Subscribe to this RSS feed
Friday, 27 March 2015 06:21

ንሰብኣዊ መሰላት ብምግሃስ፡ ንግዝኣተ-ሕጊ ብምጥሓስ ዝረጋገጽ መሰረታዊ ለውጢ የለን

Written by
ንሰብኣዊ መሰላት ብምግሃስ፡ ንግዝኣተ-ሕጊ ብምጥሓስ ዝረጋገጽ መሰረታዊ ለውጢ የለን

ርእሰ-ዓንቀጽ

ኣብ ኤርትራዊ ፖለቲካዊ ሜዳ፡ ኣብ'ዚ እዋን'ዚ፡ ብዛዕባ መሰረታዊ ለውጢ ዝብል ኣምር ሓደ ዝዀነ ኣረዳድኣ የለን። ገሊኡ ንመሰረታዊ ለውጢ፡ ብውግእ ወይ ብዓመጻዊ ኣገባብ ጥራሕ ዝመጽእ ለውጢ ገይሩ ይርድኦ። ገሊኡ ድማ፡ ነቲ ኣብ ስልጣን ዘሎ ጕጅለን ደገፍቱን ከም ሰባት ብምድምሳስን ብምቕንጻልን ዝረጋገጽ ለውጢ ገይሩ ክገልጾ ይፍትን። ብኻልእ ኣገላልጻ፡ መሰረታዊ ለውጢ ማለት፡ ነቶም ኣብ ስልጣን ዘለዉ ኣልጊስካ ብኻልኦት ሰባት ምትካእ ገይሮም ይርድእዎ። እዚ ግን፡ እቲ ቅኑዕ ኣገላልጻ ናይ መሰረታዊ ለውጢ ኣይኰነን።

መሰረታዊ ለውጢ ማለት ነቲ ዘሎ ፖለቲካዊ፡ ቍጠባውን ማሕበራውን ስርዓት ብኻልእን ዝማዕበለን ፖለቲካዊ፡ ቍጠባውን ማሕበራውን ስርዓት ምትካእ ኢዩ። ብኻልእ ኣዘራርባ፡ ኣብ ህልዊ ኵነታት ኤርትራ፡ ንምልካዊ ስርዓት ብዲሞክራስያዊ ስርዓት ምትካእ ማለት ኢዩ። እዚ ከኣ መስርሕ እምበር፡ ብሓደ ለይቲ፡ ወይ ብሓደ መዓልቲ ወይ ብሓደ ዓመት ዝረጋገጽ ኣይኰነን። ካብ ምልኪ ናብ ዲሞክራሲ ምስግጋር ማለት፡ ብምእላይ ምልካዊ መንግስቲ ጀሚሩ፡ ብርግኣት ዝሰፈኖ መሰጋገሪ መድረኽ ኣቢሉ፡ ናብ ቅዋማውን ዲሞክራስያውን ስርዓት ምብጻሕ ኢዩ። እዚ መስርሕ'ዚ ብዙሕ ብድሆታት ዘለዎ ምዃኑ ዘካትዕ ኣይመስለናን። ናብ'ዚ ዕላማ'ዚ ንምብጻሕ ድማ፡ ስኒት፡ ዕርቂ፡ ፍትሒ ....ወዘተ ምንጋስ የድሊ። ዲሞክራሲ፡ ብናይ ወለዶታት ቀጻሊ ቃልስታት እናዓመቘን እናዓዀዀን ዝኸይድ እምበር፡ ከም ቃንጥሻ ጽባሕ ውድቀት መንግስቲ ኢሳያስ በቝሉ ዝሓድር ማና ኣይኰነን። ኣብ ኣፍሪቃ ዝህነጽ ዲሞክራሲ፡ ብሓጺር ግዜ፡ ማዕረ'ቲ ኣማእት ዓመታት ዝወሰደ ህንጻ ዲሞክራሲ ኣብ ሃገራት ምዕራብ ክኸውን ክንጽበዮ ውን ኣይንኽእልን ኢና።

መሰረታዊ ለውጢ ብምልጋስ ናይ'ቲ ምልካዊ መንግስቲ ጥራሕ ዝረጋገጽ ኣይኰነን። ንምልኪ ኣልጊስካ፡ ብምልኪ ምትካእ ውን ኣሎ ኢዩ። እቲ ለውጢ መሰረታዊ ክኸውን፡ ናይ ህዝቢ ወይ ሕብረተሰብ መነባብሮ፡ ንቕሓትን ኣተሓሳስባን ውን ክቕየር ክኽእል ኣለዎ። ሕብረተሰብ ንምቕያር ዘገልግል ቀንዲ መሳርሒ ድማ፡ ውግእ ዘይኰነስ ትምህርቲ ኢዩ። ገለ ውልቀሰባት ወይ እኩባት ሰባት ለውጢ ስለዝደለዩ፡ ለውጢ ይመጽእ ማለት ኣይኰነን። ለውጢ ብባህግን ምንዮትን ጥራሕ ክረጋገጽ ኣይክእልን ኢዩ። ናይ ለውጢ መስርሕ ብሕግታት ኢዩ ዝግዛእ። ለውጢ ክረጋገጽ እምበኣር፡ ሕብረተሰብ ብምሉእ ክቕየር ወይ ክልወጥ ኣለዎ። ህዝቢ ምንጪ ናይ ስልጣን፡ ምንጪ ናይ ለውጢ ምዃኑ ብልቢ ኣሚንካ ኣብ ውሽጢ ህዝቢ ብምስራሕ ከኣ'ዩ ለውጢ ዝረጋገጽ። ናጽነት ናይ ኤርትራ፡ ህዝቢ ኤርትራ ብመላኡ ስለዝኣመነሉን ስለዝተቓለሰሉን ኢዩ ተረጋጊጹ እምበር፡ ብውሑዳት ሰባት ዝተመጠወሉ ህያብ ኣይኰነን።

ሕቶ ሰላምን ውግእን ውን ምስ መስርሕ ለውጢ ብቐጥታ ዝተኣሳሰር ምዃኑ ምግንዛብ የድሊ። ሰላም እንተደኣ ዘይሃልዩ ስራሕ፡ ህንጻ፡ ምዕባለ ይኹን ዲሞክራሲ ዝብሃል ክህሉ ኣይክእልን ኢዩ። ህዝቢ፡ ኵሉ ግዜ ምስ ሰላም ምዃኑ ክዝንጋዕ የብሉን። ምኽንያቱ ድማ፡ ውግእ ማለት፡ ዕንወት፡ ብርሰት፡ ሞት፡ ስንክልና፡ ስደት፡ ጥሜት ....ወዘተ ማለት ስለዝዀነ። ህዝቢ ኣመና መሪርዎ ንነብሱ ንምክልኻል እንተዘይኰይኑ፡ ንመሰል ናይ ካልኦት ንኽረግጽ ወይ መሬት ናይ ካልኦት ክምንዝዕ ኢሉ ንውግእ ኣይመርጾን ኢዩ። ስለ'ዚ፡ ብውግእ ዝረብሑን ውግእን ወረ ውግእን ዝፈጥሩን ገበነኛታት መራሕቲ ጥራሕ ደኣ'ምበር፡ ኣህዛብ ከምዘይኰኑ ክስመረሉ ይግባእ።

ኣብ ግዜ ውግእ፡ ወለዲ ኢዮም ንዕሸላት ደቆም ዝቐብሩ፤ ኣብ ግዜ ሰላም ግን፡ እቶም ንኣሽቱ ደቆም ኢዮም ንወለዶም ዝቐብሩ። ብኻልእ ኣገላልጻ፡ ኣብ ግዜ ሰላም፡ እቲ መብዛሕቱ ዝመወት እቲ ብዕድመ ዝደፍአ ሰብ ክኸውን ከሎ፤ ኣብ ግዜ ውግእ ግን፡ እቲ ክጐይን ክዋጋእን ዝኽእል መንእሰይ ኢዩ ዝመውት። ስለ'ዚ ውግእ፡ ንመንእሰያት ዘብርስ ተርእዮ ምዃኑ ዘካትዕ ኣይኰነን። ብዘይ መንእሰይን ብዘይ ትምህርትን፡ ክምዕብል ኰነ ክብልጽግ ዝኽእል ሃገር ከምዘየለ ድማ፡ ኵላትና እንቕበሎ ኵነታት ሃገርና ዝምስክሮ ሓቂ ኢዩ።

ግዝኣተ-ሕግን ምኽባር ሰብኣዊ መሰላት ውን ኣገዳስቲ ቅድመ-ኵነት ንመሰረታዊ ለውጢ ኢዮም። ሰባት መሰሎምን ክብሮምን እንተደኣ ዘይተኸቢሩ፡ ኣብ ልምዓትን ምዕባለን ሃገር ኣወንታዊ ግደ ክህልዎም ኣይክእሉን ኢዮም። ዓመጽን ዓፈናን ኣብ ዝነገሶ ሕብረተሰብ መሰረታዊ ለውጢ ንምርግጋጽ ዝከኣል ኣይኰነን። ዝተዓፈነን ዝተዓመጸን ሰብ ይኹን ህዝቢ ኵሉ ዓቕምታቱ ንምዕባለን ለውጥን ክጸምዶ ፈጺሙ ዘይሕሰብ ኢዩ።

ዓመጽ፡ ጭቆና፡ ግህሰት ሰብኣዊ መሰላት፡ ውግእ ምስ መሰረታውን ኣወንታውን ለውጢ ዘይጠዓዓሙ ኣምራት ኢዮም። ንኣብነት፡ ብህዝባዊ ናዕቢ ዝተረጋገጸ ውድቀት ናይ ምልካዊ መራሒ ሊብያ፡ ፕረሲደንት ጋዳፊ፡ ብናይ ቀቢላን ሃይማኖትን ውድባት ስለዝተጨውዩ፡ ህዝቢ ግዳይ ናይ ምሕረት ዘይብሉ ውግእ ሕድሕድ ኰይኑ ኣሎ። ኣብ ሱርያ እውን፡ ብሰላማዊ ሰልፍታት ዝጀመረ ናይ ለውጢ ጠለብ፡ ብናይ ውግእ ጐይቶት ተጨውዩ፡ ናብ ዘሕዝን ደም ምፍሳስ ከምርሕ ተራእዩ ኢዩ።

ብኻልእ ሸነኽ ከኣ፡ ኣመሪካ ኣብ ልዕሊ ዒራቕ ብዝኸፈተቶ ውግእ፡ ምልካዊ መንግስቲ ሳዳም ሑሴን ክወድቕ'ኳ እንተኸኣለ፡ ህዝቢ ዒራቕ ግን፡ ግዳይ ሃይማኖታውን ቀቢላውን ግርጭታትን ግዳይ ሕንፍሽፍሽን ውግእ ሕድሕድን ኢዩ ኰይኑ። ኣመሪካ ንሰራዊት ናይ ሳዳም ሑሴን ፋሕ ምባላ፡ ሓደ ካብ'ቲ ጠንቂ ናይ ዘይምርግጋእ ናይ'ታ ሃገር ምዃኑ ሎሚ ዋላ ኣመሪካውያን ውን ክዛረብሉ ይስምዑ ኢዮም።

ኣብ ቱኒዝያ ግን፡ እቲ ህዝባዊ ናዕቢ ንስርዓት ናይ ቢን ዓሊ ዓልዩ፡ ብሰላማዊ ናይ ምስግጋር መድረኽ ኣቢሉ፡ ናብ ብዙሓት ሰልፍታት ዝዋስእሉ ቅዋማዊ ስርዓት ተሰጋጊሩ ኣሎ። ቱኒዝያውያን፡ ነዚ መኽሰብ'ዚ ንምሕላው ኣበርቲዖም ይሰርሑ ኣለዉ።

ኣብ ሰሜን ኣፍሪቃን ማእከላይ ምብራቕን ኣብ'ዚ እዋን'ዚ ዝተኸስቱ ኣወንታዊ ይኹን ኣሉታዊ ተራእዮታት ትምህርቲ ክቕሰመሎም ዝኽእሉ ተመኵሮታት ኢዮም።

Published in EPDP Editorial
Read more...
Thursday, 26 March 2015 14:35

መሰረታዊ መሰል ወዲሰብ

Written by
መሰረታዊ መሰል ወዲሰብ

ብዕለት 14-03-2015 ኣብ ፓል ሓርነት ሓው ኢያሱ ዓንደማርያም ካብ ደቡብ ኣፍሪቃ መሰረታዊ መሰል ወዲሰብ ዝብል እርእስቲ ሒዙ ቀጺሉ። ሓው ኢያሱ ነቲ ብ1949 ዝጸደቐ ውዑል ሕቡራት ሃገራት 30 ዓንቀጻት ዝሓዘለ ኣብ ክልተ ከፍፊሉ፡ ሎሚ እቶም 15 ቀዳሞት ዓንቀጻት ምንባብን መግለጽን ክህበሉ ከለኹ ኣሕጽር ኣቢለ ስለዘብርሆ ተኻፈልቲ ምሉእ ተሳትፎ ንኽህልዎም ንገዛ ክገድፎ ምዃነይ ብወገነይ ኣኻሊ ምርድዳእ ዘለዎ ዘተ ከም ነካይድ ርግጸኛ ኢየ ክብል መደርኡ ጀሚሩ።

ከም እትፈልጡ ኣነ መነባሮይ ኣብ ደቡብ ኣፍሪቃ ኢዩ። ኣብዚ እነካይዶ ዝተፋላለዩ ተበግሶታት ካብ ኤውሮጳን ኣመሪካን ካብ ካልኦት ክፍልታት ዓለም እናመጹ ዝተፈላለዩ ኣርእስትታት ብምልዓል ሰሚናራት ነካይድ ኢና። እዚ ሎሚ ምሳኹም ተራኺበ ሓሳብ ንሓሳብ ክንወሃሃብ ምብቃዕ ሓደ ካብቲ ምልውዋጥ ሓሳብን ተመኩሮን ምስክር ኢዩ። ነዚ ምድላው ዝገበሩ ምምሕዳር ሓርነት ፓል ከኣ አመስግን።

ካብቶም ኣባና መጺኦም ሰሚናር ዘካየዱልና ዶክተር ኣሕመድ ብርሃን ኣብ ኣእምሮይ ተቐሪጹ ዝተረፈ፡ ኩላትና ደቂ ሰባት ኣብ ውሽጥና ንእሽቶይ ዲክታቶርያዊ ባህሪ ኣላትና። ማለት ኣብ ውሽጥና ንእሽቶይ ኢሳያስ ዘይዓበየት ጠባይ ኣላትና ማለት እኳ ኢዩ’’ ምስ በለና ብሓቂ ኣተሓሳሲቡና። ሓቅነት ከም ዘለዎ ንምብራህ ኩነታትን ኣካይዳን ኩሎም ንፍትሕን ዲሞክራስን ግዝኣተ ሕግን ንቃለስ እንብል ሓቢርና ክንሰርሕን ሰፊሕ ጽላል ንኹላትና ዝጥርንፍ ዘይምብቃዕና ካብዚ ባህርያት ስለ ዘይወጻእና ዘብርህ ኢዩ ዝብል መደምደምታ ኢዩ ዝብጽሕ።

ኣብ ደቡብ ኣፍሪቃ ናይ ዑቕበኛታት ናብራ ብጣዕሚ ኣጸጋሚ ኢዩ። ከም ኣብ ኤውሮጳ -ኣመሪካ ኣይኮነን፡መሰልዑቕበኛታትንኽትረክብብሓቂመወዳእታዘይብሉግዜወረንምርካብዘይከኣልክትብሎየብቅዕጸገምኢኮኖሚኢዩኢሉዝርድኦእቲመንግስቲስለዚንኽትርድኦእተደራረበጻዕርንቃልስንኢዩዝሓትት።ካብቲእንገብሮወርክሾፕሰሚናራትምስማሕበራትሰብኣዊመሰላትተጣበቕቲ፣ ናትናናይቁጠባዘይኮነስፖለቲካዊኢዩ።ህዝብናዝነብሮዘሎግፍዕታትዘለዉፖለቲከኛእሱራትንሓለፍቲሜድያንሃይማኖታትዓገብዝበሉዓበይቲዓድንማእሰርቲመቕተልቲ፣መንእስያትነቲመወዳእታዘይብሉሃገራዊኣገልግሎትከምልጡናብጐረባብቲሃገርዝስደዱስጋብኣብኩሉሃገራትኣፍሪቃ፡ ኣስያ፡ ኤውሮጳ፡ ኣመሪካን ኣውስትራልያንፋሕጭንግራሕዝብሉዘለዉምስክርኢዩክንብሎምከለናእዚኩሉጸገማትካብወረደኩምስለምንታይደኣሽግርኩምመፍትሒሓቢርኩምዘይተናድዩ? እቲህዝቢእምቢንምልኪዘይብል? እዝንከምዝንዝኣመሰሉሕቶታትይቐርብና።ነዚሕቶክንምልስእንተደኣኮይኑብመሰረታዊመሰልደቂሰባትዘይተሃነጽና፣ታሪኽናከምዝምህረናናይምክልኻልንእምቢንመግዛእቲኮታሃገርንሓድነትህዝብንዝብል፣ልዑልሃገርነትሓርበኝነትዘመስከርናክነስናብመሰልደቂሰባትግንክንህነጽዕድልዘይረኸብናህዝቢምዃናክትርድኦኣጸጋሚኣይኮነን።ንኣብነትህዝቢቦርኪናፋሶዝገበርዎእምቢንውልቀመላኽነትንምስኡዝተጠላቐዩንኣፍሪቃዊኣብነትክንክተልይግባእ።እዚከምመእተዊኮይኑኣጸቢቕናዘየጽናዕናዮኣብኣፍሪቃናይዲሞክራሲነካይዶዘገምታዊይኹንእምበርከምዘሎኣብዚእዋንእዚፕረሲደንትናሚብያሂፈክፑንየፓሃምባኣብነታዊመራሕኣህጉርኣፍሪቃተባሂሉክሽለምከሎ፣ኣብኤርትራከኣእቲዝገደደዲክቶታርያዊስርዓትክበሃልኣብዓለምለኻዊመጋባእያይዝረበሉኣሎ።ብሕጽርዝበለምስቶምኣብዓለምብዲሞክራሲዝነብሩዘለዉምንጽጻርዘይኮነስእቲኣብኣፍሪቃዝካየድዘሎዲሞክራሲያዊጉዕዞከነራእእዮከሎናብሓቂዘገርምጥራይዘይኮነስፈንቂልናክነልግሶዝጽውዕእውንኢዩ።

ኣብኣርእስትናብምምላስዓለምለኻዊዋዕላሰብኣዊመስላት ብ 10 ታሕሳስ 1947 ዓ.ም.ፈብሓፈሻዊጉባኤውድብሕቡራትመንግስታትዝጸደቐቅጥዒ 217 ኤ 111 ኢዩ።ሃንስ-ደየትሪኽገንሸር (Hans sietrich Genscher) 1927 ዝበሎሓሳብ፣ "መሰልደቂሰባትዘይዕገትሓይሊናይዓለምኮይኑንመጻኢእውንዘይዕገትኢዩ።ናቱኣብግብሪምትርጓምከኣመዐቀኒናይምዕባሌንግስጋሰንኢዩ።’’ ኣብዓለምናንናይኩሎምደቂሰባትተፈጥራኦዊክብረትንንማዕርነትዘይገሃሱን፡ሰብኣዊመስላትንምቕባልን፣መሰረትናጽነትሰላምንስለዝኾነ።

  • ንሰብኣዊ መሰላት ምንጻግን ምጽቃጥ መሰል ደቂ ሰባት ሳዕቤኑ፣ ምንዕዓብ ህዝቢ ስለዘስዕብ፣ ናይ ዘረባን እምነትን ናጽነት ዘለዋ፣ ካብ ፍርሕን ጸገምን ናጻ ዝኾነት ዓለም ንኽትህሉ ዝልዓለ ትምኒት ደቂ ሰባት ምዃኑ ስለ ዝተኣምነሉ፣
  • ወዲ ሰብ ምልኪን ወጽዓን ንምውጋድ ሓይሊ ንኽጥቀም ምእንቲ ከይግደድ፣ ሰብኣዊ መሰላት ብሕጊ ክኸበሩ ኣድላዪ ስለዝኾነ፣
  • ኣብ መንጎ ሃገራት ምሕዝነታዊ ዝምድናታት ንኽዓቢ ምሕጋዝ ኣድላዪ ስለዝኾነ፣
  • ህዝብታት፣ ውድብ ሕቡራት መንግስታት፣ ኣብ ቻርተር ውድብ ሕቡራት መንግስታት ንመሰረታዊ ሰብኣዊ መሰላት፣ ንኽብርን ልዕልነትን ሰብኣዊ ፍጡር፣ ንማዕረ መሰላት ደቂ ተባዕትዮን ደቂ ኣንስትዮን ዘለዎም እምነት ምርግጋጽን ምርግጋኦምን ኣብ ዝሰፍሐ ናጽነት ከኣ ማሕበራዊ ምዕባለን ዝሓሸ ደረጃ መነባብሮን ንምዝርጋሕ ዝወሰኑን ስለዝኾነ፣
  • ኣባል መንግስታት ምስ ውድብ ሕቡራት መንግስታት ብምትሕጋጋዝ ሰብኣዊ መሰላትን መሰረታዊ ናጽነታትን ዓለምለኻዊ ጠመተን ሓለዋን ምእንቲ ክረኽቡ ንምጽዓር ዝጠልቡ ስለዝኾነ፣
  • እዚ ጠለብ እዚ መሊኡ ንኽረጋገጽ ብዛዕባ እዞም መሰላት እዚኣቶም ሓባራዊ ተረድኦ ወይ ፍልጠት ምህልው ወይ ምሓዝ ብጣዕሚ ኣድላዪ ስለዝኾነ፣                    

ስለዚ ሓፈሻዊ ጉባኤ ውድብ ሕቡራት መንግስታት፡ ንኹሎም ህዝብታትን ኩሎም ሃገራትን ክሳብ ንነፍሲወከፍ ውልቀሰብን ክሳብ፣ ንነፍሲወከፍ ክፍሊ ማሕበረ-ሰብን ነዚ ውዕል እዚ ኩሉ ግዜ ብምዝካር እዞም መሰላት እዚኣቶም ኣኽብሮት ንኽረክቡ ንኽፈልጥዎ ክማሃርዎን ንኽጽዕሩ፣

ከምኡ እውን ብሃገራውን ዓለምለኻውን ቀጻልን ምዕቡልን ስጉምትታትን ኣብ ህዝብታት ኣባላት ሃገራትን ኣብ ትሕቲ ምምሕዳሮም ዘለዉ ህዝብታት ሓፈሻዊን ግብራውን ተቐባልነትን ሓለዋን ምእንቲ ክረኽቡ ነዚ ዓለምለኻዊ ውዑል ሰብኣዊ መሰላት ኣዊጅዎ ኣሎ።

ዓንቀጽ-1

ኩሎም ደቂ ሰባት ክውለዱ ከለው ናጻን ማዕረ ክብርን መሰልን ኢዩ ዘለዎም። ምስትውዓልን ሕልናን ዝተዓደሎም ብምዃኖም መጠን ንሕድሕዶም ብሕውነታዊ መንፈስ ክትሓላለዩ ኣለዎም።

ዓንቀጽ-2

ንነፍሲ ወከፍ ዜጋ ብዘርኢ፣ ብሕብሪ፡ ብጾታ፡ብባንቅቋ፡ ብሃይማኖት፡ ብፖለቲካ ወይ ብካኦት ኣራኣእያታት ብብሔራዊ መበቆአል፣ብሃብቲ፣ ብትውልዲ ወይ ብኻልኦት ደረጃታት ኣድልዎ ከይህልዎ ኣብዚ ውዑል (ሪም፣ቅቡል ቅጥዒ) እዚ ሰፊሮም ዝርከቡ ኩሎም መሰላትን ናጽነታትን ተጠቕምቲ ኢዮም።

ብተወሳኺ ንፍጡር ወዲ ሰብ ዘርኢ፡ ኣብ ዝኾነ ዓይነት ምሕደራ ፖለቲካዊ፡ ሕጋዊ ወይ ዓለምለኻዊ ውሳኔ ዝተወስደን ሃገራት ብዘየገድስ ከም ናጽነትን ዝተጓናጸፋ፡ ኣብ ትሕቲ ምሕደራ ጽላል ሓንቲ ሃገር ዝርከባ፣ ዋላ ኣብ ትሕቲ ግዝኣት እውን ይኹና፣ ነዚ ውዑል ሕቡራት ሃገራት መሰረታዊ መሰል ወዲሰብ ክኸብርን ብምኽንያት ናይ ሃገሩ ፖለቲካ ክርገጽ ኣይግባእን።

ዓንቀጽ 3

ነፍሲ ወከፍ ዜጋ፡ ውሕስነት ህይወቱ፡ ናጽነት፡ ውሕስነት ወናኔ ህይወቱ፣ መሰሉ ዝተሓለወ ይኸውን።

ዓንቀጽ 4

ኩሉ ዜጋ ብማንም ብባርነት ወይ ግዙእ (ኣገልጋሊ) ኩልኩል ኮይኑ፣ ባርነትን፣ ናይ ባራዩ ንግድን፡ ብዝኾነ መልክዕ ኩልኩል ከኽውን ኢዩ።

ዓንቀጽ 5

ዝኾነ ዜጋ ብማን ዓይነት ብኸቢድ ስቓይ፡ ጨካንን ዘይሰባዊን ስቅያት፣ ወይ ኣተሓሕዛ (ንእሱራት) ወይ ጨካን መቕጻዕቲ፡ ዘይሰብኣዊ ሕስረት ኣይፍጸሞን።

ዓንቀጽ 6

ኩሉ ዜጋ ኣብ ዝኾነ ቦታ ኣብ ቅድሚ ሕጊ ብሰብኣዊ መንነቱ ንኽፍለጥ መሰል ኣለዎ።

ዓንቀጽ 7

ኩሎም ደቂ ሰባት ኣብ ቅድሚ ሕጊ ማረ ኣብ ልዕሊ ምዃኖም ብዘይ ኣፈላላአይ ናይ ሕጊ ማዕረ ኣማዕቋብነት ወይ መጕዚትነት ኽገረሎም ብሕጊ መሰል ኣለዎም። ኩሎም ደቂ ሰባት ናይ ምክልኻል መሰል ኣንጻር ዝኾነ ይኹን ኣድልዎ ነዚ ውዕል እዚ ዝጥሕስን ከምኡ ዝኾነ ዓይነት ጐስጓስ ነዚ ዓይነት ኣድልዎ፣ መጕዚትነት፣ ናይ ምርካብ መሰል ኣለዎ።

ዓንቀጽ 8

ንኹሎም ዜጋታት ብሕጊ መንግስቲ፣ ወይ ብሕጊ ዝፍቀድሉ መሰረታዊ መሰላት፣ እንተ ድኣ ተጣሒሶም፡ ጥራዓኑ ኣብቲ ዝነብረሉ ሃገር ዘሎ ቤት ፍርዲ ብምቕራብ ግቡእ ካሕሳ ናይ ምርካብ መሰል ኣለዎ።

ዓንቀጽ 9

ዝኾነ ይኹን ዜጋ ብዘይ ሕጊ ብኢደወረዶ፣ ወይ ካብ ስርዓት ወጻኢ፣ ኣይእሰርን፣ ኣይተሓዝን ወይ ኣይሕየርን።

ዓንቀጽ 10

ኩሉ ዜጋ ኣብ ቅሚ ሕጊ ማዕረ ብምዃኑ ንዝቐርበሉ ክሲ ቅድሚ ንጉዳያቱ ምውሳን ኣብ ናጻን ዘይኣድላውነት ቤት ፍርዲ ብፍትሓውን ዕላውን መንገዲ ንኽርኣየሉ መስል ኣለዎ።

ዓንቀጽ 11

1-     ህኾነ ዜጋ ብዘቕጽዕ ገበን ዝተኸሰሰ፣ ስጋብ ብሕጋዊ መገዲ ኣብ ቅሉዕ ቤት ፍርዲ ቀሪቡ ገበኑ ዘይተረጋገጸ ኣብ ቅድሚ ሕጊ ንጹህ ኣብ ርእሲ ምዃኑ ንክልኻል ዘድሊ ውሕስነት ክህልዎ እውን መሰሉ አዩ።

2-   ዝኾነ ዜጋ ብዝገበሮ ወይ ዝጸንሔ ኣደቡ ስጋብ ብሃገራውን ዓለምለኻውን ሕጊ ተረጋጊጹን ወይ ተሰኒዱ ስጋብ ዘይጸንሐ ብሓላፍነት ኣይሕተትን። ከምኡ ኣውን ነቲ ገበን ዝፈጸመሉ እዋን ነቲ ገበን ተወሲኑሉ ካብ ዝነበረ መቕጻዕቲ ንላዕሊ ክውሰኖ ኣይግበኣን።

ዓምቀጽ 12

ነፍሲ ወክፍ ውልቀሰብ ካብቲ ቅጥዓዊ ስርዓተ ሕጊ ውጻኢ ኣብ ልዕሊ ውልቀ ህይወቱ፣ ቤተሰቡ፡ ኣብገዝኡ፡ ኣብ ናቱ ርክባት ወይ ምጽሕሓፍ ጣልቃ ምትእትታው ኣይግባእን፣ ኣብ ልዕሊ ክብሩን ያታኡን ጉድኣት ወይ ማህሰይቲ ኣይፍጸሞን፣ ኩሎም ደቂ ሰባት (መሰል ኣማዕቋብነት) ከምዚ ኣብ ላዕሊ ተጠቒሶም ዘለዉ ኢድ ምትእትታው ወይ በደል ዝከላኸለሉ ኣማዕቋብነት (ውሕስነት) ሕጊ ናይ ምርካብ መሰል ኣለዎ።

ዓንቀጽ 13

1-     ኩሉ ዜጋ ኣብ ውሽጢ ዝነብረሉ ሃገር ናይ ምዝዋርን ምንባርን መሰል ኣአዎ።

2-   ኩሉ ዜጋ ኣብ ዝኾነት ትኹን ሃገር፣ ከምኡ ኣውን ካብ ሃገሩ ናይ ምውጻእን እንደገና ናብ ሃገሩ ናይ ምምላስን መሰል ኣለዎ።

ዓንቀጽ 14

1-     ኩሉ ዜጋ ካብ ንህይወቱ ሓደገኛ ዝኾኑ ግፍዕታት ኣምሊጡ ኣብ ካልኦት ሃገራት ዑቕባ ናይ ምሕታትን፣ ናይ ምርካብን መስል ኣአዎ።

2-   እዚ መሰ እዚ ብጭቡጥ ፖለቲካዊ ኣብ ዘይኮኑ፣ ገበናት ተፈሪዱ፣ብዓለምለኻዊ ዝድለ ምስ ዝኸውን ንዕላማታትን መምርሒታትን ውድባት ሕቡራት መንግስታት ዓለም፣ ኣብ ዝጻረሩ ተግባራት ኣየገልግልን።

ዓንቀጽ 15

1-     ኩሉ ዜጋ ዜግነት ናይ ምርካብ መሰል ኣለዎ።

2-   ዝኾነ ዜጋ ብኢደወረዶ ብዘይሕጋዊ መገዲ ዜግነቱ (ክቕንጠጥ) ክግደፍ ከምኡ ዜግነቱ ናይ ምልዋጥ መሰሉ ክኽልከል ኣይኽእልን።

ከምዚ ዝሰማዕናዮ ኣብ ሀገርና ካብዘን ዘንበብናየን ዋላ ሓንቲ ኣብ ግብሪ ዘይተተርጐመ ምዃኑ ኩላትና እንፈልጦ እዃ እንተኾነ ባህርን ጥባይን ናይ ውልቀ ማላኺ ምዃኑ ዘረጋግጸልና እውን ኢዩ። ብሕጸር ዝበለ እምበኣር መሰላት እንታይ ኢዮም ዝብል ሕቶ ክንምልስ ስለ ዘሎና ብዓቕምና ኽንፍትን ኢና ።

ትርጉም መሰል ናይ ስነ ምግባርን ተሳታፍን ሓርነት ወይ መሰል ስልጣን ናይ ተግባረ ኢዩ። መሰል ብሕጊ መሰረት ክትውንን፡ ክትገብር፡ ነቲ ዝብጽሓካ ካብ ካልኦት ጠሪዒካ ከምልስ የኽእለካ።

ሰብኣዊ መሰላት ካብ ግሪኻዊ ፍልስፍና ኣትሒዞም ክቀላቐሉ ጀሚሮም። ኣብ ብዙሕታ ሃይማኖትታት (እምነታት) ዓለም እውን ካብ ጥንቲ ኣትሒዞም ኣብ ታሪኽ ይዝረበሉ ነይሩ ኢዩ። ኣብ መዋእል ምንቕቓሕ ናይ 18 ክፍለ ዘመን ግን ከም ፍሉጥ መዛረቢ ኮይኑ። ወዲ ሰብ ብተፈጥሮ ዝተዓደሎም ዘይተሓንጸጸ መሰረታውያን መሰላት ከምዘለውዎ መንግስታት ክረግጽዎን ክግህስዎን ከምዘይግባእ፡ ቅድም-ኩነት ናይ ሰብኣዊ ክብሪ ዝለበሰ ህልው ምዃንኖም ተፈልጡን ተቐባልነት ረኸበን።

ቅድሚ 18 ክፍለ ዘመን እንተኾነ ኣውን ብ1215 ኣብ ዓዲ እንግሊዝ ሰነድ ማግና ካርታ፣                                ካልኦት ናይ ብዙሓት ሃገራት ሰንዳት ብዛዕባ ሕግን መሰላትን ተእውጆም ኢዮም።

እቲ ኣብ ኣመሪካ ብ4 ሓምለ ዝተእወጀ ናጽነት፡ ኣብ ፈርንሳ ኣዋጅ ሰብኣዊ መሰላት 1978 እውን ዓበይቲ ሰነዳት ሰብኣዊ መሰላት ኢዮም። ሰብኣዊ መሰላት እምበኣር ንብዙሓት መሰላት ዘጣቓልል ኣብ መሰል ምንባር ህላወ፣ ክሳብ ባህላዊ መሰል ዝዝርጋሕ ሰፊሕ ዓውዲ ኢዩ። ውልቀ ጥርዓን ኣንጻር መንግስቲ ድማ ኢዩ።

ከምቲ ኣቐዲምና ዝረኣናዮም ዓለም፣ብካልኣይ ኩናት ዓለም ምስ ዓነወትን ተቐዝፈትን ንሕቡራት መንግስታት ዓለም ዝዓበየ፣ ግድል ኮይኑ ዘጨነቖም ስለምንታይ ኵናት ይውላዕ ምፍላጥን ብኸመይ መገዲ ኣቐዲምካ ዳግም ትከላኸልን ሰላም፣ ተንግስን ዝብል ኢዩ። ብዘይካ ግዝኣተ ሕግን ሰብእዊ መሰላት ምኽባርን ካልእ ተካኢ መገዲ ሰላም፣ ከምዘየለ ስለ ዝተገንዘቡ ድማ ብ1948 መስከረም፣ ታሪኣዊ ሰነድ ኣድማሳዊ ኣዋጅ ስብኣዊ መሰላት ኣውጽኡ።

ኣብቲ ኣዋጅ ተፈጥሮኣዊ ክብርን ማዕርነትን ዘይዕደሉን ዘይገሃሱን ዘይሕደጉን ዘይምንዝዑን መፋጥርቱን፡ መሰላት ወዲ ሰብ መሰረት ሓርነትን ፍትሕን ሰላምን ኣብ ዓለም ምዃኖም ፣ ምግሃስ ሰብኣዊ መሰላት ባራራዊ ኵናት ከም ዘኸትሉ፡ ምግሃስ ሰብኣዊ መሰላት ንናዕብታት ጠንቅታት ኮይኖም ብግዝእተ ሕጊ ክኽበሩ ከም ዝግባእ ምግባር ኢዩ እቲ ኣማራጺ ። እዚ ስርዓት ውልቀ መላኺ ኢሳያስ ፈጺሙ እዞም መሰላት ናይ ምትርጓም ስለዘይብሉ ን23ዓመታብ ትሕቲ ነቕ ዝይብል ፖሊሳዊ ምሕድራን ኣደራዕን ኣብ ህዝብና የውርዶ ዘሎ፡ ንኩላትና ፍሉጥ እኳ እንተኾነ ስለምንታይ ህዝቢ ናዕቢ ዘየሎል ዝብል ሕቶ ንምላስ ካብ ግዝኣት ናብ ግዝኣት ዝተሰጋገርና ብደምና ኣቢልና ናብ ናጽነት ምስ በጻሕና በቲ ብርሃን ሰላም ግዝኣተ ሕጊ ክህበና ዝብሎም ዝነበሩ ደቁ ተጠሊሙ ጥራይ ዘይኮነስ ብሓርበኝነት ናይ ናጻነት ንምምጻእን፣ ናጽነት ዝተረኽበት ምክልኻል ዝተሃንጸ ሕብረተሰብ ስለ ዝኾነን፣ብመሰላት ወዲ ሰብ ዘይተድቀን፣ መሰልካ ክጐደልካ ከሎ ናይ ተቛውሞ ምስእተርኢ ኣብ ርእሲ እቲ ዝወርደካ ማእሰርቲ ናይ ሃገር ምኽሓድ ገይሩ ዘቕርበካ ስርዓት ካብ ምሉእ ሕብረተሰብ ከም ትፍንፈን ዝተገብረ፣ ዓቢ ስነ ኣእምርኣዊ ጐስጓሳት፣ ስርዓት ህግደፍ ዘይሕከኽ ጽልዋ የሕዲሩ፡ ኣብ ምንዳይ ውልቀ ናጽነት እንርከብ ዘሎና ኮይኑ ይርኤ። ስለዚ ነዚ ንብዙሕ ዓመታት ስነኣእምሮኣዊ ምሕጻብ ሓንጐል ዝተኻየደ በዚ ገባቲ ፈላላዪ ስርዓት ብስነ-ፍጠትን ሰብኣዊ መሰላት ደቂ ሰባት መሰረት ሓርነትን ግዝኣተ ሕግን ምዃኑ ክተስርጽ ዘይተኣደነ ጻዕሪ ከም ዘድሊ እዚ እንርእዮ ዘለና ኣገባብ ኣቀላሳና ኣወዳድባናን ምስክር ኢዩ። ሓቢርካ ምስ እትቃለስ ንመሰላትካን ልኡላውነትካን ሓርነትካን ዘጠናኽርን ግዝኣተ ሕጊ ክህልወካ ከም ዘኻልን ሓቢርካ ሃገርካ ከተማዕብል ሰላም ክተንግስ ከም እትበጽሕ ዝተረዳእና ኣይመስለንን። ስለዚ ኩሉ ኣድህቦና ብመሰረት እቲ እንደልዮ ቅዋም ኣብ ሰብኣዊ መሰላት ዝተመርኰሰ ክከውን እንተኾይኑ ብዝግባእ ክንፈልጦምን ክንመራመረሎምን ይግባእ ክብል መደርኡ ደመደመ።

ኣብ ገዛ ተረኺቦም ዝነበሩ ተሳተፍቲ ኣብቲ ዝካየድ ዝነበረ ክትዕ ምሉእ ምስታፍ ጥራይ ዘይኮነስ ነቲ ዘቐረበ እርእስቲ ኣገዳስነቱን ኣዋናውን ብምዃኑ ጥልቕ ዝበለ ሓሳባት ብምብርካት ሃብታም ናይ ዘተ ማእዲ ምንባሩ ተመሳጊኖም ንምዝመጽእ ካልኣይ ክፋል ተቐሪብናን ሰፊሕ ምይይጥ ክነካይድ ተላብዮም ተሰናበቱ።

ብምምሕዳር ፓል ሓርነት ዝቐረበ ጻሟቍ መደረ።

Thursday, 26 March 2015 08:27

Fixation With Election or Fixation With Dictatorship

Written by
Fixation With Election or Fixation With Dictatorship

EPDP Editorial

Mr. Yemane Gebreab continues to be the face of lies, betrayal, tyranny and destruction in Eritrea. But history has it all, Mr. Yemane and his boss will soon be relegated to the dustbin of history by the power of Eritrean people. And Mr. Yemane knows it.  

When Yalda Hakim of BBC asked Mr. Yemane Gebreab, Head of Political Affairs of the People’s Front for Democracy and Justice (PFDJ), on 12 March 2015, as to when elections will be held in Eritrea, he said, "When the time comes we will do it, but this fixation with elections is wrong and I think it's creating problems for Africa.” Mr. Yemane just read that straight from the script of dictators. Mr. Yemane even invoked the presence of peace and development in Eritrea while Yemane and his boss barricaded the country for the past twenty four years and denied any semblance of freedom and rights to the Eritrean people.

The point is fixation on elections is what Eritrean people are struggling to achieve. It is election that brings the power of citizens into being; it is democratic election that brings development, peace, innovation, hope, and happiness to any society. It is democratic election that secures the rule of law and justice. In case Mr. Yemane missed it, fixation on election is a number one agenda of Eritrean people – it means election ensures the sovereign power of the Eritrean citizens to hire and fire their leaders. But portraying ‘fixation with elections’ as a negative phenomenon for a society was what Mr. Yemane attempted to do, meaning democratic elections are antithetical to freedom and peace or dangerous to Eritrea’s unity. Mr. Yemane, there is no benevolent dictatorship if that is what you are trying to tell Eritrean people.

What is dangerous to Eritrea and its people is fixation with dictatorship, and not fixation with elections. It is the fixation on dictatorship that brought Mr. Yemane and his boss to brute power, which subsequently exposed the country and its people to unprecedented crisis and destruction, mass starvation, and mass exodus of its youth to the extent of weakening the socio-cultural fabric of Eritrean society. Eritrea would not have looked like it is now if it had held elections following its ratification of the constitution.

The irony is Mr. Yemane also portrayed election as a problem to Africa when he said, “… fixation with elections is wrong and I think it's creating problems for Africa,” the very area that Mr. Yemane and his boss has failed or refused to address in the past 24 years of their rule in Eritrea. Mr. Yemane invoked the comparison to distort the reality of Eritrea or to justify the unjustifiable, and that is to avoid the fundamental question related to the suspension of elections and constitutional governance in Eritrea. But comparing Eritrea with other countries and directing accusations at outsiders have been the single best campaign of distortion for PFDJ while the very destructive force that is robbing and stifling the destiny of Eritrea is none other than Isaias and his gang of political and military allies. Again, Mr. Yemane’s portrayal of negative light about other African countries has one message: and that is there are countries that have bigger problem than Eritrea; hence we are doing fine – a distorted and baseless comparison to disguise the brutality and violent nature of the regime of Isaias in Eritrea. This is what social psychologists call “downward comparison” – entities experiencing negative affects try to enhance their status through comparison with less fortunate others. Short of finding any inferior government or society to downward compare to, the regime engages in active derogation or defamation of other governments and societies to achieve downward comparison. This kind of downward comparison is aimed at making the Eritrean people’s perception of regime look good by creating a lower reference point to evaluate its activities.

Another question that Yalda Hakim asked Mr. Yemane was about the human rights abuses in Eritrea and the lack of freedom of expression and freedom of speech. Putting aside his gibberish and misleading comments, this is what Mr. Yemane said, “This is a country committed to human rights; we are against torture; our human rights record is a fairly good one; we do not have secret prisons.” This is not the first time Mr. Yemane and his PFDJ riffraff made a mockery of human rights and democracy in Eritrea. We know the gross human rights abuses in Eritrea has drastically affected the ability of the country to democratize and to function as a nation; it deprived Eritrea’s younger population to live in peace and prosperity, and to ensure the sustainability and continuity of the country to future generations; we know Eritrea has become a nest of poverty and terror because of the brutality perpetuated by the repressive regime of Isaias for the past two decades. This picture is not fabricated; it is real in Eritrea, Mr. Yemane.

The human disasters of Eritrea happening in the Lampadusa, in the Sinai desert, in the high seas…etc do not occur in a country that is “committed to human rights.” The faces of those Eritreans vanishing in no man’s land are not stereotypes or images portrayed to vilify Eritrea; they are true reflection of the real massive human rights violation and lack of freedom in Eritrea. Arresting hundreds of thousands of Eritrean citizens and not guaranteeing the right to defend themselves in the court of law does not happen in a country that is “committed to human rights.” This only happens in countries that condone human rights violations, as well as in countries that fail to adhere to democratic governance, and Eritrea is one of them. And the point here is that Eritrean people should understand that they are riding at the back of a dying nation under the PFDJ regime and should take a united and systematic step to reverse it now and put Eritrea in order.

We also remember the 37 Eritreans who were asked to be interviewed by the BBC producers who sneaked out to the street of Asmara without the government minders. All declined to be interviewed saying that “they are scared because the government might be watching them.” This is the typical life in Eritrea, a PFDJ’s control and political siege over the entire population, which is unbearable and forcing Eritrean youth to flee their country in droves. Eritrean people, particularly the younger ones cannot live life under the PFDJ tyranny and terror. This iron siege accompanied by prison, torture, and incessant muzzling of free speech and dissent is what Mr. Yemane misrepresented, denied, and lied to Yalda Hakim, ‘lying through one’s teeth’ as the saying goes. Elites who are fixated with dictatorship are good at it.

In all, Mr. Yemane, the right-hand man of Issais, has been and continues to lead and guide the politics of national destruction by lying and deceiving to the public. Eritrea rose in the first few years of its independence, but rapidly drifted into decadence as a result of the dictatorship of which Mr. Yemane is part of that making, which betrayed the promise and dream of freedom and democracy that Eritrean people had struggled for over half a century. Whether in the Diaspora, at home or in the international arena, Mr. Yemane continues to be the face of lies, betrayal, tyranny and destruction in Eritrea. But history has it all, Mr. Yemane and his boss will soon be relegated to the dustbin of history by the power of Eritrean people. And Mr. Yemane knows it.  

Published in EPDP Editorial
Read more...
Tuesday, 24 March 2015 23:38

ሽግርና ምልኪጥራሕ ድዩ ወላስ ክንዮ ምልኪ ካልእ ሽግር ኣሎ፧ (ራብዓይ ክፋል)

Written by

ራብዓይ ክፋል

ኣብ መዛዘሚ ሳልሳይ ክፋል ጽሑፈይ ብሔረ ትግርኛን ተወላዲ ከበሳን እውን ብወገኑ ኣብ ልዕሊ ካልኦት ብሔራትን መታሕታውያንን ብኽልተ ምኽንያት እምነት ከምዘጕደለ ውስ ኣቢለ ኣቋሪጸ ነይረ: ክቕጽል እምበኣር::

እቲ ብሔረ ትግርኛን ከበሳውን ኣብ ልዕሊ መታሕታውያንን፣ ካልኦት ብሔራትን፣ ሃይማኖት ምስልምናውን ከይተረፈ እምነት ከምዘጉድል ክገብሮ ዝገደዶ ምኽንያታት ብቀንዱ ክልተ እየን:: ንሳተን ድማ ፖሊሲ መንግስቲ እትዮጵያን ኣብ ሊዕሊ ኤርትራን ምስኡ ተዛሚዱ ዝመጸ ምስሳን ብሔራውያንን ሃይማኖታውያንን ፖለቲካውያን ውድባትን፣ መታሕታውያን ብከበሳውያን ተበዲልና ዝብል ሓዲሽ ናይ መታሕታውያን ክስን ምውድዳብን እዩ::

ሕማቅ ዕድል ክልቲኡ ህዝብታትን ሃገራትን ኮይኑ፣ ዕርክነት ስርዓታት ኣዲሳበባን ኣስመራን ኣብ 1998 ናብ ጽልኢ ምስ ተለወጠ፣ ክሳብ ሎሚ ዝቅጽል ዘሎ ጻዕርታት ክልቲኦም መንግስታት፣ ሓደ ነቲ ሓዲ ንምዕናውን ንምድምሳስን ኮነ:: ነቲ ኣብ ጽባሕ ዓወታቶም ብቃሎም ብደም ዝተፈራረምናሉ ዘይጥለምን ዘይሕከኽን ምሕዝነት ኣሎና ዝበልዎ፣ ድሕሪ 7 ዓመት ዳግማይ ኲናት ብምብራዕ ብደም ንጹሓት ዜጋታት ሓኺኾም ናብ ጉሁር ጽልኢ ቀየርዎ:: እቲ ላዕለዋይ ሽፋን መወሊዒ ኵናት ናይ ክልቲኦም መንግስታት ዶባትን ልዑላውነትን ሃገር ዝብል እኳ እንተነበረ፣ ሓቁ ግን ካልእ ከምዝኾነ ታራ ሰብ እውን ዝርድኦ እዩ:: ክፋል መሬቱ ዝተመንዘዐን ልዑላውነት ሃገሩ ዝተደፍረን ህዝን መንግስትን እንተተኻእለ ብልዝብን ሕግን፣ በዚ እንተዘይተኻእለ ድማ ብቃልሱ ይግበኣኒ እዩ ዝምሎ ዝተመንዝዐ መሬቱን ልዑላውነቱን ክመልስ ንቡርን መሰሉን እዩ:: ኣብ ስርዓታት ኣዲሳበባን ኣስመራን ግን ከምኡ ኣይተራእየን:: ነቲ ድሕሪ ምፍሳስ ደምን ማእለያ ዘይብሉ ዕንወት ክልቲአን ሃገራትን ዝተበጽሐ ስምምዓቶም ኮነ ከም ሳዕቤኑ ዓለም ለኻዊ ቤት ፍርዲ ዝበየኖ ናይ ዶባት ፍርድውን ክቅበልዎን ከኽብርዎን ኣይተራእዩን:: ኣብ ክንድኡ ገና ሓደ ንህልውና ናይቲ ካልእ ካብ ገጽ መሬት ክጥፍእ ብዝዓቅሙ ይቃለስ: ይፍክር እውን::    

ኣብ ከይዲ ኲናት ኢትዮ - ኤርትራ 1998 - 2000 ኣብ ዝተፈላለየ ላዕለዋይ ጽፍሒ ዝርከቡ ሰበስልጣን ኢትዮጵያ ንመግስቲ ኤርትራ ከም መንግስቲ ኤርትራ ዘይኮነስ ከም ዕቡይ ሓይሊ ከበሳን ብሔረ ትግርኛን ክገልጽዎ ተረኽቡ:: ኣብ መደረታቶም እውን ነዚ ትዕቢት ከበሳውያን ክነምበርክኾን ክነምክኖን ኢና ዝብል ናይ ኣይትሓዙኒ ፈኸራ ኣስምዑ:: ጋናውን ይቅጽሉ ኣለዉ:: ክሳብ ሕጂ ንስርዓት ኢሰያስ ዋላ ኣስመራ ኣትዮም ብዝኾነ ከውድቅዎ እንተዘይኮይኑ ዝኸሰርናዮን ዘኽሰርናዮን ይኣክል፣ ከም ቃልናን ስምምዕናን ሕጊ ዝሃበና ብጽሖትና ወሲድና፣ ዶባትና ክንሕንጽጽ እሞ ህዝብታት ክልቲኡ ሃገራት እፎይታ ረኺቡ ንቡር ህይወት ከስተማቅር ክነፍቅደሉ ዝብል ነገር ኮታ ኣብ ሓንጎሎም እውን የለን:: መራሒ ሰርዓት ኣስመራ ብወገኑ፣ ነቲ ብምኽንያት ዓንዳሪ ኣካይድኡ ካብ ህዝብን መንግስታት ዓለም ኣጋጢምዎ ንዘሎ ተነጽሎ ከመኽንየሎ፣ ንዝምድናን ርክባትን መንግስቲ ኢትዮጵያን ምስ ዝተረፈ ክፍሊ ዓለም ብመጋበርያነት ጥራሕ ክገልጾ ይርከብ:: ንመንግስትን መራሕትን ኢትዮጵያ ኮራኹርን መጋበርያን ናይ ምዕራባውያን እዮም ዝብል ብደዐ ዝመልኦ ዘረባ መኽፈትን ኣፍን ቀንዲ መልእኽቲ ነፍሲ ወከፍ መደረ ፕረሲደንት ኢሰያስን እዩ::

እዚ ብመርሕነታት መንግስቲ ኢትዮጵያ ንስርዓት ኣስመራ ከም ናይ ከመሳን ናይ ብሔረ ትግርኛን ዕቡይ ሓይሊ ገርካ ናይ ምግላጽ ስጉምቲ እምበኣር፣ ምስቲ ብብሔረ ትግርኛ ተወሪርና ተዓብሊልናን ዝብል ናይ ውሽጢ ሃገር መረረ ተሳነየ:: ንብሔረ ትግርኛን ከበሳዊ ክፋልን ድማ ምስ ዝነበሮ ተደሚሩ ኣዝዩ ኣሻቀሎ:: በዚ ውን ግን ኣይተረፈን::

ድሕሪ ምዝዛም ኲናት ኢትዮ - ኤርትራ እተን ካብ 10 ዘይበዝሓ ዝነበራ ኤርትራውያን ፖለቲካውያን ውድባት ብሔራውን፣ ዞባውን፣ ሃይማኖታውን፣ መልክዓት ሒዘን ናብ 30ታት ደየባ:: መጨጪሒ ቦትአንን፣ ኣብያተ ጽሕፈተንን እውን ኣብ ኢትዮጵያ ኮነ:: በንጻሩ ሃገራዊ መልክዕ ዝለበሳ ውድባት ኣብ ኢትዮጵያ ከምቲ ዝድለ ቦታ ኣይረኸባን:: እቲ ንኤርትራዊ ሰብኣውን ንዋታውን ጸጋታት ኣወሃሂዱ ብምቅላስ፣ ንድሕነት ህዝብን ሃገርን ኤርትራ ከቀላጥፍ ትጽቢት ዝተነብረሉ ኤርትራዊ ሃገራዊ ባይቶ ንለውጢ እውን፣ ንዝተጫጭሓ ብሔራውያንን፣ ሃይማኖታውያንን፣ ዞባውያንን ውድባት ክሳብ ምግንጻል ንዝብል ጠለባተንን፣ ኣብ ብሔራውን፣ ሃይማኖታውን፣ ዞባውን ከናለታት ተጎጃጂለን ንምህላወን ተቀባልነት (legitimacy) ዝህብን ንዝያዳ ምስሳነን ዝተባብዕን ኮይኑ ምርካቡ እውን ተደራቢ ስግኣት ፈጠረ:: እዚ ተርዮዚ ግን ንብሒረ ትግርኛን ከበሳን ብቀንዱ ኮይኑ ንብምልኡ ህዝቢ ኤርትራውን ኣብ ናይ ስኽፍታ ቃላይ ኣስጢምዎ ይርከብ::

ኣሉታዊ ሳዕቤን ናይዚ ኩሉኸ እንታይ ነይሩ እንተበልና ከምዚ ዝስዕብ ይመስል:

  1. ኣብ መንጎ ከበሳን መታሕትን፣ ኣብ መንጎ ሃይማኖታት ምስልምናን ክርስትናን፣ ኣብ መንጎ ብሔረ ትግርኛን ካልኦት ብሔራትን ምትእምማን ጎዲሉ:
  2. ኣብ መንጎ ሃገራዊ ኣጀንዳ ዘለወንን ብሔራውን፣ ሃይማኖታውን፣ ከባቢያውን ፖለቲካዊ መድብ ዕዮ ዘለወንን ፖለቲካውያን ማሕበራት ምትእምማን ጎዲሉ:
  3. ህዝቢ ኤርትራ ብሓፈሻ ብሔረ ትግርኛ ድማ ብፍላይ ምስ ስርዓት ኣስመራ ክቱር ጽልኢ እኳ እንተሃለዎ፣ ዝዓበየ ስኽፍታኡ ግን ካብዘን ኣብ ኢትዮጵያ ዝመደበረን ብሔራትን፣ ሃይማኖታትን፣ ዞባታትን ዝውክላ ውድባትን ሰልፍታትን ኮይኑ፣ ጽባሕ ካብ ሎሚ ዝበኣሰት ከይትኾኖ ፈሪሒ ካብ ዘይትፈልጦ መልኣኽሲ እትፈልጦ ሰይጣን ኣብ ምባል በጺሑ ይርከም: ከም ሳዕቤኑ ድማ
  4. ኩሉ ኤርትራዊ ንለውጢ በሃንቀውታ እንዳተጽበየ፣ ለውጢ ኣብ ምምጻእ ኣብ ዝግበር ቃልሲ ግን መብዛሕትኡ ልኡም (silent majority) ኮይኑ ተሪፉ:: ገሊኡውን ካብ ናይ ለውጢ ተቃለስቲ ኢና በሃልቲ ወገናት ናይ ለውጢ ጩራውን ክርኢ ስለዘይከኣለ፣ ስርዓት ኢሰያስ ዝጥቀመሉ ናይ ምትላል ረብሓታት ንኸይሓልፎ ከይፈተወ ናይቲ ስርዓት ጎኒ ክሕዝ መረጸ:
  5. ካብዚ ዝተበገሰ፣ ድምበ ተቃውሞ ንድሕነት ህዝብን ሃገርን እቃለስ ኣሎኹ እንዳበለ ሰብኣውን፣ ንዋታውን፣ ሞራላውን ሓገዝ ናይቲ ለውጢ ዝምነት ህዝቡ ተሓረሞ:
  6. ውጺእት ናይዚ ኹሉ ድማ እቲ ብህዝቡ እውን ዝተጸልአን ዝተነፍገን ስርዓት ህግዲፍ ዕድመ ስልጣኑ ካብ ገደብ ንላዕሊ ተማጠጠ: ከመይሲ ህዝቢ ብሓደ ወገን ንስርዓት ኢሰያስ ከም ሃልሃልታ ሓዊ ክርእዮ እንከሎ ንድምበ ተቃውሞ ግን ካብኡ ብዝገደደ ንኽትፋእ ዕለቱ ዝኣኸለ ሃገራዊ ኢሳተ ጎሞራ ገይሩ እዩ ዝግምቶ::

እዚ ውድዓውነትዚ ኣበይ ገጹ እዩ ክወስደና፧

  1. ከምቲ ወገናት ድለይቲ ፍትሒ ዝብልዎ ንስርዓት ኣስመራ ካብ ሱሩ ምሒካ ኣብ ምእላይን ሰላምን ፍትሕን ዲሞክራስን ዝሰፈና ሃገር ኣብ ምፍጣር፧
  2. ወይስ ከምቲ ስርዓት ኢሰያስ ዝመነዮ ደምበ ተቃውሞ ኣብ ናይ ጋእ ማን ቃልሲ፣ ሃዝቢ ኤርትራ ኣብ ስኽፍታን ሽቁረራን፣ ንሱ ኣብ ስልጣኑ ዝነብረሉ ሃዋህው
  3. ወላስ ከምቲ ስኽፍታ ዝበዝሐ ህዝብና ዝኾነ ስርዓት ኢሰያስ ምስ ወደቀውን ኣብ ዝገደደ ሕንፍሽፍሽን ሕድሕዳዊ ጎንጽን እዩ ከምርሓና ንግዝየ ዝግደፍ እዩ::

ግዜ ኣብ ዘፍቀደሉ ካብ ሰለስቲኡ ዕጫኻ ክትቅበል መጽባይ ግን ናይ ሰነፍ ህዝቢ መለለዪ ባህርያት እዩ:: እቲ ክግበር ዘለዎ ከሎ ጋን ንዘይ ቅድው ኩነታት ኣሊኻ፣ ብህግኻን ድሌትካ ብዝተወሃሃደ ቃልስኻ ምርግጋጽ እዩ:: ከመይ ገርና እሞ ነዚ ኣብ ሊዕሊ ህዝብን ሃገርን ኤርትራ ተንጠልጢሉ ዘሎ ናይ ድነ ሞት ደመናታት ክንኣልዮ ንኽእል፧ መንከ መርሕ ታራ ክጻወት ኣለዎ ንዝብሉ ሕቶታት ኣብ ዝቅጽል ሓምሻይ ክፋል ጽሑፈይ ክምልሶ ክፍትን እየ::

ንሎሚ ግን እዚ ወደሓንኩም!!!

መድሃኔ ሃብተዝጊ

(LLM)

ኤርትራዊ-ኣሜሪካዊ ሲቪክ ማሕበር - ቦስተንን ከባቢን ነዚ ኣብ መላእ ሃገር ዚካያድ ዘሎ ምፍራስ ኣባይቲ ይኹንን

ነጻነት ኤርትራ ተረጋጊጹ፡ ህዝቢ ብዓወቱ ሓጎሱ ከይወደአን፡ ብመስዋእቲ ደቁ ሓዚኑ ከይተደበሰን፡ መብጽዓ ስውኣት ተጠሊሙ፡ ሃገርና ኤርትራን ህዝባን ብሕጊ-ኣልቦ ውልቀ ምሕደራ፡ ኣብ 21 ክፍለ-ዘመን መዳርግቲ ኣብ ዘይርከቦ ጭቆናን መግዛእትን ወዲቓ ትርከብ። እዚ ሕጊ-ኣልቦ ውልቀ-ምሕደራ’ዚ፡ ጸጋታት ሃገር ተጠቂሙ፡ ወተሃደራዊ ዓቕሙ ኣደልዲሉን ናይ ስለያ መጋበርያታቱ ኣዋፊሩን፡ ስድራ-ቤታት ኣብ ምብትታንን ሃገር ኣብ ምዕናውን ኣብ ቀጻሊ ተግባር ተጸሚዱ ይርከብ።

ዝጸደቐ ሃገራዊ ቅዋም ደርብዩ፡ ኤርትራ ብዘይ ቅዋም ንልዕሊ 23 ዓመታት ክትመሓደር ምግባር፡ ዜጋታት ብዘይ ፍርዲ ብግፍዒ ምእሳርን ምሕቃቕን፡ ዓያዪ ዓቕሚ ሰብና ኣብ መወዳእታ ዘይብሉ ግዱድ ዕስክርና ብምቑራን ተስፋ ቆሪጾም ንኣደዳ ሕሱም ስደት ከምዝቃልዑ ምግባር፡ ነጋዶን ክኢላታትን ኣሰናቢዱ ሃገር ገዲፎም እንዳማቶም ሃገር ንኸማዕብሉ ምድፍፋእ፡ ጸጋታት ህዝብን ሃገርን እናመንዘዐ ኣብ ወጻኢ-ሃገር ባንክታት ብመሻርኽቱ ውልቀ-ሰባት ስም ከምዝቕመጥ ምግባር ወዘተ እዚ ኩሉ ገለ ኣብነታት መግለጺ ናይቲ ኣዕናውን በታንን ኣካይድኡ ኢዩ። ኣብዚ ቅንያት’ዚ እንሰምዖ ዘሎና “ምፍራስ ኣባይቲ” በብ ዓዱ (ኣርባዕተ-ኣስመራ፡ጸሎት፡ዳዕሮቃውሎስ፡ዓዲ ቀይሕ ደቀምሓረ፡ሰንዓፈ፡ወዘተ..) ከኣ መቐጸልታ ናይቲ ጸይቂ ኣካይድኡ ኢዩ። እቲ ዘስደምም ከኣ፡ ብልዕልና ሕጊ ዘይኣምን ክነሱ፡ ንኩሉ’ቲ ኣቀዲሙ ዝፈጸሞ ይኹን ሕጂ ዝፍጽሞ ዘሎ ኣዕናዊ ተግባራቱ ንምሽፋን ዝጥቀመሉ መመኽነይታ፡ ልዕልና ሕጊ ንምኽባር ዝብል ጉልባብ ኢዩ። ሓባልሲ መጠመቲኣ ትኮሓል ከምዝበሃል።

ተቐማጦ ዓዲ ቐይሕ ዘርኣይዎ ተቓውሞን መኸተን ከኣ፡ ሓደ መግለጺ ናይቲ ዝተገፍዐ ህዝብና ዘካይዶ ዘሎ ግብረ-መልሲ ኢዩ። ብዘርኣይዎ ተባዕ መኸተ ከኣ ጀጋኑ ብኣኹም ተሓቢና ክንብሎም ንፈቱ። ንስድራ ቤት ምዉታት ከኣ ጽንዓት ይሃብኩም ንብለ። ይኹን’በር እዚ ኮነ ኢሉ ሃገር ኣብ ምዕናውን ህዝቢ ኣብ ምብራስን ተጸሚዱ ዝርከብ ስርዓት ብዝተበታተነን ዝተጎጃጀልን ቃልሲ ምምካቱ ዘይከኣል ምዃኑ ብሩህ ኢዩ።

ሰብኣዊ ክብሪ ዜጋታት ዘረጋግጽን፡ ዲሞክራስያዊ መሰል ዜጋታት ዘውሕስን ፓለቲካዊ ሃዋሁዉ ንምፍጣር ዝሕግዝ ኩሉ ዝሳተፎ መሰጋገሪ መንግስቲ/ስርዓት ኣብ ሃገርና ክሳዕ ዝምስረት፡ ኣብ ውሽጥን ወጻእን ዝርከብ ህዝብና፡ ፖለቲካዊ ፍልልያቱ ንጊዚኡ ኣወንዚፉ ጸጋታቱን
ዓቕምታቱን ኣወሃሂዱ ኣትሪሩ ክቃልስ የድሊ።ስለዚ ዋሕስ ዓወትና ስምረትና ካብ ኮነ፡ ንኣድማዒ ተቓውሞ፡ ኩሉ ዜጋ እጃሙ ከበርክት በዚ ኣጋጣሚ’ዚ መጸዋዕታና ነቕርብ።

ዓወት ንደሞክራሲያዊ ቃልሲ ህዝቢ ኤርትራ!!!
ዘልኣለማዊ ዝኽሪ ንሰማኣታትና
ኤ.ኣ.ሲ.ማ ቦርድ
ቦስተን፡፡

Published in Community Center
Read more...
Tuesday, 24 March 2015 22:59

Eritrean TV Demtsi Hezbi: March 22, 2015

Eritrean TV Demtsi Hezbi: March 22, 2015
Monday, 23 March 2015 22:51

Nevsun Provides Further Update on Operations

Written by

March 22, 2015

Nevsun Resources Ltd. (TSX:NSU) (NYSE MKT: NSU) (Nevsun or the Company) reports that the repairs to the mechanical issue with the ball mill, previously reported on March 13, 2015, are ongoing and the Bisha plant remains on-track for re-start later this week.  While there was an act of vandalism at the Bisha plant late last week, there was no significant impact to operations and no personnel were harmed.

The equipment supplier Thyssen-Krupp AG, who had mobilized to site, have nearly completed replacement of the ball mill gear box bearings and re-installation of the gearbox is imminent.  During the outage, some additional preventative plant maintenance that was scheduled for Q2 2015 was accelerated and ore mining was switched to waste mining to facilitate ongoing strip requirements.

The Bisha Mine experienced an act of vandalism on March 20 during the nightshift in which minor damages were sustained to the base of the tailings thickener, resulting in the release of water into the plant area. The required repairs and cleanup from the incident were minor and are incorporated into the plant re-start later this week. Additional safeguards have been adopted to ensure site and personnel safety and security while the Eritrean and mine security forces undertake an investigation.

About Nevsun Resources Ltd.
Nevsun Resources Ltd.is a Vancouver-based mining company with an operating mine in Eritrea.  Nevsun’s 60%-owned Bisha Mine ranks as one of the highest grade open pit copper mines in the world. Nevsun has a strong balance sheet and future cash flows to grow shareholder value through exploration at Bisha and acquisition of additional mining assets.

NEVSUN RESOURCES LTD.
Cliff T. Davis
President & Chief Executive Officer

For further information, Contact:
Kin Communications
Tel: 604 684 6730
Toll free: 1 866 684 6730
Email:This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it.
Website:www.nevsun.com

Forward Looking Statements
The above contains forward-looking statements or forward-looking information within the meaning of the United States Private Securities Litigation Reform Act of 1995, and applicable Canadian securities laws. Forward-looking statements are frequently, but not always, identified by words such as “expects,” “anticipates,” “believes,” “intends,” “estimated,” “potential,” “possible” and similar expressions, or statements that events, conditions or results “will,” “may,” “could” or “should” occur or be achieved.  Forward-looking statements are statements concerning the Company’s current beliefs, plans and expectations about the future including but not limited to commercial production, future production of copper and related cash flows and are inherently uncertain. The actual achievements of the Company or other future events or conditions may differ materially from those reflected in the forward-looking statements due to a variety of risks, uncertainties and other factors, including, without limitation, the risks that: (i) any of the assumptions in the historical resource estimates turn out to be incorrect, incomplete, or flawed in any respect; (ii) the methodologies and models used to prepare the resource and reserve estimates either underestimate or overestimate the resources or reserves due to hidden or unknown conditions, (iii) exploration activities or the mine operations are disrupted or suspended due to acts of god, internal conflicts in the country of Eritrea, unforeseen government actions or other events; (iv) the Company experiences the loss of key personnel; (v) the Company’s operations or exploration activities are adversely affected by other political or military, or terrorist activities; (vi) the Company becomes involved in any material disputes with any of its key business partners, suppliers or customers; (vii) the Company is subjected to any hostile takeover or other unsolicited attempts to acquire control of the Company; (viii) the Company is subject to any adverse ruling in any of the pending litigation to which it is a party; (ix) the Company incurs unanticipatedpower interruptions or failures due to electrical circuit failures or other repairs to the plant or inadequate fuel quality required to effectively operate power generators for the plant or otherwise, (x) the Company experiences shipping delays for equipment or replacement parts that are required to complete repairs at the copper plant that could impact mining operations;or (xi) are associated with thespeculative nature of exploration activities, periodic interruptions to exploration, failure of drilling, processing and mining equipment, the interpretation of drill results and the estimation of mineral resources and reserves, changes to exploration and project plans and parameters andother risks are more fully described in the Company’s Annual Information Form for the fiscal year ended December 31, 2014, which is incorporated herein by reference.  The Company’s forward-looking statements are based on the beliefs, expectations and opinions of management on the date the statements are made and the Company assumes no obligation to update such forward-looking statements in the future, except as required by law.  For the reasons set forth above, investors should not place undue reliance on the Company’s forward-looking statements.

Further information concerning risks and uncertainties associated with these forward-looking statements and our business can be found in our Annual Information Form for the year ended December 31, 2014, which is available on the Company’s website (www.nevsun.com), filed under our profile on SEDAR (www.sedar.com) and on EDGAR (www.sec.gov) under cover of Form 40-F. 

Source=http://www.nevsun.com/news/2015/march22/

Monday, 23 March 2015 19:08

ኤርትራ “ኣዝዩ ዘሰክፍ ጽቕጠታት” ኣብ ህዝባ ጌና ተካይድ ኣላ ተባሂሉ

Written by
ኤርትራ “ኣዝዩ ዘሰክፍ ጽቕጠታት” ኣብ ህዝባ ጌና ተካይድ ኣላ ተባሂሉ

እታ ንግህሰት ሰብኣዊ-መሰላት ኣብ ኤርትራ ንምምርማር ብሕቡራት ሃገራት ቆይማ ዘላ ሽማግለ፡ ብዕለት 16 መጋቢት 2015 ብጉዳይ ሰብኣዊ-መሰላት ኣብ ሕቡራት-ሃገራት ኣብ ጀነቫ ተጋቢኡ ኣብ ዝወዓለ ሙሉእ ባይቶ፡ ግህሰታት ሰብኣዊ-መሰላት መንግስቲ ኤርትራ ብዝምልከት ንኣዋህሊላቶ ዘላ ሓበረታታት ኣፍኣዊ ጸብጻብ ኣቕሪባትሉ ኣላ። እዛ ሽማግለ’ዚኣ ኣብ ውሽጢ ኤርትራ ብምእታው ዝድለ መጽናዕቲ ከተካይድ ብዘይምኽኣላ፡ ካብቶም ኣብ ወጻኢ ዝትዕቑቡ ግፍዒ ዝወረዶም ስደተኛታት ኤርትራውያን፡ 500 ዝእኽሉ ምስክርነታቶም ብቓልን ብጽሑፍን ክትረክብ ክኢላ ምህላዋን፡ ኣብ ሃገር ኤርትራ “ኣዝዩ ዘሰክፍ ጽቕጠታት” ጌና ይቕጽል ምህላዉ ፈሊጣ ምህላዋን ሓቢራ። እቲ ጌና ስዒቡ ዝቐርብ ጽሑፋዊ ጸብጻብ’ውን፡ ኣብ ወርሒ ሰነ 2015 ክቐርብ ምዃኑን፡ እቲ ምእካብ ሓበረታት’ውን ጌና ትቕጽል ምህላዉን ተሓቢሩ።

እቲ ንኣመሉ ንስደት መንእሰያት ኤርትራ ወግሐ ጸብሐ ከላግጸሉ ዝስማዕ ነውራም ስርዓት ኣስመራ፡ ሕጂ’ውን ነዞም ግህሰት ሰብኣዊ መሰላት ኣብ ኤርትራ ህሉው ምዃኑ ብግብሪን ብኣእጋሮምን ዘረጋግጹዎ ዘሎዉ ስደተኛታት መንእሰያት ኤርትራ፡ እቲ ንዓዶም ዘግድፎም ዘሎ ጸገማት ግህሰታት፡ ኤርትራዊ ዘይኮነስ፡ ብኮንትሮባንዶ ካብ ካባቢ ኤርትራ ሶሊኹ ዝኣቱ ዘሎ ግህሰት ከምዝኾነ ንምርኣይ እዮም ካን ትያትሮ ክሰርሑሉ ዝፍትኑ ዘሎዉ፡ ዝመስሉ።

Monday, 23 March 2015 19:06

ኣሰናዳኢት ሽማግለ 2ይ ጉባአ ሰደህኤ 10ይ ስሩዕ ኣኼባኣ ኣካይዳ

Written by
ኣሰናዳኢት ሽማግለ 2ይ ጉባአ ሰደህኤ 10ይ ስሩዕ ኣኼባኣ ኣካይዳ

2ይ ጉባአ ሰልፊ ደሞክራሲ ህዝቢ ኤርትራ ብዕዉት ኣገባብ ንምስንዳእ ዝቖመት ሽማግለ፡ ኣባላት ሰልፊ ኣብ ንድፊ ፖለቲካዊ መደብ ዕዮ ከካይድዎ ዝጸንሑ ምይይጥ ከም ዝተፈጸመን፡ ንሰልፋዊ ቅዋም ዝምልከት ምይይጥ ድማ ኣብዚ ቀረባ መዓልታት ከም ዝቕጽል ኣብ 21 መጋቢት 2015 ኣብ ዘካየደቶ 10ይ ስሩዕ ኣኼባኣ መዚና። በታ ጉዳይ ምድላው ሰነዳት ዝምልከታ ንኡስ ሽማገል ናብዚ ኣኼባ ብዝቐረበ ጸብጻብ መሰረት፡ ናይቲ ንፖለቲካዊ መደብ ዕዮ ዝምልከት ክካየድ ዝጸንሐ ተኸታታሊ ምይይጥ ሃናጺ ውጽኢት ውዱእ ናብ ጉባአ ዝቐርብ ንድፊ ንክኸውን፡ ዳግማይ ናብ ኣባላት ቅድሚ ምዝርግሑ ናብ መሪሕነት ሰልፊ ክቐርብ እዩ።

እታ ሽማግለ ከም ዝመዘነቶ ናይ ክሳብ ሕጂ ኣበርክቶ ኣባላት ሰልፊ ኣብቲ መስርሕ ትጉህ ከም ዝነበረን ኣብቲ ቀጻሊ ንሰልፋዊ ቅዋም ብዝምልከት ዝካየድ ምምይይጥ ድማ እዚ ንጡፍ ተሳትፎ ኣባላት ሰልፊ ብናህሪ ክቕጽል ኣገዳሲ ምዃኑ ሓቢራ ኣላ።

ካብዚ ሓሊፉ ናይተን ዝተረፋ ንኡሳን ሽማግለታት ስረሓት እውን በቲ ዝወጸሉ መደብ መሰረት ቀጻሊ ክኸውን እንከሎ፡ ኣብዚ ቀረባ ግዜ ናይ ተሳተፍቲ ጉባአ ምርጫ ከም ዝጅመር ኣብዚ ኣኼባ ተገሊጹ ኣሎ። ካብኡ ሓሊፉ ነቲ ጉባአ ዘድሊ ኩሉ ሎጅስቲካውን ንዋታውን ምቅርራባት ኣብ ናይ ምጽፋፍ ደረጃ ከም ዝርከብ ናይታ ኣሰናዳኢት ሽማግለ ጸብጻብ ኣረጋጊጹ ኣሎ።

እታ ኣሰናዳኢት ሽማግለ ክሳብ ሕጂ ተሳትፎ መሰረታታት ሰልፊ ኣብ ኩሉ መዳያት ኣዝዩ ንኡድ ከም ዘሎ ገሊጻ፡ እዚ ተሳትፎዚ ኣብ ምዕዋት እቲ ጉባአ ወሳኒ ብምዃኑ፡ ክሳብ መወዳእታ ቀጻሊ ከም ዝኸውን ከም እትተኣማመን ሓቢራ ኣላ።

ኣሰናዳኢት ሽማግለ

22 መጋቢት 2015

Saturday, 21 March 2015 13:41

መራኸቢ ብዙሓት (ሚድያ) ንዋንኡ’ዩ ዝመስል

Written by

ኣብዚ ሎሚ እዋን ዝተወሰነ ጉጅለ፡ ውድብ፡ ሰልፊ፡ ማሕበር ወይ ውልቀ-ባእታ ብሓፈሻ ኣብ ዝኾነ ዛዕባታት፡ ብፍላይ ድማ ኣብ ፖለቲካዊ መድረኽ በይኑ ከዕውቶ ዝኽእል የለን። ብመንጽር’ዚ ሓደ ኣካል ናቱ ርኢቶ፡ ድሌትን ስምዒትን ናይ ብዙሓት ከም ናቱ ረብሓ ዘለዎም ወገናት እምነት ከም ዝኸውን ናይ ምግባሩን ምስፍሑን ሓልፍነትን ተሓታትነትን ኣለዎ። ነዚ ናይ ምስፋሕ ዕማም ኣብ ግብሪ ምውዓል ካብ ዝኽእለሎም መንገድታት ሓደ ድማ ምጥቃም መራኸቢ ብዙሓት (ሚድያ) ቅድሚት ዝስራዕ እዩ። ካብ ዕማማት ሚድያ ሓደን ቀንድን ሓበሬታ ምዝርጋሕን ምብጻሕን እዩ። ሓበሬታ ከዓ ኣገዳሲ ሓይሊ እዩ። ነዚ ሓይሊ እዚ ዘባጽሕ ሚድያ ከዓ ሎሚሎሚ ኣድላይነቱ ኣዝዩ ኣብ ዝዓዘዘሉ መድረኽ ኢና ንርከብ ዘለና። ካብዚ ወሳኒ ኣድላይነቱ ብምንቃል፡ ሚድያ ማዕረ’ቶም ሰለስተ መንግስታዊ ኣካላት ማለት ሓጋጊ፡ ፈጻምን ፈራድን ኣካላት ክስራዕ ይግበኦ ኢሎም ዝከራኸሩ ወገናት እንዳበዝሑ ኣብ ዝኸድሉ ኩነታት ኢና እንርከብ ዘለና። ብፍላይ ድማ ኣብ ከምዚ ንሕና ኤርትራውያን ካብቲ ቀንዲ ናይ ለውጢ ሓይሊ ዝኾነ ህዝብና ርሒቕና ንቃለሰሉ ዘለና መዋእል፡ ሚድያ ክልቴና ሰብ ሓደ ዕላማን ድሌትን ኣብ ምርኻብ ዝህልዎ ግደ ክሳብ ክንደይ ወሳኒ ምዃኑ ምርዳእ ዘጸግም ኣይኮነን። ንሚድያ ክንድቲ ወሳንነቱ ናብዚ ከተብቅዖ ዝሓቶ ዋጋ ክቡር ምዃኑ’ውን ክዝንጋዕ ዘይግበኦ እዩ።

ኣብዚ ልዕልና ደሞክራሲ ንክብርኽ ሓያል ቃልሲ ዝካየደሉ ዘሎ መዋእል ኣድላይነትን ዕቤትን ሚድያ’ውን፡ ከም መሰል ምውዳብ፡ ኣብዘሓ ሰልፍን ልዕልና ሕግን ዕዙዝ እጃም ኣብ ዝተዋህበሉ መድረኽ፡ ጽልዋኡ ኣብ ምውሳን ባህርያት ሓደ ስርዓት ቅድሚት ዝስራዕ ኮይኑ ኣሎ። እዚ ማለት ደሞክራሲያዊ ስርዓታትን ፖለቲካዊ ውዳበታትን ደሞክራሲያዊ መንነቶም ንሚድያ ብዝህዎ ቆላሕታ ዝምዘን ክኸውን እንከሎ፡ ከም ጉጅለ ህግደፍ ዝኣመሰሉ ጸረ ደሞክራስን ፍጹማት መለኽቲ ኣካላትን ድማ ካብቲ ዝቃልዕሉ መርኣያ ሓደ ኣብ ሚድያ ዘለዎም ኣተሓሕዛ እዩ። ናብ ጉዳይና ክንምለስ እንከለና፡ ኣብ ኤርትራ ብሕታዊ ሚድያ ዘይምህላዉ፡ እቲ ዝርካቡ ኣብ ትሕቲ ጉጅለ ህግደፍ ዘሎ ሚድያ ድማ ናይ ህዝቢ ድሌትን ስምዒትን ዘየንጸባርቕ ብምዃኑ ኣብ ልዕሊኡ እምነት ኮነ ዕግበት ከም ዘየብልና ደጋጊምና እንብሎ እዩ። ንሕና ጥራይ ዘይኮና ሕብረተሰብ ዓለም እውን ንጸረ ህዝብነት ጉጅለ ህግደፍ ከም ኣብነት ካብ ዝጠቕሶም ቀንዲ መርኣያታት፡ ኣብ ልዕሊ ሚድያን ናይ ሚድያ ሰራሕተኛታት ዝወስዶ ዓመጽን ክሕደትን ምዃኑ ብተደጋጋሚ ዝተዓዘብናዮ እዩ። ኤርትራ ካብተን ብዝሒ ጋዜጠኛታት ብምእሳር ቅድሚት ዝስረዓ ሒደት ሃገራት ሓንቲ ምዃና ክጥቀስ እንከሎ ድማ ነዚ ዘርኢ እዩ።

ንሚድያ ብዝምልከት ካብ ነዊሕ ግዜ ካብ ዘከራኽሩ ጉዳያት ሓደ “ዘይሻራዊ ሚድያ ኣሎዶ የለን?” ዝብል ሕቶ እዩ። ምናልባት ነጻ ፕረስ ዝበሃል ነገር ኣብ ገለ ኣጋጣሚ ከም ናቱ ርኢቶ ዘየብሉ ሚድያ ጌርካ ክውሰድ ይረአ እዩ። ግደ ሓቂ ንምዝራብ ግና ናቱ ከዕውቶ ዝደሊ ርኢቶ ዘየብሉ ንኹሉ ብማዕረ ከሕጉስ ኢሉ ዝስለፍ ሚድያ ክህልው ከም ዘይክእል ብዙሓት ዝሰማምዕሉ እዩ። ናቱ ርኢቶ ከዕውት እንከሎ፡ ናይ ካልኦት ርኢቶ ብምኽባር ሚዛናውነቱ ዝሕልው ሚድያ ክህሉ ግና ዘጸግም ኣይኮነን። ምናልባት ነጻ ሚድያ ማለት ብመንግስቲ ዘይውነን ማለት እንተኾይኑ ተቐባልነት ኣለዎ። ብመንግስቲ ዘይውነን ማለት ግና ነታ ሃገር ዝመርሕ ዘሎ ስርዓት ንሚድያ ብዝምልከት ብዘወጸኦ ናይ ሚድያ ሕጊ ዘይግዛእ ማለት ኣይኮነን። ስርዓታት ንሚድያ ብዝምልከት ዘውጽእዎ ሕጊ ከዓ ከምቲ ካልኦት ሕግታት፡ ካብቲ ባህርያቶም ዝነቅል እምበር ካብኡ ተፈልዩ ዝረአ ኣይኮነን። ደሞክራሲያዊ ዝኾነ ስርዓት ዘውጸኦ ናይ ሚድያ ሕጊ ደሞክራስያዊ፡ ሕገመንግስታውን ረብሓ ህዝቢ ዝማእከሉን ክኸውን ባህርያዊ እዩ። ከም ጉጅለ ህግደፍ ዝኣመሰሉ ዘይደሞክራሲያዊ ስርዓታት ግና፡ ወይ ከምዚ ኣብ ኤርትራ ንርእዮ ዘለና ከም ቋንቋ’ውን ንናይ ሚድያ ሕጊ ኣይጠቕስዎን። ንይምሰል እንተጠቐስዎ ድማ ማዕረ’ቲ ባህርያቶም ዘይደሞክራሲያዊ ክኸውን ናይ ግድን እዩ።

ጸረ ደሞክራሲ ዝኾኑ ስርዓታት ናይ ሚድያ መድረኽ ካብ ዘጽብብሉ ብዙሕ ምኽንያታት ሓደ፡ ኣብቲ ዘመሓድርዎ ህዝብን ሃገርን “ልዕሌና ንህዝብን ሃገር ዝሕለቕ የለን” ዝብል ትምክሕቲ ስለ ዘስክሮም እዮም። እቲ ካልእ ምኽንያት ድማ ህዝቢ ካብቲ ንሳቶም መመቲሮም ዝህብዎ ዕረ ይኹን መዓር ዝምቓረቱ ፖሊሲ ንላዕሊ ካልእ ምርጫ ክቐርበሉ የብሉን ኢሎም ስለ ዝኣምኑ እዮም። ካብዚ ሓሊፉ ከም ህግደፍ ዝኣመሰሉ ወጻዕቲ ኣካላት ውሽጦምን ግብሮምን ስለ ዝፈልጡ ህዝቢ ንሳቶም ብዘይቆጻጸርዎ ሚድያ ከተንፍስ እንተኽኢሉ ንረብሓኦም ከም ዘይኮነ ስለ ዝፈልጡ፡ ኣብ ክንዲ ብሚድያ ኣንጻሮም ዘዝተወለዐ ሓዊ ከጥፍኡ ዝሃልኩ እቲ ሓዊ ከምዘይእጐድ ንምግባሩ እዩ። ኣብዚ ህዝቢ ዝማእከሉ ሚድያ ክንብል እንከለና ንህዝቢ ዝጥቅም ዝዝረበሉ፡ ዝጸሓፈሉን ዝረኣየሉን ጥራይ ማለትና ዘይኮነስ፡ ህዝቢ ባዕሉ’ውን ዝሳተፈሉ ማለትና ምዃኑ ከይዝንጋዕ። መራኸቢ ብዙሓት ዘብሎ እውን እዚ ጠባዩ’ዚ እዩ።

ናብቲ ዝነቐልኩሉ ክምለስ። ኣብ ትሕቲ ጸረ ደሞክራሲ ስርዓት ዝመሓደር ሚድያ ጸረ ደሞክራሲ ክኸውን ባህርያዊ እዩ። መርኣይኡ ድማ ርሑቕ ከይከድና፡ ናይ ሃገርና ኤረ-ቲቭን ድምጺ ሓፋሽር ምዕዛብ ጥራይ ይኣኽለና። እዘን ሚድያታት ተልእኾአን ምግልጋል እቲ ጸቢብ ጉጅለ ስለ ዝኾነ ኢና ድማ መብዛሕትና ኤርትራውያን ከም መግለጺ ኣብ ልዕሊአን እምነት ምጉዳልና፡ “ነታ መደብ ተለቪኝ ርእየያ’ኳ ኣይፈልጥን፡ ነታ ሬድዮ ሰሚዐያ’ኳ ኣይፈልጥን” ክንብል እንስማዕ። ዝምድናና ምስ ጋዜጣ ሓዳስ ኤርትራ እውን ከምኡ እዩ። ናታተን ቅዳሕ ስለ ዝኾነት። እዚ ድማ ብንጹር እቲ ነቲ ሚድያ ዝውንን ዘመሓድርን ስርዓት ወይ ትካል ኣብ ዘይቀርዓየሉ፡ ቅርዑይ ሚድያ ክህልው ዝኽእለሉ ኩነታት ከምዘይፍጠር ዘብረሃልና እዩ። ማለት ጉጅለ ህግደፍ ኣብ ስልጣን ክሳብ ዝሃለወሉ ባህርያት ሚድያ ኣብ ኤርትራ’ውን ኣይክቕየርን እዩ። ሚድያን ዘመሓድሮ ስርዓትን ናይ ሓደ ቅርሺ ክልተገጻት ስለ ዝኾኑ።

እዚ ኣብ መንግስቲ ጥራይ ዝውሰን ዘይኮነ፡ ኣብ ዝኾነ ፖለቲካዊ ትካል፡ እንተላይ ኣብ ደንበ ተቓውሞና ብግብሪ ዝተራእየ ተመኩሮ እዩ። ደንበ ተቓውሞ ኤርትራ ኣድላይነት ሚድያ ክርዳእ ናይ ግድን ነይሩ። ካብዚ ብምንቃል እዩ ድማ ቅድም ምሕዝነት ደሓር ድማ ኪዳን ብዝብል ስያመታት መጽሐታት ኣዳልዩ ክዝርግሕ ዝፈተነ። ኣድማዕነቱ ግና ትሕቲ ትጽቢት ምንባሩ ናይ ቀረባ ግዜ ተዘክሮና እዩ። እዚ ጥራይ ዘይኮነ ኣብ ግዜ ምሕዝነትን ኣብ ግዜ ኪዳንን መዓልታዊ እሞ ድማ ብዝተፈላለየ ቋንቋታት ዝፍኖ መደባት ሬድዮ እውን ነይሩ’ዩ። ኣብ መወዳእታ ድማ “ደሃይ ኤርትራ” ዝስሙ ኣብ መዓልቲ ሓደ ሰዓት ፍርቁ ብትግርኛ ፍርቁ ድማ ብዓረበኛ ዝዝርጋሕ መደብ ተለቪዥ እውን ነይሩ። እዚ ሚድያታት’ዚ ካልእ ምንእኣሳት ክይወሰኽካ ከምቲ ትጽቢት ዝተገብረሉ ኣየድመዐን። ስለምንታይ ከምኡ ከም ዝኾነ ንምፍላጥ ዝተኻየዱ ገምጋማት ድማ ጠንቂ ናይቲ ትሕቲ ትጽቢት ምዃን፡ ነዚ ሚድያ ዝመርሑ ዝነበሩ ትካላት፡ ምሕዝነት ኮነ ኪዳን ብቑዓት ፖለቲካዊ ጽላላት ብሰንኪ ዘይምንባሮም ምዃኑ ነጺሩ እዩ።እዚ ክበሃል እንከሎ ግና እቲ ካልእ ሕጽረታት እውን ግደ ኣይነበሮን ማለት ኣይኮነን።

ኣብ ከምዚ ብምሕዝነት ወይ ብጽላል ዝውነን ሚድያ እቲ ዋንኡ ጥዕና እንተዘየልይዎ፡ ሓደጋኡ ዘይምድማዕ ጥራይ ዘይኮነ ነቲ ኣብ መንጎ ነቲ ጽላል ዘቖሙ ኣካላት ዝጸንሐ ፍልልያትን ምስሕሓብን ኣባሊሑ ዝያዳ ዘናቑት ናይ ምዃኑ ዕድል እውን ሰፊሕ እዩ። ገለገለ ግሩሃት ግና እቶም ናይቲ ጽላል ተዋሳእቲ ዝየመሓደርዎ ፍልልያት “ናይ ሓባር” ዝበሃል ሚድያ ሰለ ዝወነኑ ጥራይ ዝፍታሕ ይመስሎም ይኸውን። ብተግባር ግና ሚድያ መልእኽቲ ዘመሓላልፍ እምበር ፖለቲክኛታት ክዓምዎ ዝግበኦም ዕማም ዝዓምም ኣይኮነን። እዚ ናይ ሚድያን ዋናታቱን ዘይምቅዳው፡ ብደረጃ ውልቀ ውድባትን ዝውንነኦ ሚድያታትንን እውን ዝተራእየ እዩ። ብዙሓት መርበባትን ካልእ ሚድያታትን ካብ ዝተወሰነ ግዝያዊ ሙቖት ምስ ነቐሉ፡ ምቕጻል ስኢኖም ክዳኸሙ ጥራይ ዘይኮነስ ጠቕሊሎም ክዕጸዉ ተዓዚብና ኢና። ናይዚ ሚድያታት ምድኻም ድማ መግለጺ ምድኻም ናይቲ ዝውንኖም ውድብ፡ ሰልፊ ወይ ማሕበር ምዃኑ ክንቅበሎ’ሞ ብጽሞና ክንሓስበሉ ዝግበኣና ሓቂ እዩ። ስለዚ ክስከሞ ዝኽእል ፖለቲካዊ ባይታ ኣብ ዘይጣጠሓሉ ንርኣዩለይ ስምዑለይ ጥራይ ሚድያ ምውናን ዘየኽስብ ጥራይ ዘይኮነስ ብቐሊሉ ክሓዊ ዘይክእል ክሳራን እምነት ምጉዳልን ከም ዘስዕብ እውን ክንዝንግዕ ኣይግበኣናን። ከምኡ ስለ ዝኾነ ኢና ድማ “ሚድያ ብልሑ ክልተ እዩ። በቲ ሓደ የልምዕ በቲ ሓደ የጥፍእ” እንብል። ሰደህኤ መራኸቢ ሓፋሽ ብጥንቓቐ እንተዘይተታሒዙ ክልተ ብልሒ ከም ዘለዎ ብምርዳእ፡ ኣብቲ ፖለቲካዊ መደብ ዕዮኡ “ ካብ ምልኪ ናብ ደሞክራሲያዊ ስርዓት ንምስግጋር ኣብ ዝግበር ጉዕዞ ግደ ዜናዊ መዳይ (ሚድያ) ልሉይ ብምዃኑ ሰደህኤ ፍሉይ ትዅረት ክገብረሉ እዩ።” ዝብል ኣስፊሩ ኣሎ። ስለዚ ሚድያ ብፖለቲካዊ ኣምሳል ወናኒኡ ዝግለጽ እምበር፡ ተረኽበ ኢልካ እትዕጠቖ ከም ዘይኮነ ክንርድኦ ይግበኣና እብል።

21 መጋቢት 2015

Page 572 of 613