http://ascenteq.com/project/epdp

ጸገማትን ነቲ ጸገማት ክትምክት ብቐጻሊ ምቅላስን መናብርቲ ህዝቢ ኤርትራ እዮም። ንግዝያዊ ጸገምን ጸልማትን በቲ ካብ ርሑቕ ዝረአ ብርሃን ተተባብዕካ፡ ተቓሊስካ ኣብ ዓወት ምብጻሕ ካብ መለለይታት ህዝቢ ኤርትራ እዮም። እዚ ብግዝያዊ ጸገማት ከይትኾለፍካ “እቲ ቃልሲ ይከኣል እዩ፡ እቲ ጸገም ከኣ ሓላፋይ እዩ” ዝብል ትብዓት ሰኒቕካ፡ ናይ ምቅላስን ምዕዋትን ኒሕ መለለይ ህዝቢ ኤርትራ ጥራይ ዘይኮነ፡ ንኻለኦት እውን ዘዕጠቐን  ዘትበዕን ሓበን እዩ።

ህዝብና እንዳ ጠመየ ከም ጽጉብ፡ እንዳ ዓረቐ ከም ክዱን፡ እንዳሓመመ ከም ጥዑይ፡ እንዳ ጸመአ ከም ርዉይ፡ እንዳ ጐሃየ ከም ሕጉስ ኮይኑ፡ ቃልሲ እንተነውሐ እውን ከይሰልከየ፡ ኣብ ዓወት ንምብጻሕ ብዝኾነ ጸገም ክምህ ዘይብልን ንድሕሪት ዘይጥምትን ምዃኑ፡ ብዙሓት ዘይኤርትርውያን እውን ንስለ ርትዕን ፍትሕን ዝመስከርዎ እዩ። ንሕና ኤርትራውያን እውን ብዛዕባ ሓደ ኣብ ህዝቢ ዘጋጥም ጸገም፡ ንኣብነት ደርቅን ጥምየትን ክንሓስብ እንከልና “ወይለኦም ደኣ ካለኦት እምበር ህዝቢ ኤርትራስ ጸገም ይኽእል እዩ” ኢና እንብሎ። እዚ ኣበሃህላዚ ስቕ ኢልካ ዝበሃል ዘይኮነ፡ ኣብ ወሳኒ ናይ ምጽማም እዋን፡ ዓላማኻ ኣሕሊፍካ ንዘይምሃብ፡ ኣብ ክንዲ ዕንጸይቲ ጣውላ ናውቲ ገዝኡ ኣንዲዱ ሕማቕ ዘበን ዝሰገረ ህዝቢ ምዃኑ ስለ እንፈልጥ  ኢና።

እዚ ክበሃል እንከሎ፡ ህዝቢ ኤርትራ ንጸገም ጥራይ ዝተፈጥረን ንጸገም ናተይ ኢሉ ዝረዓመን ስለ ዝኾነ ዘይኮነ፡ ጸገም ሰጊርካ ኣብ ራህዋን ዓወትን ንምብጻሕ ክኸፈል ዝግበኦ መተካእታ ዘየብሉ ምዃኑ  ስለ ዝተረደኦ እዩ። ጸገም ክነውሕን ክደራረብን እንከሎን፡ ከም ህግዲፍ ዝኣመሰሉ ዝኣመንካዮም ቃሎም ዓጺፎም ሕድሪ ክጠልሙ እንከለዉን’ውን፡ እቲ ምረት ክሳብ ክንደይ ከም ዝመርር ርዱእ እዩ። እቲ ምረት ንህዝብና ከምቲ ጠላማት ዝጽበይዎ ኣላሽ ዘብሎ ዘይኮነ መሊሱ እዩ ዘሕርኖ። ከምኡ ስለ ዝኾነ እዩ ከኣ ኣንጻር ኩሉ ጸረ-ህዝቢ ተግባራት ጉጅለ ህግዲፍ፡ ሓሪኑ “እምቢ ንምልኪ” ዝብል ዘሎ። ጉጅለ ህግዲፍ ካብቲ ናይ ህዝብና መሰረታዊ ሕቶታት፡ ካብ ዘይትግበር መደንዘዚ ቃላት ሓሊፉ  ዋላ ሓንቲ  ክምልስ ዘይምኽኣሉ ስዕረቱ ዘርኢ እዩ።

እዋኑ ስለ ዝኾነ፡  ሎሚ’ውን ንነፍስሄር ድምጻዊ ኣብርሃም ኣፈወርቂ ከነልዕሎ፡ በቲ ከብድኻ ዝበልዕ ዜማኡ፡ “ነቲ ሕማቕ ዝበኣሰ ኣለዎ።” ከም ዝበሎ፡ እቲ ንህዝቢ ኤርትራ ኣብ ኩሉ መዳያት ደም ከንበዖ ዝጸንሐ ህግደፋዊ ቫይረስ ከይኣኽሎ፡ እነሆ ሎሚ ከኣ ኮቪድ-19 ዝተባህለ ኮሮናቫይረስ ዓለም ከደን ቅልጡፍ ኣጽናቲ ወራሪ መጺኡ ኣብ ልዕሊ ህዝቢ ኤርትራ ተደራቢ ስግኣት የንጸላሉ ኣሎ።  ከምቲ ዓቕሊ ህዝቢ ኤርትራ ጸገም ብምጽዋር ጥራይ ዘይኮነ፡ ነቲ ዘጋጥም ጸገም ክንድቲ ዝኸብዶ ይኽበድ፡ ክንድቲ ዝደራረቦ ይደራረብ፡ ተስፋ ብጸይምቑራጽ ስንኻ ነኺስካ ክሳብ ዓወት ምቅላሱ እውን መለለይኡ እዩ። በዚ ዝተመኮረ እንተዘይከውን፡ ኣፉ መሊኡ ዝዛረበሉን እግሩ መሊኡ ዝረግጸሉኳ እንተዘይኮነ፡ ኤርትራዊ ሃገርነት ዘውሓሰ መስተንክር ኣይመሰረሐን።

ምናልባት ደኣ ብሳይነሳዊ ኣገላልጻ ይፈላለ ይኸውን እምበር፡ ነቲ ብቃልሲ ኣንጻር ህግዲፍ ዝላደየ ህዝቢ ኤርትራ መኸተ ኣንጻር ኮሮናቫይረስ እምብዛ ኣይክሕደሶን እዩ። ህግዲፍን ኮርኖናን ሓደን ክልተን እዮም። ሓደ ዝገብሮም ኩሎም ጠንቂ ህልቀት ህዝቢ ምዃኖም ኮይኑ፡ ክልተ ዝገብሮም ከኣ መበቆሎም እቲ ሓደ ዘቤታዊ እቲ ካልእ ከኣ ዓለም ለኻዊ ምዃኖም እዩ። ኣብቲ ኣንጻር ህግዲፍ ዝግበር ቃልሲ ኩሉቲ ካልእ መመላእታ ኮይኑ፡ እቲ ወሳኒ ግደ ህዝቢ ኤርትራ እዩ። ከምኡ ስለ ዝኾነ ኢና ድማ “እቲ ቀንድን መሰረታውን ለውጢ ኣብ ኢድ ህዝቢ ኤርትራ እዩ ዘሎ” እንብል። ኣንጻር ኮሮናቫይረስ ኣብ ዝግበር ጽዕጹዕ መኸተ እውን ኣብ ኢዱ ዘየለዉ ዝጐድልዎ ዕጥቅታትኳ እንተለዉ፡ ወሳኒ ናይ ምክልኻል፡ ግደ ህዝቢ መተካእታ የብሉን። ካብቶም ኣብቲ መሰረታዊ ምክልኻል እቲ ቫይረስ ካብ ህዝቢ ዝድለዩ ጥንቃቐታት፡

• በቲ ቫይረስ ምስ ዝተታሕዙ ሰባት ዘይምርኻብ
• ኢድካ ብተደጋጋሚ ን20 ሰኮንድ ብማይን ሳሙናን ምሕጻብ
• ማይን ሳሙናን ኣብ ዘይትረኽበሉ 60% ኣልኮል ዘለዎ ናይ ኢድ መጽረይ (ሳኒታይዘር) ምጥቃም
• ኣእዳውካ ከይተሓጸብካ ኣፍካ፡ ኣፍንጫኻን ዓይንኻን ዘይምሓዝ።
• ክትስዕል ወይ ከተህጥስ እንከለኻ፡ ኣፍካ ውይ ኣፍጫኻ ብመንዲል ወይ ብቕልጽምካ ምኽላል
• ኣብ ሕድሕድካ ናይ 2ተ ሜትሮ ርሕቀት ምህላው
• ብህዝባዊ ኣኼባ ካብ ዝካየዱ ባህላውን ሃይማኖታውን ተግባራት ምዕቃብ…. ዝብሉ ይርከብዎም። ሃገራት ከከም ኩነታትን ዝህብኦም ካለኦት ምኽርታት እውን ኣለዉ።

ክሳብ ሕጂ ብሰንኪ ናይ ህግደፍ ብህዝቢ ዘይምግዳስ ዝጸንሐ ጸገም፡ ኣብዚ ሕጂ ንዝማዕበላ ሃገራት’ውን ዝፍትን ዘሎ ጨካን ሕማም፡ ህዝቢ ኤርትራ ዝያዳ ከም ዝጽገሞ ፍሉጥ እዩ። ርሑቕ ከይከድና ማይ ኣብ ዘይብሉ ኩነታት፡ ኣይኮነንዶ እናሻዕ ክትሕጸብ፡ ክትመገብ እንከለኻ  ምሕጻብ እውን ኣጸጋሚ እዩ።

ካብዚ ሓሊፉ ኣብ ዕዳጋ እኹል ቀረብ ሳሙናን ኣልኮልን ዘይምህላዉ፡ እንተዝህሉ እውን መዕደጊ ገንዘብ ዘይምርካብ ክሳብ ክንደይ ህግድፍ ብፍላጥ ይኹን ብዘይፍላጥ ንህዝብና ንኮሮናቫይረስ ኣሲሩ የረክቦ ምህላዉ ምግማቱ ዘጸገም ኣይኮነን። ካብ ሃገር ቻይና ዝተዋህበ ሓገዝ ዘይምቕባሉ ከኣ ንምሕዝነት ህግዲፍ ምስ ኮሮናቫይረስ መሊሱ የጉልሖ። ብሰንኪ ነጻጊ ምምሕዳር ህግዲፍ ብዙሓት ኤርትራውያን ናይ ሕክምና ክኢላታት ሃገሮም ገዲፎም ኣብ ስደት ምህላዎም እውን ካብዚ ፈሊኻ ዝረአ ኣይኮነን። ምስዚ ኩሉ መጻብቦ ግና ዋላ ንእሽቶይ ትኹን፡ ህዝብና ነታ ኢድ ህግዲፍ ዘይጽበየላ ናይ ምክልኻል ሜላ  ከማልኣ ናይ ግድን እዩ። ንኣብነት በቲ ክኢላታት ዝብልዎ ዘለዉ  ምርሕሓቕን ኣድላይ ንዘይኮነ ጉዳያት ካብ ገዛኻ ምውጻእን። ደሓር ከኣ ወዮ ደኣ እቲ ናይ መራኸቢ መንገዲ ጸጊሙ እምበር፡ ኣብ ኩሉ ኩርነዓት ካብ ኤርትራ ወጻኢ ዘለዉ ደቁ ኣብ ጉድኑ ብምህላዎም ህዝብና ተስፋ ክሰኩዕ ይግበኦ።

ጸገም ህዝብና ኣይኮነንዶ ኮሮናቫይረስ ተወሲኽዎ፡ ቀደሙ እውን ዘርዚርካ ዝውዳእ ኣይኮነን። ኣብዚ ምርካብ ሓበሬታ ህይወት ዝኾነሉ ዘበን፡ ዝያዳ ኣብ መስርሕ ምክልኻል ኮሮኖ ቫይረስ ወሳኒ እዩ። በዚ መንገዲዚ እዩ ኣብቲ መኸተ እንታይ ክግበር ከም ዝግበኦን ዘይግበኦን ዝሕበር። ኣብ ኤርትራ ብዘይካተን ብኹሉ መለክዕታት ዓቕመን እንዳመንመነ ዝኸይድ ዘሎ ናይ ህግድፍ ስብከትን ምልማንን መቃላሕቲ  ማዕከናት፡ ማሕበራዊ ሚድያ ኮነ ርክብ ኢንተርነኤት የለን። ነዚ ጸገምዚ ብምስጋር መኸታኡ ንምሕያል እምበር፡ ህዝብና በተን ናይ ህግዲፍ ሓጹር ሰንጢቐን ናብ ኤርትራ ዝኣትዋ ዘለዋ መደባት ተለቪዥን ኣሰናን ኤሪ ሳተላይትን ኣቢሉ ምስቶም ኣብኡ ዝዝሻቐሉ ዘለዉ ደቁ ክራኸብን ድርብ መኸታኡ ከሕይልን ይግበኦ።