዘረባ ወለድና ናብዚ ናይ ሎሚ ኩነታትና ኣምጺእና ንመምዮ፡ ምእንቲ ”ኩልና እነጽልለሉ ጽላል” ክንፈጥር ክንበቅዕ ንብሎም።
24 ታሕሳስ 2015
ብዛዕባ ጉዳይ ሓድነት ደምበ ተቓውሞ ንምምክኻርን ናይ ሓባር መረዳእታ ክህሉዎም ኣብዘን ዝሓለፋ ክልተ ወርሒ ኣብ ጀርመንን ከንያን ርክባት ፖለቲካውያን ውድባትን ገለ በርገሳውያን ማሕበራትን ምክያዱ ይዝከር ። ብርክት ዝበሉ ኤርትራውያን ነዞም ዝተገብሩ ኮንፈረንሳት ከሞጉሱ እንከዉ ፣ ካልኦት ከኣ ከምዘይተሓጎሱ ብልዙብ ቓላት ኣብ ክንዲ ምግላጽ ፣ ናይ ዓመታት ቆጺሮሞ ዝጸንሑ መርትዖ ዘይብሉ ሃበስ ቀደስ ፣ ንሓዲሽ ፕሮፓጋንዳ ኣንጻር ገዳይም ተገደልትን እቲ ኮንፈረንስ ክጥቀሙሉ ቀኒዮም ። ። እንተኮነ እቲ ኣገዳሲ እዞም ብሕጂ ዝካየዱ ኮንፈረንሳት ካብቶም ዝሓለፉ ኮንፈረንሳት ብዘይ ታሕዋኽ ኩሉ ዘድሊ ቅድመ ኹነት ተማሊኡ ብዓወት ክዛዘም ምግባር ናይቶም ኣዳለውቲ ቀዳማይ ዕማም እዩ ። ለውጢ ናይ ኣታሕሳስባ እምበር ፣ ለውጢ ናይ ቦታ ፍልልይ ዘምጽእ ኣይኮነን።
ዝኸበርኹም ተኸታተልቲ መርበብ ሓርነት ፣ ዝኮነ ዘይምርድዳእ ክፍጠር እንከሎ ፣ ኹናት ዘይኮነ ዘተን ሽምግልናን ገርኻ ምፍትሑ መኽሰብ እምበር ክሳራ የብሉን ። መድረኽ ሓቀኛ መንጞኛ ክኸውን እንተ መሪጹ ይርሓሰና ! እንተኾነ መድረኽ ኣብዚ ሕጂ ዝገብሩዎ ዘለዉ ናይ ኤርትራውያን ውድባት ምቅርራብ ክዕወት እንተኾይኑ ሻርነት ክርእዩ የብሎምን ። እዚ ማለት ንሓደ ውድብ ካብቲ ኻልእ የሻርዉ ማለት ጥራሕ ዘይኮነ ንገዛእ ርእሶም ኣካል ናይተን መላግቦ/ቀለቤት ክንኣስረለን ዝበሉውን ውድባት ክኾኑ የብሎምን ።
ኣቓራራቢ (Facilitator )ክብሃል እንከሎ ሓደ ኪኢላ (Expert)ኾይኑ ፣ ንመስሪሕ ናይ ዝተፈላለዩ ዓውድታት ግርጪት ኣብ ውሽጢ ትካላትን ጉጂለታትን ዝምጭዉ ንምፍታሕ ዝነጥፍ ኣካል እዩ ፣ ዋንነት ናይቲ ጉዳይ ከይወሰደ ፣ እቶም ተሳተፍቲ ብሓባር ተዛቲዮም ብሉጽን ሓናጽን ዝኮነ ውሳኔ ክበጽሑ ይገበር ብኻልእ ኣዛራርባ ሓላፍነት ወይ ስልጣን ናይቲ ዛዕባ (Content) ከይወሰደ ፣ ነቶም ሰብ ጉዳይ ሓላፍነት ተቀቢሎም እቲ መሪሕ ተራ ክህሉዎም ይገበር ።ስለዚ መደረክ ነዚ መደብ ዕዩ እዚ ከሰላስል ካብ ተበገሰ ኣሳልጦ ክረክብ እንተ ኾይኑ፣ብቀዳምነት ንኩሎም ፖለቲካውያን ውድባት ብማዕረ ክዕደሙ ኣለዎም ። ኣይተዓደምናን ኣዋሲኖምና ዝብሃል ከይህሉ ። ካልኣይ ፣ መደረኽ ኣብ ሽማግለ Adhock ብማዕረ ምስተን ውድባት ክስራዕ የብሉን ።እዚ ነቲ ናቱ ዘይሻራነት (Neutrality ) ሓኒቁ ዝቀትል እዩ። ምክንያቱ ናይ ረብሓ ግርጪት ( Conflict of Interest ) ከስዒብ እውን ስለ ዝክእል
ኣብ ጉዳይ ኣሳላጥት (Structure and Process) ዝብሃል ተቛም ኣሎ ። ከም ዝፍለጥ ሓደ ገዛ ክትሰርሕ መሳርሒ ዝኾኑ ኣቅሑት የድሊዩኻ ። ምክንያቱ ብጥራሕ ኢድኻ ገዛ ክትሰርሒ ስለ ዘይኸኣል። እዚ ማለት ማርቴሎ ፣ ማሳ ፤ ምስማር ፣ ወዘተ ክትጥቀም ትግደድ ። እዚ እቲ መስሪሕ(Process )እዩ እዚ ከኣ እዩ መደረኽ መላግቦ ወይ ቀለቤት ኮይኑ ነዘን ኤርትራውያን ውድባት ክወሃህድ ከም ዝተበገሰ ዝገልጽ ።
መደረኽ ግን ኣብቲ (Structure ) ህንጻ ተዋሒጡ ከሰርሕ ይርኤ ኣሎ ። መድረኽ ኣካል ናይቶም ነቲ ገዛ ዝቆሙ ከም መሰረት ፣ ዓንዲ ፣ ገመል ፣ማሕወጽ ፣ ሓርኾም ፣ወዘተ ክኽውን ኣይግብኦን ። እቶም ፖለቲካውያን ውድባትን ተዓደምቲ ወልቀሰባትን ፣ ነዚ ጉዳይ እዚ ብቀሊል ክሰግሩዎ ኣይነበሮምን ሕጂ እውን ክምብል በለ እምበር ኣይፈሰስን ክምዝብሃል ፣ ኣብ ማሕጎማ ከይበጽሓኻ ነቲ ጉዳይ ምእላይ ናይ ለባማት ስራሕ እዩ ። ምኽንያቱ ጽባሕ ሓደ ጸገም ምስ ተፈጥረ ፣ ክስታት ክውሕዙ እዮም ። ርሑቅ ከይኸድና እዚ ኣብ መንጎ ሃገራዊ ባይቶ ተፈጢሩ ዘሎ ኩነታት ክድገም የብሉን። ተራ ናይ ህዝብን ኣገደስቲ ውልቀሰባት ርእይቶን ድምጽን ክሕተትን ክስማዕን ይግባእ።
ኣቓራራቢ ዘይሻራዊ ኮይኑ ድምጺ ወይ ድጋፍ ናይ ኩሎም ተሳተፍቲ ክህሉዎ ናይ ግድን ይኽውን ።ብድሕሪዚ ፣ ኣብቲ ዝኻየድ መስሪሒ (Process ) ዓቅሙን ክእለቱን ብዝግባእ ክጥቀመሉን ነቲ በቶም ውድባት ዝቀረበ ኣጀንዳ ተቀቢሉ ንሓሳባት ናይዘን ውድባት ኣጣሚሩ ተግባራዊ ዝኾነ መደብ ከማዕብልን ፣ ድሕሪ ዘተን ልዝብን ኩሎም ተሳተፍቲ ዝርዓምዎ ብሓባር ተግባራዊ ክገብሩዎ ዝግባእ ዝጸደቀ ሰነድ ሒዞም ክወጹ ይጽዕት ። ቀንዲ ኣገደስቲ ዝኾኑ ዘይሻራዊ ኣቓራራቢ ከትኩሮሎም ዘለዉ ነጥብታት፡ ጉጂለታት ብሓባር እተሰማምዑሎም ሕግታትን መምሪሒታት ምምእዛዝ ፤ መንፍስን ዝምድናታት ምምዛን ፣ ርእይቶታትን ለበዋታትን እናለገሰ ካብቲ ቀንዲ ክፍታሕ ዘለዎ ኣርእስቲ ከይወጸን፣ ዋና ናይቲ ጉዳይ ከይኸነን ንቅድሚት ከምዝስጉሙ ምግባር ይኽውን ።
ብዝኾነ መድረክ ኣብ ዝተፈለለየ መግለጺኦም ምንቅስቓስ እምበር ውድብ ከም ዘይኮኑ እናገለጹ እንከለዉ ፣ ምስኡ ኣታሓሕዞም ግን ንመጻኢ ፖለቲካዊ ውድብ ናይ ምዃን ተክእሎ ክህሉ ከምዝኽእል ኣይሓብኡን ።ነዚ ዘረጋግጾ ከኣ ኣብ ከንያ ተኣኪቦም 27 ዝኣባላቱ ባይቶ ከምዝመረጹ እውን ይፍለጥ ። ሚዛን ናይ ሓቅነት ግብሪ ስለ ዝኮነ ፣ መድረኽ ዝገብርዎ ዘለዉ ምስቲ መግለጺታቶም ዝኸይድ ኣይኮነን ።
ክብሮም ግረነት ።
12/24/15
,
ወዲ ሰብ ኣብዛ ብራህዋን መከራን ብርሃንን ጸልማትን ሰላምን ህውከትን ዝወዳደሩላ ዓለም፡ ካብ ዝፍጠር ጀሚሩ ምስ ዓቕሙን ልዕሊ ዓቕሙን ካብ ምቅላስኣዕሪፉ ኣይፈልጥን።
ህዝቢ ኤርትራ ድማ፡ ኣካል ናይ‘ዚ መስርሕ‘ዚ ስለ ዝኾነ፡ ኣብ ሂወቱ ንዘጋጥምዎ ዕንቅፋታት ንምስጋር ብውልቀ ይኹን ብሓባር ንለውጢ ኣብ ምቅላስ ተጸሚዱ እኳ እንተ ሃለወ፡ ሕቶኡ ብዝምልስ ዓቕምን ሜላን ከም ዘየካየዶ ግን፡ ኣብ ሃገርናን ህዝብናን ዘሎ ሓቂ ባዕሉ ምስክር እዩ።
ኣብዚ ንዘይምዕዋቱ ብዝምልከት ክንርእዮም ዝግባኣና እንተልዮም፡-
እቲ ስርዓት ድዩ ሓይሉ ወይስ ህዝቢ እዩ ደኺሙ፡ ዝብል ሕቶታት ምምላስ ውሁብ ኣድላይነት ኣሎዎ። ብርግጽ ንምዝራብ፡ ስርዓት ህግደፍ፡ ነቲ ካብ ህዝቢ ዝረኸቦ እምነትን ተቐባልነትን ተጠቒሙ፡ ደረትን ልጓምን ብዘየብሉ መገዲ ህውከትን ዕንወትን መሪጹ፡ ሃገርን ህዝብን ኣብ ሓደጋ ሸሚሙዎም። ውጽኢቱ ከኣ፡ ኣብ ክንዲ ሰላም ህውከት፡ ኣብ ክንዲ ምዕብልና ድሕረት፡ ኣብ ክንዲ ምህናጽ ዕንወት፡ ኣብ ክንዲ ፍቕሪ ጽልእን ፍርሕን፡ ኣብ ክንዲ ምትእኽኻብ ምብትታን ኣብ ዝምለለይኣ ኣሰካፊት ሃገር ንነብር ኣሎና። እዚ ከኣ፡ እቕረ ዘይበሃሎ ጥልመት ሕድሪ ስዉኣትን ክድዓት ረዚን ዕላማን ቃልሲ ህዝብን ባህግታቱን‘ዩ።
ሃለዋት ሃገርናን ህዝብናን፡ እትረፍዶ ንኤርትራዊ ዜጋስ፡ ንኩሉ ብኤርትራ ዝግደስ ህዝቢ ዓለም‘ውን፡ ዘዛርብን ኣበይ ክወድቕ‘ዩ ዝብል ኣሰካፍን ውዑይን ኣርእስቲ ኮይኑ ምህላዉ ንዕዘቦ ኣሎና። እዚ ድማ ንዓና ንሰብ ጉዳይ ዝጽበ ዘሎ ዕዮ ገዛ ኣብ ክንዲ ንሰርሕን፡ መሰልና ክግፈፍ ንብረትና ክውረስ ተካእትና ክጸንቱ እናርኤና ዓገብ ኣብ ክንዲ ንብልን፡ ግዳይ ናይ ህግደፍ ዝወሰኖ ዘይፍትሓውን መኣዝኑ ዘጥፍአን መመሊሱ ዝኸፍአን ሂወት ነሕልፍ ኣሎና።
እዚ ሃለዋት‘ዚ፡ ብፍላይ ነዚ ምእንቲ ፍትሕን መሰልን ዳሕረዎት ወለዶ ክብል ነታ ዝኸበረት ህይወት ዝኸፈለ ህዝቢ ኤርትራ ዝግባእ ኣይኮነን ዘብል እኳ እንተኾነ፡ ብመሰረት ድሕሪ ነጻነት ዝተኸተልናዮ ናይ ምእዙዝነት መስርሕ ግን፡ እዚ ክመጽእ ወይ ክርአ ዘገርም ኣይኮነን። ምኽንያቱ መሰልካ ምሕላው ሓላፍነትካ እምበር ካብ ካልኦት ክምጽወተልካ እትጽበዮ ግንዖ ኣብ ርእሲ ዘይምዃኑ፡ ደረትን ቀይድን ተቖጻጻርን ካብ ዘየብሉ ስርዓት ሰናይ ምሕደራ ምጽባይ የዋህነት ጥራሕ ስለ ዝኾነ።
ኣብዚ እምበኣር ክልተ ዘይሕለፉ ጌጋታት ክንርኢ ይግበኣና፡-
-
እቲ ኣምላኻዊ እምነት ዝተገብረሉ ስርዓት ህግደፍ፡ ብመሪሕነት ኢሳያስ፡ ኣብ ልዕሊ ህዝቢ ኤርትራን ስዉኣቱን ዝገበሮ እቕረ ዘይበሃሎ ክሕደትን ጥልመትን፤
-
ህዝቢ ኤርትራ ታሪኹን ባህሉን ወግዑን ሕግታቱን ጥራሕ ዘይኮነ፡ መሰረታዊ ናይ ብሰላም ምንባር መሰሉ እናተጋህሰ ምጽቃጡ፤ እቲ ቀዳማይ ቍልዒ ሓዊ እቲ ካልኣይ ድማ መባርዒ ላምባ ኮይኖም፡ እንሆ ንሃገርና ኣብ ምህላውን ዘይምህላውን ገምገም ኣብጺሖሙዋ።
እቲ ድሒሩ ዝመጽእ ሕቶ ከኣ፡ “ እሞ ሕጂኸ እንታይ እገበር ? ” ንዝብል ዛዕባ ምምላስ‘ዩ። ብወገነይ ህዝቢ ኤርትራ ኣብ ውሽጢ ሓደ ወለዶ ክልተ ብሰንጣቒት ዝፈላለዩ፡ ማለት ጀግንነትን ኣላሽነትን ዝመግለጺኡ ታሪኽ ክህልዎ ስነ-መጎታዊ ሓቂ ኣይኮነን። እዚ ሓደ ርብዒ ዘመን ዘርኣዮ ስቕታን ምእዙዝነትን እምበኣር፡ ዘይተጸንዐ ተበግሶ ብምውሳዱ፡ ነታ ብመስዋእቲ ጀጋኑ ዝተረኽበት ስማዊት ነጻነት ከይስእናን፡ ዕላማ ቃልሱ ከንቱ ከይከውንን ኣብ ምስትብሃል ዝተመርኮሰ ስቕታ እዩ ኢልካ ክምኽነ እኳ እንተተፈተነ፡ ክሳብ ክንድ‘ዚ ዝኣክል ሃገራዊ ዕንወት ዘስዕብ ‘‘ ንሕና ንሱ ንሱ ንሕና እናበልካ ” ምጥቓዕ ግን ዘየገርም ኣይኮነን፡፡
ድሕሪ‘ዚ ኩሉ ስቕታን ሳዕቤናቱን ግን፡ ሎምስ ፦
-
እዚ ንባዕዳዊ መግዛእቲ ኣብ ምጽራግ ዓቢ ተራ ዝነበሮ መሪሕነት፡ ኣብ ምህናጽ ሃገር ካብኡ ዝልዓለ ታሪኽ ክሰርሕ ይኽእል‘ዩ ዝብል፡ ኣስተብህሎ ዘይተገብረሉ እምነት፡ ግጉይን ሓደገኛን ምዃኑ፤
-
እዚ ምሉእ እምነት ዝተለገሰሉ ገባርን ሓዳግን ኢሳያስ ትዕቢት ሰንጢቑዎ፡ ሰብኣዊ ሕልናን ስነምግባርን ኣጥፊኡ ኣብ ኣራዊት ዝተቐየረ ፍጡር ምዃኑ ንምስትብሃል፡ ልዕሊ‘ቲ ንነጻነት ዝተኸፍለ ዋጋ ደጊምና ክንከስር ምኽኣልና ብዘየዳግም ተማሂርናሉ ክንከውን ይግባእ።
እዚ ከኣ ህዝቢ ኤርትራ፡ ካብ‘ዚ ስርዓት‘ዚ ክመጽእ ዝኽእል ሰናይን ፍትሓውን ምሕደራ ክህሉ ከም ዘይክእል፡ በዚ ናይ ትማሊ ዘውጽኦ ግዜ ዘይህብ፡ ህዝባዊ ሓላፍነት ዝጐደሎ፡ ህጹጽ ምእዋጅ ናይ ኣብ መስርሕ ዘሎ ምቕያር ባጤራ ናቕፋ ኣረጋጊጹዎ እዩ።
እዚ ኣዋጅ‘ዚ እምበኣር፡ ነቲ ጨጓሩ ንታሕቲ ልሙጹ ንላዕሊ ጌሩ እናተሳቐየ ዝነብር ዘሎ ህዝብና፡ ነቲ ሓቀኛ ጀግንነታዊ ባህሪኡ ደጊሙ ከመስክር ዝጽውዕ መድረኻዊ ናይ ቃልሲ ደወል እዩ። እዚ ስለ ዝኾነ፡ መልሲ ህዝብና ክልወጥ (ክጽረግ) ዘለዎስ፡ ስርዓት ህግደፍን ፖሊሲታቱን እምበር ናቕፋ ኣይኮነን ኢሉ፡ ዓቕምታቱ ጠርኒፉ ሓቢሩ ንለውጢ ክብገስ፡ እቲ ቀንድን ኣማራጺ ዘየብሉን ናብ “ድሕሪ ጸልማት ዘሎ ብርሃን> ዝወስድ ጐደና ምዃኑ ተረዲኡ ነዚ ሰሪቡ ዘሎ ናይ ተስፋ ደበና ክጥቀመሉ ይግባእ።
ፍትሒ ይንገስ!
ምልኪ ይፍረስ!
ዓንድጽዮን ግርማይ
ጀርመን
ወዲ ሰብ በቲ ዝገብሮ እንተስ ሕማቕ ይኹን እንተስ ጽቡቕ ወትሩ ስሙ እናተላዕለ እዩ ዝነብር። መብዛሕትኦም እቶም ብጽቡቕ ዝለዓሉ ብህይወቶም ከለዉ ህዝቢ ከይተረድእዎም እዮም ዝሓልፉ። ለካ ‘’ነብይ እይከብር ብሃገሩ’’ እኳ ይበሃል። ኩሉ ግዜ ከኣ ጽቡቕ ዝሰርሐ ሰብ ምስ ሞተ ደኣ እምበር ከሎ ኣይምስገንን እዩ። ይኹን እምበር ነቲ ዝመጽእ ወለዶ መምሃሪ ይኸውን። ስውእ ስዩም ዑቕባሚካኤል ምስ ብጻዩ ወልደዳዊት ተመስገን፡ ከምቶም ካልኦት ኤርትራውያን ኣብ ሸዊት ዝዕድምኦም እዮም ንህይወቶም ምእንቲ ህዝቦምን ሃገሮምን ዝተበጀዉ። ንመጻኢ ዕድሎም ይኹን ተማሂሮም እውን ክምዕብሉ ዝኽእሉ ዝነበሩ ክንሶም፥ ነቲ ኩሉ ናይ ውልቆም ድሌት ንድሕሪት ገዲፎም እዛ ክብራን ልዑላውነታን ተደፊራ ዘላ ሃገር ምስቶም ኣሕዋትና ኰይንና ክንቃለሰላ ብዝብል እዮም ንኣምሮኦም ኣእሚኖም ንበረኻታት ኤርትራ ጠሓሒሶም ክሳብ ኣብ ደረጃ ቤት ማእሰርቲ ዝበጽሑ። ካብ ቤት ማእሰርቲ ምእንቲ ንኽወጹ ብዝተገብረሎም መተዓሻሸዊ እውን ፈጺሞም ንዕላማኦምን ንመቓልስቶምን ኣይጠለሙን።
ስውእ ስዩም ካብታ እተን ከይደን ዘይደኽማ ኣእጋሩ፥ ካብታ ብቃላት ትግርኛ ከም ማይ ናይ ምንጪ ዝፍልፍለላ ልሳኑ ደው ዝበሉ ዕለት 17-12-2015 ንዘልኣለም ተረጊማ ትንበር ካብዛ ዓለም ንዝፈትዎም መቓልስቱን ደቁን ስድራ ቤቱን ደጊም ኣብ ዘይርከበሉ ዓለም ተፋንዩና ከይዱ። እነሆ ድማ መዓልትን ከልብን ከይጸዋዕካዮም ይመጹ ከምዝተባህለ ስዩም ካብ ዝስዋእ ዓሰርተ ዓመት ትማሊ ዕለት 17-12-2015 ኣቚጺሩ። ነቲ ዝተለሞ ማለት ህዝብናን ሃገርናን ኣብ ትሕቲ ዲሞክራሲያዊ መንግስቲ እትመሓደር ክትክወን ዝነበረ ጻዕሩን ቃልሱን ካብታ ዝሓደጋ ዕለት ንዓአሰርተ ዓመት ዝኣክል ዓድና ክንኣቱ ዝግበኣና ዝነበረ ክንሱ ግን ብሰንኪ እቲ ደምበ ተቓውሞ ኣብ ነንሓድሕዱ ስምምዕን ምትእምማንን ብምስኣኑ ብዙሕ ወርቃዊ ግዜ ሓሊፉና። ዲሞክራሲያዊ መንግስቲ ምትካልሲ ይትረፍ ነታ ህላዌና እውን ኣብ ምልክተ ሕቶ ይኣቱ ኣሎ።
ትማሊ ንስውእ ስዩም ኣሎና ንሕና፡ ቅሰን ኢልና ዘፋኖናዮ ጥራሕ ክንደይ ወለቕ ዘለቕ ኢልና ኮን ንኸውን መዐቀኒ ናይቲ ንዓሰርተ ዓመት ዝኸድናዮ ጉዕዞ ክኸውን ይኽእል እዩ። ከምቲ ደራፋይ ዝበሎ ‘’ተጣለምናዶ ተጣለምናዶ ከለና ኣብ ዓለም’’ ዝተባህለ ለበዋ ስዉኣት እንዳጠሓስካ ምጭጭሕ ውድባት ተራእዩ።
ስለዚ ዝኽሪ ዓስራይ ዓመት ስውእ ስዩም ዕለት 19-12-2015 መሊሱ ንሓዘንና ዘዛኻኸረ እዩ ነይሩ። ኩሎም እቶም ገዳይም መቓልስቱን ኣባላትን መሪሕነትን ሰልፊ ዲሞክራሲ ህዝቢ ኤርትራን፥ ኣባላትን መሪሕነትን ግምባር ሃገራዊ ድሕነት፥ ኣባላት ምንቅስቓስ መንእሰያት ንዲሞክራሲያዊ ለውጢ፥ ኣባላት ህዝባዊ ማሕበር ሆላንድ፥ ኣባላት ሕዝብ ኣልመቓዋማ ኣል ሻዕብያ’’ ሰልፊ ህዝባዊ ተቓውሞ፡ ኣባል እስላማዊ ሰልፊ እስላሕ፥ ውልቀሰባትን ብርክት ዝበላ ደቂ ኣንስትዮን ዝተረኽቡሉ ኣብቲ ስዩም ዝተቐብረሉ መቓብር ካብ ሰዓት 10:50 ጀሚሩ ነይሩ።
እዞም ካብ ዓዲ እንግሊዝ፥ ካብ ሃገረ ጀርመን፥ ካብ ሃገረ ፈረንሳ ከምኡ እውን እቲ ዘይሕለል ተቓላሳይ ሓው ተስፋይ ተኽለዝጊ ኣቦ መንበር ማሕበር ኣካለጽጉማን ምስቲ ኩሉ ሕማሙን ስንክልኡን ነቲ ኩሉ ጸገም ጥሒሱ ንብጻዩ ስዩም ክዝክር ኣብቲ ኣጋጣሚ ተሳቲፉ። ካልኦት ውልቀሰባት ከም በዓል ዶክ ጸጋዘኣብ ዝኣመሰሉ ወሲኽካ ኩልና ተኣኻኺብና ነቲ ናይ ቀደም ዝነበረ እናዘክርና ናፍቖት ሓድሕድ ከመይ ኣሎኻ ከመይ ኣሎኺ ነዊሕ ኮይኑ ካብ ንራኸብ እናተበሃሃልና ከም ብሓዲሽ ሌላ ዝመስል ጣዕምን ላዛን ዝነበሮ ዕላላት ነቲ ዘሎና ፍልልያት ዝድምስስ እዩ ዝመስል ዝነበረ።
ብድሕሪዚ ተበገስ ኮይኑ ልክዕ ሰዓት 11:35 ምስ ኮነ ብመስርዕ ተሰሪዕና ነፍሲ ወከፍና ‘ስለቲ ጽንዓትካ ነመስግነካ’’ ኣብ ዝብል ሓሳብ ከምዝጠሓልና እቲ ዝነበረ ሃዋህው ይሕብር። ኣብቲ ናይ ዘልኣለም ቤት ስውእ ስዩም ምስ በጻሕና ድማ እቲ ንሱ ደቂሱሉ ዝነበረ ስፍራ ብሓቂ በታ ደኺመ ዘይትብል በዓልቲ ቤት ወይዘሮ ኣዝመራ ሃይለ ብጽቡቕ ተታሒዙ ልክዕ ከምዛ ሽዑ ሓመድ ኣዳም ዝለብስ ዘሎ ይመስል። ኣብታ ስዩም ንዝኽሪ ተተኺላ ዝነበረት ሓወልቲ እታ ከይተረዳእና ከሎ ናይ ኢዱ ሰላምታ ዝሃበላ ስእሊ ተጠቂዓ ለካ እቲ ግዜ እቲ ይፋነወኩም ኣሎኹ ይብለና ከምዝነበረ እያ ተዘኻኽር።
ብድሕሪ እዚ ኩሉ ዕመበባታት ሒዙ ዝመጸ ዕምበባኡ ኣቐሚጡ ኣብ መጠረስታ ከኣ ሓው መንግስተኣብ ኣስመሮ ኣቦመንበር ስለፊ ዲሞክራሲ ህዝቢ ኤርትራን ናይ ወጻኢ ጉዳይ ሓላፍን ገዲም መማህርትን መቓልስትን ስዩም ሓው ወልደሱስ ዓማር ነናቶም ዕምበባ ኣቐሚጦም። ድሕሪ ገለ ደቓይቕ ከኣ ናይ ጸሎተ ሕልና ምስ ገበርና ሓው ኣሰፋው በርሀ ነታ ኣብ ሰማያዊ ዝሕብራ ፕላስቲክ ዝዓይነታ ‘’ ስለቲ ጽንዓትካ ነመስግነካ’’ ኢልና ዘፋኖናዮ እንዝክረላ ዕለት እያ ብማለት ኣብ ልዕሊ እቲ ስእሊ ስውእ ስዩም ተለጠፈት። ቁሩብ ጸኒሕና ከኣ ሰዓት 12:07 ንስውእ ስዩም ዳግማይ ብምስንባት ናብቲ እቲ ንዝኽሪ ሓውና፡ ኣቦናን መቓልስትናን ዝኾነ ሃገራዊ ሓርበኛ ዝተዳለወ እኽለማይ ተጎዓዝና። ኣብዚ ኣብቲ ቦታ ምስ በጻሕና ቅድሚ ምምጋብና ሰዓት 1:00 ድሕሪ ቀትሪ ኣቢሉ ይኸውን ስነስርዕት ጸሎት ንዝኽሪ ስውእ ስዩም ብክለተ ኣቕሽሽትን ክልተ ዲያቆናትን ዝተሰነየ ጸሎት ተኻይዱ።
እቲ ጸሎት ብዝኽሪ ሙታን እዩ ተጀሚሩ። እቶም ካህን ኣብ ስብከቶም ኣብ ዘስምዕዎ “ወዲ ሰብ ከም ኦም መሮር እዩ። ይፈርን ይዕምብብን ይቕምስልን’ ኣብዛ ዓለም ከኣ ሞት ዘይተርፍ እዩ እሞ ካብ መሬት ተማሊእናዮ ንኸይድ ስለዘየለ ግን እቲ ገዲፍናዮ እንኸይድ ሓድነት፥ ሕውነት፥ ፍቕሪ፥ ለውሃት፥ ክህልወና የድሊ። ስለዚ ንስዩም ንሕና ኣይነጽድቖን ኢና፥ ተጽድቖ እታ ግብሩ እያ ንሳ ድማ ንምእንቲ ደቂ ሰባት ክብል ህይወቱ ብጽንዓት ምውፋዩን ኣብ ልዕሊ ህዝቢ ክሳብ ክንደይ ፍቕሪ ከምዝነበሮ እዩ ዝሕብር። ኩሉኹም ድማ ስለቲ ሰናይ ግብሩ ዘኪርኩም እነሆ ኣብዚ ተኣኪብና ንቤተሰቡን ደቁን ካብ ርሑቕን ቀረባን መጺእና ክነጸናንዕ እንከሎና ከኣ ኣምላኽ ዝፈትዎ ስራሕ ኢና ሰሪሕና።
ንሕና ኩልና ሓለፍቲ ኢና ነበርቲ ኣይኮናን፡ ነበርቲ ዘይምዃናን ካብ ፈለጥና እቲ ኣብ ዓለም ከሎና ክንገብሮ ዝግበኣና ጽልኢን ቅርሕንትን ወጊድና ሰላም ኣብ ነንሓድሕድና ክህልወና ምጽዓር ሓደ ካብቲ ቃልሲ እዩ። ሰብ ስሙ ብጽቡቕ ክለዓል ዝበለጸ እዩ ። እነሆ ውን ስዩም ስሙ ብጽቡቕ እዩ ዝለዓል ዘሎ። ስለዚ ኩልና ትዕግስቲ ከም ዘድልየና ነዚ እዛ ዓለምና ኣብ ህውከትን ተርባጽን፥ ውግእን ወረ ውግእን ከም እተሸመመት እንሰምዖ ዘሎና ክፍወስ እንተኾይኑ ፍቕሪ፥ ለውሃት፥ ምድንጋጽ፥ ኣብ ነንሓድሕድና ኣላዝቦን ብሓድነት ኣቢልና ኢና እንበጽሖ” ብምባል ምኽሮም ለጊሶም።
ድሕሪ እዚ ሰዓት 1:45 ምስ ኮነ ኣብ ምምጋብ ኣቶና። ድሕሪ መግቢ ከኣ ብሓው ኣሰፋው በርሄ ስፊሕ ታሪኽ ስውእ ስዩም ተነቢቡ። ብድሕሪ እዚ ሓደ ብሓደ ማለት ሓው ወልደሱስ ዓማር ናይ ቀደም ተዘክሮታቱ ምስ ስውእ ስዩምን ስውእ ወልደዳዊትን ካብታ ሰዓትን ዕለትን ኣብ ቤት ትምህርቲ ልኡል መኮነን ዝተራኸቡሉ ኣትሒዙ ዝተኻየደ ሓባራዊ ቃልሲ ተንቲኑ ገሊጹ። ብምቕጻል ሓው ዶክተር ዩሱፍ ብርሃኑ ብዛዕባ ምስ ስዩም ዝነበሮ ብጻያዊ ተመኲሮን ናይ ተወፋይነቱ ኣድናቖት ገሊጹ። ቀጺላ እታ ዘይትሕለል ኣደ ተጋደልትን ጽንዕትን ወይዘሮ ሓረጉ ስውእ ስዩም ንምዝካር ተደፋኒቓ ክሳብ የዒንታ ንብዓት ዝቛጸራሉ ነቲ ክትብሎ ዝደለየት ኣሕጽር ኣቢላ “ስዩም ኣይተፈልየናን’ሞ ኣብ መትከልና ንጽናዕ” ብምባል ደምዲማ፡ ቀጺሉ ሓው ኣፈወርቂ ኣባይ ውግኡ ሓርነት ብግጥሚ ገይሩ ንስውእ ስዩም ዝዝከርን ንህልዋት እውን ኣብ ቃልሶም ገጥ ክብሉ ዝዕድምን ኣቕሪቡ ንሱ ዘዳለዎ ከኣ ንዝኽሪ ስውኡ ስዩም ከም ገጸ በረኸት ንሓብትና ኣዝመራ ሃይለ ኣወኪፉ።
ብምቕጻል ዶክ ጸጋዘኣብ ንስውእ ስዩም ካብ ዝፈልጦ ኣጥሒዙ ተባዕን በሊሕን ምንባሩ ገልጹ፡ ኣብዚ እዋን እዚ ስዩም ዝድለየሉ መድረኽ ምዃኑ ዘብርህ ገለጻ ኣቕሪቡ። ብድሕሪ እዚ ከኣ ንማሕበር ሆላን ወኪሉ ዝቐረበ ሓው ስዒድ ዓብደላ ብዛዕባ ምስ ስዩም ዝነብሮ ናይ ሓባር ቃልስን ብዛዕባ ናይቲ ማሕበር ከኣ ጠቒሱ። ቀጺሉ ሓው ድራር መንታይ ነቲ ስውእ ስዩምን ስውእ ወልደዳዊትን ዝገበርዎ ታሪኻዊ ቅያ ምስ ስውእ ከቢረን ምስ ስውእ ሓምድ እሪስ ዓዋተን ብማዓረ ዘጽውዖም ብጭብጢ ካብ ዝረኸቦ ታሪኽ ኣቕሪቡ። ከም ቃል ሓው ድራር ኣብ 1987 ኣቢሉ ምስ ኣቦይ ዑባሚካኤል ኣብ ቤት ጽሕፈት ቀይሕ መስቀልን ቀይሕ ወርሕን ኮፍ ኢሎም ከዕልሉ ከለዉ በጋጣሚ ብጉዳይ ማእሰርቲ ናይዞም ክልተ ብጾት ይለዓል። እቲ ታሪኽ ብሓጺሩ እዞም ክልተ ብጾት ምስ ተኣስሩ ኩሉ ቤተ ሰብ ዘመድ ካብ ቤት ማእሰርቲ ዝወጽሉ ጻዕርታት ይካየድ ነይሩ ይብሉ ኣቦይ ዑቕባሚካኤል። ብድሕሪ እዚ ነቲ ፈራዳይ ብምርካብ እቲ ፈራዳይ ድማ ነቲ ኩነታት ብምዕዛብ እዚ ጉዳይ እዚ ክፍታሕ እንተኾይኑ እዞም ክልተ እሱራት ‘’ ነቲ ቃልሲ ወይ ነቲ ውድባ ናይ እስላም እዩ። ክርስትያን ኣብቲ ቃልሲ የለዉን ኢሎም ምስክርነት እንተ ሂቦም ክወጹ ይኽእሉ ኢዮም” ዝብል ሓሳብ ይህብ። ካብዚ ቀጺሉነዞም
ናይ ምዕጋብ ጉዳይ ኮነ፡ እዞም ክልተ ከኣ እቲ ጉዳይ ምስ ተነግሮም ክልቲኦም ተማኺሮም። እታ ምኽሮም ኣብታ ቤት ፍርዲ ምስ በጽሑ ዝብልዋ እምበር ነቶም ሕራይ በሉ ንዝበልዎምሲ ካልእ መልሲ ኢዮም ሂቦሞም። ንሱ ከኣ ሕራይ ከምኡ ክንብል ኢና ኢሎም ምስ ሓበሩ፡ ኣብ ቤት ፍርዲ ዝቐርብሉ ቆጸራ ተታሕዘ። እቶም ዘዘራረብዎም “ሕራይ ኢሎሙና ኢዮም ሕጅስ ክወጹ ኢዮም” እናበሉ ኣብታ ቤት ፍርዲ ብተስፋ ኢዮም ዝጽበዩ ዝነበሩ። ክልቲኦም እሱራት ኣብ ቅድሚ ፈራዲ ቀሪቦም ፈራዲ ከኣ እዚ ዝነበርኩምሉ ውድብ ናይ እስላም ምዃኑ እንተመስኪርኩም ብናጻ ክትልቀቑ ኢኹም ዝብል ውሳኔኡ ኣስመዐ። ንሳቶም ዝሃብዎ መልሲ ከኣ ‘’ ንሕና እቲ ዝተሰለፍናሉ ውድብ ናይ እስላም ኣይኮነ ናይ ክርስትያን ኣይኮነ ናይ መላእ ህዝቢ ኤርትራ እዩ እሞ፡ ሎሚ ናጻ እንተለቒቕኩሙና’ውን ጽባሕ ናብታ ሰልፍና ኢና እንጽንበር’’ ኢሎም ቃሎም የስምዑ። ብድሕርዚ ኩላ እታ ተስፋ ዝነበራ ቅዝዝ ድንዝዝ ኢልና ተሪፍና ይብሉ ኣቦይ ዑቕባሚካኤል።
ቀጺሉ ሓው ድራር ነዛ ጉዳይ እዚኣ ኣብ ኣእምሮኡ ሒዝዋ ስለዝነበረ ምስ ስውእ ስዩም ኣብ 2004 ኣቢሉ ኣብ ተራኺቡሉ ሰዓት እቲ ኩነታት ከመይ ከምዝነረ ይሓቶ እሞ፡ ስዩም ከኣ ሓንቲ ከየጉደለ ልክዕ ከምታ ኣቦይ ዑቕባሚካኤል ንድራር ዝበልዎ ከማኣ ገይሩ ከም ንዝገለጸሉ እዩ ኣብቲ ናይ ዝኽሪ ዓስራይ ዓመት ስውእ ስዩም ዝገለጸ። ኣብ መደምደምታ ክብርቲ ሓብትናን ብጸይትናን ሓብቲ ስውእ ስዩምን ከኣ ብወገና ነቲ ዓቢ ሓዋ ብኣካል ንዘይትፈልጦ ታሪኹ ካብ ዓባይ ሓብታ ወይዘሮ ለምለም ዝሕበራ ዝነበረ ገሊጻ እሱ ድማ እቲ ሓብታ ለምለም ብሰንኪ ሓዋ ካብ ትምህርቲ ከም ዘቋርጸት ወግሐ ጸብሐ ምሳሕን ድራርን ሸሃን ተሰኪማ ንቤት ማእሰርቲ ትመላለስ ከምዝነበረት ገሊጻ። ነቲ ኹሉ ተጻዊራ ንታሪኽ ሓወይ ስዩም ዝሃበትኒ ድማ ሎሚ በዚ ኣጋጣሚ እዚ ዕለት ዝኽሪ ሓውና ከመስግነኪ ይፈቱ ድሕሪ ምባል፡ ሎሚ ብዝኽሪ ሓወይ ስዩም ከምዚ ኢልኩም ተኣኪብኩም ክርእየኩም ከሎኹ ብሓቂ ስዩም ሓወይ ኣይሞተን ብሓቂ እውን ኣይሞተን ብዝብል ሕብንትን ሕጉስትን ምዃና ገሊጻ።
ስዓተ 9:00 ኣቢሉ ምስ ኮነ ናይቲ መደብ ፍጻመ ስለ ዝኾነ ኩሉ ሰብ ተደሪሩ ነናብ ሰፈሩ ተጓዕዘ።
ዝኸበርኩም/ክን ኤርትራውያን ነበርቲ ኣሪዞና፡ ንኣመንቲ ክርስትና ርሑስ ብዓል ልደት እናተመነና ሰላምን ሓድነትን ዝመልኦ ሓዲሽ ዓመትን ክኾነልኩምን/ክንን፡ ኣብ መነባብረኹም/ኽን ከኣ ዓወትን ኣሳልጦን ንኽትረኽቡ/ባ ጽቡቕ ምንዮትና ንገልጸልኩም/ክን። ስለዚ ብሓዲሽ ዓመት ምኽንያት ብምግባር ኩልና ኤርትራውያን ብሓባር ክሕጎስን ክንጻውትን፡ ማሕበረ-ሰብ ኤርትራውያን ፍኒክስን ከባቢኣን ህቡብ ኤርትራዊ ድምጻዊ ልኡል ፍስሃየ ምስ ኤርትራዊ ሙዚቀኛ ኢዮብ መዓሾ ወጋሕ ትበል ለይቲ ከጻውትኹም ንታሕሳስ 26, 2015 ካብ ሰዓት 6፡00 ድሕሪ ቀትሪ ክሳብ ሰዓት 2፡00 ናይ ንጉሆ ቀሪብናልኩም ከምዘሎና ንበስረኩም። ዝግበረሉ ቦታ 9402 North Central Ave Phoenix AZ 85012 እዩ። መእተዊ (Admition) $20.00 ድራር ብናጻ። ብድሓን ምጹ/ጻ።
ሉኡል ፍስሃየ ገበረመድህን ኢዮብ መዓሾ
ንተወሳኺ ሓበሬታ ብዚ ዝስዕብ ንናይ ብዓል ሽማግለ ተወከሱ/ሳ።
1. ሙሴ ተኽለ (602) 908- 0241 2. ታደሰ ሳህሉ (602) 575-6975
3. ተኪኤ ገብረኣብ (602) 459-6774 4. ወልደሰላሴ ገብረመድህን (623) 210-6439
5. ኣብርሃም ግርማይ (480) 233-5039
The Eritrean Community in Phoenix will be hosting New Year's Eve Party on Saturday, December 26th, 2015 at 9402 North Central Ave Phoenix, AZ 85012. The Eritrean Community in Phoenix will present you legend Singer Loul Fsehaye and legend Musician Eyob Measho. We are cordially inviting to all Eritrean and friends to join us all night holiday celebration and cultural dance from 6:00PM to 2:00AM. We also will be having Eritrean cuisine and a champagne opening ceremony for welcoming of 2016. We would like to recommend for everyone to arrive on time to show our united, peace & love. Admission fee is $20.00 Dinner free.
Thank you on behalf of Eritrean community in Phoenix.
For more information call the preparatory committee.
1. Mussie Tekle (602) 908-0241 2. Tekie Gebreab (602) 459-6774
3. Tadesse Sahlu (602)575-6975 4. Woldeslassie Gebremedhin (623) 210-6439 5. Abreham Grmay (480) 233-5039
ኣብ ትሕቲ ``ህጹጽ ጸዋዒት ንምቛም ሓይሊ ዕማም ደገፍ - ንመርማሪት ኮሚሽን`` ዘስፈርናዮ ጽሑፍ፡ ብገለ ምኽንያት፡ ከይተነጸረ ዝተረፈ መልእኽቲ ስለዝነበሮ፡ ንጹር መልእኽቱ እነሆ ነቕርብ።
ህጹጽጸዋዒትንፖለቲካውያንውድባትንበርጌሳውያንማሕበራትን
ኤርትራውያን (ዞባሰሜንኣሜሪካ)፡
ዕላማ ናይ`ዚ ጸዋዒት`ዚ፡ ንደገፍ መርማሪት ኮሚሽን ውድብ ሕቡራት ሃገራት ንምቛም ኣብ ዝግበር ዘሎ ናይ ህዝቢብህዝብን ንጥፈታት፡ ሓጋዚ ተራ ንምብርካትን ጥጡሕ ባይታ ክፍጠር ንምኽኣልን ኢዩ። ክውስን፡ወይ ኣብ ዝቐውም ሓይሊ ዕማም ቀጥታዊ ውክልና ንኽህልዎ ዝዝቲ ርኽክብ ኣይኮነ።
እዚ ጸዓዊት`ዚ፡ ነቲ በብከተምኡ፡ ወይ በብስተይቱ ዝቖውም ዘሎ ሓይሊ ዕማም ዝጽውዕ ኣይኮነን። ምኽንያቱ- ካብ ህዝብን ብህዝብን ዝቐውም ዘሎ ሓይሊ ዕማም፡ ካብ ታሕቲ ናብ ላዕሊ ዝቐንዐ ኣገባብ ኣሰራርሓ ዝኽእተልን፡ምሉእ ነጻነቱ ዝሓለወ ትካል ኮይኑ ክቐውምን ክሰርሕን እምነትና ስለዝኾነ።
ስለምንታይ ቁሉዕ ጸዋዒት? ብጉዳይ ህዝቢ ዝዝቲ (ይንኣስ ይዕበ) ንህዝቢ ቅሉዕን ግሉጽን ክኸውን ስለ እንኣምን።
ጸብጻብ መርማሪት ኮሚሽን ባይቶ ሕቡራት ሃገራት፡ ከም`ቲ ንሕና ኤርትራውያን ትጽቢት እንገብረሉ ብኩሉ መልከዒታት ዝጭበጥን ዝተማለኤን ኮይኑ ክወጽእ ኩሉ ዝክኣለና ክንገብር ግድነት ይኾነና። እዚ ንዲክታቶርያዊ ስርዓት ኢሳያስ ሰፍ ዘይብል ክሳራ ዘውርድን ንህዝቢ ኤርትራ ዓቢ ፖለቲካውን ዲፕሎማሲያውን ዓወት ዘጓናጽፍን ምዃኑ ዘጠራጥር ኣይኮነን።
ጸብጻብ መርማሪት ኮሚሽን ውድብ ሕቡራት ሃገራት ``መሰሉን ክብሩን ንዝተጋህሰ ህዝቢ`` ፍትሒ ክረክብ ፍትሓዊ ጸብጻብ ንከቕርብ፡ ጻዕርን ተወፋይነትን ናይ ኣባላት መርማሪት ኮሚሽን ዓቢ ሚዛን ዝሕዝ`ኳ እንተኾነ፡ ንሕና ኤርትራውያን ኣብ ጉዳይ ህዝብናን ሃገርናን፡ ደቀቕትን ብካልኣዊ ደረጃ ዝጥመቱን ዝስርዑን ፍልልያትና ኣወንዚፍና፡ ብሓባር እናተዳጋገፍና ክንሰርሕ ሕድሪ ሰማእታትናን ንብዓት ስቅያት ህዝብናን ደጋጊሙ ሓደራ የሰክመናን ይጽዋዓናን ኣሎ።
ብመሰረቱ፡ ኣብ`ዚ ኣገዳሲ ሃገራዊ ዕማም`ዚ፡ ዝፈላሊ ጉዳይ ኣሎ ኢልና ኣይንርእን። ንፕሮጀክት ደገፍ መርማሪት ኮሚሽን ዝቐውም ሓይሊ ዕማም ዕዉት ኮይኑ ክወጽእ፡ ንእንቃለስ ዘለና ናይ ለውጢ ሓይልታት፡ እዚ ብኣጉራዊ ደረጃ ድሮ ብዙሕ ሰጒሙ ዘሎ ናይ መርመሪት ኮሚሽን ጸብጻብ ከሲትዎ ንዘሎ ወርቃዊ ዕድል ክንጥቀመሉ፡ ብሓባር ሰሪሒና ክንረብሓሉን ይግባእ።
ምቛም ሓይሊ ዕማም ንደገፍ መርማሪት ኮሚሽን፡ ከም ሓደ ፕሮጀክት ቀጻልን ዘላቕን ኮይኑ ከድምዕ፡ ዓቢ ኣበርክቶ ክገብር`ዩ ኢልና ዝኣመምናዮ እማመ፡ ቅድሚ ገለ መዓልታት ሰላማዊ ሰልፊ ኒው ዮርክ (ጥቅምቲ 29 2015)፡ ኣብ ብዙሓት ወፕ ሳይታት ኣውጺእና ምንባርና ንጠቅስ። ኣብ ሰላማዊ ሰልፊ ኒው ዮርክ ዝተረኽበ ሰፊሕ ህዝቢ፡ ነቲ ዘውጻእናዮ እማመ ዘንጸባርቕን ዝድግፍን፡ ህዝቢ በብከተምኡ/ስተይትስ፡ ኣብ በቦትኡ ተጋቢኡ ብደረጃ ዞባ ሰሜን ኣሜሪካ ካብ ህዝብን ብህዝብን እትቐውም ሓይሊ ዕማም ተመስሪታ ብህጹጽ ስራሕ ክትጅምር`ዩ ብተሪር ለበዋን ምሕጽንታን ደምዲሙ።
ካብ`ዚ፡ ተረድኦ`ዚ ነቒልና፡ ንሕና ህዝባዊ ምልዕዓል ኤርትራውያን ንፍትሒ፡ ሓይሊ ዕማም ንደገፍ መርማሪት ኮሚሽን፡ ንክትቀዎምን ጥጡሕ ባይታ ንምፍጣርን ንክቃላጠፍ ሓጋዚ ተራና ከነበርክትን ቅኑዕ ሃገራዊ ተበግሶ። ስለዝኾነ፡ ነፍሲ-ወከፍ ፖለቲካዊ ውድብ ወይ ቤርጌሳዊ ማሕበር፡ ሓደ ወይ ክልተ ካብ ኣባላቱ መዚዙ ኣብ ኣኼባ (ተለኮንፈረንስ) ክሳተፍ ይኽእል።
ኣብ`ዚ ርኽክብ`ዚ ክትሳተፉ ፍቓደኛታት ዝኾንኩም (ፖለቲካዊ ውድባትን በርጌሳውያን ማሕበራትን) ኣስማቶም ኣብ ታሕቲ ተጠቒሱ ምስ ዘለዉ ኣሕዋት ሕድርኹም ቅድሚ 10 ጥሪ 2016 ደዊልኩም ኣረጋግጹልና።
December 21 2015
ጸጋይ ነጋሽ (303) 847 9130፡
ኢተማር ንጉሰ (716) 903 9720
ምስ ብዙሕ ምስጋና
ህዝባዊ ምልዕዓል ኤርትራውያን ንፍትሒ
``ህዝባዊ ምልዕዓል ኤርትራውያን ንፍትሒ``፡ ህዝቢ ኤርትራ፡ ሰብኣዊ ክብሩን መሰሉን፡ ኣብ ገዛእ ሃገሩ ውሑስ ንምግባር ህዝባዊ ትካላት ሃኒጹ ኣብ ነጻነት ዝነብር ሓያል ህዝቢን ምርግጋጽ እምበር ፖለቲካዊ ስልጣን ንምምቕራሕ ዕላማ ዘይብሉ ብ16 ከተማታት ዞባ ሰሜን ኣሜሪካ ቆይሙ ዝነጥፍ ዘሎ`ዩ``።
Asmara, 21 December 2015 - The 4th Patriarch of the Eritrean Orthhodox Tewahdo Church, His holiness Abune Dioskoros, passed away today following a long illness. The Patriarch had been receiving treatment both at home and abroad in the recent months.
The Holy Synod of the Eritrean Orthodox Tewahdo Church expresses deep sorrow on the passing away of the Patriarch.
Funeral service for His Holiness Patriarch Diyoskoros will be held at Abune Abranios Monastery, Mendefera sub-zone, at noon on Saturday 26 December following prayer sermons at Asmara’s Saint Mary Church earlier in the day.
The Holy Synod of the Eritrean Orthodox Tewahdo Church kindly informs that the Book of Condolensces will be open, from Tuesday 22nd Decemebr until Friday 25th Decemeber from from 9:00 am in the morning till mid-day for signature by dignitaries, including Ministers, PFDJ Officials, other senior Government officials, Resident Ambassadors and other diplomats.
Source=http://www.shabait.com/news/local-news/20943-his-holiness-abune-diyoskoros-passes-away
More...
Martyr Seyoum O.Michael 10 year Memorial
ኣገባብ ኣበዓዕላን መደረታትን ኣብ 10ይ ዓመት ዝኽሪ መስዋእቲ ሓርበኛ ስዩም ዑቚባሚካኤል
Written by ብቤት ጽሕፈት ዜና ሰዲህኤ
ዝኽሪ 10ይ ዓመት መስዋእቲ ጅግና ተጋዳላይ ስዩም ዑቚባሚካኤል (ሓረስታይ) ብ19 ታሕሳስ 2015 ኣብ ቭላርዲንገን ሮተርዳም/ሆላንድ ነዚ ሃገራዊ ሓርበኛ ብዝግባእ ተዘክሮታትን ድምቀትን ተኸቢሩ ውዒሉ።
ስድራ ቤትን፡ መቅርብን፡ ናይ ቃልሲ ብጾትን ዕዱማትን፡ ኣብ መካነ መቓብሩ ዕንባባታት ድሕሪ ምቕማጥ ናብታ ቅድሚ 10 ዓመት ኣስከሬን ስዉእ ስዩም ፍትሓት እተገብረላ ቤተ መቕደስ ተኣኪቦም፡ ብካህናት ኦርቶዶክሳዊት ደዋህዶ ቤተ ክርስትያን እናተመርሑ ናይ ጽሎትን ፍትሓትን ቅዳሴ ተኻፊሎም።
ቀጺሎም፡ ካብ ርሑቕን ቀረባን ዝመጹ ዕዱማት ኣጋይሽ ኣብቲ ብስድራ ቤት ስዉእ ኣብ እተዳለው ናይ ምግብን መስተን ግብጃ ድሕሪ ምክፋሎም፡ ንዝኽሪ ስዉእ ስዩም እተዳለወ መደረታትን ተንቀሳቓሲ ፊልምን ተኸታቲሎም።
መድረኽ ተዘክሮታት ብመቓልስትን ብጸይቲ ስዉእ ስዩም ብዝነበረት ሓፍቲ ኣዝመራ ሃይሉን ሓው ኣሰፋው በርሀን ተኸፊቱ። እቲ ምዑት ናይ ቃልሲ ታሪኽ ህይወት ሓርበኛ ስዉእ ስዩም ብሓው ኣሰፋው በርሀ ብሰፊሑ ቀሪቡ።
ቀጺሉ፡ ብሓው ኣንቶንዮ ተስፋይ ብቃላትን ብመልክዕ ስእላዊ ዶኩመንታሪን እተዳለወ መሳጢ መግለጺ፡ ምስእናይ ገለ ምሩጽን ላዛ ዝዓዘዞን መደረታትን ሓርበኛ ስዩም ተሰሚዑ። ስዉእ ስዩም በቲ ተቐሪጹ ዝተረፈ መደረታቱ እውን እንተኾነ፡ ገና ንቓልሲ ለውጥን ዲሞክራስን ብቐጻሊ የበርክት ምህላዉ ጋህዲ ዝገበረ መልእኽትታት ነይሩ።
ካብኡ ብምቕጻል ሓው ወልደሱስ ዓማር ኣብ መድረኽ ቀሪቡ ናይ ሓርበኛ ስዩም ታሪኻዊ ጊደን ቦታን ኣብ ኤርትራዊ ሃገርነት እናዘርዘረን፡ ሓባራዊ ተዘክሮታቶም እናጠቐሰን መግለጺ ኣቕሪቡ። ተመሳሳሊ ተዘክሮታትን፡ መግለጽታትን፡ ንስዉእ ስዩም ዝግባእ ናይ ምስጋና ቃላትን፡ ብዶክቶር ዩሱፍ ብርሃኑ፡ ብሓፍቲ ሓረጉ በርሀ፡ ብሓው ኣፈወርቂ ኣባይ (ብመልክዕ መሳጢ ግጥሚ)፡ ብሓው ጸጋዘኣብ ገ/ገርጊስ፡ ብወኪል ማሐረኮም ኤርትራ ኣብ ሮተርዳም ሓው ስዒድን፡ ብሓፍቲ ስውእ ስዩም ብዝኾነት ሓፍትና ኤልሳ ዑቚባሚካኤልን ብሓው ድራር ማንታይን ቀሪቡ። እቲ መደረታት ናብ ህዝቢ ዝዝርገሓሉ ኣገባብ ክህሉ ምዃኑ እውን ተሓቢሩ። ብሓው ገረዝጊሄር ተወልደን ብሓፍቲ ጽገ ኣስፋሃን ካብ ሰሜን ኣሜሪካ ብቓል ተቐሪጹ እተላእከ መልእኽትታት ብገለ ተክኒካዊ ምኽንያት ኣብቲ ናይ ዝኽሪ በዓል ከርክብ ኣይከኣለን። እዚ'ውን ናብ ህዝቢ ዝበጽሓሉ ኣገባብ ክግበር ምዃኑ ተሓቢሩ ኣሎ።
ኣብ ታሕቲ ሰፊሩ ዘሎ መደረ ብሓው ወልደሱስ ዓማር ዝቐረበ ኢዩ። ሓው ወልደሱስ ኣብ መኽፈቲ መደረኡ፡ እቲ ብክቡራት ስድራ ቤት እተዳለወ ዝኽሪ 10ይ ዓመት መስዋእቲ ስዩም ከም ሃገራዊ በዓል ዝርኤን፣ እቲ ኹሉ ጽንዓትን ዘይሕለል ቃልስታትን ስዉእ ስዩም ዝዝከረሉ መድረኽ እንበር፡ ናይ ሓዘንን ትካዜን ክርብ ከምዘይኮነ ድሕሪ ምግላጽ፡ ልዕሊ 40 ገጻት ዝሓዘ ንሱ ብዛዕባ ስዉእ ብጻዩ ካብ የካቲት 1978 ጀሚሩ ካብ ዝጸሓፎ ዓንቀጻትን ቃለ--መሕትታትን ኣኪቡ ንደቁን ስድራ ቤቱን ክበጽሕ ንብዓልቲ ቤት ስዉእ፡ ሓፍቲ ኣዝመራ ሃይሉ ኣመሓላሊፉ። (ብግዲኡ ሓው ኣፈወርቂ ኣባይ ብዛዕባ ስዉእ ስዩም ብ3 ቋንቋታን ብዛዕባ ስዉእ ስዩም ብእተፈላለዩ ሰባት ካብ ኣተጻሕፈ ጽሑፋት 800 ገጻት ኣኪቡ ንሓፍቲ ኣዝመራ ኣረቢቡ። ሓው ጸጋዘኣብ እውን ንሓርበኛ ስዩም ኤርትራዊ ማንዴላ ምዃኑ እናገለጸ፡ ንኣይዳ ስዩም ብዛዕባ ማንደላ እተጻሕፈ መጽሓፍ ኣበርኪቱዋ። ሓው ጽሃየ ክብሮም ብመልክዕ ካርድ ዘዳልዎ ጭርሖን ስእሊ ስዉእ ስዩምን፡ ከምኡ ከኣ እቲ ቅድሚ 10 ዓመት ብጊዜ መስዋእቲ ሓርበኛ ስዩም ብህዝቢ እተገልጸ ናይ ሓዘንን መጐስን ጽሑፋት ዝሓዘለ መጽሓፍ ንኹሎም ኣጋይሽ ተዓዲሉ። ከምኡ'ውን ብሓፍቲ ኣልጋነሽ ገብረ እተዳለወ ገላጺ ጭርሖ ዝሓዘ ሕብራዊ ሕዛም ኣቐዲሙ ኣብ መቓብር ስዉእ ከም እተለጠፈ ይዝከር።)
ካብዚ ቀጺሉ ዘሎ መደረ ሓው ወልደሱስ ዓማር ኢዩ።
ዝኸበርኩም ስድራቤት ስዉእ ስዩም ብሓበራ፣
ዝኸበርክንን ዝኸበርኩም ዕዱማት ብጾትን ኣዕሩኽን ስዉእ ስዩም፡
ኣቐዲመ ንደቂ ስዉእ ስዩም፡ ማለት ንሊሊ፡ ንደስቲኒ፡ ንሰሎሞን፡ ንሳምሶን፡ ንጳውሎስ ንኣይዳን፡ ምስ ኣደን ብጸይትን ኣዝመራ ልባዊ ሰላምታ ኤቕርበሎም። ነዚ ናይ ሎሚ መዓልቲ ርክብ ብምስርዖም ከኣ ምስጋና ይብጻሓዮም። ኣስዒበ ከኣ ንሓፍትና ነብሰሄር ጽገ ጳውሎስ እናዘከርኩ ምስ ኲሎም ዝሓለፉ ኣሕዋትን ብጾትን ዘለኣለማዊ ዕረፍቲ እምነየላ። ከም ኩሎም ስድራ ቤት፡ ከም ሓፍትን ከም መዘከሪት ስዉእ ስዩምን ጌርና ንእንጥምታ ኤልሳ ዑቚባሚካኤል እውን ፍሉይ ሰላምታይ ኤቕርበላ።
ደጊመ፡ ንበዂሪ ገዛ ዝኾንኪ ኣይዳ ስዩም ምስ ኣሕዋትኪ (ደቂ ስዉእ ስዩምን ደቅናን)፣ካብዚ ሃገራዊ መራሒን፡ ታሪኻዊ ሓርበኛን ብምውላድኩም ኲርዑ እብለኩም፣ ኣቦኹም ብንእስነቱ ከይተረፈ ዝገብሮ ንዝነበረ እና ሓተትኩምን እና ኣጽናዕኩምን ከኣ ብግደኹም "ንሕናኸ ነቲ ኣቦና ምእንትኡ ኢሉ ህይወቱ ዝሃበሉ ህዝቢ እንታይ ንግበረሉ?" ኣብ ዝብል መድራኽ - ደንጒኹም'ውን እንተኾነ፡ ክትበጽሑዎ እምነ። ከመይ ሕልምን ድልየትን ኣቦኹም ንሱ ጥራይ ስለዝነበረ።
ኣይዳ ስዩም ኣጋይሽ ናብ መቓብር ኣቦኣ ገጻ እናመርሐት።... ምስ ኣዲኣ ኣዝመራ ሃይሉ።
ኣሓት ስውእ ስዩም ኤልሳን ህይወትን.... ደቁ ሳምሶንን ጳውሎስን ኣብ ቦታ መቓብር።
ሎሚ ድሮ 10 ዓመት ሓሊፉ፡ ንስዉእ ብጻይና ስዩም ብትዝታ እንዝክረላ መዓልቲ ኢያ። ንስዩም ከየቋረጽና ኣብ መዓልታዊ ዕላላትና ንዝክሮ ኢና። ነቲ ናይ ሎሚ ተዘክሮና ፍሉይ ዝገብሮ ግን ምስ ደቁን ምስቶም ሕጂ ክሰምዮም ዝጸናሕኩ ስድራ ቤቱን ተኣኪብና ብምህላውና ኢዩ። ዓቢ ዕድል ከኣ ኢዩ።
ኣብታ ንስውእ ስዩም ዘፋኖናላ መዓልቲ፡ ውሑድ ቃላት ተዛሪበ ምንባረይ እዝክር። ሎሚ ደጊመ ክሓስቦ ከሎኹ፡ ናይ ስምዒት ጊዜ እንከሎ'ኳ እቲ ቃላት ክንደይ ትርጉም ከም ዝነበሮ እርኢ። ኣብቲ ሓጺር መደረ 2-3 መልእኽትታት ከመሓላልፍ ፈቲነ። እታ ቀዳመይቲን ቀንድን መልእኽተይ፡ ናይ ኲልና መልእኽቲ እውን ዝነበረት፡ "የቐንየልና ስዩም" እትብል ነይራ። ስለምንታይ ከ ከምኡ ተባሂሉ?
- ኣብ ምሉእ ህይወቱ ንሃገራዊ ጒዳይ ልዕሊ ውልቃዊ ጥቅሙ ብምስርዑ፣
- ኣብ ኩሉ መዳያት ቃልሱ ንሓድነት ህዝብን ንሃገራዊ ናጽነትን ክብ ዝበለ ሓልዮት ብምሃቡ፣
- ኣስዒቡ ከኣ (ድሕሪ 1991) ንሰላምን ዲሞክራስን ሰብኣዊ መሰላትን ብጽንዓትን ብትብዓትን ብዘይ ዕረፍቲ ብምቕላሱ የቐንየልና ስዩም ኢለ።
- ከምኡ'ውን በብመድረኹ ወላ ብ1977 ከይተረፈ ንእተጋገዩ፣ ካብ ሓድነት ንዝሃደሙ፡ ዕርፊ ቃልሲ ምጽናዕ ዝሰኣኑ ንዝበሎም፡ ሓቂን ሕጋውነትን ተመርኲሱ ብተሪር ቃላት ብምግንሑን ብምምሃሩን ኩሉ ጊዜ ንዝክሮ። ነድንቖ። ነመስግኖ ከኣ።
ንስዉእ ስዩም ብጽንዓቱን፡ ተወፋይነቱን፡ ትብዓቱን፡ ዘይንሓፍነቱን፡ ናይ ዓቢ መራሒ ሕላገት ብዝኾነ ቅርሕንቲ ዘይምሓዙን፡ ብብልሓቱን፡ በቲ ድኻም ዘይፈልጥ ናይ ስራሕ ትግሃቱን ዘይዝክሮ ሰብ እንተልዩ፡ ንስዩም ዘይፈልጦ ዝነበረ ክኸውን ኣሎዎ።
ናይ ሓያለይ ሰራሕቲ ታሪኽ ክሳዕ ዝሓልፉ ዝነበሮም ጊደን ቦታን ኣይልለን። ናይ ስዩም ከኣ ከምኡ ኰይኑ ይረኣየኒ። እቲ ዝፈልጥ ይፈልጥ ነይሩ፣ እቲ ዘይፈልጦ ዝነበረ ግን ብዙሕ ጊዜ ወሲድሉ። ክሳዕ ስዩም ዝሓልፈ ተጸብዩ።
ኲላትና ከም ዘይንስሕቶ፡ ሃገራዊ ስምዒት ብቐሊሉ ኣይኮነን ዋንነት ናይ ሓደ ህዝቢ ዝኸውን። ኣብ ዝሓለፈ 24 ዓመታት ከም ዝርኤናዮን ጌና ንሻቐለሉ ከም ዘሎናን፡ ሓደ ህዝቢ ንቃልሲ ለውጥን ዲሞክራስን ክበራበር፡ ብዙሕ ጻዕሪ/ብዙሕ ጒስጓስ፡ ብዙሕ ምልዕዓል ኢዩ ዝሓትት። ብሓደ ለይቲ ነዲሩ ኣብ ቃልሲ ዝጸምድ ህዝቢ የልቦን። ኣብ ተመክሮ ብረታዊ ቃልስና እውን ከምኡ ነይሩ። ህዝቢ ምስ ፈለጠን ዘበራብሮ ምስ ረኸበን ኢዩ ነተን ምስ ድኹም ኣተሃላልዋ ተተይ ዝብላ ንዝነበራ ውድባት ኣዕብዩ ኣብ ዓወት ከም ዝብጻሕ ዝገበረ። ኣብቲ ኣዝዩ ከቢድ ናይ ህዝቢ ምልዕዓል ስራሕ፡ ስዩም ኣዝዩ ዓቢ ጊደ ነይሩዎ። ብርእይቶይ እኳ ካብቲ ኢሳያስ "ኣነየ ኣብ ናጽነት ዘብጻሕኩ" ኢሉ ወግሐ ጸብሔ ካብ ዝንቅዎ ዘይውሕድ (ዝበዝሕ እንተዘይኮይኑ)፡ ስዩም ንናጽነት ኤርትራ ዘበርከቶ ብቐሊሉ ዝምዘን ኣይኮነን።
- ተመሃራይ ከሎ እተቓለሶ፣
- ኣብ ናይ 10 ዓመት ማእሰርቲ ንሊዕሊ 25,000 እሱራት ኣብ ውሽጢ ቤት ማእሰርቲ (ምስ ወልደዳዊት ተመስገን ኰይኑ)፡ ብሃገራዊ ስምዒት ኰስኲሱ በቶም ቤት ማእሰርቲ ዝጠዓሙ ደቂ ሃገር ኣቢሉ ዝዘርግሖ ሰፊሕ ሃገራዊ ንቕሓት፣
- ቅድሚ ናጽነት ን16 ዓመት ኣብ ሓርነታዊ ቃልሲ ዘበርከቶ፡
- ድሒሩ ከኣ ካብ 1991 ክሳዕ ጊዜ መስዋእቱ ን15 ዓመታት ኣብ ናይ ለውጥን ዲሞክራስን ፍትሕን ጒዕዞ እተረባረቦ፡ ታሪኻውን ነባርን ኢዩ።
ኣብዚ ዘሎና፡ ብዛዕባ ስዩም ክንዝክሮን ክንብሎን እንኽእል ብዙሕ ከም ዘሎ ኣይዝንግዕን። ንኻልኦት ዕድል ቅድሚ ምሃበይ ግን ገለ ካብተን ኣብዚ ናይ ሎሚ ኣጋጣሚ ከይጠቐስኩወን ክሓልፈን ካብ ዘይደልየን ተዘክሮታት እሕጽር ኣቢለ ከዕልል ኣፍቅዱለይ።
መጀመርያ ርክብና
- ምስ ስዉእ ስዩምን ስዉእ ወልደዳዊትን ብመስከረም 1961 ኢና ኣብ ሓደ ክፍሊ እተራኸብና። ቅድሚ 54 ዓመት ምዃኑ'ዩ። ን4 ዓመት ከይተፈለና ብሓንሳብ ኔርና። በቲ ዓመት'ቲ ቤት ትምህርቲ ልዑል መኰነን ካብ 150 ዘይውሕዱ ተመሃሮ ተቐቢላ። ኣብ ኣገዳሲ ሃገራዊ ታሪኽ እተኻፈሉ 150 ክንብሎም ንኽእል። ......
- ካብቲ ዘይርስዖ ስዩም ብቛንቋ እንግሊዝ ጥራይ ኣይኮነን ዝወዳደረኒ ዝነበረ። ኣብቲ ካብ ከረን ሒዘዮ ዝመጻእኩ ርሱን ፓለቲካ ሃገር እውን መወዳድርተይ ኰይኑ። ብፍላይ ንሰላማዊ ሰልፊ 1963 ኣብ ምግባር ጊደኡ ከመይ ከም ዝነበረ ኩሉ ጊዜ እዝክር - ሰላማዊ ሰልፊ ስዩም ኢለ እሰምያ ነይረ።
- ካብቲ ኩሉ ጊዜ ዝዝክሮ እውን፡ ሐደ ዓመት ንሰማያዊት ባንዴራ ኤርትራ ስኢሉ፡ ኣብ ትሕቲኣ ግጥቢ ሰሪዑ ኣምጺኡልና። 6 ሰባት ምሉእ ለይቲ ኣብ ኣስመራ ክንዝርግሓ/ክንልጥፎ ሓዲርና። ስዩም ክሳዕ መወዳእታ ንሰማያዊት ባንዴራ ኤርትራ ፍሉይ ፍቕሪ ነይሩዎም። ንቐይራ እንተዝብሃል ነገር መምጸኤ ይመስለኒ!!
ሜዳ ምኻዱ/ማእሰርቱ
- ብመጋቢት 1965 ሰላማዊ ሰልፊ ድሕሪ ምግባርና፡ ስዩምን ወልደዳዊትን "ሰለስተና ብብጸጥታ ንድለ ኣሎና ንሜዳ ንኺድ" ይብሉኒ ...ናመጹ ሓንቲ ዓባይ ኲትሻ ወርቂ ከኣ ብኣጋጣሚ ይረኽቡ። ንህደም ከኣ ይብሉኒ። ዘዕግብ ምኽንያት ምስ ሃብኩዎም ንበይኖም ይብገሱ።.. ብ17 መጋቢት 15 ንበይነይ ኰይነ ኢየ ካብ ስፍራ ኣውቶቡስ ኣስመራ ንጎንደር ኣቢሎም ብመተማ ንሱዳን ክኸዱ ዘፋኖኹዎም። ብኣጋጣሚ ኣዲስ ኣበባ በጺሖም፡ ብጅቡቲ ፈቲኖም ተታሒዞም። እንደገና ንጐንደር ተመሊሶም ብመተማ ንሱዳን ከይዶም። .....
- እንደገና ብነሓሰ 1965 ህዝቢክሰርዑ ካብ ከሰላ ንኣስመራ ተሓቢኦም ኣትዮም።.. ድሩዕ እንዳ ኣውቶቡሳት ተጸብዩኒ። ምስኦም ሓዲረ...ድሕሪ ሳልስቲ፡ ምስ ሓደ ብጻየይ ኮይነ ነቲ ክብ ዝበለ ሃገራዊ ንቕሓት ዝነበሮ መምህር ስዩም ነጋሲ ሒዘሎም መጺኤ። ኣብ ገዛ ስራጅ ኣሕመድ ኣብ ኪዳነ ምህግረት ኣስመራ ሰለስቲኦም፡ ራብዓዮም ስራጅ ታሪኹ ነዊሕ ኢዩ..............።
ሳልሳይ ርክብና
- ሳልሳይ ርክብና ብሰነ 1976 ኣብ ሱዳን ነይሩ....ነቲ ታሪኻዊ ግጥምታት እናጸሓፈን ብራድዮ ኦምዱርማን እናኣንበበን....
ክብደት መስዋእቲ ስዩም፡
- መስዋእቲ ስዩም ንክብደትን ዕብየትን ስዩም ዝገለጸት መዓልቲ ነይራ። ....እተሰምዓኒ ስምዒት ብቐሊሉ ዝግለጽ ኣይኮነን.... ቃልሲ ደው ከም ዝበለ፡ ውድብ ኣብ ጥቓ ምፍራስ ዝበጽሔ ኰይኑ እተሰምዓና ውሑዳት ኣይነበርናን.... ንኲልና እተሰመዓና ንሱ ነይሩ ይመስለኒ። መላእ ውድብ መስዋእቲ ክኸፍል ተዓጢቑ። ውድብ ከይህሰ ብገንዘቡን ብጒልበቱን መስዋእቲ ንምኽፋል ዘይተዓጥቀ ኣይነበረናን። ካብ ሞት ስዩም ዝኸብድ ነገር ስለዘይነበረ... ኣብ ጒዕዞ ህይወትን ኲነታት ስድራ ቤታትን ዝትንክፍ ውሳኔታት ተወሲዱና። ..........
10 ዓመት ድሕሪ ስዩም ኣብ ስደት ጸኒሕና ኣሎና። .... ብድሕሪ ሕጂ ነዊሕ ኣብ ደገ ከይንጸንሕ ኣትሪርና ክንቃለስ ዳግማይ ማሕላ እንኣትወላ መዓልቲ ትኹነና። ክንምለስ ከሎና ከኣ ሬሳ/ንኣዕጽምቲ ስዩምን ሬሳታት ብዙሓት መቓልስትን ሒዝና ኣብ ዝሓጸረ ጊዜ እንምለስ ይግበረና።
ንስዩምን ነቲ ዝገደፈልና ጅግንነታዊ ታሪኹን እናዘከርና ከኣ፡ ኲላትና ሓፍ ኢልና ነጣቕዓሉ!! የቕንየልና ከኣ ንበሎ!!
ዘለኣለማዊ ክብርን ዝኽርን ንጀጋኑ ስዉኣትና!!
ዓወት ነቲ ዝወደቑሉ ህዝባዊ ዕላማ።
ጽን ኢልኩም ዝሰማዕኩምኒ ኤመስግን።
ወ.ዓማር፡ 19.12.2015
The daunting challenge of Saving the Eritrean State
Written by Eritreans for Facilitating National Dialogue (EFND), December 18, 2015A very basic indication of dictatorial rule is the absence of constitutional order that compels those in power to be accountable to citizens. In the absence of any legal restraint on their power dictatorial regimes generally tend to become self-serving, regardless of how popular their beginnings might have been. Self-serving dictatorial regimes, such as the one in Eritrea, increasingly becomepreoccupied with safeguarding their incumbency in power, especially if they encounter or perceive opposition to their rule. They deploy policy and resources primarily for purposes of ensuring their survival in power. They also engage in robbing the resources of their countries and stashing them in foreign banks to ensurecontinued luxurious lifestyle for their family members if and when their rule comes to an end. The outcome of this excruciating political and economic tyranny is misery, gross human rights violations,and humiliation of the population.
Today, Eritrea has become the third largest source of refugees next to Syria and Afghanistan, two countries plagued by long lasting civil wars. Eritrea is also the most food insecure country in the Horn of Africa next to South Sudan, which is also being destroyed by a deadly civil war. When the youth are abandoning the country in droves and the country is suffering from chronic food deficit, the frequent claims bythe regime that the country is registering impressiveeconomic progress are simply hollow. The regimealso asserts that the country is peaceful and stable. This, however,cannot be the case when the youth are forced to leave the country into a life of exile with all the hardship, humiliation, and death that faces themand when the country’s social fabric is being destroyed by their flight. There cannot be peace and stability when the prisons are filled with people who do not even get access tothe fundamental right of trial in the court of law for the crimes they have allegedly committed. Poverty-alleviation and development also remain a pipe dream as long as there is no accountability for the country’s resources. Those of us in diaspora, away from the reach of the tentacles of the regime,cannot turn a blind eye to this onslaught on our peopleand the destruction of our country, which was liberated from the clasp of Ethiopian rule with the martyrdom of thousands and painful sacrifices by the rest of the population.
As destructive as they are when in power, self-serving dictatorscan leave behind even more hellish conditions when their rule comes to an end.One of the characteristics of dictators is that they block all effort at building of institutions of governance, after usurpingpower. They also do not allow independent existence of political parties or civil society organizations. They even emasculate the political organizations they ride to
2
power so that they don’t constrain their personal rule. The EPLF (PFDJ), for example, has become an empty shell of its old self and is hardly in a position to influence the dictator’s policy decisions. As a result, at the end of their rule dictators generally leave behind a power vacuum that can be detrimental to the survival of the state. They do not allow the different organizations of the state or the different branches of government to conduct their expected responsibility with any level of autonomy. They concentrate all power in their own hands and become centers of all policy decisions. In so doing, they make the state and the government inseparable from them. In other words, the dictator becomes the state and the government all by himself, as it has been the case in our country. Under such circumstances, whenthedictator’s demise comes there emerges the danger that the state and government also collapse, as we have seen time and again. The experiences of Somalia and Libya are good recent examples. People, enduringso much misery and humiliation under dictatorial tyranny, often find themselves in starkly horrendous situations when the state collapses with the demise of dictators. Statelessness can be even more denigrating to a population than an oppressive rule by a dictator.Under statelessness, thecountry becomes a free hunting ground for global and regional powers, which takeadvantageof the fragmentation of domestic forces. Moreover, it becomes extremely challenging to recreate the state once it collapses, as external powers obstruct such a process in order to preserve their free hunting groundby fomenting corrosive rivalries among domestic forces. In other cases, external powers may rule the country through handpicked domestic puppets, for all practical purposes colonizing the country.
Under such frightening threats to our country and our state, it is not too early for concerned Eritreans to dialogue and chart consensus arrangements that would secure the state. A number of options and arrangements might be possible. Perhaps the least risky for the state is for the Eritrean military to assume the reins of power, as the custodians of the state,for a short transitional period until an elected government is formed. However, this possibility raises somecritical questions.One is whether the military remains a cohesive force to be able to save the state. Another is whetherthe military would have benign political will and surrender power once it takes it. The answer to the first question is largely an act of faith. A force with the proud history of liberating the country and defending it at huge sacrifice, hopefully, has not been degraded into a personal security force of the dictator. The answer to the second question is rather complex. It is possible, although not likely, that the militarywould surrender power to the people, as General Suwar al-Dahab did in Sudan after he ousted President Nimeiri in 1985. More realistically, the military would retreat from power only if political partiesand civil society groups reorganize themselves and struggle in unison to demand that the military transferpower to an elected body within the shortest possible timeframe. It is, thus, absolutely essential thatpolitical organizations and civic groups overcome their myopic behavior and fragmentation in order to find common ground that would allow them to
3
have some voice. They are presently voiceless, due to rivalries, organizational fragmentation, and lack of coherent political vision. Civil society groups in the diaspora also need to form a global organization under a common agenda of saving the state. The Eritrean diaspora is rapidly growing in size, due to the exodus of the youth. It is likely to become a source of a major influence on Eritrean affairs both politically and economically. It, however, needs to be organized to influence the transition in the aftermath of the demise of the dictatorial regime. Non-inclusive meetings and workshops by selected political groups or civil groups would not advance the cause of saving the Eritrean state; they are no substitute for the proper establishment of a united and strong global civil society that is able to cultivate strong links with civil society groups inside the country. In the final analysis the will of the people and placing political power in the hands of the Eritrean people can only be guaranteed by an inclusive united front of civic organizations. For detailed discussion on transitional phase read EFND memorandum (reference link below).
The Eritrean people fought bravely for a generation with unprecedented determination, resilience,and sacrifices to secure the independence oftheircountry. Yet, they allowed their freedom to be stolen by the leaders of their liberation. Now every day that passes is bringing the endof the dictator closer. However, it may also be bringing closer a trying time for our state. This brief note is a call for us to liberate ourselves from the ‘narcissism of minor differences’ that seems to have inflicted us and unify our efforts in craftingpolitical arrangements thatwould safeguard our state. It is high time that we remind ourselves that we will not have the space for politicking and advancing our collective or private interests if we fail to safeguard our state. EFND iscommitted to do all it can to facilitate the establishment of global Eritrean civil society organization and we are confident that other civil society organizations share our views.
Previous EFND communiques, publications and conference activities
http://assenna.com/communique-no-3-eritreans-for-facilitating-national-dialogue-efnd-january27-2014/
Conference video https://www.youtube.com/watch?v=Rh-NWpy-wz0(13 parts)
EFND memorandum presented at the conferencehttp://assenna.com/eritreans-for-facilitatingnational-dialogue-efnd-proposed-platform-internal-working-memorandum-october-2014/
You can contact EFND via email: This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it.
ዓመታት ኣቑጺሩ ካብ ዝኽወል ገጽካ
ድምጽኻ ጠፊኡ እቲ ምቁር ቃልካ
ይሓይሽ ዶልካዮ ጽምዋ መሪጽካ
ጻዕጺዑ በርቲዑ ቃልሲ ብድሕሬኻ
ኣይመቀረን ቃልሲ ንስኻ ዘየለኻ
ምትግባሩ ከቢዱና ናይ ቃልሲ ትልምኻ
ኣይተረኸበን ዝትክእ ንዓኻ
ኤርትራ ኣይወለደትን ሓቦኛ ከማኻ
ተባላሓቲ ዘተግብር ራኢኻ
ንጽዕር ኣሎና ክንፍጽም ለበዋኻ
እታ ተካል መዓልቲ ሎሚ ትዝ ትብለኒ
ብተለፎን መስዋትኻ ከርድኡኒ
ስዩም ተሰዊኡ ምስበሉኒ
ልበይ ጠፊኡሊ ትንፋስ ሓጺሩኒ
ዓይነይ ጠሊሙኒ ጽልግልግ በለኒ
ምጻሩ ስኢነ ዓቕለይ ጸበበኒ
ዓለም ተውደኤት መሲሉኒ
ከይደቀስኩ ሃተፍ-ተፍ ሓዘኒ
ተካል ስማዕ ኢዩ ነይሩ ምቕባሉ ስኢነ
ሓበሬታ ክቕይር ፈቲነ ሓሊነ
ክቕይሮ ኣይካኣልኩን ብዝጊሄር ዝኾነ
ሕማቕ ወረ ነይሩ ዘሰንብድ ዘባህርር
ብኸመይ እዩ መይቱ ምእማኑ ዘሸግር
ጥሒሻ ዶ ኣይነበርካን ትሓልፎ ንሽግር
ሞቑሕ ናይ ጸላኢ ትብጥስ ትሰብር
ኣታ እዛ ሞትስ ክንደይከ ትደፍር
ንጀጋኑ ኣብ ትሕቲ መሬት ተንብር
ንስድራቤት ጅግና ሕቖኦም ትሰብር
ብእግሪ ተኽሊኻ ቃልሲ ዝጀመረካ
ንውጹዕ ህዝብኻ ዝተዋረድካ ዝተኣሰርካ
ናይ ዓዲ-ዃላ መቑሕ ዝበንጠስካ ዝሰበርካ
ንመዋእልካ ዕጥቅኻ ዘየውረድካ
ንኹሉ ፈተናታት ጠሓሒስካ
ዋይ ስዩማይ እዛ ደረቐኛ ሞት እባ ሰዓረትካ
ብድሕሬኻ ጉባኤታት ተገይሩ
ዘበገስካዮ ስምረት ኣተግቢሩ
ግንባር ናብ ሰልፊ ኣሰጋጊሩ
ኣገባብ ቃልሲ ኣማዕቢሉ ኣተግቢሩ
ንስርዓ ህግድፍ ካብ ስሩ በንቊሩ
ቅዋማዊ መንግስቲ ንምትካል ኣብ ሃገሩ
ስዩማይ ስጋኻ እምበር ሞያኻ መዓስ ተቐቢሩ
ኣብጉዕዞቃልሲዝተበንቆሰ
ኣብ ዓዲ ጓና ሓመድ ዝለበሰ
ንህዝቢ ኤርትራ ሓርነት ከየልበሰ
ፍትሒ ዲሞክራሲ ከየንገሰ
ምህርቲ ቃልሱ ከይሓፈሰ
ንደቁን ስድራኡን ከይኮስኮሰ
ዲክታቶር ኤርትራ ከየፍረሰ
ስዩም ስውኣት ከርክብ ኣንጊሁ ገስገሰ
ጭቆና ካብ ሃገሩ ከየባረረ
ዲክታቶርነት ኲዒቱ ከይቀበረ
ኣብ ኣዳራሽ ዓዱ ከይመደረ
ነጻነት ሃገሩ ከየስተማቐረ
ስዩም ጂግና ብሞት ተሳዓረ
ስዩም ዓሪፍካ እምበር ኣይሞትካን
ተሰዊእካ እምበር ኣይካሓድካን
ጭቡጥ ኣብ መትከሉ ሰንከልከል ኣይበልካን
ጸኒዕካ ኣጽኒዕካ እምበር ኣይሃደምካን
ብጊዝያዊ ጠቕሚ ኣይተታለልካን
ዓለም ጠሊማታካ እምበር ንስኻስ ደኺመ ኣይበልካን
ስዩማይ ውላድ ሰውራ ውፍይ ንሃገሩ
ጸላእትኻ ብድምጽኻ ዝብህርሩ
ንሰላም ዝጣበቕ ተገቲሩ
ፍትሒ ከንግስ ኣብ ሃገሩ
ኣብ ዘይማዓልቱ ብሞት ተሳዒሩ
ዘይነቅዕ ከውሒ ዕረ ንጸላእቱ
ስለፍትሒ ብህጻኑ መኪቱ
መዝገብ ቃላት ነይርካ ዋልታ ንብጾቱ
ንህዝቡ ዘወፈየ ንእስነቱ
ሓመድ ካብ ዝድፈን ኣቚጺሩ 10 ዓመታቱ
ኣነስ ጌና ኣይኣመንኩን ስዩም ብሓቂ ዲዩ ሞቱ
ከይፈጸሞ መደብ ትልሚታቱ
በሉ ኣቶም ተረፍቲ ተመልከቱ
ከምኣ ኢያ ዓለም፡ ዓለም ከንቱ
ሞት ዘይትተርፍ ኩልና ሰዓብቱ
ሕማቕ ዕድል ደድሕሪኡ ሲዒባ ሰበይቱ
ሃየ ንቐጽሉ ዘበገሶ ትልሚታቱ
ብጊዝያዊ ጠቕሚ ቅዱስ ዕላማ ከይትስሕቱ
ስዩም ካብ ከድካ ዕረፍቲ ካብ መረጽካ
ደርቢኻልና ካብ ከድካ ናይ ዘመናት ትልሚታትካ
ኣምላኽ ይሓግዘና ክንቅጽሎ መደባትካ
ረኺብካዮም ዶ ስውኣት ብጾትካ
ሓቢርካዮም ዶ ኩነታት ሃገርካ
እንታይ ድኣ በለ ወደዳዊት መራኸብቲ ጸገምካ
ረኺብካዮ ዶ ሚካኤል ጋብር ብጻይካ
ረኺብካዮ ዶ ሙሴኸ ጀማሪ ምሳኻ
ቅሰን ኣጆኻ ክንቅጽሎ ኢና ዕላማኻ
መንግስተ-ሰማያት የውርስካ ምስ ኩሎም ስውኣት ብጾትካ
ብዲሞክራስያዊ ጥርናፈ ተቐይድና
ንቕዱስ ዕላማ ንድሕነት ህዝብና
ኣብዝሓ ሰልፊታት መስሪትና
ስርዓት ሕጊ ከነንግስ ኣብ ሃገርና
ሕድሮም ክይጥለም ጀጋኑ ስውኣትና
ትልሚታትካ ክንቅጽሎ መብጽዓ ይዂነና።
ክብርን ዝኽርን ንስውኣትና
ኢደይ-ኢድካ ኢልና ንህግድፍ ንምእላይ ንቃለስ
ወልደስላሴ ገብረመድህን
ኣሪዞና
