http://ascenteq.com/project/epdp

ኣብ ዓለምና፡  ካብ ቀዳማይ ውግእ ዓለም ኣትሒዙ ክሳብ እዚ  ዘሎናዮ  ግዜ ነፍሳት እናሃለቓን እናባደማን ኢየን። ብርግጽ ድማ እቲ ኣብ

ቀዳማይን ካልኣይን ውግእ ዓለም ከም ዝዝረበሉ ዳርጋ 60 ሚልዮን ዝኸውን ህዝቢ ኢዩ ሃሊቑ። ካብ ካልኣይ ውግእ ዓለም  ንነጀውከ ክንደይ

ነፍሳት ሃሊቐን ኣለዋ ጌና ብሕጂ ክጻረ ዘለዎ ጉዳይ ኢዩ። ብዝኾነ ግን ካብቲ ናይ 60 ሚልዮን እንተዘይበዚሑ ዝውሕድ ኣይክኽውንን እዩ።እዚ

ኩሉ ህልቂት ድማ ንምስፍሕፋሕ መሬትን ብኡ ኣቢሉ ድማ  ንልዕልን ትሕትን ጸጋታት  መሬት ንምጉሕጓሕ እዩ። ዓለምና እምበኣር ክሳብ

ሕጂ በዚ ናይ ጅኦፖለቲክ ምኽንያት ጌና ትሕመስ ኣላ።  እኒ ሂትለር እኒ መሶሊኒ ከምኡ እውን ካልኦት ክሳብ እቲ ህዝቢ ዝነጽጎም ነዛ ዓለም

በጽቢጾማ ሓሊፎምን ይሓልፉን ኣለዉ። እቲ ናይ ምልኪ ኣሰራቶም እውን ኣብ መላእ ዓለም ሳዕሪሩ፣ ንስልጣኖም ክብሉ ንማሕበርሰባዊ ጥምረት

ብዝዘርጉ ሰባት ጌና  ትሳቐ  ኣላ።
እቲ ከም ካልኣይ ነጥቢ ንዓለምና ዝሳቕያ ድማ እቲ ናይ ስልጣን ምብሓት ወይ ከኣ ቅኑዕ ምሕደራ ዘይምህላው እዩ። እዚ ከኣ እቲ ነፍሳት

ዝሃልቃሉ ዘለዋ ቀንዲ ጠንቂ እዩ። ንኣብነት ከም ሃገረ ኤርትራ ዝኣመሰላ፡ ህዝቢ ክከላበትን ክእሰርን ኣደዳ ሞት ክሳጣሕ ንርኢ። እቲ መዐቀኒ

ናይ ቅኑዕ ምሕደራ እምበኣር እቲ ስልጣን ህዝቢ ክርከቦ ምግባርን እቲ ህዝቢ ዝቆጻጸሮ መንግስቲ ምፍጣርን ፍትሒ ይነግስ እሞ ሃገርን ህዝብን

ይቐስን።  ናብ ከምዚ ዝኣመሰለ ደረጃ ንምብጻሕ ግን ፍትሓዊ ዝኾነ ሕብረተሰብ ምህናጽ ብቐዳምነት ክውሰድ ዘለዎ ስጉምቲ እዩ። ስለዚ ከምዚ

ዝዓይነቱ ምሕደራ ንምህናጽ  ናቱ ናይ ገዛእ ርእሱ ዝግዝኦ ሕጊ ኣለዎ። እዚ ሕጊ እዚ ከኣ ስነፍልጠት ሒዙ  ምስዝኽተል ምልኪ ብሱሩ

ይጠፍእ።  ምኽንያቱ ብሃውሪ ወይ ብሃቦ ተረከቦ ዘይኮንስ ብመጽናዕትን መደበን ንህዝቢ ንኸሳትፍ እሉ ዝምስረት ስለዝኾነ። እዚ ምስ ዘይከውን

ድማ ሓንቲ ሃገር ኣብ ቁጠባዊ፡ ማሕበራዊ፡ ፖለቲካዊ፡ መደያታ ትሀሰን ቅሳነት ትስእንን ።
ኣብ ሃገርና ሓደ ካብቶም ሰለስተ ዓይነታት ምልኪ እዩ ዘሎ። እዞም ሰለስተ ዓይነት ምልኪ እቲ ቀዳማይ ወተሃደራዊ፡ እቲ ካልኣይ ውልቀ፡(ሓደ

ሰብ) እቲ ሳልሳይ ድማ እንኮ ሰልፋዊ ምልኪ እዮም። ስርዓት ኤርትራ እምበኣር ውልቀ መላኺ ወይ ከኣ እቲ ካልኣይ ዓይነት ምልኪ ምዃኑ

ደጊም ኩልና ደቂ ሃገር ንፈላለየሉ ኣይመስለንን።  ስለምንታይ ደኣ እሞ ዕድመ ስልጣን ናይ መለኽቲ ዝናዋሕ።? ህዝቢ ዘይቆጻጸሮ ስርዓት ዋላ

እውን ዝቃወሞ ሓይሊ ክለዓል እንተኸኣለ ኣብ ስልጣኑ ክጸንሕ  ዘኽእሎ ብዙሕ ረቛሒታት ኣሎ። እዚ ዝለዓል ተቓውሞ ሓይሊ እዚ ይብዛሕ

ይውሓድ ናይ ፖለቲካዊ ማሕበራትን ሰልፍታትን ጸጸኒሑ ክጥጥዕን  ዘይተወሃህደን ወይ ከኣ ፊን ብዝበሎ ስለዝቃለስን፣ ነቲ ሃገራዊ መቖሚታት

ስሒቱ ማለት ድሕሪ ምውዳቕ ምልኪ  እንታይ ዝዓይነቱ ምሕደራ እዩ ዘድሊ  ነቲ ህዝቢ ብሩህ ምስ ዘይከውን፣ እቲ ህዝቢ  መሰረት ኣዕኑድ  

ናይ ምልኪ ዝተክል ከይከውን ዓቢ ስግኣታት ከሕድር ይኽእል። ምኽንያቱ እቲ ህዝቢ ዝዓግበሉ ኣገባብ ኣመራርሓን ምሕደራን ካብቲ ምልኪ

ዝፍጽሞ ዝሓሸን ንወጽዓ ህዝቢ ዝጠመተን ፍትሒ ዘንግስን ምዃኑ ከረጋግጽ ኣለዎ።ደምበ ተቓውሞ ቀዳማይ ዕማሙ ነዚ ምልኪ ምልጋስ እኳ

ይኹን እምበር ምስ እዚ ተተሓሒዙ ዝኸይድን ክፍታሕ ዘለዎን ጉዳይ ድሕሪ ምውዳቕ እዚ ስርዓት ዝትከል መንግስቲ ብብሩህ ክንጸር ዘለዎ

ጉዳይ እዩ። ካብኡ ብዝተረፈ ነቲ ምልኪ ጥራሕ ነልግስ ዝብል ኣተሓሳስባ ተበለጽቲ ከይብለጹሉን መሰረት ናይ ምልኪ ከይክውንን ምስትብሃል

ከድልየና እዩ። ካብ ብሕጂ ኣዕኑድን ሰረታት ዲሞክራሲን ዲሞክራሲያውነትን ክነዘውትሮም እንተዘይክኢልና ከይዱ ከይዱ  ስልጣን ናይ

ምብሓት ዝእንፍት ምዃኑ እዩ። እዚ ከኣ፡ ህዝቢ ኤርትራ ነዚ ሓይልታት እዚ ካብቲ ስርዓት ንላዕሊ ንሓድነቱን ንልኡላውነት ሃገሩን ዝዘርግ እዩ

ዝብል ስግኣታት ክሓድሮ ከም ዝኽእል ንጹር እዩ።
ካልእይ ኣገዳሲ ነጥቢ ሓደ ውልቀ መላኺ በቲ ዝኽተሎ ናይ ምፍርራሕ፡ ምእሳር፡ ምቕታል፡ ምድስካል፡  ምንጪ ሓብረታ ዓፊንካ ምሓዝ …ወዘተ

ከምኡ እውን  ነቶም ከገልግልዎ ዝኽእሉ ስባት በቲ ዝጻወቶ ሜላን ሽርሕን ጉርሕን  ነቲ ሓደ ሒዙ ደሓር ነቲ ሒዝዎ ዝነበረ እናገለፈ እዩ

ስልጣኑ ዘደልድል። እዞም ኣገልገልቲ እዚኦም ንውልቆም እምበር  ንዓሌታት ወይ ኣውራጃታት ወይ  ብሄራት ዝውከሉ ኣይኮኑን። ብኣገልገልቲ

እቲ መላኺ  ኣመኻኒኻ ንዝተወልዱሉ ኣውራጃ ይኹን ብሄር መጥቃዕቲ ምክያድ ብመሰረቱ ፖለቲካዊ ኣፍልጦ ዘይብሉን ብድሑር ዝምባሌታት

ዝተላዕጠጠን ብዝሓለፈ ተረኽቦታት ዝጽሎን  ሰብ ጥራሕ እዩ ዝጥቀመሉ። ኣብ ከምዚ ሃዋህው እዚ ድማ  ሓደ መላኺ ስርዓት ብፖለቲካዊ

ይኹን ቁጠባዊ  ቅልውልውላው ተዳኺሙ ከሎ  ኣብ ስልጣኑ ንኽቕጽል  ህይወት ክሶዅዓሉ ይኽእል። በዚ ዝኣክል  ኩሎም መለኽቲ እምበኣር

ገለ ንሓጺር ግዜ ገለንከ ንንውሕ ዝበለ ግዜ ከጽንሖም ዝኽእል ከከም  ተቐባልነት  ናይቲ ህዝብን ኩነታትን እዩ። ስለዚ ስርዓት እስያስ ኣብ

ስልጣኑ ከጽንሖ ዝኽእል  ክልተ ዓበይቲ ነጥብታት ኣለዋ። ንሳተን ድማ፡ ሓደ እቲ ዝሰፍሐ ህዝቢ ነቲ ስርዓት ኣሜን ኢሉ ክምእዘዞ  ከሎን፣  

እቲ ስርዓት ነቲ ህዝቢ ኣብ ጎኑ ንኽስለፍ ዝወስዶ ስጉምትታትን ሜላታትን እዩ። ሓደ ካብኡ ነቲ ድሑር ሕብረተሰብኣዊ ሕምማት ብዝትንክፍ

ወይ እውን ብረብሓታት ኣቢሉ ስለዝጥቀም እዩ።  እቲ ናይ ዶብ ዘይምሕንጻጽ ከም ምኽኒት ተጠቒሙ ወግሐ ጸብሐ መፈራርሂ ይጥቀመሉ  

እሞ እቲ ህዝቢ ኣብ ትሕቲ ምሕረቱ ተዓቝቡ ዘሎ ገይሩ ይወስዶ። ከምኡ እውን ነቲ ደጋዊ ሓይልታት ኣብ ልዕሊኡ ዝወስዶ እገዳ ንዕቤት

ቁጠባዊ ልምዓት ዝዕንቅጽን፣  ኤርትራ ርእሳ ከይትኽእልን ድኽምቲ ሃገር ክትከውን ንምግባር እዩ ብዝብል  ነቲ ህዝቢ ንህላዌ ሃገርን ህዝብን

ካብኡ ንላዕሊ ርግእት ዘለዋ ሃገር ዝፈጥር ሓይሊ የለን ኢሉ  ንከእምነሉን ናብቲ ተቓውሞ ቁልሕ ንኸይብልን ይሕግዞ እዩ።
 እቲ ካልኣይ ነጥቢ ከኣ እቲ ዝቃወም ሓይሊ ዘይተጥርነፈን ዘይተወደበን ምስ ዝኸውን፣ ማለት ዘይተጥርነፈን ዘይተወሃሃደን  ዘይዝሰፍሐን

ተቓውሞ ንምልኪ ፈጺሙ ከዳኽሞ ኣይክእልን።   ከምኡ እውን እቲ ደምበ ተቓውሞ ንባዕሉ ተቓውሞ ንተቓውሞ ኮይኑ ከናሹን ከጸልምን፣

ብኣውራጃታት ኣምሲሉ ሓማሴንዶ ሰራየ ኣከለጉዛይ እናበለ ክፈላሊ ዝውዕልን፣  ስርርዕን፡ ጥርናፈን፡ ውዳበን፡ ሰልፍን ኣየድልን እዩ ዝብልን፣

ኩሉ ንረብሓ እቲ ስርዓትን፣  መናዊሒ ስልጣኑን  ኮይንዎ ኣሎ። ወረ ሎምስ ብሃገር ደረጃ ተሪፉ በብኣውራጃኡ ተጠርኒፉ ይቃለስ ዝብል ናይ

ዘመነ ክፍልታት ክድገም ዝደሊ ሓይሊ ኣውን ይቀላቀል ኣሎ።  እቲ ስርዓት ኣስተሪሑ  ድማ  ርኢኹምዶ እዚኦም እዮም እምበኣር እቶም

ተቓወምቲ፡ ጽባሕ  ንግሆ ኣብታ ሃገር እንተኣትዮምሲ ንሓደ ልብን ሓደ ህዝብን  ዝነብረ ክዘርጉ እዮም ብምባል  ህዝቢ ናብ ኣብያ ገጹ

ከይየድህብ ይገብሮ ። ከምኡ እውን እቲ ደምበ ተቓውሞ  ብብረት ክንዘብጠካ እና እናበለ ክጭድር ከሎ እቲ ኣብ ውሽጢ ዘሎ ህዝቢ ነቲ

ስርዓት ፎእ ኣብ ክብለሉ እናተቐራረበ እንከሎ መሓውር ስለያታት እቲ ስርዓት ንኽድልድልን ምስምስ ረኺቡ ነቲ ህዝቢ ኣብ ነንሓድሕዱ

ከምዘይተኣማመንን ከርዕድን፡ ሜላ ንኽፈጥር ይሕግዞ። እቲ ህዝቢ እውን እታ ብሓባር ክትጥርንፎ እትኽእል ናይ ሰላማዊ ኣገባብ ኣቀላልሳ ኣብ

ክልተ ከምቀል ይገብሮ እሞ ሞራሉ የውድቕ እቲ ስርዓት ከኣ ግርም ገይሩ ይብለጸሉ። ምስናይ እዚ ድኽመት ናይቲ ደምበ ተቓውሞ  ልዕሊ

እቲ ምልኪ ኮይኑ እታ እንደልያ ኤርትራ ደቃ ሓቝፋ፡ ህዝባ ብፍትሕን ዲሞክራስን ማዕርነትን ዝነብረላን ምዃኑ ዘነጽር ስእሊ ብሓባር ከቐምጥ

ብዘይምኽኣሉ ነቲ ህዝቢ ኣእምኑ ነቲ ምልኪ ከምበርክኾ ኣይከኣለን። ካልእ ክጥቀስ ዘለዎ ድማ፡ እቶም ኣለዉ ዝበሃሉ ምሁራን ኣብ ክንዲ ኣብ

ጎኒ እቲ  ህዝቢ  ኮይኖም ብድፍረት ዝምክቱን ንህዝቦም ድማ ዘለዓዕሉን ንገዛእ ርእሶም ኣብታ ዓንኬል ናይቲ ስርዓት ተረባሕቲ ኮይኖም

ስለዝጠሓሉ፣ እቲ ህዝቢ ንሶም እኳ ዘለውዎ ብማለት  ኣስቂጡ ይግዛእ ኣሎ።
ስለዚ፡ ንሕና ኤርትራውያን፡ ስርዓት እሳያስ ናይ ሓደ ሰብ  ምልኪ ማለት ንሱ ገባርን ሓዳግን ንሱ ሕጊ ንሱ ክሉ ነገር ምዃኑ ካብ ፈለጥና ከምቲ

ምስላ ኣቦታት ዝብልዎ፡ ‘’ ንጎይታ ፈሪሆምሲ ንጊላ።’’ ንኸውንሲ ስለምንታይ።? ስለምንታይከ ነቲ ስነፍልጠታዊ ዝኾነ ኣገባብ ገዲፍና ነቲ ስርዓት

ብዘገልግል ውዳበ ክንገብር ንፍትን? እዚ ስርዓት እዚ ንማንም ዝውከል ኣይኮነን፡ ምኽንያቱ  እቶም ዝድግፍዎ በጻብዕ ዝቑጸሩ እዮም። እቲ

ዝተረፈ በቲ ኣብ ላዕሊ ተጠቒሱ ዘሎ ምኽንያታት  ኣፉ ሒዙ ሱቕ ክብል ተገዲዱ ዘሎ።  እቲ ዕድመ ምልኪ ክናዋሕ ዕድል ዝህቦ ዘሎ ቀንዲ

ምኽንያት እምበኣር እቲ  ንተቓውሞ ተቓውሞ ተፈጢሩ ዘሎ ሓይልታት ደው ክነብሎ ዘይምኽኣልናን ወግሐ ጸብሐ ምፍልላይናን እዩ።

ብድራር መንታይ