Subscribe to this RSS feed
Monday, 24 May 2021 09:26

ቃል ሰልፊ ዲሞክራሲ ህዝቢ ኤርትራ ንመበል 30 ዓመት መዓልቲ ናጽነት ኤርትራ

Written by
ቃል ሰልፊ ዲሞክራሲ ህዝቢ ኤርትራ ንመበል 30 ዓመት መዓልቲ ናጽነት ኤርትራ

ቃል ሰልፊ ዲሞክራሲ ህዝቢ ኤርትራ ንመበል 30 ዓመት መዓልቲ ናጽነት ኤርትራ

(ብፈነወ ቲቪ ኤሪሳት ዝተፈነወ)

ዝኸበርኩም ምምሕዳር ፈነወ ቲቪ ኤሪሳት፡

ኣብዚ ክቡር መዓልቲ ናጽነት ኤርትራ፡ ፖሊቲካዊ ሓይልታት ኤርትራ፡ ናብ ህዝብን ዓለምን መልእኽተን ከመሓላልፋ ብማለት ንዘቕረብምኩልና ዕድመ፡ ከም ሰልፊ ዲሞክራሲ ህዝቢ ኤርትራ ምስጋናና ነቕርብ።  ኣብ’ቲ ናይ ሰላሳ ዓመት ዕድመ ናጽነት ኤርትራ፡ ቃልና ንኸይስማዕ ተዓፊኑ ጸኒሑ እዩሞ፡ ነዚ ዓፈና’ዚ ሰቢርኩም፡ ንጥሩምባ መንግስቲ ምልኪ ጥሒስኩም፡ ነቲ ካልእ ኤርትራዊ ድምጺ ከተስምዑን፡ ነቲ መሰረታዊ  ባህጊ ኤርትራውያን ከተቃልሑን ምምራጽኩምን ምኽኣልኩምን፡ ኣብዚ ዕለተ ናጽነት ዕዙዝ ሃገራዊ ክብሪ ልበሱ። ሕጂ’ውን ኤሪሳት፡ ምስ ኩለን’ተን ከምኡ ዝኣመሰላ ማዕከናት እናተሓባበረ፡ ቁልዒ ሓርነት ንከይቅህም ኩሉ ኤርትራዊ ድምጽታት፡ ዝፍነወሉ ማዕከን/መድያ ኰይኑ ክቕጽል ትምኒትና እዩ። ስለ’ቲ ውፉይ ስራሕኩም ኣገናዕ!

ክቡራት ተኸተታተልቲ!

ክቡር ህዝቢ ኤርትራ!

ቅድሚ ኩሉ ብስም ሰልፊ ዲሞክራሲ ህዝቢ ኤርትራ ዮሃና ንዕለተ ናጽነት እናበልኩ እንቋዕ ናብ መበል 30 ዓመት መዓልቲ ሃገራዊ ናጽነት ኣብቅዓና እብል። ምረት ባዕዳዊ ጭቆና እንፈልጥ ህዝቢ ኢና’ሞ፡ እንቋዕ ነታ ብረታዊ ተጋድሎና ብዓወት ናጽነት ዝዛዘምናላ ዕለት ዳግማይ ክንርእያን ከነስተማቕራን ኣብቅዓና።  እዛ ንልዑላውነት ኤርትራና ህያው ዝገበረት መዓልቲ ክብርቲ እያ። ስለኣ ንዕልልን ንዝምርን። ስለ’ቶም  ኣብ ምርግጋጻ ዝተሰውኡ፡ ዝሰንከሉ፡ ዝተሰደዱ፡ ጉልበቶምን ንብረቶምን ዘወፈዩ፡ ምዑታት ደቂ ሃገር ከኣ ዘልኣለማዊ ክብሪ ሞጐስን ዝኽርን ነተሓላልፍ።

ሎሚ፡ ኣብ 2021 ዓለምና ብሰሪ ተላባዒ ሕማም ኮቪድ19 ምንቅስቓሳቱ ደሪቱ ኣብ ዝርከበሉ ግዜ፡ ነዚ ክቡር መዓልቲ ናጽነት ከነብዕል ከለና፡ ነቲ ኣብ ውሽጢ 30 ዓመታት ዝገጠመና ንዝክር። ናጽነት ኣብ ዝተበሰረሉ፡ ከመይ ነበረ ኢልና ንሓትት?  እወ፡ ስምዒታት ዓወት ገንፊሉ፡ መቐረት ናጽነት ጥዒሙ፡ ትጽቢታት ከኣ ሰማይ ዓሪጉ ነይሩ።  ሓያሎ ክፋል ህዝብና ደጊም ሰላም ክነግስ፡ ህዝባዊ ሓርነት ክኽበር፡ ውግእን ወረ ውግእን ክጠፍእ፡ ሃገር ክትዕምብብ፡ ኣሳርን ተኣሳርን ዘይብሉ ሕብረተሰብ ክህነጽ፡ ኤርትራ ከኣ ብጐረባብታን ብዓለምን እትነኣድ ሃገር ክትከውን እዩ ዝብህግ ዝነበረ።  ንሱ ጥራይ ዘይኰነ እቲ ዝወፈረ ብስላም ክኣቱ፡ እቲ ዝገሸ ክምለስ፡ እቲ ዝዘርአ ክዓጽድ እቲ ዝነገደ ክኸስብ እቲ ዝተማህረ ፍረ ትምህርቱ ክቐስም፡ እዩ ዝትስፎ ዝነበረ። ይኹን’ምበር ነዊሕ ከይተጓዕዘ እዚ ባህጊን ተስፋታትን ብእዋኑ ተቖጽዩ። ኣምሰያኡ፡ ምልኪ ነጊሱ፡ ኣብያተ ማእሰርቲ ሰፊሑን በዚሑን ግህሰት ሰብኣዊ መሰል ገዲዱ። ስለዚ ከኣ ፍርሂ ሳዕሪሩ፡ ግፍዒ፡ ሞት፡ ምስዋር በዚሑ፡ ካብዚ ዘምለጠ ከኣ ንሃገር ጠንጢኑ፡ ንሓደጋታት እናተቓልዐ ሰደት ክመርጽ ተገዲዱ። 

እምበኣርከስ ናይ ሎሚ መዓልቲ ናጽነት፡ እቲ ሕሰም ኣብ ዝገደደሉ ኢና ነብዕሎ ዘሎና። ብዘይካኡ ነዚ  ዕለተ ናጽነት ፍሉይ ዝገብሮ ዓበይቲ ምዕባሌታት’ውን  ኣብ ሃገርናን ኣብ ዞባናን ተረኺቡ’ሎ። ናጻ ኤርትራና፡ ኣብ ዘይናታ ውግእ ተሸሚማ ኣላ። ሃገርና ዘይሻራዊ መርገጽ ሒዛ ናብ ጐደና ምዕባለ ኣብ ክንዲ ምምራሕ፡ ብሰንኪ’ቲ ዘይቅርዕዉ ኣመራርሓ ምልካዊ ስርዓት፡ ናብ ዘይምልከታ ውግእ ኢትዮጵያ ተሸኺላ ህይወት ንጹሃት ደቃ ተጥፍእ ኣላ። ብርእይቶና፡ እቲ ኣብ ኢትዮጵያ ዝተወልዐ ውግእ፡ ንውሽጣዊ ጉዳይ ኢትዮጵያ ዝምልከት፡ ናቱ ቅዋማውን ፖሊቲካውን መበገሲታት ዘለዎ ብምኻኑ፡ ኤርትራ ጦብሎቕ ዝብለሉ ጉዳይ ኣይነበረን። ይኹን’ምበር ብሰንኪቲ ዶር ኣብዪን ኢሳያስን ዝተሰማምዑሉ፡ ሽርክነት ውግእ፡ ዞባና ናብ ገበናት ኲናት ዝፍጸምሉ ዓውዲ ተቐይሩ ኣሎ። ኣብ ልዕሊ ሰላማዊ ህዝቢ ትግራይን ኣብኡ ዝነብሩ ሰደተኛታት ኤርትራውያንን ዝወረደ ግፍዒ ጥራይ ዘይኰነ፡ ኣባላት ምክልኻል ሰራዊት ኤርትራ እውን ናብ ዘይናቶም ኩናት ኣትዮም፡ ይቕዘፉን ይስንክሉን ኣለዉ። እዚ ዕለት ናጽነት እምበእር ብፍላይ ሰራዊት ኤርትራ እምቢ ንምልኪ ብምባል ኩሉ ዓቕምታቱ ኣንጻር ምልኪ  ኣቕኒዑ ሃገር  ንምድሓን ዝጸምደሉ ዕለት እዩ።

ክቡራንን ክቡራትን ደቂ ሃገር

ሰለሰተ ዓመት ኣቢሉ ይገብር ኣብ 2018፡ ብስም መራሕቲ ሃገር ኣብ መንጎ ክልተ ውልቀሰባት ምስጢራዊ ውዕል ተኻይዱ። እቲ ውዕል ክሳብ’ዚ ዕለተ ናጽነት ዝፈልጦ የልቦን፤ ጌና ምስጢር እዩ ዘሎ። ምልክታቱ ግን ንልዑላውነትን ነዚ ሕጂ እነብዕሎ ዘሎና ዕለተ ናጽነትን ኣብ ሓደጋ ዘእቱ እዩ።  ምኽንያቱ  ሕጂ ከም ዝተጋህደ፡ ምልካዊ ስርዓት ካብ ዕቤት  ኤርትራ፡ ጉዳይ ኢትዮጵያ ዓዚዝዎ ኣሎ። ካብ ሰላም ኲናት መሪጹ ኣሎ። መንእሰያት ኤርትራ  ናብ ኩናት  ክድቕደቑ ከለዉ ካልኦት ድማ ናብ ስደት የምርሑ ኣለዉ። ናይ’ዚ ዓመት ጸዋዒት ዕለት ናጽነት እምበኣር ብሓፈሻ ናብ መላእ ህዝቢ ክኸውን ከሎ ብፍላይ ናብ ኣባላት ሰራዊት ኤርትራ እዩ። ኣባላት ሰራዊት ምስ ህዝብኹም ወግኑ ጥራይ ኣይኰነን እቲ ጸዋዒት፡ ሕጂ እቲ በደል ኣብ ርእሴኹም እውን ብጋህዲ ወሪዱ ኣሎ’ሞ  ሃገርኩም ኣድሕኑ፡ ናጽነትኩምን ናጽነት ህዝብኹምን  ዓቅቡ እዩ።

ምልካዊ ስርዓት ኤርትራ ኣብ ምንቁልቋል ካብ ዝእቱ፡ ግዜ ኣቑጺሩ ኣሎ። ኣብ’ዚ መድረኽዚ ግን እቲ ስርዓት ኣብ ምንቁልቃል ጥራይ ኣይከነን ዘሎ፡ መስርሕ ወድቀቱ ጀሚሩ ኣሎ። መስርሕ ውድቀቱ ጀሚሩ ዘብለና ከኣ፡ ብኤርትራዊ መዳይ  እቲ ተሓቢኡ ክገዓዝ ዝተፈተነ፡ ናይ ዘይኣድላዪ ኲናት ክሳራታት  ህዝብን ሰራዊትን ይሓተሉ ኣሎ። ገመዳት መንግስታዊ ስርዓት ይበታተኽ ኣሎ። ብግዳም ከኣ ኣብ  ልዕሊ ጸጥታዊ ትካል ኤርትራ ማዕቀብ ተወሲኑ፡ ኣሎ። ኤርትራ ካብ ትግራይ ሰራዊታ ከተውጽእ ተጽዕኖታት ይተርር ኣሎ። ምስዚ ኩሉ ድማ ፖሊቲካዊ ሓይልታት ኤርትራ ንውሽጣዊ ሓባራዊ ቃልሲ ኣቐዲመን ምትሕብባር የዕዝዛ ኣለዋ።  እዚ ኩሉ ምዕባሌታት መስርሕ ውድቀት ምልኪ ከም ዝጀመረ እዩ ዘርእየና።

ናይ ሎሚ ዕለተ ናጽነት ጸዋዒት እምበኣር ምቅልጣፍ ውድቀት ምልካዊ ስርዓት ኤርትራ እዩ። እዚ ጽድዋዒት’ዚ ናይቶም ብወግዒ ተቓውሞኦም ዝኣወጁ ውድባትን ማሕበራትን ፍሉይ ዕማም ኣይኰነን። ናይ ፍሉይ ብሄር ወይ ፍሉይ ሃይማኖት ወይ’ውን ናይ ፍሉይ ኣውራጃ ጥራይ እውን ኣይኰነን። ናይ ኩልና ኤርትራውያን ስራሕ እዩ። ምልኪ ተሳዒሩ ፍትሒ ንኽነግስ ነፍሲ ወከፍ ኤርትራዊ ልዑል  ሃገራዊ ሓላፍነት ይስከም።  ስለዚ እቲ ጸዋዒት፥

ንህዝብና፤ ብዘይፍቓድካ ዝገዝኣካ ሓይሊ የለን። ናጽነትካ ኣብ ኢድካ እዩ ዘሎ፡ ንድሕነት ሃገር ከም ቀደምካ ተለዓል

ንኣባላት ሰራዊት፤   ሕጂ ንባዕልኹም ደለይቲ ፍትሒ ኢኹም፡ ሓለውቲ ዝበስበሰ ስርዓት ኣይኰንኩምን፡ ልዑል ተራኹም ዕመሙ

ንፖሊቲካውን ሲቪላውን ሓይልታት ኤርትራ፣  ዕማምና ምውዳቕ ምልኪ መንገድና  ሓባራዊ ዕዮ እዩ።  ብሓባር ንስራሕ።

 ሰልፊ ዲሞክራሲ ህዝቢ ኤርትራ ኣብዚ ጸዋዒት’ዚ እጃሙ ከልዕል  ቃል ይኣቱ።  

ኤርትራ ልዑላውነታ ሓልያ ኣብ ናጽነት ንዘልኣለም ትንበር!

ዝኽርን ዘልኣለማዊ ክብርን ንሰማዕታት ኤርትራ!

ኣቦ መንበር

ሰልፊ ዲሞክራሲ ህዝቢ ኤርትራ

24 ግንቦት 2021

Monday, 24 May 2021 09:18

ዜናዊ ጸብጻብ፡ ዝኽሪ መበል 30 ዓመት ናጽነትና

Written by
ዜናዊ ጸብጻብ፡ ዝኽሪ መበል 30 ዓመት ናጽነትና

ሽማግለ ዞባ ኤውሮጳ  ሰልፊ ዲሞክራሲ ህዝቢ ኤርትራ (ሰዲህኤ )ኣብ ዘዳለዎ መድረኽ፡ ኣባላት ኣብ ድሮ 24 ጉንበት 2021 መበል 30 ዓመት ዝኽሪ  ናጽነት ኤርትራ ዘኪሮም። ኣብዚ ንዝኽሪ መዓልቲ ናጽነት ዝተኻየደ ኣኼባ ነቲ መደብ ዝመረሐ ብጻይ መንግስተኣብ ኣስመሮም፡ ሓላፊ ቤት ጽሕፈት ውደባዊ ጉዳያት፡ ናይ “እንኳዕ ደሓን መጻእኩም፡ እንኳዕ ናብዚ ክቡር በዓል ነጻነት ኣብጸሕና ኣብጸሓኩም” ዝብል ሓጺር መእተዊ ቃል ኣስሚዑ።

ኣቦመንበር ሰዲህኤ፡ ብጻይ ተስፋይ ወልደሚካኤል (ደጊጋ)፡ ብብጻይ መንግስተኣብ ተዓዲሙ ነቲ ኣጋጣሚ ዝምልከት ኣገዳሲ መደረ ኣስሚዑ። ብጻይ ተስፋይ ወልደሚካኤል “እንኳዕ ኣብጸሓና ኣብጸሓኩም” ምስ በለ ኣብዚ ቀረባ ንዝተሰውኡ ብጾት በብሓደ ጠቒሱ፡ “መንግስተ-ሰማያት የዋርሶም፡ ሕድሮም ከኣ ኣይከነዕብርን ኢና” ኢሉ። ንቤተሰቦም ከኣ ጽንዓት ተመንዩ። ኣብ ዝተፈላለዩ ከባብታት ሓሚሞም ንዘለዉ ተቓለስቲ ከኣ ምሕረት ተመንዩ።

ኣብቲ ቀጺሉ ዘስመዖ ቃል ከኣ፡ ምእንቲ ናጽናት ኤርትራ ንዝተሰውኡን ክሳብ ሕጂ ከይሰልከዩ ምእንቲ ህዝባዊ ምምሕዳርን ዲሞክራስያውን ሰብኣውን መሰላትን ይቃለሱ ንዘለዉን ዘለዋን ኤርትራውያን ዘለዎ ናእዳን ኣድናቖትን ዘርዚሩ። ኣተሓሒዙ ከኣ መዓልቲ ናጽነት ኤርትራ ናብ ሓድሽ ምዕራፍ ዝእተወትና ዕለት ስለ ዝኾነት፡ ከም ናይ ዓይንና ብሌን ክንሕልዋ ከም ዝግበኣና ኣገንዚቡ። ኤርትራ እዚ ሕጂ እተሓልፎ ዘላ ጸገም ዘይግበኣ ከም ዝነበረ ጠቒሱ፡ ካብዚ ብሰንኪ ህግደፍ ኣትያቶ ዘላ ዓዘቕቲ ከነውጸኣ፡ ብዘይካ ብሓድነት ምቅላስ ካልእ መተካእታ ከምዘየብልና ኣዕዚዙ ገሊጹ። ኣብ ርእሲዚ ሰዲህኤ ኣብዚ እዋንዚ ብዛዕባዚ ኣብ ትግራይ ዝካየድ ዘሎ፡ እሞ ኣብ ኤርትራዊ ጉዳይና ሓያል ጽልዋ ዘለዎ፡ ቅልውላው ንጹርን ጥንቁቕን መንገዲ ሒዙ ይጐዓዝ ከም ዘሎ ኣገንዚቡ።

ኣብዚ እዋንዚ ሃገሩን ህዝቡን ክሕሉ ዝግበኦ ዝነበረ ሰራዊት ኤርትራ፡ ኣብ ዘይጉዳዩ ኣብ ትግራይ ኣትዩ ይዋጋእ ምህላዉ ከም ዘሕዝን ጠቒሱ። ህዝብና ከድሕን ተስፋ ኣንቢርናሉ፡ ክንጽወዖን  ክንምሕጸኖን ዝጸናሕና ሓይልታት ምክልኻል ኤርትራ፡ ሎሚ ንገዛእ ርእሱ ናጻ ክወጽእ ክቃለስ ኣብ ዝግደደሉ ደረጃ ከም ዝርከብ ኣስፊሑ ገሊጹ። ኣተሓሒዙ ከኣ ካብዚ ኣቲናዮ ዘለና ንምውጻእ፡ ብዘይካ ሓቢርካ ኣንጻር ጉጅለ ህግደፍ ምቅላስ ካልእ መተካእታ ከም ዘየለን ሰዲህኤ ነዚ ሓቢርካ ምቅላስ ተዓጢቕሉ ከም ዘሎን ኣብሪሁ። ውድቀት ጉጅለ ህግደፍ ዝሕብሩ ምልክታት ይረኣዩ ከም ዘለዉ እውን ብጻይ ተስፋይ ብኣብነታት ኣሰንዩ ጠቒሱ። ኣባላት ሰዲህኤን ካለኦት ፈተውቲ ሰልፍናን ከም ወትሩ ቃልሶም ከሕይሉ ከኣ ጸዊዑ።

ብመራሕ መደብ ናይቲ ኣኼባ ተዓዲማ ቃላ ዘስመዐት ብጸይቲ ኣድያም ተፈራ ኣባል ፈጻሚ ሽማግለን ሓላፊት ቤት ጽሕፈት ጉዳይ ደቂ ኣንስትዮን፡ እውን ንግደ ደቂ ኣንስትዮ ኣብ ምርግጋጽ ናጽነት ኤርትራ ኣመልኪታ መብርሂ ሂባ። ብጻይቲ ኣድያም ኣብቲ 30 ዓመታት ኣብ ብረታዊ ቃልሲ፡ 30 ዓመታት ከኣ ኣብ ለውጢ ብድምሩ ን60 ዓመታት ዝተኻየደ ቃልሲ ግደ ደቂ ኣንስትዮ 30% ነይሩ ዝበሃል ግጉይ ምዃኑ ጠቒሳ፡ ማዕረ ኣሕዋተን ደቂ ተባዕትዮ ከም ዘበርከታ ኣዘኻኺራ። ኣብዚ ንሓልፎ ዘላን እዋን ግና ደቂ ኣንስትዮ ኤርትራ እተን ኩሉ መሰላተን ዝተነፍጋን ዝተጠልማን ምዃነን ሓቢራ። ኣተሓሒዛ ከኣ ቃልስና ምእንቲ ለውጢ ጥራይ ዘይኮነ፡ ጉዳይ ልኡላውነት ሃገርና እውን ቅድሚት ዝስራዕ ዋኒን ኮይኑ ከም ዘሎ ኣገንዚባ፡ ደቂ ኣንስትዮ ከምቲ ናይ ቅድም ሎሚ’ውን ግደአን ንክዓዝዝ  ኣብ ፖለቲካዊ ሓይልታት ክሳታፈ፡ ከምቲ ዝሓለፈ ዳግማይ ንኸይጥለማ፡ ሓያል ውዳበ ደቂ ኣንስትዮ ንኽገብራ ጸዊዓ።

ኣብ ርእሲ እዚ ብዙሓት ቅድም ኣባላት ሰውራዊ ባይቶ ዝነበሩን ካድራትን ተሳተፍቲ፡ ኣብ ግዜ ናጽነት ኤርትራ  ሰውራዊ ባይቶ “ኤርትራ  ድሕሪ ናጽነት ብኹሎም ደቃ እያ እትህነጽ” ዝብል እምንቶ ከም ዝነበሮም፡ እንተኾነ ብሰንኪ ኣብያ ናይ ሎሚ ጉጅለ ህግደፍ፡ ክዕወት ከም ዘይከኣለ መስኪሮም። እቲ ሽዑ ዝጀመረ ጥልመት ከኣ ካብ ዝኸፈአ ናብ ዝገደደ እንዳተሰጋገረ፡ እነሆ ይቕጽል ከም ዘሎ ሓቢሮም። ካብዚ ሓሊፉ ኣብዚ ብተሳተፍቲ ግጥምታትን ኣገደስቲ ጽሑፋትን ዝቐረበሉ መድረኽ፡ ብዙሓት ተሳተፍቲ ኣብ 24 ጉንበት 1991 ዝነበርዎ ዝነበራኦን ኩነታትን ቦታን እንዳጠቐሱ ተዘክሮታቶም ኣካፊሎም። ብሓፈሻ ኩሎም ተሳተፍቲ፡ ብፍላይ ከኣ መንእሰያት፡ ተሪፉና ዘሎ ዕማም ንምውጋን ጌና ዝሓተና ቃልሲ ከም ዘሎ ብምጥቃስ ንግብራውነቱ ቅሩብነቶም ኣረጋጊጾም በዓል ተደምዲሙ።

Sunday, 23 May 2021 19:08

ካብ ባሕቲ መስከረም፡ ክሳብ 24 ጉንበት

Written by
ካብ ባሕቲ መስከረም፡ ክሳብ 24 ጉንበት

ርእሰ-ዓንቀጽ ሰዲህኤ

ከቢድ ዋጋ ኣኽፊሉና ኢዩ። በዚ ኢዩ ድማ እዚ ክንዲዚ ዋጋ ዝኸፈልናሉ ናጽነት ተሓሊዩን ተኸቢሩን ክነብር ወትሩ ጥንቁቓት ክንከውን ዝህልወና። እቶም በዚ ሕጂ ኣብ ሃገርና ዘሎ ዘይህዝባዊ ምምሕዳር ተማሪሮም፡ ንቃልሲ ህዝቢ ኤርትራ ዘቆናጽቡ፡ ነቲ ዝተኸፍለ መስዋእቲ ከም ከንቱን ትርጉም ዘይብሉን ገይሮም ዝቖጽሩ ወገናት፡  ሃገር ማለት እንታይ ምዃኑ ዘይርድኡ ኢዮም።  

መሰረታዊ ዕላማ ቃልስና፡ ባዕዳዊ መግዛእቲ ኣልጊስና ጨቋንን ተጨቋንን ዘይብላ፡ ሰላምን ብልጽግናን ዝሰፈና ሃገር ምህናጽ ኢዩ ነይሩ። ድሕሪ ምርግጋጽ ናጽነት ኤርትራ፡ ህዝብና ነቲ  ሓቢርካ ሃገር  ንምህናጽ  ዝቕጽል ቃልሲ ከም ውሁብ ወሲድዎ ስለዝነበረ ቅሩብን ትስፉውን ኢዩ ነይሩ። ዘተሓባብሮን ዝመርሖን እንተዝረክብ፡ ባሕቲ መስከረም 1961ን 24 ጉንበት 1991 ክልቲአን ታሪኻውያን ዕለታት እየን። እታ ቀዳመይቲ ሰውራ ብምእዋጃ እታ ካለኣይቲ ከኣ ናጽነት ኤርትራ ብምብሳራ። እቲ ኣብ መንጎ እዘን ሕቡናት ዕለታት ዝነበረ ናይ 30 ዓመታት ጉዕዞ ብኣዝዩ ብዙሕን ረቀቕትን ውረድ ደይብ ዝተመልአ ምንባሩ ፍሉጥ እዩ። ኩሉቲ ኣብ መንጎ እዘን ዕለታት፡ ዝተወስደ ግዜ፡ ዝተኸፍለ ዋጋ፡ ዝተወፈየ መስዋእትነት፡ ዘጋጠመ ዕንወትን ዝሰዓበ ስደትን ምምዝባልን ምእንቲ ሃገራዊ ናጽነትን ሰንሰለታዊ መግዛእቲ ሓንሳብን ንሓዋሩን ምውጋድን  ስለዝነበረ ከኣ በቲ ዝነበሮ ፍቕሪ ሃገርን ቅሩነትን ኤርትራ ኣብ ሓጺር ግዜ ኣብ ዝሓሸ ኩነታት ከምትበጽሕ ዓቢ ተስፋ ነይርዎ። ቃልሲ ድሕሪ ናጽነት፡ ካብቲ ናይ ግዜ ብረታዊ ቃልሲ ዝተፈልየን ዝተሓተ ዋጋ ዝሓትትን ክኸውን እዩ ዝብል ትጽቢት ህዝቢ ኤርትራ ነይሩ። ከምዚ ዓይነት እምነት ንከሕድር ምኽንያታቱ ብዙሕ ነይሩ።

 ካብቲ ምኽንያታት ብውሕዱ ንምጥቃስ፡ እቲ ቃልሲ ኣንጻር ባዕዳዊ ሓይሊ ዘይምዃኑን ኣብ ውጽኢት ናይቲ ቃልሲ ድሕሪ ናጽነት ኩሎም ኤርትራውያን ተጠቀምቲ እዮም ዝበል እምነት ስለ ዝነበሮን። ኣብ ናይ ድሕሪ ናጽነት ቃልሲ ምህናጽ ሃገር፡ ዓቕሚ እንተዘይጐዲሉና፡ ንኤርትራውያን ዘዋስን ኣመራርሓ ክህሉ  ኢዩ ዝብል ግምት ኣይነበረን። ኣብ ፖለቲካ ኤርትራ ሓደን ዝድግፈሉ እቲ ካልእ ዝጻረረሉ ኣሰላልፋ ክህሉ ትጽቢት ኤርትራውያን ኣይነበረን። እዚ ዘመልክቶ ከኣ ህዝቢ ኤርትራ ኣብ ትሕቲ ምምሕዳር ነጻነት ኣብ ምምጻኣ ዓብይ ግደ ዝነበሮም ተጋደልቲ ኩነታት ከምቲ ዝኾኖን ዝኸውን ዘሎን ከጋጥም እዩ ዝብል ስግኣት ዘይነበሮ ምዃኑ እዩ።  እንተኾነ ካብ ቅድም እቲ ብግብሪ ዝርአ ዘሎ ኩነታት ከየጋጥም ስግኣት ዝሓደሮም፡ ብዓንተቦ ንምግተኡ ዝቃለሱ ፖለቲካዊ ውድባትን ዉልቀ-ሰባትን ነይሮም ኢዮም።

ሕማቕ ኣጋጣሚ ኮይኑ፡ ሓቀኛ ጸረ ህዝቢ ባህርያቱ ሓቢኡ ዝጸንሐ፡ ሕድሪ ሰማእታት ዝጠለመ፡ ቅድሚ ኩሉ ኣብ ስልጣን ምንባር ዝሰርዐ፡ ንህዝቢ ሕማቕ ክፈዲ ዝተዓጥቀ ጉጅለ ህግደፍ ካብ ትጽቢት ህዝቢ ኤርትራ ወጻኢ ተጋሂዱ። እነሆ ከኣ እቲ ብህዱእ ኩነታት ክካየድን ብውጽኢቱ ኩሎም ኤርትራውያን ብማዕረ ዝጥቀምሉን ክኸውን ትጽቢት ዝተገብረሉ ቃልሲ ምህናጽ ሃገርን ምትካል ቅዋማንውን ዲሞክራስያውን ምምሕዳርን “ዘይበልናዮ ኮነ” ከም ዝበሃል መልክዑ ቀይሩ። ወዮ ኣብ ሓጺር ግዜ ራህዋ ከምጽእ ዝተጸበናዮ ናይ ድሕሪ ናጽነት ቃልሲ ክንድቲ ንናጽነት ዝተኸፍለ ግዜ፡ 30 ዓመታት መሊኡ። ኣብ 30 ዓመታትከ ክውዳእ ድዩ ኣይፋሉን ንዝብል ከኣ ጌና ሎሚ ዘበን ዝረአ እዩ። ምልክታቱ ግና ደፊርካ ምህናጽ ሃገርን ምትካል ዲሞክራስያዊ ምምሕዳርን ኣብ ኤርትራ ዝወሰዶ ግዜ ክንድቲ ንናጽነት ዝተወስደ ግዜ ጥራይ እዩ ዘብል ኣይኮነን።  ብመንጽር ዝተኸፍለ ዋጋ እውን ኣብ ኩሉቲ ድሕሪ ናጽነት ዝተኣጉደ፡ ከምኡ ክኸውን ግድን ዘይነበረ ውግኣት ካብቲ ኣብቲ ቀዳማይ ምዕራፍ ቃልስና  30 ዓመታት ዝተኸፍለ ምናልባት ዝያዳ  እዩ። እሞ ክኣ ብዝመረረ መልክዑ ኣብ ዓዲ ጓና ጣልቃ እናኣተኻ ከይተረፈ።

ኣብዚ ንዝክሮ ዘለና መበል 30 ዓመት መዓልቲ ናጽነት ኤርትራ ኮይና፡ ርሑቕ ከይከድና ብዛዕባ እዚ ዝሓለፈ ናይ 60 ዓመታት ቃልሲ ከነስተንትን ናይ ግድን እዩ። ምስትንታን ብድፍኑ ዘይኮነ፡ “በየን መጺእና?፡ ኣብ ከመይ ኩነታት ኣለና?፡ እንታይከ ይጽበየና ኣሎ?” ኢልና ክንሓትት ግቡእ እዩ። ቀንዲ ጠመተና ከኣ እተን፡ “ኣበይ ኣለና? እንታይከ ይጽበየናሎ?” ዝብላ ሕቶታት ክኾና ይግበአን። ምስ ቃልሲና ምንውሑን ብሰንኩ ሃገርናን ህዝብናን ንቑልቁል ይንቆቱ ምህላዎምን ሻቕሎት ኩልና፡ ንለውጢ ንቃለስ ዘለና ኤርትራውያን ዝያዳ ኣብ ዝዓረገሉ ደረጃ ኢና ዘለና። ካብዚ ብምንቃል ከኣ ዝተፈላለዩ ጉጅለ ህግደፍ ኣብ ምውጋድ ተጸሚዶም ዘለዉ ወገናት፡ ኮንደኾን ካብዚ ዘለናዮ ናብ ዝሓሸ የሰጋግረና ብዝብል  መዋጽኦ ዝብልዎ ይእምሙ ኣለዉ።

ኣቐድም ኣቢሉ ከም መቐጸልታ ናይቲ ኣብ ተመኩሮ ምሕዝነትን ኪዳንን ዝተራእየ፡ ብሓባር ከቃልስ ዝኽእል ሰፊሕ ጽላል ናይ ምርካብ ጻዕሪ፡ ንቕሎ ለንደን ፖለቲካዊ ሓይልታት ኤርትራ (ፖሓኤ) ኣብ መስርሕ ኣሎ።  ፖሓኤ፡ ኤርትራውያን ሰልፍታት፡ ውድባትን ግንባራትን ሰፊሕ መድረኽ ንምፍጣር ቃልሲ ዘካይድ ዘሎ እዩ። ተበግሶ ፖለቲካዊ ሓይልታት ኤርትራ፡ ኣብ ሕድሕድ ዝነበረ ምጽልላም፡ ምጥቕቓዕን ምንጽጻግን ዘህደአ ኣብ ርእሲ ምዃኑ፡ ቀጻሊ ናይ ሓባር ድልዱል መቃለሲ ጽላል ንምፍጣር ሒዝዎ ዘሎ መስርሕ እውን ኣብ ደሓን ደረጃ በጺሑ ዘሎ እዩ። እቲ ትጽቢት ዝግበረሉ ሰፊሕ ጽላል ኣብ ፖለቲካዊ ውዳበታት ጥራይ ዝተሓጽረ ዘይኮነ፡ ኣብ መስርሕ ናብ ኩሎም ኤርትራውያን ናይ ልውጢ ሓይልታት ዝሳተፍሉ ናይ ምስፋሕ ትልሚ ዘለዎ እዩ። ጐኒንጐኒዚ መስርሕ ምፍጣር ሰፊሕ ጽላል፡ ክካየድ ዝጸንሐን ጌና ቀጻሊ ዘሎን  ናይ መሰረታዊ ፍልልይ ዘየብለን ውድባት ምሉእ ሓድነት ምፍጣር እውን ኣብዚ ትጽቢት ዝግበረሉ ሰፊሕ ጽላል ንምብጻሕ ሓጋዚ እዩ። ሰልፊ ዲሞክራሲ ህዝቢ ኤርትራ (ሰዲህኤ)፡ ሃገራዊ ድሕነት ኤርትራ ሕድር (ሃግኤ-ሕድር)ን ህዝባዊ ዲሞክራስያዊ ምንቅስቓስ ሓርነት ኤርትራ (ህዲምሓኤ)ን ዝመስረትዎ ሓድነት ከኣ ከም ኣብነት ዝውሰድ እዩ።

ኣብ ደንበ ተቓውሞ ኤርትራ ክረኣዩ ካብ ዝጸንሑ ድኽመታት ሓደ፡ ኣብ ክንዲ ኣብ ዝሓዝካዮ መስርሕ ስንኻ ነኺስካ ኩሉ ዓቅምኻ ጸንቂቕካን ኩሉ ዕድላት ተጠቒምካን ኣብ ዝብጻሕ ምብጽሑ፡ ናይ “ሕዝ ግድፍ” ኣገባብ ምኽታል እዩ። ኣብዚ እዋንዚ ካብዚ ንምውጻእ፡ ሒዝካዮ ዝጸናሕካ ብምፍራስ ዘይኮነ፡ ንጉዳያት ቅደም ተኸተል ኣትሒዝካ፡ ቅድም ኣብ ሓደ ምድማዕን ነቲ ዝመጽእ ምዕባለ ነቲ ዘመዝገብካዮ ብዘይሃስን ሓቢርካ ብምግጣሙ ክኸውን ይግበኦ። ፖለቲካዊ ሓይልታት ኤርትራ ነዚ ብዝተፈላለዩ ወገናት ዝረአ ዘሎ ተበግሶታት ነቲ ሒዝዎ ዘሎ ጽላል ናይ ምምስራት ጻዕሪ ብዘይጻረር  ክሕዞ ናይ ግድን እዩ። ካብዚ ሓሊፉ ትቕበሎዶ ኣይትቕበሎን ካልእ ጉዳይ ኮይኑ፡ ዝኾነ መማረጺ ክቐርብ ሓጋዚ እምበር ጐዳኢ ኣይኮነን።

እቲ ካልእ ንመበል 30 ዓመት ናጽነት ኤርትራ ክንዝክር እንከለና ጓሲናዮ ዘይንሓልፍ፡ ብሓፈሻ ኣብ ዞባና ብፍላይ ከኣ ኣብ ኢትዮጵያ-ትግራይ ዝካየደ ዘሎ ውግእ እዩ። እዚ ብቐንዱ ጉዳይ ጐረቤት እዩ። ጽልዋኡ ኣብ ጉዳይና ግና ምስቲ ሃገርና ክሕምስ ዝጸንሐ ጉጅለ ተሰታፋይ ናይቲ ውግእ ምህላዉ ከም ታራ ናይ ጐረቤት ዋኒን ንወስዶ ዘይኮነ፡ ፍሉይ ግምት እንህቦ እዩ። ብሰንክዚ ናይ ትግራይ ጉዳይ ኣብቲ ቀንዲ ኤርትራዊ ጉዳይና ከይንፈላለ ከኣ ውሕልነት ክሓተና እዩ።

ኣብ ፖለቲካዊ ታሪኽ ኤርትራ ኣብ 30 ዓመታት ካብ ሓደ ምዕራፍ ናብ ካልእ ሞዕራፍ ምስጋር ዝተለምደ እዩ። ኣብ መንጎ 1961ን 1991ን ዘሎ ዝምድና ርኢናዮ ኣለና። 1991ን  2021ን ዘሎ 30 ዓመታት እንታይ ከርእየናዩ ኣብ ቅድሜና ዘሎ ኮይኑ፡ ባህግን ድልየትን ህዝብና ንምዕዋት ከኣ ዝያዳ ጻዕርን ተወፋይነትን  ዝሓተና ክኸውን   እዩ።

ብናጽነትና ንሕበን፡

ናጻን ላኡላዊትን ኤርትራ ተኸቢራ ትንበር!

24 ጉንበት 2021

Published in EPDP Editorial
Read more...

ሓጺር ታሪኽ ህይወት ነብሰ-ሄር ተኽለሚካኤል ሃብተ

ሓጺር ታሪኽ ህይወት ነብሰ-ሄር ተኽለሚካኤል ሃብተ
Published in Community Center
Read more...
Sunday, 23 May 2021 00:52

Dimtsi Harnnet Sweden 22.05.2021

Written by
Dimtsi Harnnet Sweden 22.05.2021
Published in Radio
Read more...
Saturday, 22 May 2021 12:12

ኤርትራ፡ ስለምንታይ እዩ ኣብ ኤርትራ ክሳብ ሎሚ ምርጫ ዘይተገብረ?

Written by

21 ጉንቦት 2021

ባንዴራ ኤርትራ

እቲ ነጻነቱ ኣረጋጊጹ፡ ቅዋማዊ ደሞክራሲያዊ ሕብረ ሰልፋዊ ስርዓት መስሪቱ፡ ቆጽሊ ብዘውደቐሉ መራሒ ንክነባበር ንሰለስተ ዓሰርተ ዓመታት ዝተቓለሰ ህዝቢ ኤርትራ፡ ክሳብ ሕጂ፡ ቅዋሙ ከይተግበረ፡ ደሞክራሲያዊ ምርጫ ከይጀመረ፡ ጽምብል 30 ዓመቱ ንምብዓል ይቀራረብ ኣሎ።

ግን ስለምንታይ እዩ ከምኡ ኮይኑ? ስለምንታይ እዩ ፕረዚደንት ኢሳይያስ ሃገራዊ ምርጫ ክግበር ዘየፍቀደ? ስለምንታይ'ከ እዩ ነቲ ኣብ ቃልሲ ዝምርሓሉ ዝነበረ መትከል 'ምምስራት ሕብረ-ሰልፋዊ ስርዓት' ነጺጉዎ? ስለምንታይ'ከ ንደሞክራሲያዊ ምሕደራ ተሓሲሙ - ምልኪ ሰሪቱ?

ቢቢሲ ትግርኛ፡ ንኣቶ ኤልያስ ሃብተስላሰ፡ ኣብ ዩኒቨርስቲ ቤርቬክን ሕቡራት መንግስታት ኣመሪካን ሆላንድን ዝምህር ንዝነበረ ናይ ሕጊ ምሁር፡ ንገዲም ተጋዳላይ ዳዊት ፍስሃየ ከምኡ እውን ንተጋዳላይ መጎስ ብርሃነ ኣዘራሪቡ ኣሎ ርእይተኦም እነሆ።

መትከላት ቃልሲ

ሓርነታውያን ውድባት ተሓኤን ህዝባዊ ግንባርን፡ መግዛእታዊ ስርዓት ኣሊኻ "ቅዋማዊት ደሞክራሲያዊት ነጻ ኤርትራ ምትካል" ዝብል መትከል ሒዘን ተቓሊሰን።

እቲ ኣብ ሳሕል ኣብ ዝተኻየደ ካልኣይን ሓድነታውን ጉባኤ (1987)፡ ዝወጽአ ሃገራዊ ደሞክራሲያዊ ፕሮግራም ይኹን፡ እቲ ኣብ 1994 ሳልሳይ ውድባዊ ጉባኤ ዝጸደቐ ሃገራዊ ቻርተር ፡ ቀንዲ ዕላምኡ "ቅዋማዊ ደሞክራሲያዊ መንግስቲ ምፍጣር" ምንባሩ ገዲም ተጋዳላይ ዳዊት ፍስሃየ ይገልጽ።

ብተወሳኺ ኣቶ ዳዊት፡ እቲ ፕሮግራም፡ ኣብቲ "ምምስራት ደሞክራሲያዊ መንግስቲ" ዝብል ኣርእስቲ፡ "ቀንዲ ዕላማ እቲ ቓልሲ፡ ንጥቕሚ ሓፋሽ ህዝቢ ዚሕሉ መንግስቲ ምትካል ኮይኑ፡ ብደሞክራስያዊ መንገዲ ካብ ዝተመርሐ ነጻ ናይ ህዝቢ ወኪላት፤ ቅዋም ዝሕንጽጽ ፡ ሓዲሽ ውዑላት ዘጽድቕ፡ ህዝባዊ፡ ፈጻምን ፍርዳውን ኣካላት ዝመርጽ፤ ኩሉ ዓይነት መሰላት ዜጋታትን ውዳበታትን ዘኽብርን ዘረጋግጽን፡ ንዜጋታት ኣብ ቅድሚ ሕጊ ብዘይ ኣድልዎ ብማዕረ ዝርእን ዘገልግልን ህዝባዊ ባይቶ ምቛም" ከምዝነበረ ንሰነዳቱ ብምጥቃስ የረድእ።

እቲ ኣብ ሳልሳይ ውድባዊ ጉባኤ፡ ኣብ 1994 ዝጸደቐ ሃገራዊ ቻርተር እውን ነቲ ናይ 1987 ሃገራዊ ደሞክራሲያዊ ፕሮግራም ሓሳብ ከምዝደገመን ዝጠቅስ ተጋዳላይ መጎስ ብርሃነ፡ እቲ ዝትከል ስርዓት፡ 'ሕግን ስርዓትን ዘኽብር፡ ሓድነትን ሰላምን ዝሕሉ፡ ኩሉ ኤርትራዊ ካብ ፍርሕን ጭቆናን ሓራ ኮይኑ፡ መሰረታዊ ሰብኣዊ መሰላቱ ተሓልይሉ፡ ህይወቱ፡ ብቕሳነትን ሓጎስን ንምቕጻልን ንምምሕያሽን ዘኽእል፡ ናጽነትን ጸጥታን ሃገር ዝሕሉ ሃገራዊ ቅዋማዊ ደሞክራሲያዊ ፖለቲካዊ ስርዓት ምህናጽ" ከምዝነበረ ይሕብር።

ገለ ካብቲ ፕረዚደንት ኢሰይያስ ዝተዛረቦ

ምንጪ ስእሊ,S.M

ከም ኣብነት ከኣ ነቲ ፕረዚደንት ኢሳይያስ፡ ኣብ 1990 ዋና ጸሓፊ ህዝባዊ ግንባር ኣብ ዝነበረሉ ኣብ ገበር እታ መጽሔት ካብ ቃለ መሕትቱ ዝተወስደ፡ " ኵሉ ከከም ዓቕሙ፡ ሃገር ኣብ ምህናጽ ይዅን ኣብታ ሃገር ኣብ ዝትከል ስርዓት ተሳታፍነት ኪህሉዎ ፤ ….ሓደ ንዅሉ ዝውክል ስርዓት ክመጽእ እንተኾይኑ ከኣ፡ ሕብረ-ሰልፋዊ ኪኸውን ከምዘለዎ፡ ሓደ ሰልፊ ወይ ሓደ ውድብ ዝመርሖ ናይ ፖለቲካ ስርዓት ግን ውሕስነትን ምርግጋእን ከምዘይፈጥር ንዝገለጾ ከም ኣብነት ይጠቅስ።

ነቲ ፕረዚደንት ኢሳይያስ፡ "[ምናልባት እውን] ንህላወ ናይታ ሃገር ኣብ ዘስግእ ደረጃ ከውድቕ ዝኽእል ሳዕቤናት ክኽተል ስለ ዚኽእል፡ ኣብ ፕሮግራምና ኣእቲናዮ [ኣለና]" ዝበሎ ብምልዓል ሽዑኡ፡ እቲ ግንባር ደሞክራስያዊ ፖለቲካዊ ስርዓት ንምትካል ከም ቀዳማይ ዕላማ ሒዙ ይቃለስ ከምዝነበረ ኣረዲኡ።

እሞ'ኸ ደኣ እቲ ኩነታት ብኸመይ ቀጺሉ?

ህዝቢ ኤርትራ፡ ብ1993 ኣህጉራዊ ማሕበረሰብ ብዝተዓዘቦ ህዝባዊ ረፈረንዱም ብ99.8%፡ ብድምጹ ሕርያ ናጽነቱ ኣረጋጊጹ ኣባል ማሕበረሰብ ዓለም ኮይኑ።

ብ19 ግንቦት 1993 ከኣ ብኣዋጅ 37/1993፦ ሕገ-መንግስትን ሕጊ ፕረስን ዘርቅቕን ዘጽድቕን ከምኡ እውን ፖለቲካውያን ውድባት ዝምርሓሉን ሃገራዊ ምርጫ ዝካየደሉን ሕጊ ዘዳሉ፡ ናይ ኣርባዕተ ዓመት ዕድመ ስልጣን ዘለዎ ግዝያዊ መንግስቲ ከምዘቖመ ኣባል ማሕበር ኤርትራውያን ምሁራት ሕጊ ኣቶ ኤልያስ ሃብተስላሰ ነቲ ሰነድ ብምጥቓስ ይዛረብ።

እቲ ሓድሽ መንግስቲ፡ ግዝያዊ መንግስቲ ኤርትራ ተባሂሉ ከምዝፍለጥን፡ ሓጋጊ ፈጻምን ፈራድን ኣካላትን ከምዘጠቓልል እቲ ሽዑ ዝወጽአ ግዝያዊ ኣዋጅ የረድእ።

ክሳብ ኵናት ዶባት 1998-2000 ኣጋጢሙ እቲ መስርሕ ምትካል ቅዋማዊ ደሞክራሲያዊ መንግስቲ ዝሰናኸል ከኣ፡ ሃገራዊ ቅዋም ዝነድፍ ኮሚሽን፡ ኣብ ውሽጥን ወጻእን ንብዙሕ ክፋል ሕብረተሰብ ኣሳቲፉ፡ ብንቡር መስርሕ ዘተን ክትዕን ቅዋም ኣርቂቑ፡ ኣብ ግንቦት 1997 ከኣ ብሃገራዊ ባይቶ ኤርትራ ጸዲቑ።

ኣብ 1996 ከኣ ሕጊ ፕረስ እውን ረቒቑን ጸዲቑን፡ ጋዜጣታት ብሕቲ ተፈጢረን ዓምቢበን ነይረን።

ናይ ብሕቲ ጋዜጣታት

ምንጪ ስእሊ,PEN ERITREA/ ABRHAM T.

መግለጺ ስእሊ,

ናይ ብሕቲ ጋዜጣታት

ኣብ ህዝባዊ ረፈረንዱም 1993 ኮነ ኣብ ምርቃቕን ምጽዳቕን ሃገራዊ ቅዋም፡ " ኣባላት ተሓኤ ብምዃንና ጥራሕ ብስርዓት ህግደፍ ካብ ሃገራዊ ጉዳይና ብፍላጥ ተገሊልና" ዝብሉ፡ ኣብ ዝተፈለላየ ህዝባዊ ኣኼባታት ርእይተኦም ዘቕርቡ ሓያሎ ኤርትራውያን ተቓለስቲ ኣለው።

እቲ፡ "ነብሲ ወከፍ ሃገራዊ ኣብ ጉዳይ ሃገሩ ክሳተፍ ኣለዎ " ዝብል ዝነበረ ፕረዚደንት ኢሳይያስ ኣብ ጽባሕ ናጽነት፡ ኣብ ጉዳይ ሃገር ክዋስኡ ንዝሓተቱ ኣባላት ተሓኤ ነበር ዝተፈላለዩ ውድባት፡ "ድሕሪ ሕጂ ናይ ፖለቲካ ሓሸውየ ኣይፍቀድን እዩ" ብምባል ከም ውልቀ ሰባት እምበር ከም ውድባት ክኣትው ከምዘይከእሉ ስለዝኸልከለ፡ " ባህሪያት ኢሳይያስ ብዕምቆት ንዘስተብሃለ፡ እቲ ድሌት ምምስራት ሕብረ ሰልፋዊ ስርዓት ኣብቶም መሳርሕቱ እምበር ኣብ ኢሳይያስ ዝነበረ ኣይመስለንን" ይብል ኣቶ ኤልያስ።

ቤት ጽሕፈት ሃገራዊ ምርጫ ኤርትራ

ምንጪ ስእሊ,AFP

መግለጺ ስእሊ,

ቤት ጽሕፈት ሃገራዊ ምርጫ ኤርትራ ነበር

ሓያሎ ኣባላት ሃገራዊ ባይቶን መንግስትን፡ ንኣተሓሕዛን ኣልያን እቲ ብዘተን ልዝብን ክውገድ ዝግበኦ ዝነበረ ኩናት ዶባት 1998-2000 ክግምገም ኣለዎ ብማለት ምስ ፕረዚደንት ኢሳይያስ ሓያል ዘይምርድዳእ ፈጢሮም ነይሮም።

ኣብ ዕጹው ኣኼባታቶም ብቐጻሊ ክዘራረቡ ድሕሪ ምጽናሕ ከኣ ኣብ ታሕሳስ 2001 ቀዳማይ ሃገራዊ ምርጫ ክካየድ፡ ብምውሳን ሕጊ ምርጫን ፖለቲካዊ ሰልፍታትን ውድባትን ዘርቅቓ ክልተ ሽማግለታት ተመዚዘን ስርሐን ጀሚረን።

እንተኾነ እቲ ዝረቐቐ ንድፊ ናብ ህዝቢ ወሪዱ ክትዕ ከይተገብረሉ ብፕረዚደንት ኢሳይያስ ምስተቛረጸ፡ እቲ ዝነበረ ዘይምርድዳእ ዓሪጉ ናብ ማእሰርቲ ላዕለዎት መራሕትን ምእጋድ ጋዜጣታት ብሕትን ኣምሪሑ።

እቲ ተወጢኑ ዝነበረ ሃገራዊ ምርጫ ከኣ ከም አርእስቲ እውን ከይተላዕለ ክሳብ ሕጂ ተናዊሑ ይርከብ።

ብርእይቶይ ይብል ኣቶ ኤልያስ ሃብተስላሰ፡ "እቲ ብሕብእቲ ሰልፊ ሰውራ ዝመርሐ ፕረዚደንት ኢሳይያስ ንኸምስል ደኣ'ዩ ሕብረ ሰልፋዊ ስርዓት ክንምስርት ኢና ዝብለና ነይሩ እምበር፡ እታ ኣብ 1994 ስርሓ ኣብቂዓ ፈሪሳ እያ ዝበለና ሕብእቲ ሰልፊስ ሕጂ እውን ነብሳ ወዲባ ብምስጢር ትሰርሕ ዘላ እዩ ዝመስለኒ። ቫንጋርድ ሰልፊ ከኣ ባዕሉ ክመርሕ እምበር ምስ ካልኦት ስልጣን ክሻረኽ ስለዘይፍቅድ፡ ብኸምኡ እዩ ምርጫ ካብ ምክያድ ክሕንግድ ጸኒሑ" ዝብል እምነት እዩ ዘሎኒ ይብል።

ተጋዳላይ ዳዊት ፍስሃየ ግን ኣብ 2001 ኣብ ኤርትራ ኣንጻር ምምስራት ደሞክራሲያዊ መንግስቲ ዕልዋ ከምዝተኻየደ እዩ ዝምጉት።

"ፕረዚደንት ኢሳይያስ፡ ንሃገራዊ ባይቶ ኣፍሪሱ፡ ንፈጻሚ ሽማግለ ኣልሚሱ፡ ቅዋማዊ መንግስቲ ንኽትከል ዝሓተቱ ናይ ቀረባ መሳርሕቱ፡ ብዘይ ወግዓዊ ክስን ንቡር መስርሕ ፍርድን ኣሲሩን ሰዊሩን ፖሊሳዊ መንግስቲ ዝመስረተ መታን ምርጫ ከይካየድ እዩ። ምኽንያቱ ምርጫ ምፍቃድ ማለት ተሓታትነትን ግሉጽነትን ምቕባል ማለት እዩ። ሓደ ሕጊ ጥሒሱ ብሓይልን ቅልጽምን ዘይሕጋዊ ተግባር ዝፈጸመ ሰብ ከኣ ብጉድለታቱ ክሕተት ኣይደልን እዩ" ብማለት ኢሳይያስ ክሳብ መጨረሽታ ዕድመኡ ምርጫ ዝበሃል ከምዘየፍቅድ ይዛረብ።

ተጋዳላይ መጎስ ብርሃነ እውን ምስ ርእይቶ ኤልያስ ዝመሳሰል ሐሳብ እዩ ዘለዎ።

እቲ ቀደም ኣብ እዋን ቃልሲ እውን እንተኾነ፡ ቃናን ቋንቋን ኩሉ ተቓላሲ፡ "ቅዋማዊ ደሞክራሲያዊ ሕብረ ሰልፋዊ ስርዓት" ምምስራት ዝብል ስለዝነበረ፡ ኢሳይያስ፡ ነቲ ሓፋሽ ክመስል እዩ ነቲ ሓሳብ ዝደጋግሞ ነይሩ እምበር፡ ከም ውልቀ ጠባይ መላኺ ስለዝኾነ፡ ብጽኑዕ ፖለቲዊ ትካላት ጥራሕ እዩ ክግታእ ዝኽእል - ሕማቕ ኣጋጣሚ ኮይኑ ከኣ ከምኡ ዓይነት ትካላት ንኸይንፈጥር ብኹሉ ዝከኣሎ ተቓሊሱ ስዒሩና'ዩ" ይብል።

ሓለፍቲ መንግስቲ ኤርትራ ግን " ቅድም ልዑላውነት ሃገር ክዕቀብን ክወሓስን ስለዘዎ፡ ሃገር ከየውሓስና ሰራዊት ከነጣይስ ይኹን ብዛዕባ ውሽጣዊ ጉዳያትና ክንዛረብ ግዜኡ ኣይኮነን" እናበሉ እዮም ክገልጹ ጸኒሖም።

ስለምንታይ ግን ኢሳይያስ ሓሳቡ ቀይሩ?

ኣብ ደሞክራሲያዊ ስርዓታት፡ መሪሕነት ማለት፡ ጾርን ሓላፍነትን ህዝብን ሃገርን ምስካም እዩ። ኣብ ምልካውያን መንግስታት ግን መሪሕነት ማለት፡ "ነብስኻ ዝኣዘዘካ ዊን ዝበለካ" ተግባራት ምፍጻም ዕድል ምርካብ እዩ። ኣብ ሓርነታዊ ቃልሲ፡ " ኤርትራ ድሒራ ነጻነታ ትጎናጸፍ ስለዘላ መራሕቲ ኣፍሪቃ ዝፈጸሙዎ ጌጋታት ብልሽውና ኣይክትደግምን እያ" ዝብል ፖለቲካዊ ኣስተምህሮ ይወሃብ ምንባሩ ዝዝክር መጎስ ብርሃነ፡ " ኣብ ጽባሕ ናጽነት ኣበራትና ዘለለየ ህዝቢ ካብቶም ብኹሉ ዓይነት ብልሽውና እንኸሶም ዝነበርና መራሕቲ ኣፍሪቃ ዝተሓትና ምዃንና ቀልጢፊ እዩ መዚኑና" ይብል።

ክሳብ ኵናት ዶባት ተኸሲቱ እቲ ነገራት ዝበላሾ ከኣ፡ ዝበዝሕ ተጋዳላይን ህዝብን " ነገራት ሎሚ ጽባሕ ክመሓየሽ እዩ" ኢሉ ብተስፋ ክቃለስ ጸኒሑ። ግን ኩሉ ነገር ከምቲ ትጽቢት ዝተገብረሉ ኣይከደን።

ኣብ 1988 ንፕረዚደንት ኢሳይያስ ኣብ ዓምበርበብ ሳሕል ብምኽንያት ስራሕ ብኣካል ረኺቡ ንኣስታት ኣርባዕተ ሰዓት ኣብ ጉዳይ ምምላስ ኤርትራውያን ስደተኛታት ዘዕለሎ ኣቶ ኤልያስ ሃብተስላሰ ይዝክር፡ "ኣብ መንጎ ዕላልና፡ ካብ ቻይና እንታይ ተማሂርኩም ኢሉ ከምዝሓተቶን፡ ሽዑ ኢሳይያስ ብዙሕ ነገር ከምዝተማህሩ፡ ግን ቻይናውያን ነቲ ሰብኣዊ ኣምልኾ ማኦ ( ፐርሰናል ካልት) ክቃለሱዎ ከምዝነበሮም ነጊሩና። ሕጂ ግን ባዕሉ ሰብኣዊ ኣምልኾ ፈጢሩ ንሃገር ብምልኪ ሒዙዋ ኣሎ" ክብል ተዘክሮኡ ይገልጽ።

ኢሳይያስ

ኣብ 2000 ዓመተ ምሕረት ሰሙናዊ እትሕተም ጋዜጣ ጽጌናይ፡ ኣብ ሳልሳይ ዓመት ቁ-20 ሕታማ፡ " ህዝቢ ኤርትራ ኣብ ዝደለዮ[እዋን] ስልጣነይ ክገድፍ እኽእል እየ" ኣብ ትሕቲ ዝብል ኣርእስቲ፦ ፕረዚደንት ኢሳይያስ፡ ሓንቲ ኣብ ኣመሪካ እትሕተም ጋዜጣ "ስልጣን ክትገድፍ መደብ ኣለካ'ዶ ወይስ ከምቶም ብዙሓት መራሕቲ ኣፍሪቃ ክሳብ ትመውት ክትጸንሕ ኢኻ? ክትብል ንዝቐረበትሉ ሕቶ፡ "ህዝቢ ኤርትራ ስልጣነይ ንክገድፍ ኣብ ዝሓተተሉ እዋን፡ ዋላ እውን ጽባሕ እንተኾነ ስልጣን ንምግዳፍ ድለው እየ። እቲ ምርጫ ምሉእ ብምሉእ ናይ ህዝቢ እዩ" ክብል ንዝሃቦ መልሲ ሒዛ ወጺኣ ምንባራ የዘኻኽር ኣቶ መጎስ።

ኣስዒቡ፡ ነቲ ፕሪዘደንት ኢሳይያስ ኣብ መበል 17 ዓመት ናጽነት ኤርትራ ምስ ቴሌቪዥን ኣልጀዚራ ኢንግሊሽ ኣብ ዝገበሮ ቃለ መሕትት፡ ኣብ ኤርትራ መዓስ እዩ ምርጫ ክግበር ተባሂሉ ምስ ተሓተተ፡ " እቲ ኣብ ኣመሪካ ዝግበር ምርጫ እንታይ ፍረ ከምዘምጽእን ሓቀኛ ምርጫ ክሳብ እንርእን ን30 ወይ 40 ዓመታት ክንጽበ ኢና … " ንዝበሎ ኣብ ግምት ብምእታው ፕረዚደንት ኢሳይያስ ሃገራዊ ምርጫ ክገብር ድላይ ከምዘይብሉ ብቑዕ ኣብነት እዩ ይብል።

ኤርትራ ፍልጠትን ክእለትን ኣሻሓት ዜጋታታ ዝፈሰሶ ንኣስታት ሓሙሽተ ዓመት ዝተደኽሞ ሃገራዊ ባይቶ ዘጽደቖ ሕገ-መንግስቲ እናሃለዋ፡ ፕረዚደንት ኢሳይያስ ኣብ መበል 23 ዓመት ጽምብል ናጽነት ኤርትራ፡ "… ንኩነታትና ዝሰማማዕ ሓዲሽ ቅዋም ምንዳፍ ክጅመር እዩ" ክብል ዝሃቦ መግለጺ ንባዕሉ፡ ንሱ ክሳብ ዘሎ ኣብ ኤርትራ ምርጫ ዝበሃል ነገር ከምዘይሕሰብ ምስክር ምዃኑ ዝሕብር ኣቶ ኤልያስ ሃብተስላሰ - ኢሳይያስ ክሳብ ዘሎ ኤርትራ ሃገራዊ ምርጫ ትርኢ ኣይመስለንን ይብል።

Thursday, 20 May 2021 22:18

US Senate calls for an immediate withdrawal of Eritrean troops from Tigray

Written by

MAY 20, 2021  ETHIOPIA, NEWS, TIGRAY

Source: CNN

[Full text below]

The US Senate has unanimously passed a resolution calling for the immediate withdrawal of Eritrean troops from Ethiopia’s war-torn northern Tigray region, after a CNN investigation revealed that the soldiers were cutting off critical aid routes.

The resolution, sponsored by Senate Foreign Relations Committee chairman James E. Risch and passed by the Senate on Thursday, called on Eritrea to “immediately and fully withdraw its military forces from Ethiopia” and condemned human rights violations committed by the Eritrean military.

It also urged US Secretary of State Antony Blinken to ensure that a “full, independent, international investigation into all reports of human rights violations, abuses, and atrocities” committed in the course of the conflict is carried out and that those responsible be held accountable. Blinken called for such a probe on February 27, a day after investigations by CNN and Amnesty International into two separate massacres.

Thousands of civilians are believed to have been killed in Tigray since November, when Abiy launched a major military operation against the region’s ruling party, the Tigray People’s Liberation Front (TPLF), sending in national troops and fighters from Ethiopia’s Amhara region.

CNN has previously reported that soldiers from neighboring Eritrea had crossed into Tigray and perpetrated extrajudicial killings, massacres, sexual violence and other human rights abuses.

The renewed drive for action by US lawmakers was prompted by CNN’s investigation, which revealed Eritrean soldiers were manning checkpoints in Tigray, obstructing and occupying key humanitarian aid routes, roaming the halls of one of the region’s few operating hospitals and threatening medical staff.

On May 12, Von Batten-Montague-York, the Washington, DC-based advocacy group that led the push for the resolution, said on Twitter that CNN’s report “confirms what we have briefed members of Congress: War crimes are being committed against civilians in Tigray.”

“We are doubling our push for passage of S.Res.97 and sanctions against Ethiopian and Eritrean officials guilty of crimes against civilians in Tigray,” the group added.

Despite pressure from the US, there has been no sign that Eritrean forces plan to exit the border region anytime soon.

The Senate on Thursday called on the Biden administration to “conduct and impose strict accountability measures on those found responsible” of human rights violations, opening the door for potential US sanctions.

Rep. Michael McCaul, the top Republican on the House Foreign Affairs Committee, and Rep. Gregory Meeks, the New York Democrat who chairs the committee, have been leading a continued push for the Biden administration to “urgently use all available tools, including sanctions and other restrictive measures, to hold all perpetrators accountable and bring an end to this conflict.”

McCaul told CNN on Thursday that “there have been ample, credible reports from human rights groups and journalists on the continuing presence of Eritrean troops, and reports that have implicated them, and other armed actors, in human rights abuses, rape and other atrocities.

“It is clear that the Government of Ethiopia and the Government of Eritrea have not upheld their public commitment to withdraw Eritrean forces out of Tigray. Now we have this on-camera evidence from CNN.”

He argued that the “Biden administration needs to take action now to demonstrate we are serious when we demand accountability for atrocities.”

US Senate Resolution

That the Senate—

(1) calls for the immediate cessation of hostilities in the Tigray Region of Ethiopia;

(2) condemns in the strongest terms all violence against civilians;

(3) calls on the Government of Eritrea to immediately and fully withdraw its military forces from Ethiopia, and condemns in the strongest terms any human rights violations, murder, looting, rape, and other crimes committed by the Eritrean military or any other forces in the Tigray Region or elsewhere in Ethiopia;

(4) strongly disapproves of the escalation of political tensions between the Government of Ethiopia and the Tigray People’s Liberation Front (TPLF) into armed conflict;

(5) calls for the swift and complete restoration of electricity, banking, telephone, and internet services throughout the Tigray Region and other parts of Ethiopia where communications have been restricted;

(6) appreciates the willingness of Sudan to welcome refugees fleeing the conflict in the Tigray Region;

(7) urges the Government of Ethiopia to—

(A) take tangible steps toward improving humanitarian access in keeping with commitments made to the United Nations World Food Programme and Secretary of State Antony Blinken;

(B) pursue accountability for human rights abuses and atrocities; and

(C) make progress on other key issues with regard to the conflict in the Tigray Region and threats to regional stability following the visit of Senator Coons;

(8) calls on the Government of Ethiopia to—

(A) ensure that any apprehensions of TPLF members are carried out with the least possible use of force and that the rights to which those detained are entitled under Ethiopian and international law are fully respected;

(B) require the immediate and full withdrawal of Eritrean forces from Ethiopia;

(C) release all opposition leaders, supporters, and activists detained on the basis of their political activity and views as well as journalists detained on the basis of their reporting, and respect the rights of all Ethiopians to free expression and political participation, without discrimination based on ethnicity, ideology, or political affiliation; and

(D) convene a credible and countrywide process of national dialogue and reconciliation inclusive of all nonviolent political parties, ethnic communities, religious groups, and civil society organizations in Ethiopia to work toward the sustainable resolution of grievances and chart a democratic and peaceful path forward for the country;

(9) urges all parties to the conflict to—

(A) cease all hostilities, commit to a political solution for resolving existing differences, fully comply with international humanitarian law, and refrain from actions that could continue, spread, or escalate the conflict, particularly attacks on civilian targets;

(B) make demonstrable progress to guarantee unfettered and immediate humanitarian access, for personnel and supplies, to areas affected by the conflict, and take all possible steps to protect the safety of civilians, including refugees, displaced persons, and humanitarian aid workers; and

(C) allow for, and cooperate with, independent and transparent investigations of any alleged human rights abuses committed in the course of the conflict in the Tigray Region and other conflicts across Ethiopia, and hold perpetrators to account in a credible process; and

(10) urges the Secretary of State, the Secretary of the Treasury, and the Administrator of the United States Agency for International Development, in coordination with the heads of other relevant Federal departments and agencies, to—

(A) engage at the highest levels with leaders of the Government of Ethiopia, the Government of Eritrea, and the TPLF to encourage the full cessation of hostilities and the withdrawal of Eritrean forces, mitigate the humanitarian crisis that has emerged from the conflict, and support an inclusive process of national dialogue and reconciliation;

(B) immediately establish criteria to end the pause of all non-life-sustaining assistance to Ethiopia and support programming to meet immediate humanitarian needs, including of refugees and internally displaced persons, advance nonviolent conflict resolution and reconciliation throughout the country, and aid a democratic transition in Ethiopia;

(C) take continued actions to ensure that a “full, independent, international investigation into all reports of human rights violations, abuses, and atrocities” committed in the course of the conflict as called for by Secretary of State Blinken on February 27, 2021, is conducted, and impose strict accountability measures on those found responsible;

(D) use all diplomatic, developmental, and legal tools to prevent further ethnic-based violence and mass atrocities, including by non-state armed groups, and promote competitive multi-party democracy in Ethiopia; and

(E) maintain close coordination with international allies and multilateral organizations regarding efforts to address the conflict in the Tigray Region and other regions of Ethiopia and bring attention to the conflict in international fora, including the United Nations Security Council.

Amend the title so as to read: “A resolution calling on the Government of Ethiopia, the Tigray People’s Liberation Front, and other belligerents in the conflict in the Tigray Region of Ethiopia to cease all hostilities, protect human rights, allow unfettered humanitarian access, and cooperate with independent investigations of credible atrocity allegations.”.

Thursday, 20 May 2021 21:01

Dimtsi Harnnet Kassel 20.05.2021

Written by
Dimtsi Harnnet Kassel 20.05.2021
Published in Radio
Read more...
Page 191 of 609