ዝዓበኹምን ዝነኣስኩምን ደቂ ሃገረይ ኤርትራ ሰላምን ሰናይን ኣብ ዘዘሎኹሞ ይብጻሕኩም። ኣብ ሰ.ዲ.ህ.ኤ. ዘይምርድዳኣት ተፈጢሩ ብማለት ክጋማዳሕ ዝጸንሐ ጥቁውን ግዛዕ-ምዛዑን፡ ከምቲ ‘ዘይተርፈካ ጋሻኻስ እጠጥቢኽካ ደኣ ሰዓሞ።’ ዝበሃል ምሳለ እንዳዘከርኩ፡ ኣበይከ ክእቶ ካብ ምክትታሉ ዓዲ ኣይወዓልኩን። እቲ ዳርጋ ብምልኣት ዝሰማምዓሉ፡ ብሓው ሃይለ ገብሩ ክቐርብ ዝጸንሐ ኣስተምህሮን ምዕዶን መደምደምታ’ኡ ኣቕሪቡ ብምህላዉ “የቐንየልና!” ከይገደፍኩ፡ መሲሉ ዝስመዓኒ  ምሕጽንታይ፡ እብል ኣሎኹ። ሰናይ ምንባብ።

ኣብ ሓደ ዓዲ ተገይሩ ክበሃል ከምዝሰማዕኩዎስ፡ ሓደ ሰብ ነዛ ዓለም ብቖንጠጥን ጥንቃቐን ርግጽ ነይሩዋ፣ ንሓዳሩን ንናብራኡን ብጉቡእ መሪሑ፣ ደቁ ኣመርዕዩን ኣደርዕዩን፣ ኣብ እርጋኑ፡ ነቲ ከይፈጸምኩዎ ሓሊፉኒ’ዩ ዝብሎ ‘መንእሰያዊ ሃኒ’ ብሓንሳብ ከምገበጻሕኩዎን ከም ገበርኩዎን ብምባል፡ ነቲ ሓደ ኽጅምር፡ ተመሊሱ ነቲ ሓደ ኽገድፍ ስርሑ ገበሮ። እኳ ደኣ ኣብ መጨርሽታኡስ ዘፋለጠ፡ 44 ዛርትያ ከም ዝዓሰሉዎ ንኽመስልን ንኽምስጥን፡ ከረዛንን ሽራራን ተለቂሑ፡ ንእተን ኮይኑወን ፊል-ፈል ዝብላ ቁሩብ ቁራቦ ጨጉሪ-ርእሱ፡ ዘይተእደነ መሰንተር ኣጸጊዑለን፡ ፈኽነን እንዳበለ ክስጉም ዝተዓዘቡ  ሓደ ካብ ኣዝማዱ፣ እቲ ጉዳይ ገሪሙዎም፡ “እንታ’ዚ ደኣ ክስቶ ዶኾይኮነ?” ክብሉ ሓተቱ። “እወ! ንሱ ባዕሉ።” ዝብል መልሲ’ውን ረኸቡ። “እዚ ጥቁውን ወርጃን፣ ንበዳሊኡ’ኳ ዘይብድል ዕጹብ ድንቂ ሰብሲ፡ ሕጂ ካን ኣብ እርጋኑ፡ ዛርትያን ፋሉልነትን ኣወናዊኑዎ።” እንዳበሉ ድሕሪ ምግራም፡ “ኣንታ ሎሚ ዘበንሲ ዘይንርእዮን ዘይንሰምዖን ኣይክህሉን’ዩ ግዲ?” ድሕሪ ምባል ቀጸሉሞ፡ “ወይ ዘይምፍላጥ!!!! ሰይጣንሲ ዝሕንግሮ እምበር፡ ዝሕንገሮ ካብ መዓስ ደለየ?” ክብሉ ወሰኹ። “ደጊም ሓሊፉካ’ዩ ዘበነ ዛርትያነት፡ ኢልኩም’ባ ንገሩዎ።” ክብሉ ቀጸሉ ይበሃል።

ደጊም ነዚ ጽውያ’ዚ ሕጂ መልዓልየይ፡ ዕድመ እንዳጸገብኩ ኣብ እዋን እርግና ዝተሸመምኩ ምዃነይ ብምስትውዓል፡ ንሃብታም ታሪኽ ጉዕዞ ቃልሰይ ከስተብህል ስለ ዝተገደድኩ’ዩ። ዳርጋ ንብዙሃት ከምዝ ከማይ፡ ኣብ 1975 ዓ.ም.ፈ. ማለት ድሕሪ ምዝዛም 2ይ ጉባኤ ተ.ሓ.ኤ. ዝተላዕለ ሰንፈላል ዝመልስ ግናይ ተረኽቦ ኣዘኻኺሩኒ። ነቲ ዘጋጠመ ሕሱም ዘራጊቶ፡ ተጻዊሮም ዝሰገሩን ዘሳገሩን ከመይ ሕጂ ይርስዑዎ።ዘፍርሃካ ሕማም እርጋን ንቑልዕነትካ ይመልስ’ዩ ይበሃልዩ’ሞ፡ ቀደሙ’ውን ፈሪሕካ ዘይግቡር ተገይሩ እንተነይሩን፡ ሕጂ ኣብ ቁልዕነትካ ተመሊስካ ንምዕሩይ ከተመዓራሪ ከም ምፍታን ኮይኑኒ’ሎ። መዓስከ ንሱ ጥራሕ፡ እቲ ንተ.ሓ.ኤ.(ሰውራዊ ባይቶ) ዝሰርሐን ዘቖመን “ሕጋውነት!” ዝብል ሕላገት ቃልሲኸ፡ ኣበይ ደኣ ኣበለ? እቶም ኣብ 2003 ዓ.ም.ፈ. “ኣይፋልኩምን!” ብምባል ምፍንጫላዊ ሓደጋ ኣጋጢሙ ኣብ ዝነበረሉ ህሞት፡ ብሳላ ሕጋውን ዲሞክራስያውን መርገጽ ንውድብና ኣብ ነብሱ ዝተኣማመን ሰልፊ ክንፈጥርን፡ ብዙሓት ክንጽንብር ዝኸኣልናስ፡ ካብዚ ናይ ሎሚ ዝተፈልየ እንታይ መስተንክር ዝኾነ ቅዋምን ሕግን ነይሩና ግዲ’ዩ? ብዘይካ ምክብባርን ምእክኣልን። እንታይ ቅድሚ ሕጂ ዘይነበረ ሓዲሽ ነገር ሎሚ ዘበን ተረኺቡ? ብምባል ክሓትትን፡ ክግረምን እንተፈተንኩ፡ መዓስ እጋገ ክህሉ ኢለ?

ዝገርም’ዩ!“ምስ ኣባላት ህዝባዊ ግምባር ሓቢርካ ምቅላስ፡ ጸረ ጀብሃውነት ኮይኑ ህዝባዊ ክድዓትን’ዩ።” ዝበሉ ገለ-ገለ፡ ከም ኣብ ሕሉፍ ታሪኻት ዝተሸኽሉን ትሒዘ-ጸናሕትን፡ መኪትናን ከፊልናን ዘጻጸናዮ ሓባራዊ ሰልፊ፡ “መሪሕነቱ ንህ.ግ. ኣረኪብኩሞ ኢኹም። እዚ ምንታይ ሓለፍቲ ፈጻሚት ሽማግለ ‘ኣቦ-መንበርነት’፡ ‘ውዱባዊ ጉዳያት’፡ ‘ናይ ውሽጢ ጉዳያት’ ንኣባላት ህዝባዊ ግምባር ነበር ኣሕሊፍኩም ሂብኩሞ፡ ተባሂልና ብሓባር ዝተኸሰስናሉን ዝተነኣኣስናሉን ብዙሕ ግዜ ዝሓለፎ ኣጋጣሚ ኣይኮነን? ግን ነቶም በሃልቱ እቲ ተካል ሕማም ቀደም ዝደገሶም ምዃኖም ፈሊጥና፡ ሓቢርና መኪትናዮን ሰጊርናዮን ኔርና’ዶ ኸይኮንና?

ብርግጽ ‘ምሳኹም’ ምባላይ፡ ሓደ ዝተፈልየ ጉጅለ እጠቅስ ምህላወይ ኣይሓብእን። እሱ ኸኣ እዚ ኣብ ኣሜሪካ ኮይኑ ብሳላ ሃብቱ (ጁባኡ) ንሰልፍና ጅሆ ክሕዝ ዝፈተነን፡ ንሓባራዊ መሪሕነትና ዝነጸገን ጉጅለ ማለተይ ምዃኑ። እወ! ብቕድሚ ሕጂ በባዕላቶም ዘይፈተኑዎ ስለ ዝፍተኑ ዘሎዉ ሓዲሽን እንተመሰለ፡ ግን ኣሰር ናይቶም ኣቐዲሞም ዝሓልከሱ፡ ኣረጊት ሕንጊድ ጥበብ ዘልዓለ ኮይኑኒ ብምህላዉ፡ ምስዞም  ናይ ሎሚ ቕነ ሰብ ጋዕሲ እዛረብ ምህላወይ ፍሉጥ ይኹን። ኣባላት ህ.ግ. ምስ ዝነበሩ መቃልስተይ’ውን፡ ነቲ ዳርጋ 12 ዓመታት ዝኣክል ሓቢርና ዘጥረናዮን ውህሉል ተመክሮን ባህልን፡ ካብ’ዚ ኣብ ተ.ሓ.ኤ. ነበር ዘጋጠመና ዝፍለ ዕጫ ከምዘይረኸበኩም ዝተፈልጠ ታሪኽ እንድ’ዩ። ሕማቕ ዕድል! ብወገነይ ዘይዝንግዖ፡ ኣብቲ ሓው መስፍን ሓጎስ ንተቓውሞ ዝተቐልቀለሉን ብእምባጓሮ ዝተፈተነሉ እዋናት፡ ኣብ ሎንዶን ኣብ ቅድሚ ህዝቢ ዓው ኢለ ዝመስከርኩዎ ህያውን ስኑድን’ዩ። ጻውዒተይ ንሓባራዊ ቃልሲ ኣብ ዘቃላሕኩሉ እዋን፡ ውድበይ ዝጸልኦ ዘረባን ሓሳብን ከምዘይከውን ኣዕርየ ይርደኣኒ ነይሩኒ’ዩ። ስምዒትን ቃናን ዳርጋ ኩሎም መቃልስተይ ኣባላት ሰውራዊ ባይቶ ኣብል ምንባረይ፡ ሕልናይ ዕጉብ ነይሩ። እቲ ዝበልኩዎ ብሓፈሻኡ፡ ነዚ ዝመስል ነበረ። “መስፍን! ኣነ ኣባልን ተሞክሮን ተ.ሓ.ኤ እየ። ግን ንህዝባዊ ግንባር ንዒቐዮ ኣይፈልጥን፤ መኽንያቱ ገባር ቅያ ስለ ዝኾነ። ናይ ሕጂ ጸገመይ ህ.ግ. ምስ ተመልከ’ዩ ህዝቢ ኤርትራ ዝተምልከ። ስለዝ’ውን ሕጂ፡ ህ.ግ. ነጻ ከውጽኦ እብገስ ኣሎኹ ትብል እንተሃሊኻ፡ ካብ ሎሚ መዓልቲ ሓቢረካ ክቃለስ ድሉው’የ።” በልኩሞ፡ እቲ ገዛ ፈተዎ። ግንከ፡ ብዙሓት ጀብሃ ኢና በሃልቲ፡ ኣበሃህላይ ብፍጹም ኣይዓጀቦምን። ‘ማይን ዘይትን ክሓብር ስለ ዘይክእል፡ እዚ ክልተ ፍሉይ ተሞክሮታት ፈጺሙ ዘይራኸብ’ዩ። ህ.ግ. ምዕራይ ማለት ንጀብሃ ፈጺምካ ምድምሳስ ማለት’ዩ፡ ስለዚ ዘይመላላእ ክትጸናብር ኣይትፈትን።” ተባሂለ። እቲ ጸጋ ግን፡ እኖሆ ድሕሪ 8 ዓመቱ ሰ.ድ.ህ.ኤ. ካብ ዝምስረትን ክዉን ካብ ዝኸውንን። ብርግጽ እዚ መስርሕ’ዚ፡ ካን ኣብ ሓደ ተቐፊዱ ዝተቐመጠ ድንዙዝን ርዙዝን ነገር ኣይኮነን፡ ናቱ ሂወት ዘሎዎ ተንቀሳቓሲ ነገር’ዩ እሞ፡ እዞም ኣበጊስናዮ እንብል፡ ንሰዋእ፡ ንደስክል ቀጻሊን ህያውን መኽሰብ ህዝቢን’ዩ። 

ኣብ ሀ-ሁ ፖሊቲካ ብምእታው፡ ጉባኤ፡ እቲ ዝለዓለ ስልጣን ሰልፊ’ዩ፤ ንውሳነታቱ ዝትግብርን ዘፈጽምን መሪሕነት’ውን ብዲምክራስያዊ ኣገባብ ማለት (ውክልናዊ ዲሞክራሲ) ይመርጽ። ምናልባት ተመራመርትን ዶክቶራትን ክፈላሰፉሉን ክውርጽጹሉን እንተፈተኑ፡ ስርሖም ሰርሑ እምበር ሓዲሽ ነገር ኣይኮነን’ሞ ኣይገርምን። ግን እቲ ንመዋዕሉ ርዒሙሉን ሰኒጉዎን ዝተጓዕዘ፡ ጉዳይ ፍልስፍና ኣሪስቶልይ ይኹን ካንት ጠፊኡዎን ስሒቱዎን ዘይኮነስ፡ ጉዳይ እምነትን ምርጫን ስለ ዝኾነ ጥራሕ’ዩ። ብርግጽ እቲ ምርጫ ስኒ ምንካስ ይሓትት’ዩሞ፡ ኣስናንና ስጋብ ሕጂ ምጽናሑ ዝገርም’ዩ። ግን ነቶም ነዚ እምነት’ዚ ዘላግጽሉን ዘባጭዉሉን፡ ብምህሮኦም ከጎላብቡዎ ዝፍትኑን ዘሎዉ፡ ‘ኣብ ክንደይ ዓቐብ...’ እንዳበልኩ ፍሽኽ እብለልኩም። ዳርጋ እንበዝሕ ኣባላት ሰልፍና ዘይንኽሕዶን ኣዕሪና’ውን እንመልኮን፡ ንዕላማኻ ብገንዘብ ጥራሕ ዘይኮነስ ስጋብ ሂወትካ ምኽፋል’ውን ንቡር ስለ ዝኾነ፡ ነዞም ዕሽነት’ዩ ዝብሉና፡ “ኣይፋልኩምን ደኣ!”  

ብጉባኤ ዝተመርጸ መሪሕነት፡ ንዝተነብረሉ ሓላፍነት፡ ብዝተዋህቦ ቅዋም ስጋብ’ቲ ቀጺሉ ዝስዕብ ጉባኤ ክመርሕ ሙሉእ ስልጣን ይህልዎ። በዚ መሰረት ይመርሕ፡ የሳኒ፡ የዋሃህድ፡ ይሕሉ፡ ብዝለዓለ’ውን መሰል ውልቀ-ኣባል እቲ ዝለዓለ ዓይኑን ኢዱን እግሩን ኣእሙሮኡን ብምግባር ይቛመት። ብርግጽ፡ ጸጋ ዲምክራሲ’ውን እዚ ውልቀ ኣባል ናይዚ ጽጉው ሰብኣዊ ጉዕዞ’ዚ፡ እቲ ቀንዲ መንቀልን መብጽሕን መንኮርኮር ዲሞክራሲ ምዃኑ’ዩ። እንትርፎ ኣብ ሕጋውነት ተመስሪቱን ኣትኪሉን፡ ንመሰል ውልቀ ኣባል ሰልፊ ከጸቅጥ ዝኽእል፡ እቲ ብዲሞክራስያዊ መሳርሕ ኣቢሉ ዘማእክሎ መሪሕነቱ እንተዘይኮይኑ፡ ብኻልእን ብብሒል ጎቦን ጎነጽን ዝመጽእ ዓንተር ብርግጽ ዓማጺ ጦብላሕታዊ ፈተነ ካብ ምዃን ዘይሓልፍ’ዩ።

እቲ ሓደ ቀንድን መሳርሒ ሓለዋ መሰል-ሰብ፡ ዲሞክራስያዊ መሳልል ምትካል’ዩ። ዲምክራሲ ዝተፈላልየ መፋስሶታት ከምዝውንን እንተዘይተዘንግዐ፡ እቲ ዋና መለልይኡ፡ ድምጺ ናይቶም ዝበዝሑ  ንዝተወሰነ እዋን ይመርሕ፡ እቶም ዝወሓዱ’ውን ነቶም ናይ ግዜኡ ብዙሓት ይምርሑሎም። ብማዕረዚ’ውን ካብ ግዜ ናብ ግዜ መርመራ ድምጽታት ክፍተን ምግባሩ’ውን፡ እቲ እዋን ሂቡዎ ዓብልሊ ኮይኑ ዝጸንሐ ርእይቶ፡ ብግዜ ክብዳህን ክዕብለልን ከምዝኽእል መጠን፡ ብሕጋውነት ኣንካን ሃባን ዘይከልእ ብሉጽ መስርሒ’ዩ። ኮታ ዲሞክራሲ ንስለ ውልቀ ነጻነት ደቂ ሰባት ዝተሰንዐ መሳርሒ ሓባርነት’ዩ። ዲሞክራሲ ንገዛእትን ንሓያላትን ኢዶምን እግሮምን ኮኩዱ ዝኣስርን፡ ኣብ መሬት ኣውሪዱ፡ ከም ስቦም ኣብ ውልቃዊ-መሰል ዝድርት ናይ ውጹዓት መሳርሒ ምዃኑ፡ ክዝንጋዕ ዘይብሉ መኽሰብ ውጹዓትን ድኹማትን’ዩ።

ውልቀ-ሰብ ንበይኑ ንመሰላቱ ከዕውት ስለዘይኮነሉ፡ ብደርጃ ውልቃዊ ነጻነቱ ዘዕውቶን ዝከላኸለሉን ውድብ/ሰልፊ/ማሕበር/ምንቅስቓስ ውዘተ... የድልዮ። ውልቀ-ሰባት ኣብ ውሽጢ ሓደ ውድብ/ሰልፊ ካልእ ፍሉይን ጸላውን ብልሓታት ከምጽኡ ኣይክእሉን እዮም ብምባል፡ መሰላት ዝኽልክል እንተሃልዩ፡ ብርግጽ ኣይግድን። ስጋብ ዲምክራስያዊ ጥርናፈ ዘይተደፍረን ዘይተዓመጸን፡ መሰል ምጥርናፍ ውልቀ-ሰባት ኩሉ ግዜ ብመትከል ሕሉው’ዩ። ተጠራኒፉ ናብ መሪሕነቱ ክላቦን፡ ጸቕጢ ክገብርን፡ ዝሓሸ ዝበሃል ክደልን ክጸሉን፡ ኮታ ኣብ ሰልፍና ስጋብ ህጹጹ-ጉባኤ ሰልፊ ንምጽዋዕ ዝበጽሕ መሰላት ብቕዋምና ደረጃ ቅቡል’ዩ። ግን እቲ ዝጥለብ ዘሎ ጠለብ ብሓለፋታት ምህሮን ገንዘብን ክዕድጎን፡ ብዋጋ ድኽነት ገንዘብ ይኹን ዓቕሚ ፍልጠት ውልቀ-ኣባል ንኸይከውን፡ ሚዛናት ሓልዩ ዘማቓርሕ፡ እቲ ተሓላቒ ናይቲ ኩሉ ፍንጡሕ/ጥሙር ውልቀ-ኣባል እቲ መሪሕነት ሰልፊ ምዃኑ ፍሉጥ’ዩ። ከምቲ ኣበዋትና ዝምስሉዎ፡ “መቐመጢኦም ጸዪቖምሲ ምስ ዓዳላይ ይበኣሱ!” ንኽመሰል፡ ምስ መሪሕነት ሰልፊ ተባኢስካስ፡ ብኸመይ’ዩ ምስ’ቲ ዝተረፈ ኣካል ሰልፊ ክትራኸብ፡ እንትርፎ ብዓመጽ?

ኣይውረድ እምበር፡ ኣብ ሃገራት ኣፍሪቃ ዘሎዉ ኣባላት ሰልፍና፡ ብሰንኪ ገንዘባዊ ድኽነቶምን ህሉው ስንኩፍ ዞባዊ ምሕደራኦምን፡ ዝህሉዎም ሕጽረታት ከም ዘይዕድለኛታት ቆጺርካ ዕሽሽ ንኽትብሎምን ናብቶም እዋን ዝሃቦም ‘ብሉጻት’ ኣባላት ጥራሕ ከተትክል ምፍታን፡ ብዘይቃለ-ዓለም ዓመጽ ስለ ዝወጾ፡ ነዚን ካልእን ከመቓርሕ፡ ክመዝን፡ ከላግብ ምእንታን ማእከላይ መሪሕነት ምትካል ወሳኒ’ዩ። መሪሕነት ንኸምዚ ዝኣመሰለ በዳሂ ክውንነት’ዩ ሓላውን ኣሰጋጋሪን ክኸውን ዝግደድ። እቲ ህሉው መሪሕነት ዋላ ደመ ይጥዓሞ’ውን ንስለቲ ጽቑጥን ድምጹ ብቐሊሉ ከስምዕ ዘይከኣለን ሓላዊ ብምዃን፡ ‘ኣይፋልን!’ መንገድታትና ኣይንስሓት ክብል’ዩ ዝግባእ። እቶም ውዱዕ ኩነታት ብዝመስሎም ክቕይሩ ዝፍትኑ ጉጅለ ይኩን ክልተ ውልቅታት ብንቕሓት ከስተውዕሉሉ ዝግባኦም፡ እቲ ዝደልዩዎ ዘሎዉ ለውጢ ብብዝሖምን፡ ብስርሖምን ጥራሕ እዮም ብጉባኤ ኣቢሎም ከረጋግጹዎ ዝኽእሉ። ነቲ ዝዕንቅፎምን ዝጸቐጦምን መሪሕነት ኣብኡ ጥራሕ እዮም ክቕይሩዎ መሰል ዘሎዎም። ነዚ ክበቕዑ እንተዘይክኢሎም ዋላ ቁጽሪ ይሃሉዎም ካብ ምዕማጽን ምህሳይን ሓሊፎም ዘይሕግዙ ጥምዙሓት እዮም። እቲ ክኸውን ዘይግባኦ ካልእን ህልኸኛን ናይ ባዕሎም ካልእ ምርጫ ክወስዱ ከምዝኽእሉ መጠን፡ ግን ነዚ ሕጂ ዝደፈሩዎ መሪሕነታዊ መሳልል ከይተኸልካ ዝኸይድ ምትእስሳር ወይ ምውዳብ ስለ ዘይህሉ፡ ፋሉልነት ሰረቱ ዘይገድፍ ተካል ሕማም ምዃኑ’ውን ስለ ዘይተርፎ፡ ንርኢ ምኖም’ዩ ክድቅስ? “ኢድ ሸናሒት ጸናሒት!” ዝብል መልሲኮ ከምኡ ምስ ረኸቡ ዝተመሰለ’ዩ።

ወድሓንኩም!

ፈጣሪ ሃገርና ይባርኸልና!

ሃይለ ወልዱ።

ሎንዶን 

2ይ ክፋል

ክቡር ዶር ገብረ ገብረማርያም «ልቦና ዝሕርሙን ውዕል ሓድነት ዝጠለመን መሪሕነት ሰደህኤ»  ኣብ ትሕቲ ዝብል ኣርእስቲ ኣስፊርካ ኣብ መርበብ ሓበረታ meskerem.net ዝሰቀልካዮ ጽሑፍካ ነዚ ውጺእት 2ይ ጉባኤ ዝኾነ መሪሕነት ሰልፊ ከም ልቦና ዝተሓረሞ፣ ውዕል ሓድነት ዝጠለመን ዘፍረሰን፣ ንሓድንነት ሰልፊ ዝብሕጉግ ውሳኔታት ከሕልፍ ዝጸንሐ ኢልካ ድሕሪ ምግላጽ፣ እዚ መሪሕነትዚ ኣብዚ እዋንዚ ገለ ውሑዳት ኣባላት ሰልፊ ህዝቢ ኤርትራ «ሰህኤ EPP» ዝነበሩ ሒዙ ናይ ምፍንጫል ኣዋጅ ኣዊጁኣሎ ብምባል ንህዝቢ ሓቢርካ ኣሎኻ።

ህዝብና « ዘይተማህረ ኣየድሕን….» ክብል ከሎ፣ ምሁር ኣካል ፈሊጣዊ ዓቕሙ ተጠቂሙ፣ ከከም ሞያኡ ንሕበረተሰቡ መንገዲ ፍልጠት፣ መንገዲ ድሕነት፣ ጥዕና፣ ሓቂ፣ ቅንዕና፣ ዕብየት፣ ምዕባለ፣ ፍትሒ፣ ሰላም፣ ዕርቂ፣ ናይ ምሕባርን ምምሃርን ክእለትን ብቅዓትን ከምዘለዎ ዝሕብር ለባም መግለጺ ኣዩ። እዚ ማለት ድማ፣ ምሁር ኣብ ኩሉ ዕለታዊ ኣካይድኡን መነባብሮኡን ኣብ ኩሉ መዳይ ኣብነታውን መሃርን ኮይኑ ንኽርከብ ትጽቢት ሕብረተሰብ ጥራይ ዘይኮነስ ሞያውን ሞራላውን ሓላፍነት እውን ኣለዎ። በዚ መሰረት፣ ምሁር ኣካል ዋላ ኣብ ገለ ኣከራኻርን ኣማጓትን ኩነታት እውን እንተኾነ ነቲ ካብኡ ትምህርትን ልቦናን ዝጽበ ክፍሊ ሕብረተሰቡ ሕጋውነትን፣ ሓቅነትን፣ ፍትሓውነትን ናይቲ ዘማጉት ዘሎ ኮነታት ብብሩህን ብንጹርን ኣገባብ እንዳገለጸ እዩ ከረድእ ዘለዎ። ብጃምላ መሪሕነት ሰልፊ ህዝቢ ደሞራሲ ኤርትራ ልቦና ዝተሓረሞ እዩ፣ ውዕል ሓድነት ሰልፊ ዝጠሓሰን ዘፍረሰን እዩ፣ ንሓድነት ሰልፊ ዝብሕጉግ ውሳኔታት ክወስድ ጸኒሑ ኢልካ ጥራይ ምግልጹ ግን፣ ናይ ቁጠዐን ስሚዒትን ቋንቋ ኣብ ልዕሊ ምዃኑ፣ ካብ ምሁር ኣካል እትጽበዮ ምሃሪ ትሕዝቶውን የብሉን።

ከም ኣብነት፣ ሰልፊ ደሞክራሲ ህዝቢ ኤርትራ ንቕርጻ ኣቃውማኡ፣ ንኣመጻጽኣን ኣሰራርሓን ትካላዊ ምምሕዳራቱ፣ ንመሰላትን ግቡኣትን ናይ ነፍሲ ወከፍ ኣባል ከይተረፈውን ዘመሓድር ዝርዝራዊ ዓናቕጽ ዝሓዘ ሰልፋዊ ቁዋም ኣለዎ። እዚ ቁዋም እዚ ድማ ብቐጥታዊ ተሳትፎ ናይ ነፍሲ ወከፍ ኣባል ተዳልዩ፣ በቶም ሕጋውያን ወከልቲ ናይ ነፍሲ ወከፍ ጨንፈር ዝኾኑ ተሳተፍቲ 1ይን 2ይን ጉባኤታት ሰልፊ፣ ብደሞክራስያዊ ኣገባብ ዝጸደቀን ዝተመሓየሸን ሕጋዊ ሰነድ ሰልፊ እዩ።

ዝኾነ ኣባል ሰልፊ ይኹን ዘይኣባል ሰልፊ ድማ ብመሪሕነት ሰልፊ ጌጋታት ተፈጺሙ ኢሉ ክምጉት እንተኾይኑ፣ ካብዚ ስነድ እዚ ኣየናይ ኣዓንቀጽ፣ በየናይ ኣገባብ እዩ ብመሪሕነት ሰልፊ ተጣሒሱ ድሕሪ ምሕባር፣ ከም ውጺኢቱ ሃስያታቱ ኣብ ህይወት ሰልፍን ሕብረተሰብን  ከረድእ ዘለዎ። ማለት እቲ ሰማዓይን ፈራዳን ዝኾነ ሳልሳይ ኣካልሲ እቲ ቁዋም ድዩ ዘይሕጋዊ ሰነድ፣ ዋላ እቲ መሪሕነት እዩ ዘይሕጋዊ ትካል፣ ወላስ እቲ ዝተወስደ ውሳኔታትዩ እዩ ብመሰረት ናይቲ ቁዋም ዘይተወስደ፣ ወይስ ደሞክራስያዊ ኣገባብ ዘይተኸተለ፣ ብንጹርከ ኣየናይ ዓንቀጽ ተጣሒሱ ክፈልጥ ክኽእል ኣለዎ። ብድፉኑ መሪሕነት ሰልፊ ንሓድነት ሰልፊ ዘፍርስ ውሳኔታት ክወስድ ጸኒሑ ምባል ግን ብሓፈሽኡ ማንም ሰብ ብፍላይ ግን ከማኻ ልዑል ደረጃ ትምህርትን ዓቅምን ዘለዎ ሰብ ክጥቀመሉ ዘይብሉ ኣገባብ እዩ። ውዕል ሓድነት ሰልፊ እውን በዚ መሪሕነትዚ ተጠሊሙን ፈሪሱን ዝብል ምጉትውን ካብ ኣልዓልካ፣ ዝተጠለምን ዝተጣሕሰን ውዕል ሓድነት ሰልፊ ብመሰረቱ እንታይ ይብል ነይሩ፣ መዓስን ብኸመይን ኣገባብከ ተጣሒሱ እውን ናይ ብመርትዖ ናይ ምርግጋጹ ሓላፍነት ናይቲ ተጣሒሱ ዝብል ኣካል ስለዝኾነ፣ ክተብርሆ ዘሎካ ጉዳይ እዩ።

ሰልፊ ደሞክራሲ ህዝቢ ኤርትራ ግን ብምውናን ኣስራሒ (functional) ዝኾነ ቁዋሙን፣ ብምእዙዝነት ብሕጋዊ ኣገባብ ናይ ዘጽደቀ ቁዋሙን፣ ምስኡ ዝሳነ ክላእ ሕግታትን ዝለለ ሰልፊ ምኳኑ ይትረፍስ ንኣባላቱ ንዘይኣባላት ሰልፊውን ብሩህ ሓቂ እዩ። እዚ ግን ብዓይኒ ቅንዕና ንዝሪእን ንዝምስክርን ሰብ ጥራይ እዩ ብሩህነቱ።   

ሕቶ ሕጋውነት ቁዋም ሰደህኤ (legitmacy issue of the party constitution)

ክቡር ዶር ገብረ ገብረማሪያም ኣብ ጽሑፍካ ከምኡ ስለዘየምበብኩ፣ ኣብ ሕጋውነት ቁዋም ሰልፊ ጸገም ዘሎካ ኣይመስለንን። ንምሉእነቱ (perfection) ብዝምልከት ግን ዝኾነ ቁዋም ፍጹምነት ስለዘይብሉን፣ ንሓደሽቲ ምዕባሌታት ኣብ ግምት ዘየእተወ ክኸውን ስለዝኽእልን ኣብ ነፍሲ ወከፍ ውሱን ግዜ ብሕጋዊ ኣገባብ ናይ ምምሕያሹን ምሕዳሱ ባህይርያት ሒዙ ይርከብ። ቅዋም ሰልፊናውን እንተኾነ ድማ ነዚ መስሪሕዚ ዝኽተልን ዝተኸተለን ሰነድ እዩ።

ስለዚ ከም ኣባላት ናይ ሓደ ሰልፊ ሓደ ፖለቲካዊ ስድራ ኢና እሞ፣ ጉድለታት እንተሎ ጉድለታትና እንዳአረምና፣ ሃጓፋት ናይ ቅዋምናን ሕግታትናንውን ብኣገባብ እንዳ ኣመሓየሽና ንቅድሚት ምቅጻላ እዩ ዘድሊ። ንኽትፍንጨል መሪሕነት ሰደህኤ ናይ ምፍንጫል ኣዋጅ ኣውጺኡ ኢልካ ምእዋጅ ግን ንናይ መን መኽሰብ፣ ብምፍንጫል ተስፋንዝቆረጸ ህዝብን መንእሰይን ኣብ ክንዲ ምትእኽኻብ ብለባምካ ድግማይ ምፍንጫል ክተበስሮ ግን ብስነ ምግባርውን ዓገብ እዩ።

ሕቶ ሕጋውነት መሪሕነት ሰደህኤ (legitmacy issue of the Party  leadership)

መሪሕነታት ሰልፊ ኣብ ዝኾነ ጽፍሒ ማለት ካብ ናይ ጨንፈር መሪሕነት ኣትሒዝካ ክሳብ ማእከላይ ባይቶ ሰልፊ ኣብ ሕጋዊ ጉባኤታት እዮም ብደሞክራስያዊ ኣገባብ ዝምረጹ። ማለት መሪሕነት ጨንፈር ኣብ ጉባኤ ጨንፈር፣ መሪሕነት ንኡስ ዞባ ኣብ ጉባኤ ንሑስ ዞባ፣ መሪሕነት ዞባ ኣብ ጉባኤ ዞባ፣ ማእከላይ መሪሕነት ሰልፊ ድማ ኣብ ጉባኤ ሰልፊ ከም ዝምረጹ ዘይፈልጥ ኣባል ሰልፊ የብልናን። እዚ ብዶር ገብረ ገብረማሪያም ዝውንጀል ዘሎ ማእከላይ ባይቶ ሰደህኤ እምበኣር በዚ ኣገባብ እዚ እዩ ኣብ ካልኣይ ጉባኤ ሰልፊ ብ2015፣ ብሕጋውን ደሞክራስያውን ኣገባብ ብኣባላት ሰልፊ ተመሪጹ። ስለዝኾነ ድማ እዚ መሪሕነት እዚውንዚ እንተኾነ ኣብ ሕቶ ሕጋዊውነቱ፣ ሕጋዊ መሪሕነት ሰልፊ ምዃኑ ዘማትእ ኣይኮነን። ኣነውን ዝያዳ ንምብራህ ኢለ እንተዘይኮይኑ፣ ዶር ገብረ ነዚ መሪሕነትዚ ብጥልመት ውዕል ሓድነታዊ ስምምዓትን፣ ብዘይሕጋዊ ውሳኔታቱን፣ ብንእሰተ ልቦናን እንተዘይኮይኑ፣ ሕቶ ሕጋውነቱ ከምዘየልዓለስ እፈልጥ እየ። 

ሕቶ ሕጋውነት ውሳኔታት መሪሕነት ሰልፊ፣ (legitmacy of decisions taken by either CC or EC)

ውሳኔታት ናይ ዝኾነ ማሕበር(organiation) ኣብቲ ንሱ ዝምረሓሉ ውሽጣዊ ወይ ሃገራዊ ሕግታት ተመርኲሱ፣ ገለ መዕቀኒታት ብምውሳድ ሕጋውነት ወይ ዘይሕጋውነት ክለብስ ይኽእል። ሓደ ብንጹር ክፍለጥ ዘለዎ ጉዳይ ግን ሕጋውነት ናይ ሓደ ውሳኔ ምስ ውጺእት ወይ ሳዕቤን ናይቲ ውሳኔ ምትእስሳር የብሉን። ንኣብነት ኣብ ሰደህኤ ብመሰረት ቁዋም ሰልፊ ውሳኔታት ኣብ ዝኾነ ጽፍሒ ብብዝሒ ድምጺ ይውሰዱ። ብማእከላይ ባይቶ ሰልፍን ብፈጻሚ ኣካል ሰልፊን ንዝውሰዱ ውሳኔታት ሕጋውነቶም ንምምዛን ንምርግጋጽን ማንም ሰብ ክወስዶም ዝኽእል መዐቀኒታት እምበኣር እዞም ዝስዕቡ ነጥብታት እዮም፣

1. ነቲ ውሳኔ ዘድልዮ ኣማጓቲ ሕቶ ዋላ ተተርጒሙውን ይኹን ዘመሓድሮ ዓንቀጽ ኣብ ቁዋም ሰልፊ ኣሎዶ የሎን?
2. እቲ ውሳኔ ብሓደ ሕጋዊ መሪሕነት ድዩ ተወሲዱ?
3. እቲ ውሳኔ ኣብ ዝተወስደሉ ኣኼባ ምልኣተ ኣኼባ (quorum) ተማሊኡ ዶ?
4. ኣብ ውሳኔ ቅድሚ ምእታው ንኩነታት ናይቲ ኣከራኻሪ ሕቶ ብንቡእ ናይ ምብራህን፣ ሪቶታትካ ናይ ምግላጽን መስሪሕ ታኻዪዱዶ?
5. ውሳኔ ንምሕላፍ ድምጽኻ ብናጻ ናይ ምሃብ ደሞክራሲያዊ መስሪሕ ተኻዪዱዶ፣ ማለት ናይ ደገፍ ድምጺ፣ ናይ ተቃውሞ ድምጺ፣ ድምጺ ካብ ምሃብ ናይ ምቁጣብ (abstention) መሰላትን መስርሓትን ተኻይዱዶ?
6. ደጋፍን፣ ተቃዋምን፣ ድምጹ ካብ ምሃብ ዝተቆጠበን ብግቡእ ተቆጺሩ ተመዝግቡዶ፣ እቲ ዘድመጸኸ ተመሊሱ ነቲ ውሳኔ ሰሚዑ ኣጽዲቁዎዶ ኢልካ ክምርመር ይከኣል?

እዚ ኹሉ ተማሊኡ እንተኾይኑ ግን፣ ውጺእት ውሳኔ ኣሉታ ድዩ ኣወንታ ብዘየገድስ፣ መሪሕነት ሰልፊ ብመሰረት እቲ ኣባል ኣብ ጉባኤታቱ ኣጽዲቁ በዚ ቁዋምዚ ምርሓና ኢሉ ዝሃቦ ቁዋም መሰረት ይሰርሕን ይመሪሕን ስለዘሎ, እቲ መሪሕነት ብሕጽረት ብቅዓት ኮነ ብኽፍኣት ክኽሰስን ክውንጀልን የብሉን። ክቡር ዶር ገብረ ገብረማሪያም፣ ኣብ ጽሑፍካ ፍሉይ ውሳኔ ስለዘይጠቀስካ, ኣነውን ንነፍሲ ወከፍ ውሳኔ ማእከላይ ባይቶ ኮነ ፈጻሚ ሽምገለ ሰደህኤ በዚ ኣብ ላዕሊ ዝጠቅሰ መዐቀኒ ክዕቅን ምኽንያት የብለይን። ኣነ ክሳብ ዝፈልጦ ግን ካልእስ ይትረፍ ኣብ ማእከላይ ባይቶ ኮነ ፈጻሚ ሽማገለ ሰልፊ ምልኣተ ኣኼባ ከይተማለአውን ኣኼባታት ከምዘይካየዱ፣ ኩሉ ውሳኔታት ድማ ድሕሪ እኩል ምይይጥ ብብዝሒ ድምጺ ከምዝውሰዱ እዩ። ውሳኔታት ሕጋውነት ሃልይዎም ኣብ ህይወት ሰልፊ ኣሉታዊ ጽልዋ እንተሃልይዎም ግን እቲ ቁዋም ሰልፊ እዩ ክመሓየሽ ዘለዎ። ዶር ገብረውን ኣብ ቁዋም ሕጽረታት እንተሃልዩ ንኸምዚ ዓይነት ቁዋማዊ ሕጽረታት ንምምሕያሽ ምስ ትምህርቱን ሞያኡን ዝሳነ ጻዕሪ ከካይድ እይ ትጽቢት ዝግበረሉ። ብቁዋም ሰልፊ ተቀዪዱ ንዝመሪሕን ንዝሰሪሕን፣ ንዓወት ናይ ሰልፊ ብልዑል ተዋፋይነት ንዝሰርሕን መሪሕነት ብኸምዚ ዓይነት መሰረት ዘይብሉ ኣገባብ ክትውንጅሎን ክትከሶን ግን ኣየምሕረልካ ጥራሕ ዘይኮነስ, ምስ ሞያኻን ትምህርትኻን ዝኸይድ እውን ኣይኮነን። ምስ ሞራልን ስነምግባርን ኤርትራዊ ባህልውን ዝሳነ ኣይኮነን።   

ሰልዚ ዶር ገብረ እቲ ምብሕጓጉ ሓድነት ሰልፊ ዝስዓበ ውሳኔታት መሪሕነት ሰልፊ፣ ኮነ ጥሕሰት ሓድነታዊ ስምምዕ ኣበይ ኣሎ? ከበይከ ኣምጺእካዮ? እንተሎኸ ሰብ ካብ ጌጋውን ስለዝመሃር እቲ ዝሰምዕ 3ይ ኣካል ኮነ እቲ ዝውንጀል ዘሎ ንኽመሃርሲ በዚ ኣብ ላዕሊ ዝተጠቅሰ መዐቀኒታት ገርካ ክትገልጾዶ ኣይምሓሸን? እንተዘይኮይኑ ግን ብድምዱቡ መሪሕነት ሰደህኤ ከምዝን ከምዝን ጉድለታትን በደላትን ኣለዎ እሊካ ምግላጽ፣ መሃሪ ቋዋንቋ ኮነ መሃሪ ኣሀጋብ ኣይኮነን፣ ኣብ ክንድኡ ናይ ስምዕትን ናይ ቁጠዓን ቃላት ኣብሊዕሊ ምዃኑ ዘለፋን ጸለመን ዝሓዘ ቃላትን ቋንቋን እዩ።

ኣብ መወዳእታ ግን ከም ኣባላት ሓደ ፖለቲካዊ ሰልፊ መጠን ፖለቲካዊ ስድራ ምዃና ዘኪርና፣ ንሕጽረታት ቁዋምናን ሕግታትና መሪሕነትናን ብመሰረት ቁዋምና ሓቢርና ብምስራሕ እንዳ ኣመሓየሽናን፣ ንዝጎደለ መላእናን እንተኸድና እዩ እቲ ጣቋ። ብሓደ ወገን ብሕሱም ምልካዊ ምሕደራ ስርዓት ህግደፍ ንዝሳቀ ዘሎ፣ ብኻልእ ወገን ድማ ብምፍልላይ ናይ ፖሎቲካዊ ማሕበራቱ ኣብ ተስፋ ምቁራጽ ንዝበጽሐ ህዝብና ግን፣ ዳግማይ ንይ ምፍንጫል ብስራት ክተበስሮ ዓገብ እዩ። ባዕልኻ ንኽትፍንጨል መዲካን ወሲንካን እንተዘይኰንካ ድማ ብመሪሕነት ሰደህኤ ዝተኣወጀ ናይ ምፍንጫል ኣዋጅ የሎን።

እምበኣር ዶር ገብረ ገብረማሪያም ሕጅውን እንተኾነ፣ ስለ ሕውነት ኣብ ልብኻ ተመሊስካ፣ ንድሕነት ህዝብን ሃገርን ቀዳምነት ሂብካ ክትቃለስ፣ ሳዕቤን እትጥቀመሉ ዘይእሩም ቃላትካን፣ እትወስዶ ዘሎኻ ንማንም ዘየርብሕ ስጉምትታትን እውን ክትፈልጥ እላበወካ! 

ክሳብ ብሳልሳይ ክፋል ትንተና ሓቅነት መጎተ ዶር ገብረ ዝመጽኩም ደሓን ቀንዩ ክቡራትን ክቡራንን ኣንበብቲ!

ምሁር ኣካል ከድሕንን ከልምዕን ኪኢላዊ ዓቅሚ ከምዘለዎ ህዝብና «በቲ ዘይተማህረ ኣየድሕን ዘይተወቅረ ኣየጥሕን» ዝብል ምስላ ገይሩ ገሊጽዎ ጸኒሑ። ብዝዓበየ ሚዛን እውን ግብራውነት ዘሰነዮ ዘይከሓድ ሓቂ እዩ። ህዝብና ኩሉ ዝተማህረ ለባም እዩ፣ ቅንዕና ዝመሰረቱ ዓቅምን ብቅዓትን ኣለዎ፣ ዝብል እምነት ኣለዎ ማለት ግን ኣየሰምዕን። በንጻሩ ኣብ መንጎ ብዙሓት ምሁራት’ውን ገለ ዓቅምን ብቅዓትን ዝጎደሎም፣ ገለን ድማ ልቦናን ቅንዕናን ዝጎደሎም ኣካላት ክህልዎ ከምዝኽእሉ ዝሰሓተ ህዝቢ ኣይኮነን። ከምኡ እንተዘይከውን ነይሩ፣ እታ «ካብ ምህሮውን ኣእምሮ እትብል»፣ ካብ ምሁርውን ለባም ይሓይሽ እተስምዕ ምስላ ኣይምሃለወትን ነይራ። ምስዚ ብምትሕሓዝ ምሁርን ለባምን ቅንዕና ምስ ዝጎድሎ እሞ ንዕንወት ምስ ዝዕጠቅ በሰላ ክገድፍ ከምዝኽእል ንምእማትውን «ንለባም ዝተኸሎ መን እሞ ክነቅሎ» እትብል ምስላ ኣበው እውን ኣላ።

ህዝብና ብፍላይ ኣብዚ ኣብ ኣፍደገ ፍጹም ዕንወትን ምብትታን ኣብዝርከበሉ ህሞት፣ እሞ ግደን ኣበርክቶን ሙሁራትና ንድሕነት ህዝቦምን ሃገሮምን፣ ንምውህሃድን ምጥርናፍን ሓርነታዊ ቃልሲ፣ ንተጣባቅነትን ተሓላቅነትን ኣብ ዝተፈላለየ ናይ ስደት ጉዕዞን ሃገራትን ግዳይ ኢሰብኣዊ ተግባራት ኮይኖም ዘለዉ መንእሰያት ደቆምን ኣሕዋቶምን ከምቲ ዝድለ ኣይኮነን፣ ተባሂሉ ይዝረብ ኣሎ። እዚ ጥራይ ዘይኮነስ ከምቲ «ድሕሪ ሞት ጥዕና ቅበጽ» ዝበሃል፣ ህዝብና ሎሚ ኣብ ግዜ ፍጹም ዕንወት ሃገር ዘስቀጠ ምሁርሲ፣ ንመንን መዓስን ደኣ እዩ ክኸውን ብምባል፣ ካብ ምሁር ኣካል ተስፋ ናይ ምቁራጽ ብዘስምዕ ቃና፣ ድሕነትናስ ኣብ ትሕቲ ልዑል ፈጣሪና ተረኽበ ተሳእነ ካብዞም መንእሰያት ደቅናን ካብዞም ገዳይም ተጋደልትናን ክብል እውን ይስማዕ ኣሎ።

ኤርትራዊ ምሁር ንድሕነት ሃገሩን ህዝቡን ኣብ ዝምልከት ካብኡ ትጽቢት ዝተገብረሉ ኣበርክቶ ኣይገበረን፣ ኣብ ውልቀ ረብሓኡን መኽሰቡን ጥራይ ኣተኲሩ፣ ንጉዳይ ህዝብን ሃገሩን ግን ከም ጉዳይ እንዳማቱ ገይሩ ወሲዱዎ ዝብል ምግለጺ ኣብ ዝወሃበሉ ዘሎ እዋን፣ እቲ ዝያዳ ዘሕዝንን ዝገደደን፣ ሕጅውን ናይ ምፍንጫልን ነጋሪት ብምሁራት ኣካላት ክድሰቅ ከሎ እዩ። ፓልቶካዊ መደረታትን፣ ገለ ቃለ መሕተትን ናይ ዶር ገብረ ገብረማርያም ብቢእዋኑ ኣብ ዝከታተለሉ ዝነበርኩ እዋናት፣ እምበርዶ ዶር ገብረ ናይ ብሓቂ ኣባል ሰልፊ ደሞክራሲ ህዝቢ ኤርትራዩ፣ እምበርዶኸ ከም ኣባል ሰልፊ ደምክራሲ ህዝቢ ኮይኑ ንኽቅጽል መደብ ኣለዎዩ፣ ዝብል ሓሳባትን ካልእ ሕቶታትን ብዘይ መደብ እንዳ ተቀላቀሉ ከሸግሩኒ ጸኒሑም። ኣብዚ ቀረባ እዋን ቅድሚ 2ተ መዓልታት ኣብቲሕቲ ልቦና ዝሕርሙን ውዕል ሓድነት ዝጠለመን መሪሕነት ሰደህኤ ዝብል ኣርእስቲ ብዶር ገብረ ገብረማሪያም ተደሪሱ ኣብ meskerem.net         ተሰቂሉ ንዘሎ ጽሑፍን ትሕዝቶኡን ምስ ኣንበብኩ ግን ለካስ! ክብል ተገዲደ።

ክብሩ ዶር ገብረ፣

ሓደ ክፋል ብመሰረት ኣገላልጻኽእ ትሕዝቶ ጽሑፍካ ብጽሙቅ መንገዲ፣ እዚ ውጺእት 2ይ ጉባኤ ዝኾነ መሪሕነት ሰልፊ ልቦና ዝተሓረሞ፣ ውዕል ሓድነት ዝጠለመን ዘፍረሰን ኮይኑ፣ እዚ መሪሕነትዚ ኣብዚ እዋንዚ ገለ ውሑዳት ኣባላት ሰልፊ ህዝቢ ኤርትራ «ሰህኤ EPP» ዝነበሩ ሒዙ ናይ ምፍንጫል ኣዋጅ ኣዊጁ ከምዘሎ እዩ።

ካልኣይ ሸነኽ ትሕዝቶ ጽሕፍካ ድማ፣ ንስኻ ዝለኻዮ ጉጀለ ኩሎም ኣባላት ሰልፊ ደሞክራሲ «ሰደህ EDP» ዝነበሩን ብዙሓት ኣባላት ሰልፊ ህዝቢ ኤርትራ ነበሩ ሕዝሓቆፈ፣ ዝዓበየ ክፍላል ኮይኑ ጋና ከም ሰልፊ ደሞራሲ ዝህዝቢ ኤርትራ ኮይኑ ይቅጽል ከም ዘሎ፣ እዚ ጥራሕ ዘይኮነስ፣ ነነውሕ ግዜ ነዚ ብሕጽረት ልቦናን፣ ብጥሕሰትን ጥልመትን ሕድነታዊ ስምምዕን፣ ጸረሓድነት ዝኾነ ኣመራርሓኡን ከትገልጹ ዝፈተንካ መሪሕነት፣ ክትዕርዮ ብዝከኣለካ ክትጽዕር ከምዝጸናሕካ፣ ሕጂ ግን እቲ መሪሕነት ባዕሉ ምፍንጫል ስለዝኣወጀ፣ ከምቲ ኣደ ሓጺር ንውሒ ውላዳ፣ ድሕሪ ጭሕሚ እትቀብጽ፣ ንስኻውን ከምዝቀበጽካ ዝሕብር እዩ።

ዓበይትን ለባማትን ዘይስሙዕ ምስ ዝሰምዑ እሞ እቲ ዝሰምዕዎ ነገር መሰረት ዘይብሉን፣ ኣንፈቱ ግናይ ምስዝኸውንን፣ ነዚ ካብ ምስማዕሲ ብኻ በዂርና ዝመልእኽቱ፣ «እዝንስ ካብ ዘላቶውን ዝያዳ እንተ ትሓጽር» ኢሎም ይምስሉ። ነዚታት ካብ ነንብብሲ ምዕባለ ተክነሎጅን እንተርነትን ብኻ ተሪፉና ከይንብል፣ ንሱ ዝህበና ረብሓታትውን ቀሊል ኣይኮነን፣ ሓንትስ ነዝታት ከምዜናን ኣገዳሲ ሓበረታን ገረን ንህዝቢ ዝቅርባ ወብሳይዳትን መርበብ ሓበረታትን ምስ ዕላመአንን ስራሐንን ዝሳነ ስነ ምግባር ethicks እንተዝኽተላ፣ ንዓተን ክንደይ ሚዛንን ክብረትን፣ ንህዝቢ ድማ ክንደይ ረብሓ ነይሩ ኢለ ክሓልፎ እመርጽ።

ሓቅነት ኣልቦነት ናይ ዶር ገብረ ጽሑፍ ካብታ ናይ «ምፍንጫል ኣዋጅ ኣዊጆም»ኣትብል ሓረግ ይብገስ። ኩሉ ግዜ ኣብ ናይ ክርክር ጉዳይ/ኩነታት/ ኣቲኻ ነቲ ከም ሳልሳይ ኣካል ኮይኑ ዝሰምዓካ እሞ ኣብ መወዳእታ ብዝበልካዮ ከኣምን እትጽበየ ኣካል፣ ናይቲ ኣገዳሲ ኣከራኻሪ ጉዳያት እትብሎ ጭቡጥ መርትዖ ክተቅርበሉ ኣሎካ። ካብ ትርጉምን ዝውቱር ኣጠቃቅማን ናይቲ ኣዋጅ ዝብል ቃል ክብገስ፣ ኣዋጅ ክበሃል ከሎ ሓደ ዕላዊ ትካል (institute) መንግስቲ፣ሰልፊ፣ ውድብ፣ ዓዲ፣ ብሔር፣ ወዘተ ብዕላዊ ዝኾነ ኣገባብን ልሳንን ንውሳኔኡ ንህዝቢ ከመሓላልፍ ወይ ከፍልጥ ከሎ እዩ። ኣብ ርሑ ከይከድና ሰደህኤ ንምስረታኡ ንህዝቢ ኤርትራን ህዝቢ ዓለምን ብኣዋጅ ኣፍሊጡ፣ ድሕሩውን ምእዋጅን ምግላጽን ዝድልዮም ተረኽቦታት ከጋጥሙ ከለዎ፣ ሰደህኤ ንመርገጺኡን ውሳኔታቱን ብዕልን ብዕላዊ መስኖታትን ገይሩ ንህዝቢ ክሕብርን ከፍልጥን ጸኒሑ። ንብድሕሪ ሕጅውን ነዚ መስሪሕዚ እዩ ክኽተል። ስለዚ ዶር ገብረ እንተደኣ ከምቲ ዝበልካዮ መሪሕነት ሰልፊ ደሞክራሲ ህዝቢ ኤርትራ መስ ገለ ውሑዳት ኣባላት ሰልፊ ህዝቢ ነበር ናይ ምፍንጫል ኣዋጅ ኣዊጁ ኣንተሃልዩ፣ ሃየ ብመሰረት ናይቲ ትሕዝቶን ትርጉምን ኣዋጅ ምእዋጅ ዝብል ሓረግ፣ ንህቢ ኤርትራ እቲ ዝተኣወጀ ኣዋጅ ኣበይ ኣሎ፣ በይናይ ኣገባብ ተኣዊጁ ከምዘሎ ብጭብጥን መርትዖን ኣረድኣዮ። እንተዘይኮይኑ ስልትኻ ስልቲ ኣህባይ ኮይኑ ከይቃላዕ እሞ እቲ ህዝቢ ጽባሕ ከይኸሰካ። ኣብ ስልቲ ኣህባይ፣ ኣህባይሲ ይበሃል ሰባት ናብኦም ገጾም ክመጹ ምስ ረኣዩስ፣ ጎናያት ከይብሉና ንሕና ቀዲምና ጎናያት ኢልና ንወጭጮም፣ ተበሃሂሎም ተማኺሮምስ እቶም ሰባት ናብኣቶም እንዳቀረቡ ምስ መጹ እቶም ኣህባይ ነቶም ሰባት ጎናያት፣ ጎናያት፣ ጎናያት፣ ብምባል ኣፎም ኣትሒዞሞም ይበሃል። ስለዚ እቲ እትኽተሎ ዘሎኻ ብልሒ ተፈንጪሉ ካብዝበሃልሲ ኣቀዲመ ምፍንጫል ኣዊጆም ኢለ ከደናግር ከይከውን። ከምቲ ዝበልካዮ ግን ንኹሉ ንጽባሕ ንግደፎ።

ቃልሳዊ ለበዋይ ግን መን ተፈንጪሉ መንከ ንምፍንጭእል ሰበብ ኮይኑ ብዘየገድስ፣ ህዝቢ ኤርትራ ኮነ ተፈናጨልቲ ወገናት ዝኸስብዎ ክንዲ ፍረ ኣድርውን ትኹን መኽሰብ የብሉን። በንጻሩ እኳ ደኣ ውጺኢቱ ካብ ተቃለስቲ ንመላኺ ስርዓት ዝያዳ ሓይሊ ይድርዕኖ፣ ንተቃለስቲ ወገናት የዳኽም፣ ንህቢ ኣብ ተስፋ ቁርጸት የምርሕ። ክቡር ዶር ገብረ ነዚ ኩሉ ትስሕቶ ኣይብልን፣ ስለዚ ከምቲ ኣብ ዓውደ ትምህሪቲ ዕዉት ኰንካ ዝተረኸብካ፣ ኣብ ዓውደ ሓርነታዊ ቃልስውን ንድሕነት ህዝብን ሃገርን ቀዳምነት ዝሃበን፣ ብምእዙዝነት ሕጊ ዝለለን ቃልሲ ብምክያድ ዕዉት ኰንካ ንኽትርከብ እንዳተመነኹ፣  ካብ ስምዕታዊ ኣካይዳኻን፣ ዘለፋን፣ ጸርፍን፣ ምንእኣስን ዘለዎ ቃላትካን እንተትቁጠብ ዝያዳ ኩሉ ንዓኻ ክብረት እዩ ክብለካ ኣፈቱ።

ክሳብ ብካልኣይ ክፋል ትንተና ሕቅነት መጎተ ዶር ገብረ ዝመጽእ ደሓን ቀንዩ ኣንበብቲ፣