ኣባላት መሪሕነት ኤምዲሰመ ዝርከብዎም ወ/ሮ ኣድያም ወልዳይ፡ ኣቶ ኩሉብርሃን ኣብርሃምን፡ ኣቶ ኢያሱ ዓንደማርያምን "ብድሆታት ንምትካል ዲሞክራሲ ኣብ ኤርትራ" ብዝብል ኣርእስቲ ኣብ ቀጽሪ ዩኒቨርሲቲ ደቡብ ኣፍሪቃ (UNISA) ብዕለት 10 መስከረም 2015 ክፉት ህዝባዊ ሰሚናር ኣካይዶም። ኣብዚ ብ "WIPHOLD-Birgalia Bam Research in Electoral Democracy" ዝተወደበ ሰሚናር ሓያለ ተመሃሮ፡ መማህራን ዪኒቨርሲቲን፡ ሰብ ሞያን ዝርከብዎም ግዱሳት ውልቀሰባትን፡ ወከልቲ ፖለቲካዊ ትካላትን ተሳቲፎም።
እቲ ሰሚናር ብዛዕባ ኤርትራ ታሪኻውን ፖለቲካውን ሓፈሻዊ ድሕረባይታ ድሕሪ ምሃብ፡ ነቲ ኣብ ልዕሊ ኤርትራን ህዝባን ዝፍጸም ዘሎ መወዳድርቲ ዘይርከቦ ማሕበራዊ፡ ቁጠባዊን ፖለቲካዊን ጭቆና፡ በደልን፡ ምግሃስ ሰብኣዊ መሰላትን ንተሳተፍቲ ብዝርዝር መብርሂ ሂቦም። ብምቕጻል እዚ ኩሉ ሓሊፉ ኤርትራ ናብ ዲሞክራሲ ክትሰጋገር ዝግበር ዘሎ ቃልሲ ተሳትፎ ኤርትራውያን እንዳዓዘዘ ይኸይድ ብምህላዉ ናይ ብሓቂ ተስፋ ዝህብ እዩ ድሕሪ ብምባል፡ ጸብጻብ ኮምሽን ውዱብ ሕቡራት ሃገራት፡ ማሕበረሰብ ዓለም ንጉዳይ ኤርትራ ኣቃልቦ ይህቦ ብምህላዉ ነቲ ቃልሲ ተወሳኺ ድርኺት ዝህብ ምዃኑ ኣዘኻኺሮም።
ተሳተፍቲ ነቲ ሰሚናር ብጽሞና ድሕሪ ምክትታል፡ ሕቶታትን ርእይቶታትን ኣቕሪቦም። ካብቲ ተሳተፍቲ ዝበልዎ ገለ ንምጥቃስ፡
"ብጽሑፍን ብገለ ገለ ማዕከናት ዜናን ብዛዕባ ኤርትራ ሰሚዐ፡ እዚ ንስኹም ዝሃብኩምና መግለጺ ግና ካብ ትጽቢተይ ንላዕሊ ኮይኑ ረኺበዮ"
"እዚ ዝሃብኩምና መግለጺ ናይ ብሓቂ ዓይኒ ከነንቁሕ ዝሕግዝ እዩ ነይሩ (It was an eye-opener)"
"ክትዛረቡ ከለኹም፡ ከምዚ ዘፍርሕ ፊልም (horror movie) ትርኢ ዘሎኻ ኮይኑ እዩ ዝስምዓካ"
"ሕጋውነት ስልጣን ኢሰያስ ካብ ምንታይ እዩ ምንጩ ትብሉ"
"ስለምንታይ እዩ ኢሰያስ ንሕዝቢ ኤርትራ ከምዚ ዝገብሮ ዘሎ፡ ኣብ ኣተዓባብይኡ ገለ ጸገምዶ ነይርዎ ክኸውን ይኽእል"
"ጉዳይ ኤርትራ ብዝበለጸ ኣቃልቦን ደገፍን ማሕበረሰብ ዓለም ክረክብ እንታይ እንተተገብረ ይሓይሽ"
"እዚ ዝሃብኩምና ሰሚናር ብዝበለጸን ብዝሰፍሐን ኣብ ካልእ መድረኽ ክድገም፡ እቲ ዝርርብ ድማ ቀጻሊ ክኸውን ተስፋ እገብር"
"ናይ ኤርትራ ኩነታት ብትብዓት ከተካፍሉና ፍቓደኛታት ብምዃንኩም ኣድናቆትና ንገልጸልኩም፡ እዚ ሰሚናር ካልኦት ኣፍሪቃውያን ብዛዕባ ኣህጉሮም ዝሰፍሐ ኣፍልጦ ክህልዎም ሓጋዚ ነይሩ"
ዝብሉ ይርከብዎም።
ኣብ መወዳእታ ኣዳለውቲ ናይቲ ሰሚናር፡ ንኣቕረብቲ ዘለዎም ምስጋና ገሊጾም። ኣቕረብቲ ሰሚናር ብወገኖም ድማ ንተሳተፍቲ ብዓቕልን ጽሞናን ንልዕሊ ሰለስተ ሰዓታት ብምስምዖም፡ ንኣዳለዉቲ ከኣ ብዛዕባ ኤርትራ ሓሳቦም ንግዱሳት ማሕበረሰብ ናይቲ ዩኒቨርሲቲ ከካፍሉ ዕድል ብምኽፋቶም ምስጋንኦም ድሕሪ ምምሕልላፍ እቲ ሰሚናር ብጽቡቅ መንፈስ ተዛዚሙ።
ኤምዲሰመ
11 መስከረም 2015
ፕሪቶርያ - ደቡብ ኣፍሪቃ
ኣብ ኤርትራዊ ሕብረተሰብ፣ ዝምድናታት ሃይማኖታት ካብ ኣርባዕታት እናተዘርገ ከም ዝመጸ ኩሉ ተኸታታሊ ታሪኽ ኤርትራ ዝፈልጦ ሓቂ እዩ ። ሕመረት ናይቲ ጉዳይ ክልቲኡ ሃይማኖታት ድጋፍን ጽግዒን (Support & Protection )ክህቦ ዝኽእል ሓይሊ ኣብ ምድላይ ይነጥፍ ስለዝነበረ እዩ ። ኣብ ጉዑዞ ከኣ ማሕበር ኣንድነት ብ9 መስከረም 1945 ኣብ ኣስመራ ተመስሪቱ ፣ ራቢጣ ኣልእስላሚያ ከኣ ብ20-21 ጥሪ 1947 ኣብ ከረን ተመስሪቱ ። ክልቲኦም ሰልፍታት ኣብ ኣይዲሎጂ ዝሰጠመ ደረቅ ዘይዕረቕ ጽልኢ ኣይነበሮምን ። ብሓንሳብ ይዛተዩን ይላዘቡን ከም ዝነበሩ ታሪክ ይምህረና እዩ ። ፈደራላዊ መንግስቲ ኤርትራ ናይ ክልቲኦም ሃይማኖታት ናይ ስራሕ ኣወዳድባ ዝርጋሔ ነይሩዎ እዩ። እንተኾነ እቲ መንግስቲ ነቲ ዝምድናታቱ ከይደልደለ እንከሎ እቲ ፈደረላዊ ውዑል ስለ ዝጎበጦ ክፈርስ ተገዲዱ ።
እቲ ፈደረሽን ምስ ፈረሰ እቲ ብረታዊ ቓልሲ ብ1 መስከረም 1961 ተጅሚሩ ፣ ምስቲ ዝነበሮ ዘይርጉእ ሃዋሁ እቲ ሰውራ ቀጺሉ። እንደገና ኣብ ተሓኤ እቲ ሚዛን ሓይሊ ካብቲ ኢድ ጀማሪ ክወጽእ ኣብ ዝጀመረሉ እቲ ሕቅታት እንደገና ተራእዪ። ኣብ መወዳእታ እቲ ኣብ ጽላል ተሓኤ ዝነብበረ ሓይለ ተደፊኡ ብ1982 ኣብ ሃገር ሱዳን ካብ ዝኣቱ ጀሚሩ፣ ክሳብ ሕጂ ክምጠጥን ክብተኽን ድሕሪ ምጽናሕ ፣ ኣብዚ ሰዓት እዚ ዝኾነ ጉጅለ ኣብ ዘዝመስሎ ማሕበራዊ ጉጅለ ተወዲቡ እምበር ይደክም ተዘይኮኑ ይምዕብል ክምዘየሎ እናረኣየ ዓወት ዝምጽእ ዘሎ ኮይኑ ይስምዖ ። ይቓለስ ከም ዘሎ ከኣ ይዛረብ ። እዚ ብማዕረ ንክልቲኡ ሃይማኖታት ዝምልከት ውደባ ምዃኑ ከኣ ክሕበር ይፈቱ ።
ሰዲህኤ ንጉዳይ ብሑሕነት ባይታ ክፈጥረሉ ካብ ምጽዓር ተቖጢቡ ኣይፈልጥን ። ምኽንያቱ እቲ እንደልዮ ሰላማውን ዲምክራሲያውን ስርዓት ክረጋገጽ እንተ ኮይኑ ተሳትፎ ናይ ኩሎም ሕብረተሰብኣውያን ሐይልታት ናብ ኩሉ ጽፍሕታት፣ ሎሚ ኣብቲ ሰልፉ፣ ጽባሕ ከኣ ኣብ መጻኢት መግስቲ ኤርትራ ኣድላዩ ምዃኑ ስለ ዝኣምን ። ሰዲህኤ ነዚ ተግሶ እዚ ነቅ ዘይብል መንጻፍ ኣንጽፈሉ ይርከብ ። ቅዋም ሰዲህኤ ሃገራውን ዲምክራሲያውን ዕማማት ዘማለአ ኮይኑ፣ ብዘይ ኣፈላላይ ንኩሎም ዜጋታት ክእንግድን ክሓቁፍን ዝክእል እዩ ።
እቶም ብጉዳይ ሃገር ክዝትዩ ብጉዱሳት ዜጋታት ዝውደቡ ዋዓላታት ፣ ብዙሕነት ኣየማልኡን እናተባህሉ ዝውቀሱን ዝተፈላላየ ኣስማት ዝወሃቦም ሕደት ኣይኮኑን ። እንተ ኮነ ዓደምቲ ምልኣት ከረጋግጹ ዘይምኽኣሎም ክሕመዩሉ ዝግብኦም ጉዳይ ኣይኮነን ። ምክንያቱ ተበግሶ ይውሰዱ ድኣ እምበር፣ ኣብ ምሕጻይ ሰባት ኣፍልጦ ክሓጽሮም ይኽእል እዩ ። መብዛሖም ካብቶም ዋዕላታ ነዚ ሽፍታ ስርዓት ብኸመይ ክእለ ኣሎዎ ተባሂሎም ዝኽየዱ እምበር ፣ ፖለቲካዊ ስልጣን ንምክፍፋል ወይ ከኣ በይናኣዊ አምርሃ ጉዕዞ ( road map) ከውጽኡ ዝተወደቡ መድረካት የለውን ።
ኪዳን ብደገፍቱ ሃገራት ብዝተለገሰሉ ገንዘብ ብ2010 ሃገራዊ ዋዓላ ከዋድድ እንከሎ ፡ ከም ቀንዲ ረቛሒ ዝዝረበሉ ዝነበረ ፣ ናይ ኩለን ሕብረተሰባት ኤርትራ ዘንጸባርቅ ባይቶ ምዃኑ ተነጊሩሉን ተጸንቢሉን። እቲ ጸገም ግን እቶም ተጋባእቲ ብልቦም ነቲ ብዙሕነት በቲ ኣብ ቅድሚኦም ዝነበረ ዕድል ክጥቀመሉን ክዕውትዎን ኣይበቕዑን ። እቲ ፍልልይ ኣብ ክንዲ ዝቅህም መሊሱ ተወሊዑ እናጸንሔ ከኣ ኣብዚ ሕጂ በጺሒዎ ዘሎ ኩነታት ይርከብ ። ባህሊ ናይ ተኸኣኢልካን ተጸዋውርካን ምንባር ክምዕብል ተራ ናይ ኩሎም ድለይቲ ፍትሒ ክኽውን ይግባእ።
ሕጂ እውን ዋዓላ ናይ ኩለን ውድባት እንተ ዘይገበርና ዝብሉ ወገናት ኣሎዉ። ብወገነይ ግን ገንዘብኩም ኣይተባኹኑ ኣይትኽሰሩ ክብሎም እድሊ ። እንተ ኪኢልኩም ነተን ሓደ ፖለቲካዊ ራኢ ዘለውን ውድባት ኣብ ሓደ ከምዝመጻ ግበሩ ። ነቲ ዘይተደላውን ዘይምኽንያታውን ብዝሒ ናይተን ውድባት ኣጉዱልዎ ፣ እዚ ነቲ ሲዒቡ ዝመጽእ እተኻይዱዎ ዘተ ሓጋዚ ይኽውን ። ምክንያቱ ኣቶም ቅድሚ ሕጂ እተኻየዱ ዋዓላታት ስለ ምንታይ ከምዝፈሸሉ ከም ተመክሮ ክንምሃረሉ ኣሎና። መንጎኛ ከትክውንን ተቀባልነት ክህሉወካን ክማልኡ ዘለዎም ድሕሪ ባይታታት እውን ኣገዳስነት ኣለዎም ። እዚ ነቲ ሰፊሕ ንኹሉ ዘሳትፍ ጽላል እውን ዝዕንቅፎ ኣይኮነን።
ኣብ ዝሓለፈ ወርሒ 8/29/2015 ኣብ ኦክላድ ዝተኻየደ መድረኽ (Bologna Forum) ብዙሑነት ከማልእ ኣይከኣለን ። እቲ እንተታት ነዓደምቲ ገዲፈ ፣ ንሓደ ኤርትራዊ ዜጋ ክትዕድሞ እንተኮይንካ ፣ከም መምዘኒ ክትጥቀመሎም እትኽእል ነጥብታት ኣለዉ ። እቲ ተዓዳማይ ነቲ እተዳልዎ መደብ ሓጋዚ ኣበርክቶ ክገበር ይክእል ዲዩ ? ተዓዳማይ ኣብ ኣንጻር ህግደፍ ዝግበሩ ሰላማዊ ሰልፊታትን ሰሚናራትን ርኡይ ተራ ኣሎውዶ ? ተዓዳማይ ብጉዳይ ብዙሕነት ይኣምን ዲዩ ? … ወዘተ ። እንተ ዘኮይኑ ብሃውሪ ንዘይትፈልጦ ሰብ ንስለ ብዙሕነት ክትዕድም እንኮሎኻ ነቲ እትድልዮ ውጺኢት ከምዘይትረኽቦ ክገብረካ ይክእል እዩ።
ኣዳለውቲ Bologna Forum ካብ ዝዓደሙዎም ሓደ ኣቶ ሳልሕ ጋዲ ነይሩ ። ኣቶ ሳልሕ ጋዲ ኣብ ዝካየዱ ሰሚናራት ይኹኑ ሰላማዊ ሰልፍታት ክሳተፍ እንከሎ ፣ ብዝያዳ ከኣ ከም ወናኒ መርበብ ዓዋተ በቲ ዘበርክቶ ስነ ጽሑፍ ንጥፍ ተቓዋማይ እዩ ።በዚ ከኣ ተፈላጥነቱ ጎሊሁ ይርአ፣ ክዕደም ከኣ የምሕረሉ ። ብዝኾነ ካብቶም ብዙሕነት ጎዲሉ ዝብሉ ወገን ስለ ዝኾነ ፡ ነቲ ዕድመ ኣኽቢሩ ምምጽኡን ምስታፉን ነቶም ክልኦት ኣብነት ኽክውን ይኽእል።
ብዝኮነ ካብቲ መደሪኡ እታ ክትበርህ ዝደለኹዋ “ ኣነ መን እየ ኣብዚ “ እትብል ቓል ነቲ ኩሉ እንምነዮ ጉዳያት ብዙሕነት እትትንክፍ እያ ። ምኽንያቱ ኣብዚ ከም ኣማኒ ምስልምና ንበይኑ ስለ ዝመጸ ፣ ከም ኣብ መንጎ ሱዳናውያን ወይ ዒራቓውያን ተዓዲሙ ዝመጸ እተስሚዕ ዘረባ እያ ። እዚ ኣታሓሳስባ እዚ እዩ ክእረም ዘለዎ። መጀመርያ ከም ኤርትራዊ ዜጋ ተዓዲሙ ዝመጸ ምዃኑ ክኣምንን ንካልኦት ክእምንን ኣለዎ ። ንጉዳይ ሃገር ኣብ መንጎ ፈተውትኻን ኣዕሩኽትኻን ጥራሕ ከትርከብ የብልካን።
ኣብ መዋእል ቓልሲ ኩሉና ንሓንቲ ኤርትራ ከም ኤርትራውያን ተቓሊስና ። ኣብዚ ሕጂ ግን ቀዳማይን ካልኣይን መንነት (Identity) ኣብ ምዕዳግ ወይ ምጥራይ ንርከብ ። ኣብ ሃይማኖታዊ ፍልስፍና ሓድሓደ እምነታት ኣብ ክንዲ ሃገሮም ፣ እቲ ሃይማኖቶም ወይ እምነቶም ፍጹም ቀዳምነት ይህቡዎ እዮም ።በዚ ከኣ ኩሉ ዝምድናታቶም ምስቲ ካሊእ ሕብረተሰብ ብካልኣይ ደረጃ ይስራዕ ። ኣብ ጉዳይ ባህሊ ፣ ኣብ ጉዳይ ዲሞክራሲ ፣ ኣብ ጉዳይ ሰብኣዊ ነጻነት ፣ ወዘተ። ብሓፈሻ ኩሉ ሞራባዊ ምንጪ ዘለዎ ይነጽጉዎ ። እዚ ኣታሕሳስባ እዚ ኣብ ኤርትራ ሓዲሽ ተርእዮ እዩ ።እንተኾነ ግዜ ንኹሉ ስለ ዝቅይር ክገርመና የብሉን ። ስልዚ እቲ ኣብ ሕድሕድና ዝጸንሔ ናይ ምትእምማንን ምጽውዋርን ባህሊ እናተሃስየ ይመጽእ ከም ዘሎ ተረዲእና፡ ነዚ ኣብ ዲያስፖራ ብክልቲኡ ወገን ዝጽሓፍ ዘሎ ናይ ሕሉፍነት (Extremism) ወፈራ ዘርብሓና ስለ ዘይኮነ ክንነጸጎን ክንኹኑኖን ዘሎና ኣታሕሳስባ እዩ ።
ዘለኣለማዊ ዝክሪ ንስዉእትና
9/15/15
“ብሄራዊ ናይ ሓበሬታን ድሕንነትን ኣገልግሎትን ፈደራል ፖሊስን ሓባራዊ ጸረ-ራዕዲ ሓይሊ ዕማም” ዝተባህለ ኢትዮጵያዊ መንግስታዊ ኣካል ብ13 መስከረም 2015 ኣብ ዘውጸኦ ጋዜጣዊ መግለጺ “ደምህት” ብዝብል ስም ብመንግስቲ ኤርትራ ክሕገዝ ዝጸንሐ ኢትዮጵያዊ ተቓዋሚ ሓይሉን ዕጥቁን ጠርኒፉ ብ12 መከረም 2015 ናብ ኢትዮጵያ ከም ዝኣተወ ሓቢሩ። እቲ መግለጺ ከም ዝሓበሮ እዚ ፍጻመ መንግስቲ ኢትዮጵያ ምስ ግዱሳት መራሕቲ ናይ ደምህት ኣቦምንበሩ ኣቶ ሞላ ኣስገዶም ብምርድዳእ ንዝያዳ ሓደ ዓመት ግዜ ክሰርሓሉ ምስ ጸንሐ፡ ኣብቲ ዝተደልየ ግዜ ዝተተግበረ እዩ። ኣቶ ሞላ ኣስገዶም ናይቲ ብዶ/ር ብርሃኑ ነጋ ዝተመርሓ ኣብዚ ቀረባ ግዜ ኣብ ኣስመራ ዝተመስረተ ናይ ኢትዮጵያ ተቓወምቲ ግንባር ምክትል ኣቦመንበር ኮይኑ ተመዲቢ ዝነበረ እዩ።
በቲ መግለጺ መሰረት ኣስታት 800 ዝኾኑ ግቡእ ዕጥቂ ዘለዎም ኣባላት ደምህት ብሓንሳብ ብወገን ሑመራ ናብ ኢትዪጵያ ክሰግሩኳ መደብ እንተነበረ፡ ኣብ መወዳታ ሰዓት እዚ ምስጢር ኣብ መንግስቲ ኤርትራ ሰለ ዝበጽሐን ምስ መንግስቲ ኢትዮጵያ ዝነበረ ርክብ ስለ ዝተቋረጸን፡ ተፈጢሩ ዝነበረ ጸገም ብፍሉይ ውሕልነት ከም ዝተፈጸመ ኣብዚ መግለጺ ተጠቒሱ’ሎ። መንግስቲ ኤርትራ እዚ ሓበሬታ ምስ በጸሖ ናብ ከባቢ እሞሓጀር ሰራዊ ኣንቀሳቒሱ ዶብ ክዓጹ ከም ዝፍተነ፡ እንተኾነ እዚ ናብ ኢትዮጵያ ዝተመልሰ ሓይሊ ደምህት ነቲ ኣብ ቅድሚኡ ዝጸንሐ ናይ ኤርትራ ሓይሊ፡ ኣብ ሰራዊት ኤርትራ ከይወድቕ ዝበሎ ንብረትን ተሽከርከርትን ኣንዲዱ ናብ ሓምዳይት ከም ዝኣተወ’ውን እዚ ጋዜጣዊ መግለጺ ሓቢሩ። ከምኡ እውን እዚ ሓይሊ ውግእ ምስ ኣጋጠሞ ገሊኡ እንዳተጓዕዘ ገሊኡ ድማ እንዳ ተኸላኸለ ኣብቲ ዝድለ ቦታ ከም ዝበጸሐ ተገሊጹ። ኣብቲ ዝተፈጥረ ጐንጺ ኣብ ክልቲኡ ወገናት ጉድኣት ከም ዝወረደ’ውን እቲ መግለጺ ኣይሓበአን። እቲ ናብ ኢትዮጵያን ናብ ሱዳንን ምእታው ሕጂ’ውን ዘርጠብጠብ እንዳበ ይቕጽል ምህላዉ ከዓ ተሓቢሩ።
ኣብዚ እዋንዚ ካብ ኤርትራ ምውጻእ ዘይከኣሉ ናይ ደምህት ኣካላት፡ ሕሙማት፡ እሱራት፡ ናይ ኪነት ኣባላትን ካለኦት ዓቕሚ ዝሰኣኑን ጥራይ ምዃኖም ኣብዚ መገለጺ ተሓቢሩ። እዚ ከምዚ ኢሉ እንከሎ መንግስቲ ሱዳን ነቶም ኣብ ሱዳን ዝኣተዉ ግቡእ ኣቀባብላ ብምግባርን ናብ ዶብ ኢትዮጵያ ብምፍናውን ንዝገበሮ ምትሕብባር እዚ ብናይ ኢትዮጵያ ብሄራዊ ናይ ሓበሬታን ድሕንነትን ኣገልግሎትን ዝወጸ መግለጺ ምስጋንኡ ገሊጽሉ።
ቅድሚ ሕጂ ዝተፈላለዩ ኤርትራዊ ወገናት፡ መንግስቲ ኤርትራ ስልጣኑ ንምሕላው ኮነ፡ ከም ግፋ መንእሰያት ኣብ ከተማታትን ገጠራትን ኤርትራ ኣብ ዝኣመሰሉ ጸረ ህዝቢ ተግባራት ዕጡቓት ኣባላት ደምህት ብምውፋሩ ዝሓደሮም ስግኣት ክገልጹ ከም ዝጸንሑ ዝዝከር እዩ። ኣብ ሓይልታት ምክልኻል ኤርትራ’ውን ማዕረ ደምህት ዕጥቅን ራሽንን ኣይንወሃብናን’ዩ ዝብል ቅሬታ ከም ዝጸነሖ ዝፍለጥ’ዩ።
ነዚ በዓል ረዚን ታሪኽ ሰራሕ ቅያ፡ ትማሊ ትማሊ ብጅግንነቱ ዓለም ብዓለማ ዝተደነቐትሉ ህዝቢ ሎሚ ብደገን ብውሽጥን ከይተፈራረሙ ዝተወዓዓሉ አእሿኽ ምድሪ ቤትን ጎረቤትን ክጻወቱሉ ክትርእይስ ክንደይ መዓንጣ ከብድኻ ይኹምትር። ትማሊ ትማሊ ንቐርኒ አፍሪቃ ብመንፊት ሚሔ ዘጻርይ ዝነበረ ግንባርን ህዝብን ከም ቁሚጦ ሓሰር እባ በለል በለል የብልዎ አለው በዓል ሕኸኸኒ ክሓከካ። ሓቁ እንድዩ ደአ ኪሮስ ዮውሃንስ ብውሽጢ ደምህት ብደገ ደምህት ህዝቢ ኤርትራ በዚሕዎ ርግሒት ክብል። እቶም ናይ ምድሪ ቤትና ደምህት ነቶም ናይ ደገ መርሓብ ኢሎም ተቐቢሎሞም። አሕዋትና አሓትና ብዕርቖም ተስፋ ተሓሪምዎም ዓዲ ገዲፎም ሃጽ ኢሎም ምስተዓዝሩ፤ አቦታትና አዴታትና ብሕሱም ጥምየት ኣብ ምድሪ ቤት ተዓጺፎም ምስ ተኾርመዩ፤ ደምህት እዮም ነዛ ሃገር ከም ቁርዲድ ክሓልብዋ ጸኒሖም።
እቲ ብናይ መንነት ቅልውላው ዝሳቐ ዘሎ አብ እዋን ስኽራኑ ከይሓፈረ ዓው ኢሉ “ናይዛ ዓጋመ እትብላኒ ስራሕክን ከርእየክን እየ” ኢሉ ዝፍክር ዘሎ አይተ ኢሰያስ ምስቶም መርሓባ ኢሉ ክልተ አእዳው ዘርጊሑ ዝተቐበሎም ደምህት ዳርጋ ዝተቓደወ አይመስልን። አብዘን ዝሓለፋ መዓልታት ዜና ቀርኒ አፍሪቃ ደምህትን ሞላ አስገደሞን ኮይና ትርከብ። ሞላ ምስ ልዕሊ 700 ዓሳክራቱ ብሱዳን አቢሉ ንኢትዮጵያ ተዓዚሩ ኣሎ። እንታይ ይበሃል ኮይኑ እንትርፎ ግርም። ሓደ አባል ደምህት ንኤርትራ ገዲፉ ናብ ወላዲት ሃገሩ ተመሊሱ እንድሕር ሰሚዕና፤ ወዮ ደአ ዓቕሚ ዘየልቦ ኮይኑ እምበር ንሕና ደቀባት ኤርትራ ሓንቲ መድፍዕ ቶኪስና ኢና ከነፋንዎን ሓጎስና ክንገልጽን ዝግበአና፤ ከምይሲ ደምህት መድሃኒት ኮነ መከላኸሊ ዘይተረኽቦ ኤርትራዊ መንነትን ክብክልን ክብርዝ ዝመጸ ብኽልተ መሓውር ዝጎዓዝ ቫይረስ እዩ።
እቶም ዝተረፉ ቫይረስ ደምህት ድማ ከምዛ ናይ በዓል ሞላ አስገዶም የማስሎም ካብ ምባል ሓሊፍና እንታይ ክንብል፤ ንስለኦም ዘይኮነስ ንስለ እዚ ሓላል ህዝብና። ምድኻም ደምህት ኣብ ሰራዊት ምክልኻል ኤርትራ አወንታዊ ጽልዋ አለዎ። ንዝኾነ ይኹን ተበግሶ ናይ ለውጢ ዕሱባት ደምህት ከየፍሽልዎ ዝብል ስግአት ብመጠኑ እንተኾነ ከፍኩሶ ግድነት እዩ። እቲ ዘገርም በዓል ሞላ እትዋት ወርቂ ብሻ ብፍቓድ ወዲ እንኦም ንዓመታት ድሕሪ ምህንኳት ናብ ዓዶም ብሰላም ኬድና ከይብሉስ ነቲ ውጹዕ ወዲ ውጹዕ ዋርሳይ ንእግረ መንገዶም ከምዝደምሰስዎ ሓቢሮም። ዋርሳይ ካን ምንችፕዮ ናይ ከተማ ኮይኑ ንሳቶም ብጥይት ክምንጥልዎ ዋርሳይ በትሪ ፖሊስ ሒዙ ደአ ከይከውን። ምናልባት እውን ከም ሰራዊት አሉላ ኣባ ነጋ፤ ዋርሳይ በርበረን ጉራዴን ከይከውን ዕጥቁ። እዚ ኩሉ ድራማ ግና ናብ ምንታይ ንምብጻሕ እዩ። ካን እቶም ኣብ ምድሪ ቤትና ተኾዲጮም ሞራልናን ክሳድናን ዘድነኑና ከይአኽለናስ ወሰኽ ደሊናሉ።
አስተውዕል ህዝበይ እዚ ኩሉ ዝግበር ዘሎ በዓል ክልተ ገጸ ባህርይ ቀጻሊ ተዋስኦ፤ ብውሽጢ ይምጻእ ብደገ ኮነ ኢልካ ሕልናኻ ንምዕራብ ተስፋ ቆሪጽካ ዘፍ ንኽትብል ዝተደርሰ እዩ። ነዛ ብቀይሕ ደም ክቡር ዋጋ ዝረኸብካያ ሃገር፤ ብዋዛ ስኮሜሳ ክዋገዩላ እንቋዕ እቲ ንስለኻ በጃ ዝሓለፈ ወይ ዝሓለፈት ተመሊሶም ኣይርእይዎ። በዓል ንሕና ንሱ ሕጂኸ ቁሩብ ደኾን አይስቆረኩምን፤ አንታ እንታይ ዓይነት መደንዘዚ ዲኹም ተወጊእኩም። ናይ ኢሰያስ ደርሆ ፋሕቲራ ተውጽኦ ሽጣራ ተወዲኡ እንተበልናስ ሕጂ ድማ ምፍሕታር ዘይድልዮ ኡፍ ኢልካ ትጋልሆ ሽጣራ ሕሞራ ሸራሮ ንሰምዕ አለና።
አይተ ሞላ ናይ ክልል ትግራይ ሰላይ ኮይኑ ድሕሪ ምጽንሑ ልዕሊ 700 ዝኾኑ አባላት ሒዙ ናብ ወላዲት ሃገሩ ብሰላም ተመሊሱ ዝብል ስብራ ወረ ሰሚዕና። ሰላዪ ንውልቁ ሰላሕ ኢሉ ይአትው ወይ ይወጽእ እምበር ከመይ ደአሉ ናይ ሎሚ ስለያ ልዕሊ 700 ሰብ ሒዝካ፤ ወይ ጉድ እዚ ቅያ እዚ ብቐጥታ አብ ጊነስ ወርልድ ቡክ ኦፍ ሪከርድስ ክአትው አለዎ ይብል ብወገነይ። ኣብ ኤርትራ ሓው ንሓው ኣይተአማመንን እዩ ከምዘይተባህለ ደአ ካን ሞላ ምስ ጭፍርኡ ደአ ከመይ ክዕንድሩ ተፈቒዱሎም ? ሞላን ጭፍርኡን እንድሕር ስራሕ ስለያ ይሰርሑ ኔሮም ደቂ አንስትዮና ምግሳስ ንምንታይ አድለዮም ? ነቲ ዘውረድዎ አካልውን ስነ አእምሮአውን በደልከ ክልል ትግራይ ክትሕተተሉ ዲያ ?
እንድሕር ብሓቂ አይተ ሞላ ሰላይ ኮይኑ ኣይ ሕጂ እንድዩ ደአ ናይ ብሓቂ ስርሑ ክጅምር ዝግብኦ፤ ምኽንያቱ ኩሎም ተቓወምቲ ኢትዮጵያ አብ ሓደ አብ ዝተጠርነፍሉ እዋን። ዶስ ቀደም ሓላፊ ደምህት ኮይኑ ንነብሱ ባዕሉ ድሕሪ ምስላይ ስርሑ ብዓወት ዛዚሙ ኢልና ነዚ ተዋስኦ ንሕና’ውን ክንዛዝሞ። ሓደ መንግስታዊ መግለጺ አብ ፖለቲካውን ስለያውን መኽሰባት ተሞርኵሱ መግለጺ ከውጽእ እምበር፤ ከምዚ ናይ መንግስቲ ኢትይጵያ ዝሃቦ ንሻዕብያ መዓንጣ ከብዱ ኮምቲርናዮ ዝብል መግለጺ ናይ ክልተ ስኒት ዘይብለን ነጋርም ጎረባብቲ ዝኾና አንስቲ ኮይኑ ይስመዓካ። ብተወሳኺ ሓደ ካብ ተልእኾታት አይተ ሞላ ሕንፍሽፍሽ ፈጢርካ ንፕሮፌሰር ብርሃኑ ነጋ ካብ ኣሜሪካ ናብ ኤርትራ ከም ዝአትው ምግባር እዩ ኔሩ ይብል እቲ መግለጺ። ፕሮፌሰር ብርሃኑ ኣብ ኣሜሪካ ሃልዩ ኣብ ኤርትራ አትዩ እንታይ ለውጢ አለዎ። እዚ ናይ ኣሜሪካ ድርብ ዜግነት ዝውንን ሓላፊ አርበኞች ግንቦት 7 እንድሕር ደልዩ ካብ ኤርትራ ወጺኡ ናብ ኣሜሪካ ንምኻድ ዘድልዮ’ኮ ናይ ሽሕ ዶላር አየር ቲኬት ጥራይ እዩ። ብውልቀ ሰብ ደው ዝብል ምንቅስቓስ እንድሕር ኮይኑ ድሕሪ ምጭዋይ አንዳርጋቸው ጽገ እንታይ ደአ አርበኞች ግንባር ደው ዘይበለ?
እዚ ኩሉ ዝብሎ ዘለኹ ፖለቲካ በዓል ሞላ ወይ መንግስቲ ኢትዮጵያ አገዲሱኒ ዘይኮነስ እንታይ ደአ እዚ አብ ልዕሊ ህዝቢ ኤርትራ ዝግበር ዘሎ አሽካዕላል ዕላምኡ ስለ ዘተሓሳሰበኒ እዩ። ንህዝቢ ኤርትራ ብሞራል ደቝስካ ጠመትኡ አንጻር ገባቲ ኢሰያስ ከይከውን ብእንተታት ክትሽርሽሮን ሃገራዊ ኒሕ ንምስባር ዝግበር ዘሎ ውሁድ መጥቃዕቲ ከነስተባህለሉ ይግባእ። ንሕና ከም ሃገር ወይ ከም ህዝቢ ጸገምና ውልቀ ምልኪ ክንሱ፤ አብዛ መራር መላግቦ ዝሕግዘና እምበር ንኢሰያስ አምሲልካ ብቐጥታ ናብ ህዝብና ዘቕንዔ ሕልና ህዝቢ ንምዕራብ ዝተአልመ ብደውና ክቐብሩና ዝግበር ዘሎ ሽርሒ ተዓዚብናዮ አሎና። ምድኻም ደምህት ንዓና ዓብይ እፎይታን ብስራትን እዩ፤ እቶም ዝተረፉ ደምህት ንአይተ ኢሰያስ ሓዊስካ ከምታ አሕዋቶም ንምዕራብ የህትፎም። ሓንቲ ናይ መዛዘሚ ለበዋ አላትኒ። ሰብ ጊዜ አብ ውሽጢ ኤርትራ አቲና ክንስልን ክንዝርግን ጸኒሕና ካብ በሉና ነዞም አብ ኢዶም ዘለና የዋሃት ንስለ ፍትሒ ስጋብ ዝደልወና ከም ዝብኢ ክንሕንክስ ዝመረጽና ማዕረ ክንደይ ከም ዝንዕቁናን ዝሓቑኑናን ካብዚ ንላዕሊ እንታይ መምሃሪ ንጽበይ አሎና ?
ሕጂ’ውን ሽግር ኤርትራ ፍታሕ ብኤርትራውያን !!!
ሰሎሙን ገብረእየሱስ (EYSC)
ኦክላንድ ካሊፎርንያ
ሰላማዊ ሰልፊ ንዝኽሪ መዓልቲ እሱራት ኤርትራ ኣብ ከተማ ስቶክሆልም
Written by ኣዳለውቲ ሰልፊ ሰሳዱ ምስ ብጾቶም
ብምኽንያት 18 መስከረም መዓልቲ እሱራት ኤርትራ ሰላማዊ ሰልፊ ክንገብር ስለዝኾና ንኩሎም ደለይቲ ፍትሒ ኣብዚ ሰልፊዚ ክትሳተፉ ብኽብሪ ንዕድም።
ዕለት፣ ዓርቢ 18 መስከረም 2015
ግዜ፣ ካብ ሰዓት 11.00 ክሳብ 14.00
ቦታ፣ ኣብ ቅድሚ ኤምባሲ ኤርትራ ሊዲንጎ
ብድሓን ምጹ
ኣዳለውቲ ሰልፊ ሰሳዱ ምስ ብጾቶም
Rally commemorating Eritrean Prisoners Day in Stockholm Sweden
We kindly invite all democracy and human rights activists to a rally commemorating the dark day of 18 September where Eritrean members of the leadership and journalists were detained by the totalitarian regime in Eritrea.
Date: Friday 18th, September 2015
Time: from 11.00 to 14.00 local time
Place: In front of the Eritrean Embassy - Stjärnvägen 2 B Lidingö- Ropsten Underground
Welcome All!!!!!!!!!
Rally organizers/ SESADU in co-operation with others
ቃል መርበብ ደቂ ኣንስትዮ ኤርትራውያን ኣብ ፈስቲቫል 2015 (ፍራንክፈርት)
Written by ቤት ጽሕፈት ዜና ሰደህኤ
ክቡር ኣቦ ወንበር EPDP መንግስትኣብ ኣስመሮም
ዝኸበርክንን ዝኸበርኩምን ኣባላት EPDP
ክቡራት ዕዱማት
ብስም መርበብ ደቂ ኣንስትዮ ኤርትራውያን (Network Of Eritrean Women) ቃልና ከነስምዕ ዕድል ምሃብኩም እመስግን።
ዓሚ ኣብ ኤርትራ የራኽበና ኢለ ትምኒተይን ትምኒት ብዙሓትን ኣተብቢሄ ነይረ። ኣብ ክንድኡ ኣብ ጀነቫ ተራኺብና። እዚ ናይ መን ኮይኑ።
መርማሪት ኮምሽን ሰብኣዊ መሰላት ኤርትራ እቲ መብዝሕትና ንፈልጦ ኣቀዲምና ዝሰምናዕናዮን ዝረኣናዮን ሰኒዳ። ንዓና ናኤርትራውያን ዳግማይ መርድእ ታሪኽ ግፍዒ ታሪኽ ሕገኣልቦነት ታሪኽ ዓመጻ ታሪኽ ቅትለትን ጥፋአትን ስደትን።
ጀነቫ ካብ ተላዕለ ክልተ ካብቲ ንመርማሪት ኮምሽን ዝቕረበ ሓጺር ምስክርነት ክጠቅስ ፍቀዱለይ። እታ መስካሪት ብዛዕባ ናይ ሓንቲ ምስ ህጻን ወዳ ዝተኣስረት መንእሰይ ኣደ ክትገልጽ ከላ ከምዚ ትብል:
„ ኣብቲ መጀመርያ ዝረኣኹዋ ግዜ የእዳዋ ብመቑሕ ተኣሲራ ጸኒሓትኒ። እቲ አተአሳስራ ናይ አእዳዋ ተሪር ስለዝነበረ በጻብዕታ ደም ቲፍቲፍ ይብል ነይሩ። ኣብ ርእሲኡ ውላዳ ከተጥቡ ስለዘይፈቕዱላ ዝነበሩ ብቓንዛ ናይ ኣጥባታን በቲ ብመቑሕ ዝተኣስረን አእዳዋ ኣዝያ ትሳቀ ነይራ። እተን ምስአ ዝነበራ ደቂኣንስትዮ ንኸይሕግዝአ ስለዘፈራርህወን ክገብርኦ ዝኽእላ ነገር ኣይነበረን“።
ሓንቲ ካልእ ብምኽንያት ካብ ኣገልግሎት ዝሃደሙ ደቃ ዝተአስረት ኣደ „ንኽልተ ሰሙናት ተአሲረ ክልተ ግዜ ድማ ብአማሓዳሪ ናይቲ ቦታ ተዕሚጸ። ብሰንኪ ፍርሂ ግን ከምዚተዕመጽኩ ኣይነገርኩን“ ትብል።
ነዚ እዩ ኣብ አርትራ ፍርሒ እምበር ሕጊ ኣይኮነን ነጊሱ ዘሎ ዝተባህለ።
ብመንጽር እዚ ስርዓት ኢሳያስ አፈወርቂ ብሃማድኤ ኣቢሉ ዓሚ ናብ CEDAW/UN ኣብ ዘመሓላለፎ ጸብጻብ „ኣብ ኤርትራ ጾታዊ ዓመጻ የለን“ ዝብል ኢዩ ነይሩ። መሰል ጓልኣንስተይቲ ኣይንታዩን ሲለዚኾነ። ዓመጻ ቑሒምካ ትም በል ዚብል ስርዓት ስለዚኾነ። ወልቀመለኽቲ ንደቂኣንስትዮ ከም መሳርሒ (Object) ኢዮም ዝሪኡወን።
ስርዕተ ኢሳያስ እፈወርቂ ምሕደራ ሃገርን ህዝብን እንዋስአሉ: ክእለትናን ዕቕምናን ንምዕብልናን ሃገርናን ነበርክተሉ ግዜ ዘባኾረ ብኽብረትናን መንነትናን ዝተጣልዔ ህይወትና ብሰላም ንመርሓሉ መዋእል ዝሰረቐ ስርዓት ኢዩ።
በዚ ኣንጻር ክርኤ እንከሎ ካልኦት ናይ ኣፍሪቃ ሃገራት ኣብ ቁጠባዊ ማሕበራዊ ፖለቲካዊ ምዕብልናታት ይኹን ኣብ ሱታፌ ደቂኣንስትዮ ብዝምልከት ገዲፈናና ኢየን ንቕድሚት ዝውንጨፋ ዘለዋ። ንኹነታት ደቂኣንስትዮ ብዝምልከት 30-40% ቦትኤን ኣብ ፓርላማ ትሑዝ ኮይኑ ኣገዳሲ ናይ ሚኒስተር ቦታታት ክሕዛ በቒዒን ኣለዋ። ናይ ኬንያን ሶማልያን ናይ ወጻኤ ጉዳይ ሚኒስተራት ደቂኣንስትዮ ኢየን። ኣብ ሶማልያ ንዝመጽእ ዓመት ንፕረሲደንታዊ ምርጫ ነብሳ ሓጺያ ዘላ ፋዱማ ዳዪብ ኢያ።
ንሕና ኣብ ደምበ ፍትሒኸ ከመይ ኣለና? ካብ ዓሚ ሎምዘመን ንሓይሽ። ኣብ መብዝሕትኡ ተበግሶታት ተጸዊዔን ዶ እዘን ኣሓትና ተባሂሉ ይሕተት ኣሎ። ቁጽሪ ተሳተፍቲ ደቂኣንስትዮ ኣብ ዝኸድካዮ ይልለ ኣሎ። EPDP ሎሚ ኣብ መደብኩም ብዛዕባ ሱታፌ ደቂኣንስትዮ ከም ኣርእስቲ ምስፋርኩም ዝናኣ ኢዩ።
ብወገንና ኣብዚ ዓመት በዓቕምና ንኩነታት ኤርትራን ኩነታት ደቂ ኣንስትዮ ኤርትራውያን ኣብ ምቅላሕን ደቂኣንስትዮ ንምርግጋጽ መሰለን ኪብገሳ ከነተባብዕ ኸሪምና። ካልኣይ ሲምፖዝዩም ኣብ ፍራንክፉርት ኣብ መጋቢት ናይዚ ዓመት ኣባላት ናይ ተበግሶ ማሕበር ደቂኣንስትዮ ኤርትራ ኣብ ጀርመንን ነጻ ማሕበር ደቂኣንስትዮ ንዲሞክራስን ሰላምን ዚተሳተፍኦ ጽቡቅ ናይ ምርድዳእ መንፈስ ዝዓሰሎ ሰፊሕ ምይይጥ ኣካይድና። ኣወሃሃዲት ኮሚተ መሪጽና። ገላ ክፋል ናቱ ብራድዮ መድረኽ ተዘርጊሑ ናይሩ። ኣባላት ናይዘን ሰለስተ ማሕበራት ኣቀዲምና ብሓባር 8 ማጋቢት ኣብ ፍራንክፉርት ኣብዒልናዮ።እዚ ኩሉ ግን ገና መባኢታዊ ኢዩ።
ንደምበ ፍትሒ ዝጽበየና ዘሎ ብድሆታት ገና ኣይነከየን። ዋሕዚ ስደት አርትራውያን ኣባና ጥራሕ ዘይኮነስ ኣብ ኩሉ ማእኸናት ዜና ብፍላይ ድማ ኣብ አውሮጳ ኣሪእስቲ ኮይኑ ኣሎ።
ጸብጻብ መርማሪት ኮምሽን ሰብኣዊ መሰላት ኤርትራ ንኽውንነትና ብጥርኑፍ ዝገልጽ ናይ መወከሲ ሰነድ ኢዩ። እዚ ግን ንዋንነት ናይ ጉዳይና መተካአታ ኣይኮነን። መመላእታ ጥራይ ኢዩ።
እቲ በብጉጅለኻ በበይንኻ ዝግበር ተበግሶታትን ስርሒታትን ናብ ተጠርኒፍካ ስርሓትካ አተወሃህደሉ ክሰጋገር ይድለ ኣሎ። ዘሎና ምንጭታት ግዜን ብግቡእ ክንትቀመሉ፣ ካብ ተደጋጋምነትን ምስሉይ ውድድራትን ንኽንወጽእ ደምበ ፍትሒ ዚመርሖ ኣካል የድልዮ ኣሎ። ናይ ሚልዮናት ድሌትን ባህግን ዘንጸባርቕ ዝጠምር መሪሕነት። ሓደ ካብቲ ፍሽለት ኣመራርሓ ኢሳያስ ኣፈወርቂ ንዑኡ ዝትክእ መራሒ ዝሊለየሉ ኩነት ዘይምፍጣሩ ኢዩ። ስለዚ እቲ ሓላፍነት ናባና ናይ ኩልና ኢዩ። ኤርትራ ዋሕዲ ክኢላታትን ሰብ ደለይቲ ፍትሕን ኣይኮነን እቲ ጸገማ። ብዘይ ኣማእካሊ መሪሕነት ኣብ ንበጽሖ የብልናን። ወሃብቲ ዕድልን ተጠቀምቲ ዕድልን ንኹን። ከይተጸባጸብና። እቲ ኣብ መእተዊ ዘንበብኩልኩም ዓመጻ ከይድገም ምእንቲ።
ኣብ ውሽጢ ኤርትራ ዘሎ ህዝብና ናይ ተስፋ ንፋስ ከነስንቖ እንተኾይንና ነዛ ቀሪብኩማ ዘለኹም ጭርሖ „ዘተ ብዘይ ቅድመኩነት“ ተግባራዊት ንግበራ፣ ትማሊ፣ ሎሚ። ጩራ ናታ ኣብ ጀነቫ ሪኢናያ ኢና።
ዕዉት ኮንፈረንስ ይምነየልኩም።
የቀንየለይ።
ዜና ካብ ቤት ጽሕፈት ጉዳያት መንእሰያት ሰልፊ ደሞክራሲ ህዝቢ ኤርትራ
Written by ቤት ጽሕፈት ጉዳያት መንእሰያት ሰልፊ ዲሞክራሲ ኤርትራ
ቤት ጽሕፈት ጉዳያት መንእሰያት ሰልፊ ደሞክራሲ ህዝቢ ኤርትራ ድሕሪ ዕዉት 2ይ ጉባኤ ሰልፍን ፈስቲቫል 2015 ብዕለት 11 09 2015 ዕዉት ኣኼባ ኣካይዱ። ኣብዚ ናይ ድሕሪ 2ይ ጉባኤ ፈላሚ ዝኾነ ኣኼባ እቶም ካብ ምስረታ ናይዚ ሰልፊዚ ኣትሒዞም ኣብ ዝተፈላለየ ሰልፋዊ ጽፍሕታት ኣብ መንእሰያዊ ጉዳያት ተመዚዞም ክሰርሑ ዝጸንሑን ዘለዎን ካድራት ሰልፊ ተረኺቦም ነይሮም። ንሳቶም ካብ ሃብታም ተመኩሮኦምን ዓሚቍ ትዕዝብትታቶምን መጽናዕቶምን ነቂሎም ንገዚፍ ብኵራት ኤርትራዊ መንእሰይ ሃገርን ህዝብን ንምድሓን ኣብ ዝግበር ሃገራዊ ቃልሲ ምኽኑይ ከምዝኾነ ይገልጹ። ንሳቶም ናይ ሎሚ ኤርትራዊ መንእሰይ ብሓደ ወገን ኣብ ሃገሩ ብስርዓት ህግደፍ ኣገልጋሊ ናይ ስሱዕ ውልቃዊ መደባቱ ክኸውን ተፈሪዱ ካብ መኣዲ ተምህርትን ንቅሓትን ዝተኾልፈ፣ ብወለዱን ብኸባቢኡን እውን እንተኾነ እንተስ ካብ ፍርሒ እንተስ ካብ የዋህነት ተማእዛዚ ናይ ዝኾነ መርሕነትን ስልጣንን ክኸውን ዝተመልመለ፣ ካብዚ ጸቅጥታትዚ ፈንጺጉ ብምምላጥ ኣብ ዓዲ ጓና ህይወት ክምስርት ንስደት ኣብ ዘምርሓሉ እዋን እውን እንተኾነ ኣብ ጉዕዞ ስደቱ ኮነ ኣብ ዕቁባ ዝሓተተሉ ሃገርን ቦታን ንኤርትራውነቱ ዘጽልእ ልዕሊ ዓቅሙ ዝኾነ ጸገማት ዘይተጋደፎ፣ ኣብ ከርፋሕ ናብራን ከርተትን ዝርከብ፣ በቲ ሓደ ወገን ድማ ብዛዕባ ደምበ ደለይቲ ፍትሒ ኮነ ብዛዕባ ፖለቲካውያን ውድባትን ሰልፍታትን እኹል ኣፍልጦ ዘይብሉ፣ ቁልሕ ኢሉ ኣብ ዝጠመተሉ እዋን እውን ኣንተኾነ ካብ ደምበ ተቃውሞ ኣብ ክንዲ ሓያል ሃገራውነትን ንቅድሚት ዝግስግስ ቃልስን፣ ኣብ ምግምማዕን ምጉጅጃልን ኣድሂቡ ዝደኸመ ሓይልታት ብምርኣይ ዝሰምበደን እዩ ብምባል ይገልጽዎ።
ካብዚ ተረድኦዚ ተበጊሶም እውን፣ ናይ ሎሚ ኤርትራዊ መንእሰይ ሃገራውነት ዝጎደሎ፣ ስሱዕን ፈታው ነፍሱን እዩ ዝብል ናይ ፖለቲካዊ ህርፋን ድምጺ ተወጊዱ፣ ንመንእሰይ ኩነታቱ ብግቡእ ምርዳእን፣ ዓቕሚ ዘፍቅዶ ሓገዝ ምግባርን ከምዘድሊ፣ ክንዲ ፍረ ኣድር'ውን ትኹን ዕድል ኣብ ዝረኸበሉ ግዜ ግን ኤርትራዊ መንእሰይ ብናይ ዓዲ ጓና ናብራ ከምዘይታለልን ኣብ ሃገራውነቱ ከምዘይዝሕትልን ምእማን የድሊ፣ ይብሉ አቶም ምኩራት ካድረታት ሰልፊ። ንሳ'ቶም ብተወሳኺ ደምበ ተቃውሞ ብሓፈሻ ሰልፊ ዲሞክራሲ ህዝቢ ኤርትራ ድማ ብፍላይ ንመእሰያት ኣብ ምሕጋዝን፣ ምምልማልን ዝግበር ጻዕሪ ካብ ዝጸንሐ ዝዛየደን ዝተመሓየሽን ክኸውን ከምዘለዉ የተሓሳስቡ።
ተሳተፍቲ ኣኼባ ቀጺሎም ብዛዕባ ቤት ጽሕፈት ጉዳያት መንእሰያት ክሕይልን ከድመዓሉን ዝኽእል መዳያትን ኣብ'ዚ ቀዳማይይ ናይ ድሕሪ ጉባኤ ዓመቱ ክዓሞም ብዛዕባ ዘለዎም መደባት ዘትዮም፣ ሓያለይ ሓጋዚ ሓሳባት እውን ኣበርኪቶም።
ዓወት ንዲሞራስያዊ ቃልስና!
ዘላዕለማዊ ክብርን ሞገስን ንስዉኣትና!
ቤት ጽሕፈት ጉዳያት መንእሰያት ሰልፊ ዲሞክራሲ ኤርትራ
Solidarity with refugees march: Tens of thousands take to the streets along with new Labour leader Jeremy Corbyn
Written by Alexandra Sims , Jamie Merrill
The Solidarity with Refugees march is thought to be the biggest national show of support for refugees in living memory, with a number of refugees leading the march to Parliament Square.
A "conservative" for numbers attending the demonstration was 50,000 Almost 90,000 people have registered online to say they are attending in London and thousands more are expected in similar events across the country.
Bronze commander Chief Inspector Graham Price of Met Police said a "conservative" for numbers attending the demonstration as it arrived at Trafalgar Square was 50,000 but that number could rise.
He said: "So far the march has gone off smoothly. There have been no arrests and the atmosphere has been cheerful."
Since the photograph of the drowned Syrian toddler Aylan al-Kurdi was shared around the world last week, support for refugees has reached new prominence, while many feel David Cameron’s pledge to resettle 20,000 refugees by 2020 falls short of the appropriate action needed.
The Independent has encouraged readers to sign our Change.org petition urging the Government to accept Britain's fair share of refugees seeking safety in Europe. To date, more than 380,000 people have signed up in support.
The new Labour Party leader Jeremy Corbyn joined the march in the wake of his landslide victory in the Labour leadership election.
Speaking at the march, Mr Corbyn said that there is a “popular uprising” across Europe “in favour of decency and humanity”.
He said that the nation must “spend our resources on helping and not hindering people and to bring about that world of human rights and justice.”
“We are all human beings on the same planet,” he added.
The speech ended to huge cheers from the teaming crowd, with Mr Corbyn joining musician Billy Bragg to sing The Red Flag - a socialist song and the semi-official anthem of the Labour party.
Beginning at Park Lane the march proceeded to Downing Street with speeches in Parliament Square, from a number of speakers including Tim Farron, leader of the Liberal Democrats, Billy Bragg and Green Party leader Natalie Bennett.
Tim Farron, leader of the Liberal Democrats speaking at the march Mr Farron said David Cameron should be "ashamed" and that Britain's response had "not been good enough".
Ms Bennett said the refugee crisis was "yet another example of the Prime Minister acting along" and "ignoring a possible European solution".
Marching from Hyde Park Corner on to Parliament the chant from the crowd was “say it clear, say it proud, refugees are welcome here”.
Leading the chant on Piccadilly was nine-year-old Maya, the daughter of a Chilean refugee. She led the call and response as her mother Isabelle Cortes, 43, looked on proudly, wrapped in Chilean flag.
“I came here in 1978 as a child," said Ms Cortes. "My daughter is a daughter of a refugee. Britain opened its doors to my mother. She studied English and worked hard to raise me."
"Cameron's 20,000 is a joke. We must do more. I hope Corbyn is the start of that.”
The rally comes two days ahead of a summit of European leaders in Brussels to deal with the crisis, which is escalating across Europe.
The protest is backed by organisations including Amnesty International. London News Pictures The number of refugees and migrants that have crossed the Mediterranean so far has already doubled the total for last year, with around 432,761 estimated to have made the journey.
The protest is backed by organisations including Amnesty International, the Syria Solidarity Movement, Stand Up To Racism and Refugee Action.
Almost 90,000 people registered online to say that they would attend Solidarity with Refugees march in London on 12 September Stephen Hale, Chief Executive of Refugee Action said: “Today's message could not be clearer. Britain welcomes refugees. In a hundred ways in a hundred towns and cities, people are stepping up to help. Today they are asking all our political leaders to do the same."
"David Cameron has made a clear initial commitment to welcome Syrian refugees. But this is not just about Syria. The government must work with many other countries to deliver support and fair treatment to all those caught up in the global refugee crisis.”
Read more: Refugee solidarity march in London set to attract some unlikely protesters
Humanity on the march: Join the protests across Britain and say 'refugees welcome'
The Solidarity with Refugees Facebook page states: “This event has been called in response to various reports of refugees fleeing war, persecution, torture and poverty losing their lives or struggling to find a safe haven.”
“The government response to this has been disgraceful. Unlike Germany, Italy and Greece, Britain has not offered a safe haven for these people.”
Kate Allen, director of Amnesty International, said: “This is a critical moment ahead of the EU leaders meeting on Monday to make our voices heard loud and clear."
"We should remember the proud moments in the UK's history when we have opened our doors to people when they are most in need, and we should not be turning our backs now on those caught up in what has become the biggest refugee crisis since the Second World War.“
ሎሚ ዓለምና ኣብ ንእሽቶ ቆሸት እናተቐየረት ትጓዓዘሉ ዘላ እዋን፥ ናይ መንነት ይኹን ናይ ዜግነት ወይ መበቆል መምዘኒ ኣልዒልካ ናብ ቅልውላው ዘእቱ ሃዋህው ምፍጣር ኣይግባእን። ከመይሲ ዓለም ብእተፍርዮ ፍርያትን ተወዳዲራ ብእተምጽኦ ምዕብልናን ኣብ ነንሓድሕዱ ዝተኣሳሰር ኰይኑ፥ ኣብ ናይ ሓባር ረብሓን፡ ጠቕምን ዝደጋገፍ ግዜ፡ ወይ ከኣ ብዓውለማ ወይ ግሎባላይዘሽን ዝፍልጥ መድረኽ ኢያ ትርከብ። ኣብ ከምዚ ዝኣመሰለ መድረኽ እዚ፡ ኩለን ሃገራት ዓለም ከመይ ይተሓባበራን፥ ዶባት እውን ኣብ ነንሓድሕደን ክፉት ኰይኑ፡ እቲ ዘፍርይኦ ፍርያት ዕዳጋ ረኺቡ፡ ብመሰረት ዝቐርቦ ጠለብ ከማልኣ ክጽዕራ ኣለወን። ካብኡ ሓሊፉ፥ ምዕብልና ይኹን ስልጣኔ ብዓብላልነት ወይ እውን ብኣግላልነት ሓሳብ ተዋሒጥካ ክብጻሕ ዝከኣል ኣይኮነን። ዓለምና ኣብ እሂን ምሂን ኢልካ፥ ንተፈጥሮ ኣብ ጥቕምኻ ከመይ ተውዕሎ ደኣ ምሕሳብ እምበር፥ ጉጅላዊ ባህሪ ሒዝካ፡ ንሓባራዊ ረብሓ ይኹን ንተክኖሎጂካዊ ዕቤት ምግጣም ኮቶ ኣይከኣልን።
ተኽኖሎጂ ንገዛእ ርእሱ ዓቢ ተራ ዘለዎ ኰይኑ፥ ከም ኣብነት ኢንተርነትን፡ ሞባይልን ጂኦግራፊካዊ ርሕቀት ከይዓንቀጾ ኣብ መላእ ከፍለዓለማት ዝርከባ ሃገራት ብደቒቅ ከምዝራኽባን ዝተኣሳሰራን ይገብር ኣሎ። ህዝቢ እውን ከምኡ ናብ ቃሕ ዝበሎ ክገይሽን፥ ኒየው ነጀው ክብልን ክንቀሳቐስን ከሎ፥ ነናቱ ዝተፈላለየ ሓሳባትን፡ ጠመተን፡ ልምድን ሒዙ ናብቲ ዝኸዶ ሃገር፥ ጠቓሚ ዝኾነ ነገራት ይዝርጋሕን የስፋሕፍሕን ኣሎ ማለት ኢዩ። ልክዕ ኢዩ ጠቓምን ጎዳእን ዝኾነ ልምዲ ብሓንሳብ ስለዝዝርጋሕ፥ ዓውሎማ ዝስዕቦ መዝዝ እውን ክህልዎ ናይ ግድን ስለዝኾነ፡ ነቲ ዝነበረ ባህሊ ወይ ከማዕብሎ ወይ እውን ከህስሶ ይኽእል ኢዩ።
ብዝተረፈ ዓውለማ ናይ ንግድን ስራሓትን ውድድራትን ስለዘበርክት፥ ዕዳጋታት ኣዝዩ ክነጥፍን፡ እቲ ሃላኺ ነገራት እውን ክምዕብል ዕዳጋ ክረክብን ሓደ ካብቲ እወንታዊ ናይ ዓውለማ ኢዩ። ክምኡ እውን ብምኽንያት ዝፍጸም ውድድር ዝሓሸ ኣቑሑትን ጸጋታትን ንመላእ ዓለም ዝኸውን ከማዕብልን ክሃንጽን ይርከብ። እዚ ብመጠኑ ጠቕሚ ናይ ዓውለማ ክኸውን ከሎ፥ ዓውለማ ብግቡእ ክኸይድ እንተኾይኑ ግን፥ ምትእምማንን፡ ቅሳነትን፡ ናጽነትን ዲሞክራሲያዊ ሕጊ የድሊ። እዚ እንተዘየልዩ ናይ ምትዕምማጽ ወይ ስርቂ ወይ ከኣ ናይ ምጥልላም መንፈስ ወይ ምጉጅጃል ከስፋሕፍሕ ምዃኑ ዘይተርፍ ኢዩ።
ካልእ እቲ ኣብ መንጎ ደቂ ሰባት ዘሎ ናይ መንነት ይኹን ዜግነት ብሕጋዊ መንገዲ ክሳብ ዝስራዕ፥ እዚ ወዲ ዓዲ ኣይኮነን፥ እዚ ከምዚ ኢዩ ተባሂሉ ክነፋፈግን ክረሓሓቕን እንተኾይኑ፡ እቲ ናይ ሓድሕድ ዝተፈላለየ ክእለትን ፍልጠትን ክወራረስን ክምዕብልን ኣይኽእልን ኢዩ። ኣብ ፖለቲካዊን ማሕበራውን ቁጠባውን ስነኣእምሮኣውን መዳይ ዘስዕቦ ዓቢ ጸገማት እውን ክህሉ ናይ ግድን ኢዩ። ደቀቕትን ዓበይትን ፍልልያት፥ ከምኡ እውን ዘይምዕቡል ኣተሓሳስባ ኩሉ ግዜ ነቲ ቁጠባውን ፖለቲካውን ምዕብልና ንድሕሪት ክጎቶ ስለዝኽእል፥ ብዝተኻእለ መጠን ምዕቡልን ስልጡንን ኣተሓሳስባ ክነዘውትር ኢዩ ዝግባእ።
ኣብ መድረኽ ዓውለማ መብቆል ዘይኮነ ዘገድስ፥ እንታይ ደኣ፡ ግጉይ ኣተሓስስባን ጭቖናን ምውጋድን ኣብ ክንድኡ ድማ ዲሞክራሲያዊ ምሕድራን፡ ፍትሓዊ ዝኾነ ሕብረተሰብ ኣብ ምህናጽን ዘሎ ድልውነትን ተቐባልነትን ኢዩ ወሳኒ። እዚ ማለት ግን፡ ንልኡላውነት ሃገር ኣሕሊፍካ ምሃብ ዝበጽሕ ድረጃ ክኸውን ኣይግባእን። ንጸረ ልኡላውነት ሃገር ኣብ ዝብገሰሉ እዋን ግና በቲ ናይታ ዝቕመጣ ሃገር ሕጊ ዘፍቅዶ መሰረት ክዳነን ክፍረድን ድማ ናይ ግድን ኢዩ። ንኣብነት ኣመሪካ እንተርኢና፥ ዳርጋ ህዝቢ ናይ መላእ ከፍለዓለም ዝርከባ ሃገራት ዝሓቘፈት ኢያ። ኩሉ እኳ እንተዘይተባህለ መብዛሕትኡ መበቆሉ ብዝየገድስ ኣመሪካዊ ዜግነት ሒዙ ነታ ሃገር ብቑጠባ ይኹን ብሓሳብ ወይ እውን ብናይ ተክኖሎጂ ምዕብልና ኮታ በቲ ዘለዎ ዓቕሚ ንሃገረ ኣመሪካን ህዝባን የገልግል ኣሎ። ንሃገረ ኣመሪካ ጥራሕ ዘይኮነስ እንተላይ ንሃገሩን ንቤተሰቡን ንዕኡን ይረብሕ ኣሎ።
ንኣብነት፡ ፕረሲደንት በራክ ሑሴን ኦባማ እንተወሲድና፥ ብቡኡ ኬንያዊ፡ በዲኡ ድማ ኣመሪካዊ ኮይኑ፡ ብመብቆሉ ኣፍሪቃዊ ኢኻ ተባሂሉ መሰል ኣይተነፍገን። በታ ናይ ክብርቲ ወላዲቱ ኣመሬካዊ ዜግነት ከኣ መበቆሉ ብዘየገድስ ኣመሪካዊ ዜግነት ረኺቡ እነሆ ክሳብ ኣብ መሪሕነት ደራጃ በጺሑ እንርእዮ ዘሎና ናይ ዓይኒ ምስክር ኢዩ።
ንሕና ኤርትራውያን ድማ እዛ ሎሚ እንነብረላ ዘሎና ሃገር፥ ናይ ብዙሓት ዓሌታትን መበቆላትን ዘለዎም ስድራቤታት ዝሓቘፈት ሃገር ኢያ። ስለዚ ኣሽንኳይዶ በቡኡ ወይ በዲኡ ኤርትራዊ መወለድ ዘለዎ ብኤርትራውነት ኣሚኑ ክነብር ዝደሊ ኤርትራዊ መበቆሉ ምጽብጻብ ብፍጹም ርትዓዊ ኣይኮነን።
መጻኢት ኤርትራና እምበኣር፡ ሰላምን ምርግጋእን ዘሰፈና ሃገር ኮይና፥ ቁጠባውን፡ ማሕበራውን፡ ፖለቲካውን ክምዕብል እንተኾይኑ፥ ሰብኣዊ መሰላትን ልዕልና ሕግን ዝኸብሩሉ ባይታ ክምድመድ ኣለዎ። እዚ ባይታ እዚ ዲሞክራሲያዊ ስርዓት ምምስራት ስለዝኾነ ንኣሎ ዝበሃል ህዝቢ ኤርትራ ማእከሉ ዝገብር መስርሕ ኣሳታፍነት ሒዙ ክጎዓዝ ከሎ ኣብ መበቆልን፥ ዓሌትን ክምርኰስ የብሉን ማለት ኢዩ። ብናይ መበቆል ፍልልይ ዝግዛእ ሕብረተሰብ ተሓቛቚፉን ተኸባቢሩን ንኽነብር ስለዘጸግሞ ኣብ ነንሓድሕዱ ክገራጮን ክመናጨትን ኢዩ ግዜኡ ዘሕልፎ። ብዘይካ እዚ ነታ ኤርትራ እትበሃል ሃገር ፋሕፋሕ ከእትወላ ዝኽእል ሽግራት እውን ይፍጠር። እዚ ማለት፡ ህዝቢ ኤርትራ በቲ ዝሰርሖ ታሪኽን ሓርበኝነትን ድኣ ኢዩ ሃገራውነቱ እምበር ብመበቆሉ ወይ ብመንነቱ ጥራሕ ኣይኮነን። ስለዚ ኣብ መንጎ ህዝቢ ኤርትራ ብመበቆል ይኹን፥ ብጂኦግራፊካዊ ኣቀማምጣን ሃይማኖትን ብምፍልላይ ነታ ሃገር ኣብ ክልተ ክመቕላ ዝኽእል ዝእንፍት ብምዃኑ ምጥንቃቕ የድሊ። ምኽንያቱ ሰላምን ቅሳነትን ዝኸልእ መድረኽ ስለዝፈጥር፥ እታ ሃገር ክትብልጽግን፥ ክትምዕብልን ዝግበኣ ብኹለንተናኣ ማለት፡ ብፍልጠት፥ ብእተሓሳስባ፡ ብምህዞ፡ ዝደኸየት ትኸውን እሞ ተሳንዩን ተኸባቢሩን ክነብር ዝኽእል ሕብረተሰብ ኣብ ክንዲ ዝፍጠር ወርትግ ኣብ ምግርጫውን ምፍልላያትን ተነቚታ ከምትነብር ይገብራ።
እሞኸ ደኣ እንታይ ክግበር ኣለዎ እንታይ ኢዩኸ እቲ ፍታሕ? ዝብል ክንምልሶ ንግደድ። ነዚ እንተዘይመሊስና ሓንቲ ስጉምቲ እኳ ትኹን ንቕድሚት ክንስጉም ኣይክንክእልን ኢና። እቲ ፍታሕ ከይዱ ከይዱ ኣብ እምንቶን ኣብ ኣተሓሳስባን እዩ። ንመበቆሉ ከም ቀንዲ መሳርሒ ገርካ ካብ ምውሳድ ምቚጣብ። ካልኣይ ነጥቢ ኣብ ናይ ሓድሕድ መናፍሓትን ምቅንጻላትን ናይ ስም ምክፋእን ደው ክብልን ሓድሕዳዊ ምክብባርን ምድምማጽን ስነስርዓት ዝመልኦ ኣገባብን ስነፍልጠታዊ ዝኾነ ፖለቲካ ምኽታል። ኣብ ዓበይቲ ሃገራዊ ጉዳያት ብተናጸል ወይ ብውልቂ ወይ እውን ካልእ ትሕተ ሃገራዊ ዝኾነ ጥርናፈ ፍታሕ ከምዘየምጽእ ተረዲእና ዓሌት ወገን ኣውራጃ ወይ መበቆል ከይተጸባጸብናን ከይፈለናን ብስም ሓንቲ ሃገር ኤርትራ ክንተሓባበርን፥ ተኸኣኢልናን ተጸዋዊርናን ምስራሕ። ከምኡ እውን ህዝቢ ኤርትራ ዓቢ ምስ ንእሽቶ ሃገራዊ ወንን ስምዒቱን፥ ፍቕሪ ሃገር ዘለዎ ሕልናን ንኸይጠፍእ ወይ ከይድምሰስ ፈላላዪ ዝኾነ ሓሳባት ካብ ምዝውታር ምቑጣብ።
ኣብ ምወዳእታ ንጹህ ኣእምሮን ንጹህ መንፈስን ክህልወናን ካብ መሃዪምነት ዝተበገሰ ኣሰራርሓን ኣተሓሳስባን ናጻ ክንከውን የድሊ። ከምኡ እውን ንመንእሰይ ወለዶ ካብቲ ቅድሚኡ ዝነበረ ወለዶ ንኽወርስ እምበር ኣንጻር እቲ ቅድሚኡ ዘነበረ ወለዶ ክጉስጐስ ወይ ክጉስጉስ የብሉን። ሓዲሽ ወለዶ ነቲ ቅድሚኡ ዝነበረ ወለዶ ዘቆናጽብን ዘስተናዕቕን እንተኾይኑ እቲ ሓርበኘትን ሃገራውነትን እውን ብኸምኡ ክሃስስን ክጠፍእን ኢዩ። ስለዚ ሓዲሽ ወለዶ ኣርሒቑ ክሓስብ ክኽእል ኣለዎ፥ ኣርሒቑ ክሓስብ እንተኾይኑ ድማ በቲ ዝቐስሞ ጽጹይ ፍልጠትን ዘይተዛበዐ ታሪኽን ኢዩ። ነዚ እውን ብዝሰምዖ ጥራሕ ከይተወሰነ ነቲ ዝሰምዖ ክመራመረሉን ክድህስሶን፡ ሚዛናዊ ዝኾነ ኣረኣእያ ክህልዎን ይግባእ። ካብኡ ብዝተረፈ ኣብ ኣጉል ናይ ዕንኪላሎ ዘይስነፍልጠታዊ ተንታን እናሃብካ ወይ እናኣቕረብካ ንሓንጎል መንእስያት ምብካልን ምድንዛዝን እምበር ሃገር ክትድሕን ኣይትኽእልን።
ድራር መንታይ
More...
Seminar Report
Today, Thursday September 10th 2015, Dan Connell has arrived in Sweden and has held a seminar at Uppsala University with students in the evening from 7,15 PM up to 9,20 PM
He presented his lecture by a brief historical analysis about the Eritrean political and liberation struggle before the independence and the current situation after the post independence Eritrea.
His main focus was on the Eritrean refugee crisis. His lecture was both in slides and analysis showing the desperate routs of the Eritrean refugees escaping from the suffocation of the brutal dictatorship in Eritrea. His presentation draws on the field research in Sudan, Ethiopia, Djibouti, Israel, South and Central America. The aim of the presentation was to draw international attention to the human rights situation in Eritrea and find out ways to deal with it.
Dan Connell is invited by the Swedish - Eritrean Partnership for Democracy and Development/ SESADU. On Saturday, 12th September 2015 he will be conducting seminar with Eritreans in Tensta Hall at 18.30Pm.
ኣብ ሕብረተሰብና ብዛዕባ መንእሰይን ናይ ተካእነት ግደኡን ዝበሃሉ ብዙሓት እዮም። “መንእሰይ ውዑይ ሓይሊ’ዩ፡ መንእሰይ ተረካቢ ሕድሪ እዩ፡ ንእስነት ዕዳ’ዩ፡ ንእስነት ከደትየ ከምዚኣ እንዳበለትየ” ካብቲ ብዙሕ ብውሕዱ እዩ። እዚ ኩሉ ክጠቓለል እንከሎ ኣብ ናይ ወለዶታት ምቕጻልን ዘይምቕጻልን ግደ መንእሰይ ወሳኒ ምዃኑ ዘመልክት እዩ። ንእስነት ከምቲ ካልእ ተርእዮታት ሓላፊ እምበር ነባሪ ኣይኮነን። ንግዜ ንእስነቶም ኣብቲ ግዜኡ ዘኹርዕ ተግባር ዝሰርሕሉ ምስ ሓለፍዎ፡ በቲ ዝሰርሕዎ ይሕበኑ እምበር ኣይጠዓሱን እዮም። ናይ ንእስነት ግዜኦም ከይተጠቕምሉ ዝሓለፎም ግና ይጠዓሱ እሞ፡ “ዋይ ሕጂ ናብ ንእስነተይ ተዝምለስ” ይብሉ። እንተኾነ እቲ መስርሕ ብናይ ገዛእ ርእሱ ሕጊ ዝግዛእ ስለ ዝኾነ ዋላ ሓደ’ኳ ተመንዩ ናብ ንእስነት ክምለስ ዘይክእል ዘይምለስ ጣዕሳ እዩ።
እዚ ምስ ናይ ግዜ ኣጠቓቕማ ውሕልነት እውን ዝተሓሓዝ እዩ። “ግዜ ከለካ ግዜ ኣይትጸበ” ዝብል ኣበሃህላ ቀሊል ይመስለና ይኸውን ግና መሰረታዊ እዩ። ዕድመ ብግዜ እዩ ዝዕቀን ንግዜ ብሻላማላ ከተሕልፍ እንከለኻ ንዕድሜኻ ብግቡእ ትጥቀመሉ የለኻን ማለት እዩ። መንእሰይ ዝኽወን ብግዜ እዩ። ካብ ናይ መንእሰይ ክሊ ዝውጻእ’ውን ከምኡ። ኣብ ሓደ ኣጋጣሚ ሓደ መራሒ ሃይማኖት ከስተምህሩ እንከልዉ “ግዜ ንወዲ ሰብ ብናጻ ካብ ዝተዋህብዎ ቀንዲ ህያባት ሓደ እዩ። ብግቡእ ናይ ምጥቃሙ ጉዳይ ግና ናይቲ ተቐባሊ እዚ ክቡር ህያብ ሓላፍነት እዩ። ኣብ ኩሉ መዳያት ዕዉታት ዝበሃሉ ንግዜኦም ብግቡእ ዝተጠቕምሉ እዮም” ዝበልዎ ሕጂ ክዝከሮ እንከለኹ ይገርመኒ። ግዜ ንእስነት ኸዓ ካብቲ ናይ ህጻንነት ኮነ ናይ እርጋን ግዜ እቲ ዝኸበረ ናይ ለውጥን ምህዞን እዋን እዩ። ነዚ ስለ ዝተረደአ እዩ ኸዓ ኣባል ጨንፈር ፍራንክፈርት ሰልፊ ደሞክራሲ ህዝቢ ኤርትራ መንእሰይ ክብሮም ኣብ ኣኼባ ጨንፈሩ "ናይ ጽባሕ ዘይኰናስ፡ ናይ ሎሚ፣ ወረ ናይ ሕጂ ተረከብቲ ሕድሪ ክንከውን ኣለና" ዝበለ። እዚ ኣበሃህላ ነቲ “ግዜ ከለካ ግዜ ኣይትጸበ” ዝብል ኣበሃህላ ዘዕዝዝ እዩ። እዚ ኣብ ንቡር ኩነታት እውን ካብ መንእሰይ ክስማዕ ዝግበኦ ኒሕ ኮይኑ፡ ምስዚ ህዝብናን ሃገርናን ዘለውዎ ናይ “ኣፍ ኣርክቡ” መድረኽ ከዓ መሊሱ ክንህር ዝግበኦ ኣበሃህላ እዩ። ከምቲ ወዲ ሰብ ብመዘንኡ’ዩ ዝመዓድ ዝበሃል ከዓ እዚ መልእኽቲ ካብ መንእሰ ክብሮም ናብ ኩሎም ኤርትራውያን መንእሰያት ዝመሓላለፍ ዘሎ መልእኽቲ እዩ’ሞ ሰማዒ እዝንን መስተውዓሊ ሕልናን ኣይስእንን እዩ ዝብል እምነት ኣለና።
መንእሰይ ምስ ኩሉ ውዑይ ጉልበቱን፡ ሓድሽ ኣተሓሳስባኡን በይኑ ተንጠልጢሉ ዝዋሳእ ኣይኮነን። ብኣንጻሩ ካብቲ ቅድሚኡ ዝነበረ ዝወርስን ነቲ ዝወረሶ ምስ ህልዊ ኩነታት ቃንዩን ኣሕዲሱን ዘተግብርን እዩ። ድሕሪ ዝተወሰነ መስርሕ፡ ንእስነት ካብኡ እንዳረሓቐት ካልኦት ከተሰልፍ ክትጅምር እንከላ ከዓ ብግዲኡ ዘውርስ እዩ። ስለዚ ኣብቲ መስርሕ ኣብ ሓደ መድረኽ ወራሲ ዝነበረ ኣብቲ መጻኢ ድማ ኣውራሲ ይኸውን። እቲ ምውርራስ ከዓ መስመሩ ሓልዩ ይቕጽል። እቲ ምውራስ ዘይተርፍ ኮይኑ እቲ ዘሻቕልን ስራሕ ዘድልዮን ናይቲ ተውርሶ ውርሻ ክብደትን ዓይነትን እዩ። እዚ ማለት እቲ ዝሓልፍ ሕማቕ ገዲፉ ክሓልፍ እንከሎ፡ ነቲ ወራሲ ዝጸንሖ ንሱ እቲ ሕማቕ እዩ። ካብዚ ንምድሓን እዩ እምበኣር ሓደ ሰብ “ንቐጻሊ ወለዶ እንታይ እየ ከውርስ” ኢሉ ክጭነቕ ዘገድዶ።
ኣብ ጉዳይ ኤርትራ ክንመጽእ እንከልና ነዚ ሕጂ ናይ ንእስነት ዋልታ ዓቲሩ ዘሎ ወለዶ ገሊኦም ዕድለኛ ወለዶ እዮም ዝብልዎ። ምኽንያቶም ድማ ድሕሪ ናጻነት ዘውሓሰ፡ ኣብ ቅድሚ ሕብረተሰብ ዓለም ናይ ጽንዓትን ሓርበኝነትን ኣብነት ዝኾነ ኤርትራዊ ኣውራሲ ወለዶ ስለ ዝመጸን ቀዲሕካ ዘይውዳእ ተመኩሮን ታሪኽን ስለ ዘለዎን። በቲ ካልእ ድማ እዚ ወለዶ ዝተበደለ እዩ። ምኽንያቱ ኩሉ ናይ መንእሰይ ባህግታት ኣብ ዝነፍግ ስርዓት ጉጅለ ኢሳይያስ ይነብር ስለ ዘሎ ይብሉ። ክልቲኡ ሚዛናት ዝከሓድ ኣይኮነን፡፡ እቲ ሃብታም ውርሻን ህልዊ ኣጨናቒ ስርዓትን። ኣብ ከምዚ ኩነታት እቲ መንእሰይ ነቲ ዝወረሶ ሓርበኝነት ዓጢቑ ኣንጻር’ዚ ህልዊ ጨቋኒ ኩነታት ተቢዕካ ካብ ምቅላስ ሓሊፉ ምርጫኡ ካልእ ክኸውን ኣይክእልን እዩ። እቲ ቃልሲ መሪር፡ ሓያልን ዝተሓላለኽን ምዃኑ’ውን ፍሉጥ’ዩ። ምስዚ ኩሉ ምረቱ ግና ናይዚ ናይ ሎሚ መንእሰይ ሓላፍነት እዩ። ኣብ ዝተፈላለዩ መድረኻት ዝገሃዱ ናይ መንእሰይ ሓላፍነታት ሓደ ዓይነት ክኾኑ ባህርያዊ ኣይኮነን። ንኣብነት እቲ ኣብ ብረታዊ ቃልሲ ምእንቲ ነጻነትን ልኡላውነትን ኤርትራ ዝተዋሰአ መንእሰይ ወለዶ ነቲ ደማዊ ትውልዳዊ ብጽሒቱ ሓንጐፋይ ኢሉ ተቐቢሉ ክቡር ህይወቱ ሂቡ ኣዕዊትዎ’ዩ። ነዚ ሕጂ ኣብቲ ናይ ንእስነት ደረጃ ዘሎ ኤርትራዊ ትውልዲ ድማ እዚ ንሓልፎ ዘለና ኩነታት ገጢምዎ ኣሎ። ናይ ግድን ድማ ፊትንፊት ክገጥሞ ኣለዎ እምበር፡ ወይ ንድሕሪት ክምለስ ወይ ንቕድሚት ክሓልፍ ኣይክእልን’ዩ። ምኽንያቱ ነቲ ዝሓለፈ ዋናታት ነይረምዎ። ነቲ ዝመጽእ ከዓ ዋናታት ክህልውዎ እዮም። እዚ ናይ ሎሚ መንእሰይ ብጸጋታት ናይቲ ቅድሚኡ ዝነበረ ኣውራሲ ክጥቀም እዩ ዝግበኦ፡ ነዚ ጸጋታትዚ ምስትንዓቕን ምንእኣስ ንህልዊ ዕማሙ ኣብ ምፍጻም ከዕንቅፎ ስለ ዝኽእል። ህልዊ ሓላፍነቱ እንተተሰናኺሉ ድማ ንቀጻሊ ትውልዲ ዘውርሶ ንኡድ ውርሻ ኣይክህልዎን እዩ።
ክልተ ዓይኒ ርኢኻ ኣይከውንን እዩ። ናይ ኣበው ናይ ቀዳምነታት ምስራዕ ኣድላይነት ኣድላይነት ኣበሃህላ እዩ። ግድን ሓደ ዕማም ጥራይ ሒዝካ ኣጠርሚምካ ይከየድ’ኳ ተዘይበልና፡ ቀዳምነትካ ምንጻር ግና ናይ ግድነት ኣዳላይ እዩ። ኣብዚ እዋንዚ ኣብ ቅድሚ መንእሰያትና ጉዳይ ህዝብን ሃገርን በቲ ሓደ ገጽ፡ ጉዳይ ውልቅኻ ድማ በቲ ካልእ ወገን ክልቲኦም ኣጨነቕቲ እዮም። ካብ ክልቲኦም ነየንኦም ቀዳምነት ሂብካ፡ ካብቲ ጉልበትካ፡ ካብቲ ግዜኻ፡ ኮታ ካብ ኩሉ ጸጋታትካ ዝያዳ ተወፍየሉ ተባዕ ውሳነ ዘድልዮ እዩ። እዚ ብስምዒት ዝውሰን ዘይኮነስ መጽናዕትን ኣርሒቕካ ምጥማትን ዘድልዮ እዩ። እዚ ዕማማት ኣብ ነንሕድሕዱ ሕያል ምጽልላው ኣለዎ። ኣየንኡ እዩ ሓያል ጸላዊ ምርኣይ ከዓ የገድስ። ህዝብን ሃገርን እንተ ኣልዮምን ተርህይዎምን፡ እቲ ውልቃዊ ጉዳይ ኣውን ምስኡ ክርሃዉ ናይ ግድን እዩ። ውልቃዊ ጉዳይ ምፍታሑ ግና ህልውና ህዝብን ሃገርን ኣየውሕስን እዩ። ካብዚ እንተነቒልና ጉዳይ ህዝብን ሃገርን ቅድሚ ውልቃዊ ጉዳይ ዝስራዕ’ዩ። ስለዚ መንእሰይና ጉዳይ ህዝብን ሃገርን ከቐድም ትውልዳዊ ሓላፍነት ኣለዎ። መንእሰይ ክብሮም "ናይ ጽባሕ ዘይኰናስ፡ ናይ ሎሚ፣ ናይ ሕጂ ተረከብቲ ሕድሪ ክንከውን ኣለና" ዝበሎ ከዓ ካብዚ ኣስተብህሎ ብምንቃል እዩ።
11 መስከረም 2015
Refugee crisis: apart from Syrians, who is travelling to Europe?
Written by Patrick Kingsley Migration correspondent
Refugees arrive on the shores of the Greek island of Lesbos after crossing from Turkey in a dinghy. Photograph: Angelos Tzortzinis/AFP/Getty Images
Syrians account for 50% of the 380,000 refugees who had arrived in Europe after crossing the Mediterranean by early September, but several other nationalities are turning up in large numbers. According to UN figures, 75% of the total refugees hail from countries in the midst of armed conflict or humanitarian crises. So apart from Syria, where are they coming from, why did they leave, and how are they reaching Europe?
Afghans – 13%
Why are they leaving?
According to the Afghan government, 80% of the country is not safe. That is because extremist groups such as the Taliban and Islamic State’s local affiliate are waging insurgencies in many provinces. Civilians are at risk from frequent bomb attacks, while many individuals are fleeing because they have received specific threats from extremists.
Yama Nayab, who travelled with his two small children through the Balkans earlier this summer, left because he was attacked by extremists angry with him for working as a surgeon with the Afghan army. “Why are you working for the government?” one assailant allegedly told him, before stabbing him four times near his heart. “Here in Afghanistan, the Americans and the pagans made a government – and you are working for that government,” he was told.
The route taken
Some are going via Pakistan, but most are walking over the border into Iran, a trek that takes up to two days. Then they drive to Iran’s border with Turkey, where they cross again on foot, in another laborious hike. If spotted by border guards, the walkers face trouble. “The Iranians fired on us near the border and killed two people,” said Rahman Niazi, 18, a computer science student who reached Europe this year.
Once in Turkey, Afghans take a day’s bus journey to the same Aegean ports many Syrians are using to reach Greece. Some pay €10,000 (£7,250) to smugglers to organise each stage of their journey. Others move on a more ad-hoc basis.
It's not at war, but up to 3% of its people have fled. What is going on in Eritrea?
Read more
Eritreans – 8%
Why are they leaving?
Eritrea is Africa’s version of North Korea, a country with no constitution, court system, elections or free press. Outside of the metropolitan elite, most Eritreans must submit to a form of forced labour – lifelong military conscripts who have no choice about where they live or work. Any dissenters are sent to prison without any judicial recourse.
“Eritrea has become an earthly hell, an earthly inferno for its people, and that’s why they are taking such huge risks to their personal lives to escape the situation,” said Andebrhan Welde Giorgis, the former head of Eritrea’s central bank and ex-ambassador to the EU. “It’s become unliveable.”
The route taken
Most walk over the border into Ethiopia or Sudan, a dangerous first step that sees some shot by border guards or kidnapped for ransom by smugglers. If they make it to the Sudanese capital, Khartoum, they then being a brutal journey through the Sahara to Libya. To cross the desert, smugglers cram about 30 people into the back of pick-up trucks. Many refugees die of dehydration en route and trucks often go missing during sandstorms.
The trauma does not end in Libya. Most people carry no cash, in case it is stolen, and do not pay upfront in case the smuggler leaves without them. So on arrival in the town of Ajdabiya, in north-east Libya, they are held in smugglers’ compounds and usually tortured until their families send the $2,000 (£1,300) required for payment. This process is often repeated at least once – for a similar ransom – at a location further along the Libyan coast, before the refugees are permitted to board a ramshackle boat to Italy from one of the country’s western ports.
Eritrean refugees at the Shire refugee camp in Ethiopia
Eritrean refugees at the Shire refugee camp in Ethiopia. Photograph: Vincent Defait/AFP/Getty Images
Nigerians – 4%
Why are they leaving?
Boko Haram, the Islamist extremist group, continues to fight an insurgency in northern Nigeria, killing and kidnapping locals and forcing many to flee. “Boko Haram is everywhere, killing innocent people every day,” said Vincent Collins, 24, who described himself asa victim of the conflict. “Bombing, fighting, every day. It’s so terrible.”
Other Nigerians are escaping from poverty. Many have a story like that of Paul Ohioyah, a plumber and part-time pastor who tried to reach Europe earlier this summer. He said life was untenable in Nigeria because he would only get two plumbing jobs each month. “So before you’ve got another customer, you’ve had to spend what you earned the last time,” said Ohioyah, who is still on the coast of north Africa after unsuccessfully attempting to reach Europe by boat. “It’s better that I die here than go back to Nigeria.”
The route taken
Most head over the northern border to Niger and take public buses to the city of Agadez, a smuggling hub on the cusp of the Sahara. From here, they join the smuggling trail to Libya, experiencing similar horrors to Eritreans crossing the desert from Sudan – kidnap, torture and death by dehydration. Smugglers take them to Sabha, in south-west Libya, for about £150. From there, for a similar fee, different smugglers transport them to ports on Libya’s western coast.
Somalians – 3%
Why are they leaving?
As in Afghanistan and Pakistan, Islamist insurgents, including al-Shabaab, are fighting an insurgency, with civilians caught in the middle. Eissa Abdirahman, 18, a footballer with one of the country’s second-tier teams, said he left because he was attacked by al-Shabaab militants and told to stop playing football. “They put a gun to my head and kicked me,” said Abdirahman, shortly after being rescued from the Mediterranean earlier this month. “They said: ‘If you don’t stop playing football, we will kill you.’”
The route taken
One popular route is through Kenya, Uganda and south Sudan. Then people head north to Khartoum, where most follow the same route and adversities as the Eritreans. But a smattering of refugees now follow the Balkan route – into Kenya, fly to Iran, then cross the Iranian-Turkish border, before heading by boat to Greek islands.
Refugees from Pakistan sitting on the grass at a reception centre for asylum seekers in Eisenhüttenstadt, eastern Germany. Photograph: Patrick Pleul/dpa/Corbis
Pakistanis – 3%
Why are they leaving?
More than 1.2 million Pakistanis have been displaced by insurgencies in north-west Pakistan, according to the UN, and by some estimates, more than 20,000 civilians have been killed. The well-documented attack on schoolgirl Malala Yousafzai and the December 2014 massacre of 100 schoolchildren in Peshawar are prominent examples of the threats ordinary people face from extremists.
The route taken
Like Afghans, Pakistanis walk into Iran, then take a bus to the border with Turkey, where they cross again on foot. They then pick up the Balkan route that begins on the Turkish coast.
Iraqis – 3%
Why are they leaving?
Vast swaths of Iraq, including its second city, Mosul, have recently been conquered by Isis, worsening a nightmare that began with the west’s invasion of the country in 2003. “They force people to pray by force, they use us as their human shields,” said Ahmad, a civil servant who fled Mosul a month ago, and recently reached central Europe. “They’ve also murdered many people, and detained many others before killing them.”
The route taken
Iraq borders Turkey, so most reach Turkey by land and then take boats to Greek islands.
Sudanese – 2%
Why are they leaving?
Civil wars in the country’s Darfur and Kordofan regions continue to displace civilians. Mohamed Abdallah, 21, from Darfur, said he was forced to flee aged 12, when government militias destroyed his village, killed many of the local people, and raped his sisters. “There is a war in my country, there’s no security, no equality, no freedom,” he said. He tried to reach Europe earlier this summer, after the war spread into south Sudan, where he had first fled to.
From Syria to Sudan: how do you count the dead?
Read more
Darfur is still unsafe – a Human Rights Watch report recently alleged that the Sudanese government had carried out many killings and mass-rapes of civilians in dozens of towns.
The route taken
Sudanese refugees can easily reach their capital, Khartoum, from where they are smuggled to Libya, and then across the Mediterranean to Italy. Like Eritreans and Somalians, many die of thirst in the desert and fall victim to extortion and torture by smugglers in Libya.
Statistical source: the UN refugee agency.
شيء من الذكريات بمناسبة اليوبيل الذهبي لانطلاقة الثورة الارترية
Written by بقلم/ ولد يسوس عمارغرة سبتمبر 2011م
ليس من وطنيٍّ ارتريٍّ يستحق هذا الاسم بحاجة الي التذكير بأن الفاتح من سبتمبر 2011م يومٌ عظيم الخطر يؤرخ للذكرى الخمسين لانطلاقة الثورة الارترية التي أعلن القائد الوطني الفذ/ حامد إدريس عواتي ورفاقه في وحدته الأولى من جيش التحرير الارتري بدايتها من خلال الطلقات التي ترَدَّدَتْ أصداؤها في جبل أدال بغربيِّ ارتريا حيث جرت وقائع المعركة الأولى للتحرير.
هذه الجملة أو السطور الافتتاحية تتضمن حقائق كنا نرددها لعقودٍ خلت منذ بداية الكفاح المسلح الي هذا اليوم، أيضاً كنا نحاول، كلٌّ علي طريقته، أن نسرد قصة هذا الكفاح من أجل الوحدة، التحرُّر الوطني، الحرية والديمقراطية، إلا أن المؤسف والمثير للمقت والغضب أن يتسبب شخصٌ شريرٌ أوحد هو إسياس أفورقي في الحيلولة دون تحقــُّــق تلك الأهداف الوطنية السامية. لذا في الوقت الذي يتواصل فيه نضالنا لتحقيق نفس الأهداف القديمة ونحتفل باليوبيل الذهبي للحدث التاريخي للفاتح من سبتمبر 1961م، من المفيد أيضاً أن نسجل ذكرياتنا عن الماضي حتى نصل الي رواية مكتملة غير شائهة ولا ملطخة لقصة عواتي، قصة نضال شعبنا من أجل ارتريا مستقرة، مزدهرة، ديمقراطية وذات سيادة، ذلك النضال الذي ما تزال شعلته متقدة.
هذا المقال المتواضع الذي بدأته دون أن أدري ما سأقوله عن هذه المناسبة العظيمة، سوف أقصره علي ذكرياتي المتواضعة حول العام 1961م بالإضافة الي تغطية شذرات من أيام مفصلية في التاريخ الارتري، خاصةً تلك التي تخللت العقود الخمسة المنصرمة. كما يريد الموضوع لفت الانتباه الي تحديات ما بعد الذكرى الخمسين.
كذلك أود أن أضع كل مواطنيَّ الذين عاصروا العام 1961م وهم يومها فوق الخامسة عشر من العمر أمام تحدي رواية أحاسيسهم وأفعالهم أو أدوارهم في مثل هذا الشهر قبل خمسين عاماً مضت، ذلك أن تخمينات إحصائية حديثة للأمم المتحدة تقول إن 3% فقط من الخمس ملايين سكان ارتريا اليوم هم فوق الخامسة والستين. وفق هذه التقديرات نخمن أن حوالي مائة وخمسين ألفاً من الارتريين الأحياء كانوا في 1961م فوق الخامسة عشر. في ذلك السبتمبر التاريخي من 1961م كنت قد بلغت الحلم أو سن المراهقة لذلك بإمكاني المساعدة في رواية قسطٍ من القصة.
1961م عام الأحداث العالمية الجسيمة
خارج بلادنا، حفل العام 1961م بأحداث جسيمة شدت عقول وقلوب الكثيرين في العالم، ففي ذلك العالم أرسل السوفيت يوري غاغرين الي الفضاء كأول بشر يرتاد الفضاء، وهو أيضاً العام الذي شهد تقلد الرئيس جون كندي رئاسة الولايات المتحدة كأصغر من تولى المنصب الأول في امريكا وفي ذات الوقت تعهد بالرد علي الإنجاز الفضائي العلمي للسوفيت بإنزال أول بشر علي القمر. وفي العام ذاته بلغت المخاوف من اندلاع حربٍ نووية عالمية ذروتها فيما عرف بأزمة خليج الخنازير عندما غزت امريكا ذلك الخليج الكائن في كوبا صديقة السوفيت وعدو وجارة امريكا. كما شهد العام ذاته تشييد جدار برلين الفاصل بين الألمانيتين، في افريقيا كان العام السابق 1960م حافلاً بأعياد إعلان الاستقلال في 16 مستعمرة، هذا بالإضافة الي الصراع بين بطل تحرير الكنغو الرئيس باتريس لوممبا والمتمردين عليه وأعوانهم من المستعمرين، مما أدى الي مقتل لوممبا ومقتل همرشولد الأمين العام للأمم المتحدة الذي كان في مهمة بالكنغو لحل مشكلة الصراع بين الطرفين، حيث مات في حادث طائرة غامض الأسباب.
1961م في ارتريا
في 1961م كان الناس يعلمون القليل عن تأسيس التنظيم الارتري الجديد (جبهة التحرير الارترية) بالقاهرة في 1960م، بينما ارتريون كثر سمعوا باجتماع الرياض بين الشيخ/ إدريس محمد آدم الرئيس السابق للبرلمان الارتري والشيخ/ ابراهيم سلطان السكرتير العام السابق للكتلة الاستقلالية الارترية من جهة والملك سعود بن عبد العزيز وسمو ولي عهده الأمير/ فيصل بن عبد العزيز من جهة. أيضاً حظي الزعيمان الارتريان المذكوران وبتهيئة وتعاون من الفلسطينيين، حظيا بحضور المؤتمر الاسلامي الذي عقد بالقدس الشرقية في مايو 1961م. هذه التطورات علي ضآلة حجمها كانت حديث المهامسات السياسية في ذلك العدد الضخم من مقاهي كرن.
أيضاً كان الموضوع الأهم بالنسبة للتطورات السياسية في ارتريا في الأشهر الأولى من 1961م هو محاولة ديسمبر 1960م الانقلابية بأديس أبابا التي قادها الضابط الاثيوبي/ منقستو نواي، المحاولة الانقلابية أثارت اهتمام عدد كبير من أقراني، أتذكر جيداً تلك الساعات الطويلة التي كنت أنفقها متسمراً علي سماعات المذياع أتابع بلهفة أخبار الانقلاب، كما هزَّ الحدث البقايا القليلة لحزب الوحدة القديم ( أنصار ضم ارتريا الي اثيوبيا والمشهور بلقب آندنت أو حبرت وكلاهما تعنيان الوحدة)، كما أعطى الحدث الارتريين الوطنيين ( أنصار الاستقلال ) جرعة أمل وتشجيع، حيث كانوا يأملون أن تؤدي إزاحة الامبراطور هيلي سلاسي ضمن أحداث أخرى مواتية الي تغيير إيجابي في البيئة السياسية في ارتريا. لكن المؤسف أن ذلك التغيير في الوضع السياسي الذي تمناه وتوقعه الوطنيون قد تأخر خمس عشرة سنةً أخرى.
الشكر الجزيل لأصدقائي من متابعي الصحافة والإذاعات الناطقة بالعربية الذين أعانوني باستيعاب العديد من تطورات 1961م خارج ارتريا، إلا أن ما أمتعني أكثر ذلك العام تمثل في التقارير والصور في بعض المجلات النادرة التي صوَّرت الفرحة العارمة بالاستقلال التي أبداها الشبان الافارقة في سِـنـِّـي. كما كان يجتاحني غضب جارف عندما أرى ارتريا المحرومة من الاستقلال بينما تتمتع به دول افريقية أصغر مساحةً وسكاناً من ارتريا. هذا الغضب قادني والكثيرين من أبناء جيلي الي المزيد والمزيد من القراءة حول ما حدث في ارتريا في الأربعينيات والخمسينيات. في 1961م كنا نذاكر دروسنا بجدٍّ واهتمام لاجتياز الامتحان العام للانتقال من الصف الثامن نهاية المرحلة الإعدادية ورغم ذلك كنا نقضي الساعات الطويلة في سوق كرن نستمع الي مسامرات رواد وأصحاب وعمال المقاهي الذين عرفوا بخفة الظل وسلاطة اللسان في التحدث علناً حول قضايا السياسة في ارتريا، أمثال السيد/ عبد الكريم زينو. خلال ذلك العام كان من السهل جداً أن تلحظ الإحباط العام الذي اعترى عدداً كبيراً من الارتريين الذين كانوا يرون الموت البطيء للاتحاد الفدرالي بين ارتريا واثيوبيا يقترب من لحظاته الأخيرة. بعض الوطنيين المعروفين بالجرأة والمغامرة كانوا يعبرون عن غضبهم بالانضمام الي الخلايا القليلة لحركة تحرير ارتريا التي تأسست ببورتسودان في أواخر الخمسينيات. لذا وفي ذلك المزاح الملطـَّــف كان القلة فقط هم الذين يصدقون إمكانية أن يشهد عامهم هذا ( 1961م ) اندلاع كفاح ارتري مسلح. بيد أن مراهقاً آخر وزميل دراسة بذات الصف هو محمود محمد علي جنجر كان يبدو عليه أنه علي علم بنوعٍ من التمهيد يجري لإعلان مواجهة عسكرية، لكن عندما أخبرناه أنا وزميل الدراسة أيضاً – مكئيل غابر – بأننا من النشطين في كتابات ورسوم الحيطان أجابنا فوراً: (يا سلام، لم أكن أعلم أنكما أنتما اللذان قاما بذلك النشاط، لكن دعوني أؤكد لكم أن إخواننا الكبار مقدمون علي عمل أكبر من ذلك خلال الأيام القليلة القادمة).
لم نفهم – ساعتها – ما يعنيه زميلنا جنجر بالضبط، لكن بعد عام من ذلك سمعنا عن ظهور نوعٍ جديد من (الشِّـفـْـتا) – قطاع الطرق – يسمَّــوْنَ (جبهة) – جبهة التحرير الارترية – يحملون علم ارتريا السماوي اللون أينما ساروا.
مكئيل غابر كاتب هذه السطور محمود جنجر
كنا ستاً وثمانين (86) طالباً ندرس بالصف الثامن في العام 1961م، لكن أربع فقط من هؤلاء الست وثمانين حصلوا علي الدرجة المؤهلة للانتقال الي المرحلة الثانوية والتي كانت محصورة في ثانويتين اثنتين فقط بالعاصمة أسمرا غير قادرتين علي استيعاب عدد كبير من الطلاب، في ذلك الوقت كان المرور في اللغة الأمهرية إجبارياً لا يجزئ عنه المرور في بقية المواد الدراسية، مما تسبب في إرباك حسابات أولئك الطلبة الذين ظلوا يتلقون دراستهم باللغة العربية حتى الصف السادس وبالتالي لم يتعرفوا علي الأمهرية وأبجديتها المختلفة عن اللاتينية والعربية إلا متأخرين، وعليه ولذلك السبب لم يكن بوسع زملاء دراستنا، أمثال محمود جنجر وصالح حيوتي وآخرين مواصلة دراستهم، ولم يلبث معظم هؤلاء أن التحقوا بالكفاح المسلح، حيث عمل جنجر كادراً سياسياً بالجبهة حتى استشهاده بمعركة بقـُّــو في ربيع العام 1966م. وقد صلب جثمانه الطاهر في مدينة كرن بالقرب من مقهىً كـُــنـَّــا والشهيد كثيراً ما نتحدث فيه عن السياسة حتى صيف 1961م.
دعني أستطرد قليلاً في سرد هذه الطرفة التي أظنها ذات مغزى في حكايتي عن العام 1961م. فور استلام الفيتوراري/ أسفها ولد ميكائيل (الذي ترقى فيما بعد الي رتبة البَـيـْـتـَـوَدَّد) مقاليد رئاسة سلطة ارتريا التنفيذية في 1955م من السيد/ تدلا بايرو ذهب لتوه الي كرن المعروفة حينها بأنها الكرسي الساخن للسياسة في ارتريا، والتي هي في ذات الوقت المقر الرئيس للحزبين الكبيرين المعروفين بقوة دفاعهما عن خيار استقلال ارتريا في الأربعينيات، ألا وهما حزب الرابطة الإسلامية وحزب ارتريا الجديدة (نوفا ارتريا بارتي). سيادة الرئيس الجديد لحكومة ارتريا أسفها ولد ميكائيل كان يعلم جيداً الثقل الاجتماعي لمدينة كرن باعتبارها بوتقة الصهر للمجتمع الارتري برمته، حيث تؤوي كل تنوُّع الأمة الارترية، فور وصوله كرن خاطب الفيتوراري أسفها الحشد الجماهيري الذي استقبله بملعب كرة القدم بما يمكن تلخيصه في الآتي: ( ارتريا برميل من الماء لكن كرن كوب من السم، وإذا خلطنا الاثنين ببعضهما فلن يستطيع الماء علي كثرته أن يتغلب علي كوب السم علي ضآلة حجمه، بل العكس هو الذي سيحدث. لذلك من المؤكد أننا لن نخلط السم بالماء). ومع ذلك سرعان ما أثبتت الأحداث اللاحقة خطأ أقوال الفيتوراري، حيث تجاوزت الأحداث سيادته وفعالية مراسيم حكمه وأجهزة أمنه وحدث ما كان يخشاه من اختلاط قليل السم بكثير الماء.
معلمونا بمدينة كرن الذين تشربوا بالعواطف الوطنية المتقدة أمثال الأستاذ/ سيوم نقاسي وأصحاب المتاجر أمثال عبد الكريم زينو، غرسوا روحهم الوطنية في أدمغتنا ودمائنا الشابة، في سبتمبر 1961م ذهبت أنا وصديقي وزميلي مكئيل غابر الي اسمرا لبدء الدراسة بالصف التاسع بمدرسة الأمير مكونن الثانوية، أعتقد أن ذلك الحدث الضئيل الحجم قد صنع تغييراً جذرياً في السياسة الارترية.
في مدرسة الأمير مكونن جمعتنا فصول الدراسة بالصف التاسع بزملاء دراسة جدد، وأذكر تماماً أن هؤلاء الزملاء الجدد لم يكونوا مُـلِـمـِّـين ولا واعين بالحراك السياسي للكرنيِّـين والذي كنا نحن علي العكس منهم مسلحين بجرثومته الي الأسنان، كان من بين هؤلاء كلٌّ من: سيوم عقبا ميكائيل، ولد داويت تمسقن، هيلي ولد تنسائي (هيلي درُّوع)، إسياس أفورقي، موسيي تسفا ميكائيل (الأخير من مؤسسي حركة منكع بالجبهة الشعبية لتحرير ارتريا) وآخرين كانت لهم أدوار مشهودة في حركة التحرر الوطني الارترية.
http://community.eastafro.com/service/searchEverything.kickAction?keywords=ever&as=118652&size=21.7+KB&name=Isaias+Afwerki+in+the+early+1970s&p=isaias+afewerki&oid=b55258aa7219c5a2e9ccad44edf67bea&fr2=&fr=yfp-t-701-s&tt=Isaias+Afwerki+in+the+early+1970s&b=91&ni=30&no=98&tab=organic&sigr=12t6qb2ac&sigb=136l4e1v4&sigi=12q2cebth&.crumb=F3Ai8l0xEXj">
إسياس أفورقي هيلي دروع ولد داويت تمسقن سيوم عقبا ميكائيل
بين سبتمبر 1961م ويونيو 1965م قامت هذه المجموعة الفوارة بالروح الوطنية وحماسة الشباب بتنظيم تظاهرة طلابية بأسمرا جعلت العاصمة تهتز وتترنح طيلة تلك السنوات الأربع ولمدة طويلة بعدها أيضاً، حيث واصل خـَــلــَــفُ هؤلاء بالمدرسة أمثال عبد الله حسن وقرزقهير تولدي وآخرين الإمساك بشعلة التظاهر حية.
في رأيي كان لتلك التظاهرات إسهام بارز في تشكيل واستنهاض الوعي الوطني الارتري بأسمرا ومحيطها من القرى والمدن.
قبل خمسين عاماً لم يلبث المحظور أن وقع فاختلط مزيج ماء البرميل وسم الكوب بثانوية الأمير مكونن بأسمرا
مزيج من أحداث ارتريا علي رأس كل عقد من العقود الخمس المنصرمة:
فاضت الخمسون عاماً المنصرمة من التاريخ الارتري بالأحداث الهامة الجديرة بالكتابة عنها حتى تعلم الأجيال الارترية الجديدة أي أثمانٍ باهظة دفع شعبنا ليحرز استقلاله الوطني. هذا بالطبع يتطلب وقتاً وفراغاً أكبر، أنا شخصياً لا أزعم أنني في الوقت الحاضر سوف أقوم بشيء من هذا، بل سأعيد عليكم ما قلته قبل عشر سنوات في مهرجان تنظيم جبهة التحرير الارترية/ المجلس الثوري بمدينة كاسل الألمانية وذلك عقب الرسالة القوية التي وجهها زميل دراستي هيلي دروع عبر مهرجان تنظيم الجبهة الشعبية للديمقراطية والعدالة ( الحزب الحاكم في ارتريا اليوم) والذي أقيم في يوليو 2000م بمدينة فرانكفورت الألمانية أيضاً. واليكم ما قلته آنذاك:
في بداية كل عقد ( عشر سنوات ) حفل تاريخنا المعاصر بأحداث هامة إيجاباً أو سلباً، علي سبيل المثال نورد ما جرى في العقود التالية:
"1941م": شهد هذا العام انهزام إيطاليا في الحرب العالمية الثانية وبالتالي خروجها من ارتريا وأيلولة تركتها الاستعمارية في ارتريا الي الانتداب البريطاني، لقد كان ذلك حدثاً فارقاً في تاريخنا.
"1951م": في هذا العام بدأ شعبنا يتهيأ لدخول طورٍ جديد يتمتع فيه بالدستور الديمقراطي والانتخابات الوطنية.
"1961م": إنه العام الذي شهد الحدث المفصلي في التاريخ الارتري المتمثل في إعلان شعبنا ثورته التحررية.
"1971م": انعقاد المؤتمر الوطني العام الأول لجبهة التحرير الارترية بالميدان، كما أنه العام الذي شهد بداية الانقسامات التي انبثق عنها فيما بعد ميلاد التنظيم الذي تسيَّــد العقد الأخير من حرب التحرير الارترية.
"1981م": انهزام جبهة التحرير الارترية عسكرياً في الحرب الأهلية بينها وبين الجبهة الشعبية (80-81م).
"1991م": تـَـتـَــوُّج الكفاح التحرري الارتري المسلح بتحرير كامل التراب الارتري من الوجود الاستعماري بعد حرب تحريرٍ استغرقت ثلاثين عاماً.
"2001م": من يدري لعل هذا العام، أي 2001م، يشهد تغيرات في ارتريا؟!!! ( لكنه بالتأكيد كان العام الذي شهد تعرُّض الدكتاتورية الي تحدٍّ ومواجهة لم تعرفهما من قبل ).
حسناً، اليوم أيضاً نستهل عقداً آخر جديداً في تاريخنا، وها هو النصف الأول من العام 2011م يشهد بوجود إمكانات هائلة لإحداث التغيير عبر قوة الشعب الأعزل وليس المسلح، إن الانتصارات الشعبية التي تحققت في كلٍّ من تونس ومصر وليبيا ربما تعم معظم دول المنطقة. ومن يدري، فقد يشهد 2011م ما يدهشنا ويفرحنا في آنٍ معاً، في ذات الوقت سوف يتذكر الارتريون العام 2011م طويلاً، فهو العام الذي شهد انعقاد المؤتمر العام الأول لحزب الشعب الديمقراطي الارتري (يوليو 2011م) والذي بعث فيه برسائل كبرى للتغيير والحياة الديمقراطية المستدامة في ارتريا.
تحديات ما بعد الذكرى الخمسين:
في يناير الماضي من هذا العام دخلت ارتريا العام الواحد وعشرين بعد المائة ( 121 عاماً ) من عمرها تحت هذا الاسم، والأول من ابريل شهد الذكرى السبعين لنهاية العهد الاستعماري الايطالي في ارتريا، والرابع والعشرون من مايو يصادف الذكرى العشرين للتحرير الذي هو الحدث الأهم في السنوات الخمسين الأخيرة من عمر النضال التحرري. لكن من المهم لنا جميعاً أن نعلم أن مستقبل ارتريا ما يزال شائكاً لا يسمح حتى بإيراد الحد الأدنى مما يجب أن يقال. وعلي كلٍّ يمكننا فيما يلي تلخيص المخاطر والتحديات الماثلة:
- العشرون عاماً من الحكم الدكتاتوري لإسياس أفورقي أضعفت ارتريا في عدة أوجه، وأهم الأضرار في هذا الصدد كانت من نصيب الثقة بالنفس التي كانت هذه الأمة المقاتلة تتمتع بها، كما أصبحت الوحدة الوطنية أكثر عرضة للضعف والتمزق أكثر مما كانت عليه قبل عشرين بل خمسين عاماً خلت، فالوحدة الآن عرضة لكل العواصف التي تهب عليها من كل حدبٍ وصوب.
- أغلبية قوى المعارضة الارترية تفتقر الي رسالة واضحة وموضوعية تخاطب بها الشعب.
- دول الجوار الارتري باتت أكثر ميلاً الي تغليب مصالحها الوطنية مع بصيص من الاهتمام، بل يدفع الارتريون ثمن كونهم ضحايا نظامهم.
اليوم ونحن أمام مناسبة اليوبيل الذهبي الجليلة التي تمر علينا وقد تلطخت بآثام رجل واحد وشرذمة قليلة من أعوانه فصارت ذهبيتها أقل بريقاً، نجد أحلامنا القديمة تسير في الاتجاه المعاكس لخط سيرها الطبيعي الإيجابي. الآن والأحداث تبدو وكأنها تسير مجبرةً الي أقدارها المحتومة، من الممكن جداً أن يصيب ارتريا في مقبل الأيام كل ما هو أسوأ وأقبح ما لم نقم بما يلي:
- إصلاح وإعادة تأطير وتشكيل جميع قوى المعارضة حتي تكون قوى وطنية قابلة للحياة وقادرة علي مخاطبة ومجابهة الأخطار التي تتهدد حياة ارتريا وشعبها.
- تمرير أوضح الرسائل الملائمة لمخاطبة القوى الشبابية الارترية بأن تأخذ قـَـدَرَها ومصيرها بيده لا بيد الآخرين وتكون بالتالي شريكاً جاداً في النضال من أجل إنقاذ الوطن.
- أن نقوم بكل ما يقنع جيران ارتريا المهمين أن السياسة الصحيحة الواجبة الاتباع لتحقيق مصلحة الجميع ليست فقط تلك التي تنفذ المشاريع الخاصة دون مراعاة الآمال والأشواق بل والمصالح العريضة للارتريين في عصر ما بعد أفورقي.
الشعب الارتري جديرٌ بالانتصار فليتواصل النضال لتحقيق جميع الأمنيات والآمال.
يوبيل ذهبي سعيد لذكرى الأول من سبتمبر
المجد والخلود لشهدائنا
ولد يسوس عمار
1 سبتمبر 2011م
