http://ascenteq.com/project/epdp

عقد المجلس المركذي لحزب الشعب الديمقراطي الارتري اجتماعه الدوري السنوي في الفترة من 16 الر 21 اغسطس 2025 , حيث افتتح اعماله السيد قرزقيهر تولدي رئيس الحزب , بكلمة تناول فيها الاوضاع الصعبة التي يمر بها شعبنا الارتري , والتحديات المتعددة التي تواجه البلاد في ظل الازمات المتفاقمة على مستوى المنطقة , وتبدلات اصطفافات القوى في دول الجوار والاقليم المؤثرة في المنطقة .

ناقش الاجتماع , في مستهل جدول اعماله , تقارير مكاتب اللجنة اللجنة التنفيذية , الى جانب تقرير المراجع العام , واتخذ حيالها القرارات والتوصيات اللازمة لتعزيز الاداء التنظيمي والرقابي داخل مؤسسات الحزب .

 كما ناقش المجلس في بند خاص تطورات الاوضاع الراهنة في ارتريا والمنطقة , حيث تم تقييم السياسات الخطيرة التي ينتهجها نظام الهقدف والتي تهدف الى زرع الفتنة الدينية وزعزعة النسيج الاجتمعي الارتري عبر ممارسات ممنهجة لاطالة حكمه من حلال شق الصف الوطني .

وفي ذات السياق ناقش الاجتماع الادعاءات الاثيوبية بشأن ماتسميه  " الحق في ملكية منفذ بحري " و "الطمدو" التي تستخدم كغطاء لبناء تحالف مشبوه بين النظام   الديكتاتوري في اسمرا  وبعض القوى في اقليم تقراي وهو ما يشكل تهديدا جديدا لاستقرار المنطقة ويزيد من احتمالات اندلاع صراعات جديدة .

المجلس المركذي لحزب الشعب الديمقراطي الارتري

اغسطس21 .2025

(As told in the concluding paragraphs of the EPDP CC annual meeting communiqué below, the nine Executive Committee members re-elected to serve the party for another year are shown in picture above in alphabetical order. From upper left to right, they are: 1. Adiam Tefera, head of Women’s Affairs; 2.Aklilu Ghirmai/Dr., head of International Relations; 3.Debessai Beyene, head of Information Office; 4. Eritrea Alazar, head of Youth Affairs; 5. Fessehaye Hagos, head of Social Affairs; 6. Gherezghiher Tewelde, EPDP Chairman; 7.Goitom Mebrahtu, head of Organizational Affairs; 8. Idris Ismail, Secretary, and 9. Negasi Hamde, Financial Affairs). 

*****

The Central Council of the Eritrean People's Democratic Party (EPDP) held its annual regular meeting on August 16 and August 21, 2025, in accordance with Article 6.1.11 of the party's constitution. At the opening session, Party Chairman Gherezghiher Tewelde, hinted at our future struggles by noting that the meeting was taking place at a time when our people's deep concerns under the oppression of the PFDJ are intensifying, and our region being shaken by various crises and realignment of forces.

During the two-day meetings, the annual reports of the nine executive offices and the General Auditor of the party, which were circulated to participants in advance, were discussed one by one as the primary agenda. In its in-depth discussion and evaluation of the reports, the Council gave special attention to the following points:

• Expanding and strengthening organizational structures;
• Encouraging the young generation to fulfill their responsibilities as successors;
• Giving special consideration to international relations in light of the rapid regional and international changes;
• Emboldening the party's media outlets;
• Monitoring and documenting the issue of Eritrean refugees with additional studies; and
• Creating an environment that encourages women's participation.

Based on the reports approved for documentation after the discussion, the Council commended EPDP members for their steadfastness and dedication in strengthening their party in all aspects over the past year, as in previous times, and reiterated its confidence and encouragement for them to enhance their all-round contributions in the uphill struggle awaiting us.

The regular meeting also conducted an in-depth discussion on the broad topic of "The Current Situation of Our Country and Region." The resolutions listed below were adopted after comprehensive scrutiny of the developments affecting the country, the Eritrean opposition camp, and the region as a whole:

1. Eritrea and its people continue to suffer under the all-round oppression and the denial of all fundamental rights by the dictatorial regime. Even the tyrant leader himself repeatedly admits that Eritrea has become a village with a ruined economy, dilapidated infrastructure, destroyed public institutions, and weak transportation and communication networks. The PFDJ clique, far from addressing these alarming domestic issues, continues to commit additional violations and oppressive measures. Despite this reality, the meeting assessed that the regime at times makes failed attempts to project a “grand” and positive image it does not possess. These include its pretentions to have good relations with major powers, nowadays including the United States. Based on this sad situation, the meeting reiterated EPDP’s strong call to the Eritrean people and the forces of change to redouble and continue their struggle against the tyranny.
2. As part of the ongoing humanitarian violations in Eritrea is last month’s arrest of the administrator of the Gindae Quran school, Sheikh Adem Jabir Shaaban and his work colleague Shineti Hassen. This uncalled for incarceration deeply saddened the nation. Both peaceful citizens were arrested and taken to an unknown location. The EPDP Central Council therefore strongly condemns this tragic event, and calls on all conscientious Eritreans to demand the immediate release of Sheikh Adem Jabir Shaaban, Shineti Hassen, and other prisoners of conscience in regime prisons!

Alongside this tyrannical incident, the Central Council also seriously considered the much-talked-about issue related to the Eritrean Orthodox Tewahedo Church. As we all know, this same regime has previously taken land that belonged to the Church, forcibly sent to Sawa the Church’s public servants thus letting it suffer from a shortage of clergy, and detained until death Patriarch Abune Antonios. It is now pretending to be its protector by reportedly allowing the Church to build a chapel and undertake agricultural investments in the Tekreret region on land it seized from its very original owners.

The EPDP Central Council recognized that this opportunistic act is aimed at fueling social unrest rather than genuinely caring for church construction. Recalling that our people, both Muslims and Christians, have no objection to building churches or mosques; on the contrary, have the wisdom and tradition of cooperating to build places of worship for one another, even in diaspora. The Tekreret incident is an evil act intended to create conflict between the two faiths so that the regime can prolong its stay in power through its subtle tactic of divide and rule. The EPDP CC also emphasized that an illegitimate regime has no right to distribute public land in this manner. Some quarters are heard attempting to exploit this situation by portraying it as a conflict between Muslims and Christians; this is an irresponsible assumption and not acceptable. This kind of understanding is nothing but falling into the regime's. The EPDP therefore calls such forces to refrain from such dangerous assumptions.

3. The Ethiopian government has repeatedly and officially stated its intention to "gain access to the Red Sea by any means," a statement that incites aggression and violation of Eritrean sovereignty. Since this claim is unacceptable by historical, political, diplomatic standards, and above all international laws, the EPDP CC meeting affirmed its total rejection of such brazen claims. In connection with this, it once again calls for the respect of international laws and charters that protect the sovereignty of nations and govern usage of sea ports, in a manner that benefits both sides.
4. In the meantime, recognizing the importance of peaceful and developmental relations between peoples, the CC meeting reiterated its encouragement for a "people-to-people" relationship of peace and cooperation between the peoples of Eritrea and Ethiopia, based on the principled understanding stated in the EPDP's program of action adopted at its 4th congress that stated: "Our relations with neighboring countries can play a crucial role in our common development; therefore, it is necessary to work together for peace and economic growth by respecting each other's sovereignty and refraining from interference in each other's affairs."

For this relationship to be effective and sustainable, the Council reminded that both peoples must learn from past experiences and struggle to ensure that it is strengthened by the participation and consent of the peoples, has an institutional basis, and is not hijacked by certain groups for their narrow war-mongering whims. Although the "alliance" we are observing, and the temporary relief it seems to offer the people living on both sides of the border, appears to have no guarantee of continuity, the process is secretive and shows clear signs of being a political and military alliance based on animosity. We have no confidence that such an alliance, which has reached this point today, will be free from the hidden, conspiratorial moves of that same PFDJ in Asmara.

5. The Central Council assessed that the Eritrean opposition camp must not forget shouldering its responsibilities in the political crisis and shifting alignment of forces in the region and prepare itself to make effective contribution in handling them. Furthermore, the CC meeting underscored the role awaiting us in gathering our scattered human and material resources. Accordingly, the EPDP, while reaffirming its readiness to strengthen the Eritrean Political Forces (EPF), which is organized around four fundamental pillars, repeated its strong call for the formation of abroader umbrella of all Eritrean forces struggling for democratic change. The four pillars, which are widely acceptable, are:

• The overthrow of the PFDJ regime;
• The defense and preservation of Eritrean sovereignty;
• Safeguarding national unity plus guaranteeing civic liberties, and
• Establishing democratic governance in post-dictatorship Eritrea.

6. The meeting issued a call to countries around the world hosting Eritrean refugees, and humanitarian organizations such as the UNHCR, to provide all possible humanitarian protection for all Eritrean refugees in general, in particular at this moment for those struggling in Ethiopia.
7. Also after reviewing the tragic loss of life and wanton destruction of property caused by the two-year war in neighboring Sudan, and considering the risk of Sudan's disintegration, the meeting urged the warring Sudanese generals to end this devastating war and resolve their issues peacefully through dialogue, without handing over their affairs to external forces.

Finally, in accordance with Article 6.1.17 of the EPDP's constitution, outgoing chairman Gherezgiher Tewelde was re-elected to continue chairmanship for coming 12 months. Based on his nomination, other eight Executive Committee members who served him during the past year, were also unanimously approved by the Council to serve for another year. Following this, the meeting concluded with important recommendations tailored to the current challenges in the prolonged Eritrean struggle for democracy.

We struggle for constitutional governance, democracy, and development!

EPDP Central Council, August 22, 2025

ማእከላይ ባይቶ ሰልፊ ዲሞክራሲ ህዝቢ ኤርትራ (ሰዲህኤ)፡ ብ16ን 21ን ነሓሰ 2025 ብመሰረት ቅዋም ሰልፊ  ዓንቀጽ 6.1.11፡ ዓመታዊ ስሩዕ ኣኼባኡ ኣካይዱ። ኣብ መኽፈቲ ናይዚ ኣኼባ ኣቦመንበር ማእከላይ ባይቶ ሰዲህኤ ብጻይ ገረዝጊሄር ተወልደ፡ እዚ ኣኼባ ዝካየደሉ ዘሎ እዋን ህዝብና ኣብ ትሕቲ ጭቆና ህግደፍ ስግኣቱ ኣብ ዝገደደሉ፡ ከባቢና ብዝተፈላለዩ ቅልውላዋትን ናይ ሓይልታት ኣሰላልፋን ኣብ ዝናወጸሉ ዘሎ ህሞት  ምዃኑ ብምጥቃስን መጻኢና ብምእማትን ቃል ኣስሚዑ።

ኣብዚ ኣኼባ ቀዳማይ ኣጀንዳ ኮይኑ ኣብ ዝተሰርዐን ኣቐዲሙ ናብ ተሳተፍቲ ዝተዘርግሐን ናይ 9 ኣብያተ-ጽሕፈት ፈጻሚ ሽማግለ ሰዲህኤን ክፍሊ ምቁጽጻር ገንዘብ (ኦዲት)ን ዓመታዊ ጸብጻብ፡ በብሓደ ተዘትይሉ። ባይቶ ኣብቲ ጸብጻብ ኣብ ዘካየዶ ዓሚቕ ምይይጥን ገምጋምን ፍሉይ ቆላሕታ ካብ ዝሃቦም፡ ስርርዓዊ ኣካላት ምስፋሕን ምድልዳልን፡ መንእሰያት ተካኢ ሓላፍነቶም ንክፍጽሙ ምትብባዕ፡ ኣህጉራዊ ዝምድናታት ብመንጽርቲ ዝረአ ዘሎ ቅልጡፍ ከባብያውን ኣህጉራውን ምቅይያራት ፍሉይ ግምት ምግባር፡ ዜናዊ ልሳናት ሰልፊ ምስፋሕ፡ ጉዳይ ስደተኛታት ኤርትራ ብመጽናዕቲ ብዝተሰነየ ምክትታልን ምስናድን ተሳትፎ ደቂ ኣንስትዮ ዘተባብዕ ኩነታት ምጥጣሕ ዝብሉ ይርከብዎም።

በቲ ድሕሪ ዘተ ንክስነድ ዝጸደቐ ጸብጻባት መሰረት፡ ኣባላት ሰዲህኤ ኣብ ዝሓለፈ ዓመት’ውን፡ ከምቲ ቅድሚኡ ዝነበረ ግዜ ኣብ ኩሉ መዳያት ሰልፎም ንምሕያል ንዘርኣይዎ ተወፋይነት ንኢዱ፡ ኣብ መጻኢ ከኣ ኩለ-መዳያዊ ኣበርክተኦም ከም ዘሕይሉ ዘለዎ እምንቶ ኣሕዲሱን ኣተባቢዑን።

 ስሩዕ ኣኼባ ማእከላይ ባይቶ፡ “ህልዊ ኩነታት ሃገርናን ዞባናን” ኣብ ዝብል ሰፊሕ ዛዕባ እውን ዓሚቕ ምይይጥ ኣካይዱ። ድሕሪቲ ንህልዊ ኩነታት ሃገርና፡ ደንበ ተቓውሞ ኤርትራን ከባቢናን ዝጸሉ  ምዕባለታት ብኹሉ መልክዑ ብምድህሳስ ድማ እዞም ዝስዕቡ ውሳነታት ኣመሓላሊፉ።

1) ኤርትራን ህዝባን ሎሚ’ውን ብሰንኪ ወጽዓ ህግደፍ ካብ ሓሳረ-መከራን ብኩራት ኩሉ መሰረታዊ  መሰላትን ኣይደሓኑን። ኤርትራ ቁጠባኣ ዝዓነወ፡ ህንጻታታ ዝኣረገ፡ ህዝባዊ ትካላታ፡ ዝፈረሰ መጉዓዝያታታን መራኸቢ መስኖታታን ዝተዳህከ ቁሸት ኮይና ከም ዘላ ባዕሉ እቲ ርእሰ ሃገር ዝበሃል መላኺ ዝተኣመነሉ  ኮይኑ ኣሎ። ጉጅለ ህግደፍ ነዚ ህልዊ ኣሰካፊ ዘቤታዊ ጉዳያት ካብ  ምጥንጣን ሓሊፉ፡ ተወሰኽቲ ግህሰታት ካብ ምፍጻም እውን ኣየቋረጸን። እቲ ሓቂ ከም’ዚ ዝተጠቕሰ ክነሱ፡ ዘይብሉ ኣውንታዊ ምስሊ ንምሓዝ፡  ምስ ኣሜሪካን ካለኦት ናይ ወጻኢ ሓይልታት ጽቡቕ ዝምድና ከም ዘለዎ መሲሉ ንምቕራብ ዝገብሮ ፍሹል ፈተነ ከም ዘሎ ኣኼባ መዚኑ። በዚ መሰረት ኣኼባ ህዝቢ ኤርትራን ናይ ለውጢ ሓይልታቱን ዘይሕለል ቃልሶም ንክቕጽሉ ዕዙዝ መጸዋዕታ ኣቕሪቡ።

2)  ኣብ ዝሓለፈ ወርሒ ሓምለ ናይ ቤት ትምህርቲ ቁርኣን፡ ጊንዳዕ ኣማሓዳሪ ሸኽ ኣደም ጃብር ሻዕባንን መሳርሕቱ ኣቶ ሽኔቲ ሓሰንን ንብዙሓት ኤርትራውያን ዘላደየ ስብኣዊ ግህሰት ኣጋጢሙዎምስ፡ ክልቲኦም ተኣሲሮም ናብ ዘይተፈልጠ ቦታ ተወሲዶም ኣለዉ። ነዚ ዘሕዝን ፍጻሜ ብምውጋዝ ኩሉ ሕልና ዘለዎ ኤርትራዊ፥  ንሸኽ ኣድም ጃብር ሻዕባንን ኣቶ ሽኔቲ ሓሰንን ካልኦት ናይ ሕልና እሱራትን ይፈትሑ ኢሉ ክልዓል ማእከላይ ባይቶ ጸዊዑ!!

ጐድኒ ንጐድኒ እዚ ግፍዓዊ ፍጻሜ፥ ነታ መሬታ ኣሕዲጉ፡ ኣገልገልታ ብግዲ ናብ ሳዋ እንዳውረደ ብሕጽረት ኣገልገልቲ ዘሳቐያ፡ ብዓቢኡ ከኣ ንብጹእ ፓትርያርካ ኣቡነ ኣንጦንዮስ ክሳብ ዕለተ ዕረፍቶም ን16 ዓመታት ዝኣሰረላ ቤተ ክርስትያን ተዋህዶ፡ ሕጂ ተሓላቒኣ ብምምሳል፡ ኣብ ከባቢ ተኽረሬት፡ መሬት ህዝቢ ኣሕዲጉ፡ ቤተ ክርስትያን ከተስርሕን ሕርሻዊ ወፍሪ ከተካይድን ኣፍቂዱላ እናተባህለ፡ ብዙሕ የዛርብ ንዘሎ ጉዳይ ማእከላይ ባይቶ ብዕቱብ ርእይዎ። እዚ ተሃዋሲ ተግባር፡ ማሕበራዊ ነውጺ ንምስዋር እምበር ቤተ ክርስትያን ናይ ምስራሕ ሓልዮት ሓዲርዎ ከም ዘይኰነ’ውን ማእከላይ ባይቶ ተገንዚቡ።  ህዝብና ቤተ ክርስትያን ኰነ መስጊድ ናይ ምስራሕ ተቓውሞ ከም ዘይብሉ ብኣንጻሩ ኣስላማዩ ክርስትያኑ ይትረፍዶ ኣብ ሃገሩ ኣብ ሃገር ስደቱ ከይተረፈ ተሓጋጊዙ ኣብያተ-ጸሎት ናይ ምህናጽ ባህሊ ዘለዎ ተሓላላይን ለባምን ህዝቢ ምዃኑ ብምዝካር፥ ኣብ መንጎ ክልቲኡ እምነታት ጐንጺ ፈጢሩ ዕድመ ስልጣኑ ንምንዋሕ ምዃኑ፡ ማእከላይ ባይቶ መዚኑ። ሕጋውነት ዘይብሉ ስርዓት መሬት ህዝቢ ክዕድል መሰል ከም ዘይብሉ ድማ ኣስሚሩሉ። ብዛዕብ’ዚ ኩነታት፡ ገለ ወገናት ኣብ መንጎ ኣስላምን ክርስትያንን ዝኽሰት ዘሎ ኣምሲሎም ክብለጽሉ ምፍታኖም ዘይሓላፍነታዊ እዩ። እዚ ድማ ኣብ መጻወዲያ ናይቲ ስርዓት ምውዳቕ ብምዃኑ ተቐባልነት ከምዘየብሉ ብምርዳእ ማእካለይ ባይቶ ካብዚ ሓደገኛ ወስታ ንክቑጠቡ ጸዊዑ።

3) መንግስቲ ኢትዮጵያ ብተደጋጋሚ፡ “ብዝኾነ መንገዲ ኣፍደገ ቀይሕ ባሕሪ ክንውንን ኢና” ብዝብል ኣንጻር ልዑላውነት ኤርትራ የለዓዕል ከም ዘሎ ብወግዒ ዝገለጾ’ዩ። እዚ ሕቶ ብታሪኻዊ ይኹን ፖለቲካውን ዲፕሎማሲያውን መዐቀኒ ቅቡል ስለ ዘይኮነ፡ ኣኼባ ባይቶ ከም ዝቃወሞ ኣረጋጊጹ። ብምትሕሓዝ ከኣ ልዑላውነት ሃገራት ዝዕቅቡን ንኣጠቓቕማ ወደብ ዝምልከቱን ኣህጉራዊ ሕግታትን ቻርተራትን ንክልቲኡ ህዝብታት ከርብሕ ብዝኽእል መልክዑ ንክኽበሩ ጸዊዑ።

4) ኣኼባ ማእከላይ ባይቶ፡ ኣገዳስነት ሰላማውን ልምዓታውን ዝምድና ህዝብታት ብምርዳእ፡ ነቲ “ብፍላይ፡ ምስ ጐረባብትና ሃገራት ዝህልወና ዝምድና ኣብ ሓባራዊ ዕብየትና ኣገዳሲ ግደ ክጻወት ስለ ዝኽእል፡ ልዑላውነት ሕድሕድ ብምኽባር፣ ኣብ ሕድሕድ ጣልቃ ብዘይምትእትታው፡ ንሰላምን ቁጠባዊ ዕብየትን ብሓባር ክንስርሕ ይግባእ።” ዝብል ኣብ 4ይ ጉባአ ዝጸደቐ መደብ ዕዮ ሰዲህኤ ሰፊሩ ዘሎ መትከላዊ ተረድኦ ምርኩስ ብምግባር፡ ኣብ መንጎ ህዝብታት ኤርትራን ኢትዮጵያን ብመትከል “ህዝቢ ምስ ህዝቢ” ናይ ሰላምን ምትሕግጋዝን ዝምድና ክህሉ ከም ዘተባብዕ ደጊሙ ኣረጋጊጹ።

እዚ ዝምድና ኣድማዕን ቀጻልን ንክኸውን፡ ብተሳትፎን ኣፍልጦን ህዝብታት ዝደልደለ፡ ትካላዊ መሰረት ዝሓዘን ውሱናት ጉጅለታት ንጸቢብ ናይ ውግእ ድሌቶም ዘይጨውይዎን ንክኸውን ክልቲኡ ህዝብታት ካብ ናይ ቅድሚ ሕጂ ተመኩሮኡ ተማሂሩ ዝቆጻጸሮ ንክኸውን ክቃለስ ከም ዝግበኦ ኣዘኻኺሩ። እንተቲ ንዕዘቦ ዘለና “ጽምዶ” እቲ ፈጢርዎ ዘሎ ናይ ክልቲኡ ኣብ ዶባት ዝነብር ህዝቢ ናይ ምቕጻል ውሕስነት ዘየብሉ ርክባት ግዝያዊ እፎይታ ዘለዎ’ኳ እንተመሰለ፡ እቲ መስርሕ ምስጢራዊ ኣብ ርእሲ ምዃኑ፡ ኣብ ጽልኢ ዝተሰረተ ፖሊቲካውን ወተሃደራውን ምሕዝነት ምዃኑ ግሁድ ምልክታት ኣለዎ። ከምዚ ዝበለ ጽምዶ ኣብ ሎሚ በጺሑ ካብ ሕቡእ  ናይ ሸርሒ ተዋስኦ ህግደፍ ነጻ ክኸውን’ዩ ዝብል እምነት የብልናን።

5) ደንበ ተቓውሞ ኤርትራ፡ ኣብዚ ብሓፈሻ ኣብ ዞባና ብፍላይ ከኣ ኣብ ጐረባብትና፡ ዝምዕብል ዘሎ ፖለቲካዊ ቅልውላውን ናይ ሓይልታት ኣሰላልፋ ምግልባጥን በዓል ዋኒን ምዃኑ ክዝንግዕ ከምዘይብሉ መዚኑ። በጃ ህዝቡ ኮይኑ ኣድማዒ እጃሙ ናይ ምብርካት ሓላፍነት ከም ዘለዎ’ውን ተገንዚቡ። ነዚ ንክበቅዕ ግና ዝተበተነ   ሰብኣውን ነገራውን ዓቕሙ ምእካብ ዘይስገር ምዃኑ ባይቶ ኣብዚ ኣኼባ ኣስሚርሉ ። በዚ መሰረት ሰዲህኤ ነቲ፡ ምውዳቕ ስርዓት ህግደፍ፡ ምዕቃብ ልዑላውነት፡ ምሕላው ሓድነት ህዝብን ምትካል ዲሞክራሲያዊ ስርዓትን  ኣብ ዝብሉ 4ተ መሰረታዊ ኣዕኑድ ኣትኪሉ ዝተጠርነፈ፡ ፖለቲካዊ ሓይልታት ኤርትራ (ፖሓኤ) ንምሕያል ዘለዎ ድልዉነት እናረጋገጸ፡ ዝሰፍሐ ጽላል ሓይልታት ለውጢ ንክምስረት ከኣ ከም ወትሩ ዕዙዝ ጸዋዒቱ ኣቕሪቡ።

6) ኣብ ዝኾነ ኩርነዓት ዓለም፡ ኤርትራውያን ስደተኛታት ኣዕቊበን ዘለዋ ሃገራትን ከም ላዕለዋይ ኮሚሽን ጉዳይ ስደተኛታት ሕቡራት ሃገራት ዝኣመሰላ ሰብኣዊ ትካላትን ብሓፈሻ ንድሕነት ኩሎም ኤርትራውያን ስደተኛታት ብፍላይ ከኣ ነቶም ኣብ ኢትዮጵያ ዝከላበቱ ዘለዉ ብዝምልከት ኩሉ ዝከኣለን ሰብኣዊ ሓለዋ ንክገብራ ባይቶ መጸዋዕታ ኣቕሪቡ።

7) ኣኼባ ማእከላይ ባይቶ፡ ኣብ ጐረቤትና ሱዳን ዘሎ ንዝያዳ 2ተ ዓመታት ዝቐጸለ ውግእ፡ ኣብ ልዕሊ ህይወትን ንብረትን ዘኸትሎ ዘሎ ህልቂትን ዕንወትን ብምድህሳስን፡ ነቲ ሱዳን ከይትከፋፈል ዘሎ ስግኣት ኣብ ግምት ብምእታውን፡ ሱዳናውያን ጀነራላት ካብዚ ኣብራሲ ውግእ ወጺኦም፡ ጉዳዮም ንናይ ግዳም ሓይሊ ኣሕሊፎም ብዘይምሃብ ብሰላምን ልዝብን ክፈትሕዎ ጸዊዑ።

ኣብ መወዳእታ እቲ ኣኼባ፡ ብመሰረት ቅዋም ሰዲህኤ ዓንቀጽ 6.1.17. ኣቦ መንበር ኣቶ ገረዝጊሄር ተወልደ  ንመጻኢ ሓደ ዓመት ክቕጽል ድሕሪ ምምራጹ፡ ንሱ ብዝሓጸያ መሰረት ከኣ ከትመርሕ ዝጸንሐት ትሽዓተ ዝኣባላታ ፈጻሚት ሽማግለ ንመጻኢ ሓደ ዓመት ኣብ ምምራሕ ክትቅጽል ብምሉእ ድምጺ ተሳተፍቲ  ኣጽዲቑ። ድሕሪ’ዚ ንመድረኻዊ ተርእዮታትን ብድሆታትን ዝምጥኑ፡  ኣገደስቲ ለበዋታት ብምቕራብ ኣኼባ ተደምዲሙ።

ንቅዋማዊ ምሕደራ፡ ዲሞክራሲን ምዕባለን ንቃለስ!

ማእከላይ ባይቶ ሰዲህኤ

22 ነሓሰ 2025

ማእከላይ ባይቶ ሰልፊ ዲሞክራሲ ህዝቢ ኤርትራ (ሰዲህኤ)፡ ብ16ን 21ን ነሓሰ 2025  ዓመታዊ ስሩዕ ኣኼባኡ ካይዱ። ኣብ መኽፈቲ ናይቲ ኣኼባ ኣቦመንበር ማእከላይ ባይቶ ሰዲህኤ ብጻይ ገረዝጊሄር ተወልደ፡ እዚ ኣኼባ ዝካየደሉ ዘሎ እዋን ህዝብና ኣብ ትሕቲ ጭቆና ህግደፍ ስግኣቱ ኣብ ዝገደደሉ፡ ከባቢና ብዝተፈላለዩ ቅልውላዋትን ናይ ሓይልታት ኣሰላልፋን ኣብ ዝናወጸሉ ዘሎ ህሞት  ምዃኑ ብምጥቃስን መጻኢና ብምእማትን ቃል ኣስሚዑ።

ኣኼባ ከም ቀዳማይ ኣጀንዳኡ፡ ኣብ ዓመታዊ ጸብጻብ ነፍሲ ወከፍ ቤት ጽሕፈት ፈጻሚ ሽማግለን ክፍሊ ምቁጽጻር ገንዘብን ሰፊሕ ምይይጥ ኣካይዱ ኣብ መወዳእታ ከኣ ከም ሰነድ ሰልፊ ክዕቀብ ኣጽዲቕዎ። ነቲ ጸብጻብ ድሕሪ ምዕዛብ ድማ ኣባላት ሰልፊ ኣብ ዝሓለፈ ዓመት ንዘበርከትዎ ንኢዱ ከም ዝቕጽልዎ ዘለዎ እምነት ኣንጸባሪቑ።

“ህልዊ ኩነታት ሃገርናን ዞባናን” ኣብ ትሕቲ ዝብል ኣገዳስን እውናውን ኣጀንዳ ሰፊሕ ሚዛንን ገምጋምን ዘካየደ ስሩዕ ኣኼባ ማእከላይ ባይቶ፡ ብዛዕባ ህልዊ ኩነታት ኤርትራ ኣብ ትሕቲ ጨቋኒ ምምሕዳር ህግደፍ፡ ጉጅለ ህግደፍ ኣብ ህዝቢ ሃይማኖታዊ ምትፍናን ንምፍጣር ዝፈጥሮ ሸርሒ፡ ሕቶ ዋንነት ኣፍደገ ባሕሪ ኢትዮጵያ፡ ምንቅስቓስ ጾምዶን ዘይውሑስ ኣተሓሕዛኡን፡ ኣብዚ ወሳኒ እዋን ግደ ደንበ ተቓውሞ ኤርትራ፡ ሃለዋት ኤርትራውያን ስደተኛታት ኣብ ዝተፈላለዩ ኩርነዓት ዝሓልፍዎ ዘለዉ ሕሱም ህይወትን ግደ ሰብኣዊ ትካላትን ኣብ ዝብሉ ጉዳያት ሰፊሕ ምይይጥ ኣካይዱ ውሳነታት እውን ወሲኑ።

ኣኼባ ኣብ መወዳእታ ፈጻሚት ሽምግለ ብምምራጽን ኣገደስቲ ለበዋታት ብምትሕልላፍን ተዛዚሙ። (ነዚ ኣኼባ ዝምልከት ደምዳሚ መግለጺ ኣብ ሓጺር ግዜ  ክዝርጋሕ’ዩ።)

ኢትዮጵያ ኣባል ዓረብ ሊግ ንምዃን ትጽዕር ከም ዘላን ጻዕራ ግብራዊ ክሳብ ዝኸውን ከም እትቕጽሎን ኣቢሲንያ ቢዝነስ ኔትዎርክ (Abyssinia Business Network) ዝተባህለ ትካል ዜና ሓደ ላዕለዋይ በዓል መዚ ብምጥቃስ፡ ብ18 ነሃሰ 2025 ካብ ኣዲስ ኣበባ ብዝዘርግሖ ሓበሬታ ኣፍሊጡ። እቲ ተበግሶ ናይታ ሃገር ጀኦግራፊያዊ ኣቀማምጣን ቁጠባዊ ምሕዝነትን ኣብ ግምት ብምእታው፡ ኣንጻራ ዝካየድ ጸለመ ንምምካት ካብ ዝብል ከም ዝነቅል ኣብቲ ዜና ተጠቒሱ። እቲ ሱጉምቲ መቐጸልታ ናይቲ ብቀዳማይ ሚኒስተር ኣብይ ኣሕመድ ኣባል ብሪክስ ንምዃን ዝተወስደ ስጉምቲ እዩ’ውን ተባሂሉ።

ኣብ ፓርላማ ኢትዮጵያ ኣቦመንበር ኮሚተ ጉዳያት ኣህጉራዊ ዝምድናታትን ሰላምን ዝኾነ ኣንበሳደር ዲና ሙፍቲ፡ ኣባልነት ዓረብ ሊግ ሃገሩ ምስተን ኣባል ሃገራት ዓሚቕ ታሪኻዊ፡ ባህላውን ቁጠባውን ምትእስሳር ምፍጣር ከም ዘኽእል ምጥቃሱ እቲ ዜና ሓቢሩ። እቲ ኣንበሳደር ኣስዒቡ፡ ኣባልነት ምርካብ፡ ምስ ሃብታማት ሃገራት ዓረብ  ናይ ንግዲ፡ ወፍርን ምህናጽ ትሕተ-ቅርጻን ምትእስሳር ምድልዳል ከም ዘኽእል’ውን ጠቒሱ። እዚ ተበግሶ ንኣባልነት ኢትዮጵያ ንዘጋጥማ ዘሎ ፖለቲኮ-ጀኦግራፊ ብደሆታት መመከቲ እዩ እውን ተባሂሉ።

ኢትዮጵያ ኣብ ዝሓለፈ ዓመታት ብፍላይ ብግብጺ ምስ ኩነታት ዓብይ ግድብ ሕዳሰ ኢትዮጵያ ብዝተተሓሓዘ፡ ብጌጋ ክትግለጽ ምጽነሓ’ውን ኣንበሳደር ዲና ሙፍቲ ኣብ መብርሂኡ ምጥቃሱ ተገሊጹ። ኣተሓሒዙ ድማ ኣባልነት ዓረብ ሊግ ንኢትዮጵያ ኣብ ኣገደስቲ ዞባዊ ዛዕባታት ሓሳባ ብቐጥታ እተቕርበሉን ጌጋታት እተእርመሉን መድረኽ ከም ዝፈጥረላን ካብ ተኸላኻልነት ናብ ኣጥቃዕነት ከም ዘሰጋግራን ከኣ ኣመልኪቱ።

ብቑዕ ኣባል ዓረብ ሊግ ንምዃን ፖለቲካውን ባህላውን መምዘኒ ከምኡ’ውን ጉዳይ ቋንቋ ዓረብ ዝለዓል’ኳ እንተኾነ፡ መራሕቲ ኢትዮጵያ ነቲ መምዘኒ  ኣርሒቑ ብዝጥምት ከም ዝርድእዎ ተጠቒሱ’ሎ። ምስዚ ብምትሕሓዝ ከኣ ታሪኽ ኢትዮጵያ፡ ኣብነት ሰባኣውነት፡ ኣብዘሓ ባህልን ሃይማኖትን መልከኣ-ምድራዊ ኣቀማምጣን ከምኡ እውን ዱልዱል ዝምድና ምስልምናን ክርስትናን ዘርኢ ብምዃኑ ከም ሃብቲ ከም ዝውሰድ ተጠቒሱ።

ዓረብ ሊግ 22 ቀወምቲ ኣባል ሃገራት ዘለዉኦ፡ ብ1945 ብ7 ሃገራት ዝተመስረተ፡ ኣብ ካይሮ ዝመደበሩ ማሕበር እዩ። ኤርትራ፡ ህንድን ግሪኽን ዝርከበአን 7 ተዓዘብቲ ኣባል ሃገራት ከኣ ኣለወኦ።

ኣብ ኢትዮጵያ ክልል ኣምሓራ ካብ ከተማ ጐንደር ንሰሜን  ከባቢ ከተማ ዳባት ዝርከብ፡  ኣለምዋጭ ኣብ ዝተባህለ መደበር ተዓቚቦም  ኣብ ልዕሊ ዘለዉ ኤርትራውያን ስደተኛታት ሓድሽ ጉድኣት ከም ዘጋጠመ ሬድዮ ኤረና ብ17 ነሃሰ 2025 ኣፍሊጣ። እቲ ጉድኣት ዘጋጠመ ኣብቲ መደበር ኣብ ሕድሕድ መንነቶም ዘይተፈልጡ ዕጡቓት ብዝተኸፍተ ተኹሲ ምዃኑ ኤረና ኣብቲ መደበር ዘለዉ ምንጭታታ ብምጥቃስ ሓቢራ። እቲ

ብጸብጻብ ላዕለዋይ ኮሚሽን ጉዳይ ስደተኛታት ውድብ ሕቡራት ሃገራት መሰረት፡ ልዕሊ 19 ሺሕ ኤርትራውያን ስደተኛታት ዝተዓቑብሉ ምዃኑ ዝንገረሉ መደበር ዓለም ዋጭ፡ ብተደጋጋሚ ጸገም ዘጋጥሞ ኣብ ናይ ውግእ ዞና ዝርከብ እዩ። እዚ ሓድሽ ጉድኣት ዘጋጠመ እቶም ስደተኛታት ብ15 ነሃሰ 2025 ረዲአት ንምውሳድ ተኣኪቦም እንከለዉ ምዃኑ ዝሓበረ እቲ ዜና፡ በቲ ዝተኸፍተ ተኹሲ ነጃት ኢብራሂም ዝተባህለት ጓል 15 ዓመት ከም ዝተወግአት ተፈሊጡ።

ካብዞም ኣብቲ መደበር ኣብ ሕማቕ መነባብሮን ናይ ጸጥታ ስግኣትን ዝርከቡ፡ መብዛሕትኦም ብሰንክቲ ኣብ ትግራይ ዝተኻየደ ውግእ ኣብቲ ክልል ካብ ዝነበረ መደበራት ናብ ኣለምዋጭ ዝገዓዙ ክኾኑ እንከለዉ፡ ብሰንኪ ውግእ ሱዳን ዝተመዛበሉ ኤርትራውያን እውን ከም ዝተወሰኽዎ ይንገር።

ኣለምዋጭ ኣብዚ እዋንዚ ካብተን ኣብ ኢትዮጵያ ኤርትራውያን ተዓቚበሙለን ዘለዉ ሰለስተ መደበራት ሓንቲ እያ።

ላዕለዋይ ኮሚሽን ጉዳይ ስደተኛታት ኣብ መወዳእታ ወርሒ ሓምለ 2025 ኣብ ዘውጸኦ መጽናዕታዊ መግለጺ፡ ኢትዮጵያ ስደተኛታትን ሓተቲ ዑቕባን ኣጽሊለን ካብ ዘለዋ ሃገራት ኣፍሪቃ ኣብ ሳልሳይ ደረጃ ከም እትርከብ ሓቢሩ። እቲ ሓበረታ ኢትዮጵያ ኣዕቊባቶም ዘላ ስደተኛታት ኣስታት 1,094,838 ምዃኖም ክጠቅስ እንከሎ፡ ኣብ ቀዳማይ ደረጃ እትስራዕ ሃገር ኡጋንዳ ከኣ 1.8 ሚልዮን ኣዒቊባ ከም ዘላ ተጠቒሱ።

ናብ ኢትዮጵያ ዝኣትዉ ተመዛበልቲ ብዝተፈላለዩ ኩርነዓት ናይታ ሃገር ክኾኑ እንከለዉ፡ ኩሎም ውጽኢት ኣብ ሃገራቶም ናይ ዘሎ ጐንጽታት፡ ውግኣትን ግህሰት መሰረታዊ መሰላትን እዮም። እቲ ብ23 ማዝያ 2023 ኣብ ሱዳን ዝተኸፍተ ውግእ ሕድሕድ  ብዝተፈላለየ ኣቕጣጫታት ተመዛበልቲ ናብ ኢትዮጵያ ንክኣትዉ ከም ዘገደደ ከኣ  ኣብቲ መጽናዕቲ ተጠቒሱ። መንግስቲ ኢትዮጵያ ካብ 6 መጋቢት 2024 ጀሚሩ፡ ምስ ናይታ ሃገር ምምሕዳር ስደተኛታትን ካብ ስደት ተመለስትን፡ ትካል ውሽጣዊ ምምዝባልን ላዕለዋይ ኮሚሽን ጉዳይ ስደተኛታት ሕቡራት ሃገራትን ብምትሕብባር ዲጅታላዊ ምምዝጋብ ብምክያድ፡ ናይ ስደተኛታት ብዝሕን ዓይነትን የጻፍፍ ከም ዘሎ እቲ ኮሚሽን ኣፍሊጡ።

ኣብ ኢትዮጵያ ናይ ዘለዉ ስደተኛታት ቁጽሪ ብደረጃ ሃገር ቀዳማይ ደረጃ ዝሕዙ፡ ደቡብ ሱዳናውያን 445, 245 (41%)፡ ሶማላውያን 361.053 (31%)፡ ኤርትራውያን 180, 361 (17%)፡ ሱዳናውያን ድማ 96, 817 (9%) ቅድሚት ዝስርዑ እዮም። በቲ መጽናዕቲ መሰረት፡ ካብ ጠቕላላ ኣብ ኢትዮጵያ ዘለዉ ስደተኛታት 52% ደቂ ኣንስትዮ 48% ድማ ደቂ ተባዕትዮ እዮም። ካብኣቶም ዝበዝሑ ካብ 25 ክሳብ 49 ዓመት ዝዕድመኦም ክኾኑ እንከለዉ፡ ክሳብ ደቂ ልዕሊ 60 ዓመት እውን ይርከብዎም።

ኣብ ኢትዮጵያ ኣብ ዝተፈላለዩ ኩርነዓት 20 መደበራት ስደተኛታት ክርከቡ እንከለዉ፡ እተን ብብዝሒ ተዓቚበሙለን ዘለዉ፡ ኣዲስ ኣበባ 79,612፡ ዓፋር፡ 62, 630፡ ኣለምዋጭ፡ 19,748፡ ጋምቤላ 409, 540፡ ጂጂጋ፡ 47, 655 ካብቶም ቅድሚት ዝስርዑ እዮም። ካብዘን መደበራት ኤርትራውያን ዘለዉወን፡ ኣዲስ ኣበባ፡ ዓፋርን ኣለምዋጭን እየን።

ኣብ ኣፍሪቃ ኣብዚ እዋንዚ 11.6 ሚልዮን ተመዛበልቲ ክህልዉ እንከለዉ፡ ካብዚኣቶም እቶም 2.8 ሚልዮን ካብ ሃገሮም ወጻኢ ተዓቚቦም ዘለዉ እዮም።

ዓሰርተ ሓሙሽተ ኤርትራውያን ስደተኛታት፡ ብሕቡእ ካብ ፈረንሳ ናብ ዓዲ እንግሊዝ  ክሰግሩ ክብሉ ብ10 ነሃሰ 2025 ኣብ ሓንቲ መዝሓሊት  (refrigerated) ናይ ጽዕነት መኪና ከም ዝተታሕዙ ማዕከን ዜና ኤኤፍፒ (AFP) ኣፍሊጣ። ናይ ዓዲ እንግሊዝ ዝምልከቶም  ከባብያዊ ሓለፍቲ ከም ዝገለጽዎ፡ እዞምባብ ፈረንሳ ናይ ምንባር ተስፋ ዝቖረጹን ብዓቕሊ ጽበት ዘይውሑስ ምርጫ ዝወሰዱን ኤርትራውያን ብሰንኪ ክቱር ዛሕሊ ኣብ ስቓይ ወዲቖም ከም ዝተረኽቡ ኣብፍሊጦም።

እዞም ኣደታትት፡ ህጻናትን  ትሕቲ ዕድመን  ዝርከቦም ኤርትራውያን ኣሕምልቲ ኣብ ዝጸዓነት መኪና ምንባሮም ዝተፈልጠ፡ እቲ መራሒኣ ድምጾም ምስ ሰመዐ ምዃኑ፡ ኣብብቲ ናይ ኤኤፍፒ ዜና ተጠቒሱ። ሓደ እቲ ጉዳይ ብቐጥታ ዝምልከቶ ክርስቲያን ቨድለጎ ዝተባህለ እንግሊዛዊ፡ እቶም ኤርትራውያን ብሰንክ’ቲ ዛሕሊ ኣብ ሓደገኛ ኩነታት በጺሖም ከም ዝነበሩ ምስክርነቱ ሂቡ።

ካብቶም ግዳያት ኣርባዕተ ሽዑንሽዑ ናብ ሆስፒታል ክውሰዱ እንከለዉ፡ እቶም ዝተረፉ ድማ ናብ ሓደ ሰብኣዊ ማሕበራዊ ተረኪቦም። እቲ ዛዕባ ዝምልከቶ ሓላፊ ብወገኑ ከም ዝበሎ፡ ብዙሓት ስደተኛታት ካብ መሬት ፈረንሳ ክወጹ ከም ዝደልዩ ገልጹ፡ ናይታ ብሕቡእ ዝተሳፈሩላ ዓባይ መኪናመራሒ  ከምዘይተኸሰሰ ድማ ተሓቢሩ። በቲ ዜና መሰረት ዋላ’ኳ ኣብ ወደብን ናይ ትሕቲ መሬት መራኸብታትን ጽኑዕ ጸጥታዊ ምክትታል እንተተግብረ፡ እቲ ብዓበይቲ መካይን ኮነ ብኻልእ ኣገባብ ካብ ፈረንሳ ናብ ዓዲ እንግሊዝ ዝግበር ዘይሕጋዊ ጉዕዞ  ክዕገት ኣይተኻእለን።

እዚ ከምዚሉ እንከሎ፡ ኣብ ዝሓለፈ ሰሙን ካብ ጅቡቲ ናብ የመን ደሓር ከኣ ናብ ሳዑዲ ዓረብያ ብጀላቡ ንምእታው፡ ኣብ ዝግበር ዘይሕጋዊ ጉዕዞ ኣብ ባሕሪ ብምጥሓሎም ሓያሎ ኢትዮጵያውያን ዝርከብዎም መንእሰያት  ከም ዝሃለቑ  ቢቢሲ ሓቢራ።

ቀዳማይ ሚንስተር ሱዳንን ግብጻዊ መዘናኡን ጋዜጣዊ መግለጺ እናሃቡ

ቀዳማይ ሚኒስተር ሱዳን ካሚል ኢድሪስን ግብጻዊ መዘናኡ ሙስጠፋ ማድቡሊን ነቲ “በይናዊ” ዝበልዎ ፖሊሲ ኢትዮጵያ ኣብ ፈለግ ናይል ከም ዝነጽግዎ ኣፍሊጦም። ኣብ ናይ 7 ነሃሰ 2025 ናይ ርክቦም እቲ ግብጻዊ ቀዳማይ ሚኒስተር ነቲ ከም ሓድሽ ዝምስረት ዘሎ መንግስቲ ሱዳን ዘለዎ ደገፍ ኣረጋጊጹ።

እዞም ላዕለዎት ሓላፍቲ ክልቲአን ሃገራት፡ ነዚ ዝገለጹ ቀዳማይ ሚኒስተር ሱዳን ከም ቀዳማይ መገሽኡ ናብ ካይሮ ኣብ ዝኸደሉ እዩ። ኣብቲ ንፖሊሲ ኢትዮጵያ ዝነጸግሉ ርክቦም፡ ኢትዮጵያ እትወስዶም ስጉምትታት ምስ ዓለምለኻዊ ሕግታትን ስምምዕ 1959 ኣብ ጠቓቕማ ማይ ናይልን  ዝጻረር ብምዃኑ እዩ ምባሎም ኣብቲ ዜና ተጠቒሱ።

ሱዳንን ግብጽን፡ ኣብቲ ኢትዮጵያ ነቲ ናይ 1929ን 1959ን ስምምዓት ፍትሓዊ ስለ ዘይነበረ ዳግመ-ርኢቶ ንክግበር ዝጸወዓቶ ናይ ኡጋንዳ  (ኢንተበ) ኣኼባ “ኣንጻር ረብሓና እዩ” ብዝብል ኣይተሳተፋን። በቲ ናይ ቀደም ስምምዕ መሰረት ካብ ማይ ፈለግ ናይል፡ ግብጺ 55 ቢልዮን ኩቢክ ሜትሮ፡ ሱዳን ከኣ ናይ 18 ቢልዮን ኩቢክ ሜትሮ  ቀዋሚ ብጽሒት ኣለና በሃልቲ እየን።

ናይ ግብጺ ቤተመንግስቲ ወሃቢ ቃል ከም ዝገለጾ፡ እቲ ሱዳናዊ ቀዳማይ ሚኒስተር ምስ ፕረሲደንት ግብጺ ዓብደል ፈታሕ ኣልሲሲ’ውን ፍሉይ ርክብ ኣካይዱ እዩ። ኣብቲ ፍሉይ ርክብ ግብጺ ናይ ሱዳን ግዝኣታዊ ሓድነት ከም እትድግፍ ምግላጹን ሃገሩ ንህድኣት ሱዳን ብምሉእ ልቢ ከም ትሰርሕን ቃል ምእታዉ እውን ተጠቒሱ።

ኣብቲ ርክብ ኣብ መንጎ ክልቲአን ሃገራት ኣብ መዳያት፡ ወፍሪ፡ ጥዕና፡ ትምህርትን ሙያዊ ስልጠናን  ንክተሓባበራ ከም ዝተረዳድኡ’ውን ተሓቢሩ። ኣብ ርእሲዚ እቶም ላዕለዎት ሓለፍቲ ብዛዕባ ዞባዊ ጸጥታን ምርግጋእን ከም ዝተዘራረቡ ከኣ ተገሊጹ።

እዚ ከምዚሉ እንከሎ፡ እቲ “ጉዳይ ፈለግ ኣባይን ኣፍደገ ማሕርን መጻኢ ዕድል ኢትዮጵያ ዝውስኑ እዮም” ክብል ዝጸንሐ ፈደራላዊ መንግስቲ ኢትዮጵያ፡ ኣብ ፈለግ ኣባይ ዝሃነጾ ዓባይ ግድብ ህዳሰ፡  ዝመጽእ ዘሎ ወርሒ መስከረም 2025 ንምምራቕ ኣብ  ምሸባሸብ’ዩ ዝርከብ።