ብዕለት 18-12-2022 ዓ. ም. ፈ ካብ ሰዓት 19.00 ክሳብ ሰዓት 21.00 ብኣዝዩ ህዱእን ልዙብን መንፈስ ብተሳታፍነት ዳርጋ ኩሉ ኣባል ብኤሎትሮኒካዊ መራኸቢ ብዙሓን ዙም ኣኼባኦም ኣካይዶም ። ኣቦ ወንበር ጨንፈር ቁ. 2 ንዝኽሪ ክብርቲ ነብሰሄር ብጸይቲ ኣልጋነሽ ያዕቆብ ናይ ሓደ ደቂቅ ሕልናዊ ጸሎት ብምግባር ኣኼባ ከፈቶ። ሲዒቡ ዝተሰርዔ ኣጀንዳ ብቀደም ተከተል ህልዊ ሓለዋትን ንጥፈታትን መደባትን ሰዲህኤ ብዝርዝር ቀሪቡ ። ኩሉ ከም ዝከታተሎ ዘሎ ብሰንኪ ዲክታቶር መላኺ ስርዓት ህግደፍ ጠንቃም ግናይ ምምሕዳሩን ኣብ ልዕሊ ህዝብናን ሃገርናን ዝወርድ ዘሎ ግፍዕታት ከቢድ ሓገኛ ህልዊ ኩነታት ኮኒኑ ብዲሞክራስያዊ ፍትሓዊ ምሕደራ ንምትኻእ ዝግበር ቃልሲ ከኣ ኣብ ቅድመ ግንባር ተሰሊፉ ከኣ ዕጥቁ ከም ዝደርብ ኣስሚሩሉ። እቲ ክሳብ ሕጂ ብመሪሕነት ሰልፊ ዝዉሃብ ዘሎ ጥምጥም ቃልስን ንቁሕ ብሩህ መግለጽን ኣስሚሩ ድርብ ደገፉ ገሊጹ ። እቲ ቀንዲ መለለዪ ሰዲህኤ ዝኾነ ድሮ እውን ኣብ መስርሕ ዝረከብ ዘሎ ምድላው 4ይ ጉባኤን ፈስቲቫል ፍራንክፎርትን ንምዕዋትን ምስታፍን ብኩሉ መዳይ ቅሩብነቱ ኣረጋጊጹ ። ኣብ መደምደምታ ብሓቂ መሳጢ ዝኾነ ኣስተብህሎ ኣብ ሕሉፍ ተመክሮ ጉባኤን ፈስቲቫልን ኣትኩሮ ዘድልዮም ለውባታት ብብጻይ ተኽለ መለኪንን ነጋሲ ሓምድን ብምቅራብ ብዝያዳ ነቲ ኣኼባ ምህብታሙን ርዝነት ኣብ ምሃቡ ፍሉይ ብልጫ ነበሮ።
ነባሪ ክብርን ዝኽርን ንስዉኣትና !!!
ዉድቀት ንመላኺ ስርዓት ህግደፍ ።
ኢትዮጵያ ኣብ 2023 ሰብኣዊ ቅልውላው ካብ ዘጋጥመን ሃገራት 2ይቲ ተሰሪዓ
Written by ቤት ጽሕፈት ዜና ሰዲህኤ
ኮሚተ ዓለም ለኻዊ ቅልውላው (IRC) ዝተባህለ ትካል ብ15 ታሕሳስ 2022 ኣብ ዘውጸኦ መግለጺ፡ ኣብ ዓመተ- 2023 ሰብኣዊ ቅልውላው ከጋጥመን’ዩ ኢሉ ካብ ዘስፈረን 20 ሃገራት፡ ኢትዮጵያ ንሶማሊያ ተኸቲላ ኣብ 2ይ ደረጃ ከም ዝተሰርዐትን ኣፍጋኒዝታን ከኣ 3ይቲ ኮይና ከም ዘላን ሓቢሩ።
እዚ በብዓመቱ ናይ ሰብኣዊ ቅልውላው ከጋጥመን ዝኽእል ሃገራት ዝርዝር ዘውጽእ ኮሚተ፡ ኣብ 2023 ዝያዳ ዘስገኣ ዝበለን ቀዳሞት ዓሰርተ ሃገራት፡ ሶማሊያ፡ ኢትዮጵያ፡ ኣፍጋኒስታን፡ ዲሞክራቲክ ረፐብሊክ ኮንጎ፡ የመን፡ ሶርያ፡ ደቡብ ሱዳን፡ ብርኪናፋሶ፡ ሀይቲን ዩክረይንን እየን።
ኣብ ምብራቕ ኣፍሪቃ ኣጋጢሙ ዘሎ ብርቱዕ ድርቅን ብዝተፈላለዩ ምኽንያታት ዝፍጠር ቁጠባዊ ውድቀትን ናይቲ ሰብኣዊ ቅልውላው ጠንቂ ምዃኖም ዝጠቐሰ እቲ ጸብጻብ፡ ኣብ መላእ ዓለም ካብ ሓደ ቢልዮን ህዝቢ እቲ ሓደ ሲሶ፡ ንሰብኣዊ ቅልውላው ዝተቓለዐ፡ ዝያዳ ካብ ምቁጽጻር ወጻኢ ከይከውን ዝሕግዙ፡ ዲፕሎማስያዊ ስምምዓት፡ ናይ ውግእ ሕግታትን መስርሕ ቀረብ ሰብኣዊ ረዲአት ምድኻምን ካብቶም ጠንቅታት ናይቲ ቅልውላው ኮይኖም ተጠቒሶም።
ሓላፊ ኮሚተ ዓለም ለኻዊ ቅልውላው፡ ደቪድ ሚሊባንድ፡ ኣብ ዝሓለፈ ዓመት ነቲ ቅልውላው ንምክልኻል ጻዕሪ ከም ዝተኻየደ ተቒሶም፡ እንተኾነ ብሰንኪ፡ ሕጽረት ዲፕሎማስያዊ መፍትሕን ዋሕዲ ናይ ረዲአት ኣቕርቦትን ከምዘይተዓወተ ሓቢሮም። እቶም ሓላፊ፡ ሃገራዊ፡ ዞባውን ዓለም ለኻውን ሰብኣዊ ሓለዋታት ብሰንኪ ውግእ፡ ምቅይያር ኩነታት ኣየርን ምጣነ-ሃብታዊ ምንቁልቋልን ነቲ ሓደጋ ምክልኻል ከምዘይተኻእለ ብተወሳኺ ጠቒሶም።
እዘን ኣብ ሓደጋ ሰብኣዊ ቅልውላው ወዲቐን ዘለዋ ሃገራት፡ መብዛሕትአን ኣብ ዝሓለፉ ዓሰርተ ዓመታት ወተሃደራዊ ጐንጽታት ዘጋጠመን ክኾና እንከለዋ፡ ኣብ ምብራቕ ኣፍሪቃ ዘጋጠመ ደርቅን ሩሲያ ኣብ ልዕሊ ኣብ ከባቢኣ ዘሎ ምንቅስቓስ ባሕሪ ዝወሰነቶ ዕጽዋን ተጽዕኖ ከም ኣፈጠሩ ኣብቲ መግለጺ ተጠቒሱ። እቲ ጸብጻብ ካብዚ ሓደጋ ንምውጻእ ኣብ መዳያት ቁጠባ፡ ድሕንነትን ናይ ኣየር ለውጥን ሓያል ምርብራብ ምግባር ከም ዘድሊ ኣስፊሩ። ምስዚ ብዝተተሓሕዘ ኣብ 2030 ረዲአት ናይ ዝጽበ ህዝቢ ብዝሒ 340 ሚልዮን ከም ዝበጽሕ ብምጥቃስ፡ ኣብዘን ሰብኣዊ ቅልውላው ከጋጥመንዩ ዝበሃላ ዘለዋ ሃገራት ካብ ህዝቢ ዓለም እቲ 13% ኣብኣተን ከም ዝነብር እውን፡ ኮሜት ዓለም ለኻዊ ቅልውላው ኣፍሊጡ።
ብመሰረት ኣዋጅ 145/2005 ኣብ ኤርትራ ዝንቀሳቐሳ ውሱናት ዘይመንግስታዊ ትካላት፡ ምስ መንግስቲ ብምሽራኽ ጥራይ መደባተን ከተግባራ ከም ዝግደዳ ማእከል ሓበሬታ አርትርትራ/ ERITREANHUB ኣፍሊጣ።
ምስዚ ብዝተተሓሓዘ እተን ዘይመንግስታዊ ትካላት፡ ዝዋሰኣሉ መደባት ብመንግስቲ ተመሪጹ ዝወሃበን ጥራይ ምዃኑ ተገሊጹ። ኣብ ርእሲዚ መንግስቲ ኤርትራ ናጻ ናይ ምንቅስቓስ ስለ ዘየፍቅደለን እተን ዘይመንግስታዊ ትካላት ናብ ዝኾነ ቦታ ክንቀሳቐሳ እንከለዋ፡ ናይ መንግስቲ ፈቓድ ክሓታ ግዱዳት እየን። እዚ ኣገባብ እቲ ሓገዝ ዝደሊ ህዝብን ሓገዝ ዘቕርባ ትካላትን ከም ድላዮም ከይራኸቡ ዝድርት ምዃኑ እቲ ጸብጻብ ሓቢሩ።
ኣብ ዝተፈላለዩ ኩርነዓት ኤርትራ ዘለዉ መቆጻጸሪ ነቑጣታት፡ እቲ ዝንቀሳቐስ ኣካል ናይ ምንቅስቓስ ፈቓድ ከም ዘጻርዩን ዝርዝር መንነት ናይቲ ዝንቀሳቐስ ኣካል ዝገልጽ ሰነዳዊ ሓበሬታ ከቕርብን ዘገድዳ እየን። ኣብ ከባቢ ዓዲ ቀይሕ፡ ኣቑርደት፡ ዓረዛ፡ ባረንቱ፡ ደቀምሓረን ናቕፋን ዝኣመሰሉ ከባብታትን፡ ኣብ መንጎ ሩባታት ሰቲትን መረብን ዘሎ ቦታን ንምንቅስቓስ ሰባት ዘስግኡ ጸረ-ሰብ ነተጉቲ ከም ዘለዉዎ’ውን ካብቲ ጸብጻብ ምርዳእ ይከኣል።
ኣብ ኤርትራ ዘይማዕበለ ዝርጋሐ ቴለኮሙኒካሽን ዘኸትሎ ናይ ስልክን ኢትንተርኔትን ርክብ ውሱንነት እውን ዕንቅፋት ምዃኑ ተጠቒሱ። ኣብ ኤርትራ ናይ ሞባይል ሲም ካርድ ኣዝዩ ድሩት ምዃኑ፡ ገለ ከባብታት መንገዲ መካይን ስለ ዘየብሉ፡ ናብኡ ንምብጻሕ ኣግማልን ካለኦት መጽዓኛን ምጥቃም ግድን ምዃኑን ነቲ ተጠቃሚ ምስ ሰብኣዊ ትካላት ኣብ ምርኻብ ጸገም ከም ዝፈጥረሉን እቲ ካብ ማእከል ሓበሬታ አሪትርትራ/ ERITREANHUB ዝተረኽበ ዜና ኣፍሊጡ።
ህግደፍ ኣብዚ ዝሓለፈ ኣዋርሕ ብሰንኪ ደቆም ናብ ውግእ ዘይምኽታቶም ኣብ ልዕሊ ስድራ-ቤታት ኤርትራ ዝተፈላለዩ ስጉምትታት ክወስድ ከም ዝጸንሐን፡ ካብቲ ስጉምትታት ሓደ መንበሪ ኣባይቲ ምዕጻው ምዃኑን በብግዜኡ ካብ ኤርትራ ዝተረኽቡ ሓበሬታታት ከነጽሩ ጸኒሖም እዮም። ኣብዚ እዋን ድማ ኣብ ገለ ከባብታት ኤርትራ፡ ነቶም ገዛውቶም ዝተዓጽዎም ስድራ-ቤታት፡ ካብቲ ዝተዓጽወ ኣባይቶም፡ ዝተወሰነ ከፊቱ ኣብኡ ብምሕያር ናብ ውግእ ብዘይከዱ ኣባላት ዕቑር ሰራዊት ኣቢሉ ይሕልዎም ከም ዘሎ ምንጭታት ሰዲህኤ ካብ ኤርትራ ኣረዲኦም።
ካብቶም ብኸምዚ ኣገባብ ኣብ ገዛእ ኣባይቶም ዝእሰሩ ዘለዉ ኤርትራውያን፡ ሰብኡተን ተገዲዶም ናብ ውግእ ከቲቶም ከብቅዑ፡ ደቅኽን ኣይተረኽቡን ተባሂለን ዝተኣስራ ኣዴታት ከም ዝርከበኦምን ገሊአንውን ሰብኡተን ኣብ ውግእ ሞይቶም ጌና ኣብ ሓዘን እንከለዋ፡ ብሰንኪ ናይ ደቀን ካብ ህግደፍ ምስዋር ዝተኣስራን ከም ዝርከበአን እቲ ዝበጻሓና ሓበሬታ ተጠቒሱ ኣሎ።
ምስዚ ብዝተተሓሓዘ ህግደፍ ብናይ ከባብን ዓድታትን ኣመሓደርቱ ኣቢሉ፡ ዝርዝር ኣስማት ናይቶም ኣብዚ ዝሓለፈ ክልተ ዓመታት፡ ካብቲ ስርዓት ሃዲሞም ካብ ሃገር ዝወጹ ኤርትራውያን ይምዝግብ ከም ዘሎ ምንጭታትና ኣፍሊጦም። ምኽንያት ዝርዝር ስማት ናይቶም ካብ ሃገር ዝወጹ መንእሰያት ምሓዝ ማለት ድማ፡ ኣብ ልዕሊ ስድራ-ቤታቶም መቕጻዕቲ ንምውሳን ክኸውን ከም ዝኽእል ነቲ ኩነታት ብቐረባ ይከታተልዎ ዘለዉ ኣካላት ይግምቱ። እቲ መቕጻዕቲ ከምቲ ናይ ቅድሚ ሕጂ ገንዘባዊ ኮይኑ፡ ስድራቤታት ንነፍሲ ወከፍ ካብ ሃገር ዝወጸ ወዶም ኮነ ጓሎም ኣስታት 50 ሺሕ ናቕፋ ክኸፍላ ዘገድድ ክኸውን ከም ዝኽእል ናይ ብዙሓት ጥርጠራ እዩ።
መስከረም ኣበራ ዝተባህለት “ኢትዮ-ንቃት” ብዝብል ናይ ዩቱብ መስመራ ክትነጥፍ ዝጸንሐት ኢትዮጵያዊት ጋዜጠኛን ደራሲትን ብ13 ታሕሳስ 2022 ኣብ ኣዲስ ኣበባ ብፈደራል ፖሊስ ከም ዝተኣስረት ቢቢሲ/BBC ክፍሊ ኣምሓርኛ ሓቢራ። መስከረም ኣበራ ናይ ዩኒቨርሲቲ መምህርነት ሞያኣ ገዲፋ ኣብ መዲያ እትነጥፍ ክትከውን እንከላ፡ ኣብ ዝሓለፈ ወርሒ ጉንበት 2022 እውን ተኣሲራ ከም ዝነበረትን ብናይ 30 ሺሕ ብር ዋሕስ ከም ዝተፈትሐትን ተፈሊጡ።
መስከረም ንመንግስቲ ብልጽግና ብትሪ እትቃወም ክትከውን እንከላ፡ ብሓፈሻ ንጸቢብ ብሄርነት ኣምሓራ፡ ብፍላይ ድማ ንምንቅስቓስ ፋኖ ኣምሓራ እትግፍን እትሕለቕን ጋዜጠኛ እያ። ካብዚ ነቒላ ናይ ጉጅለ ህግደፍ ናብ ትግራይ ምእታው ምኽኑይን ዝድገፍን ኣምሲላ ብምቕራብ፡ ኣንጻር ከምኒ በዓል ኣቶ ልደቱ ኣያለውን ኢንጅነር ይልቃል ጌትነትን ዝኣመሰሉ ርትዓዊ ሚዛን ዘለዎም ምሁራት ኣምሓሩ እትስለፍ እያ።
ብዘይካዚ ኣምሓራ ማዕረ ፈደራላዊ መንግስቲ ኣብቲ ዘተ ዘይተሰለፈ ብዝብል፡ ኣንጻር ውዕል ሰላም ደቡብ ኣፍሪቃን ኬንያን ተሪር ተቓውሞ ከተንጸባርቕ ዝጸነሐት እያ። ፈደራል ፖሊስ ኢትዮጵያ ብዛዕባ መስከረም ዝተኣስረትሉ ምኽንያት ዝሃቦ ወግዓዊ መግለጺኳ እንተዘየለ፡ እቲ ጠንቂ በቲ ከተቕርቦ ዝጸንሐት ፖለቲካዊ ትንተናታት ከም ዝኸውን ናይ ብዙሓት ግምት እዩ።
ኤርትራ ቻይና ንሃገራት ኣፍሪቃ ካብ ዝሃበቶ ብዘይቀረጽ ሰደድ ተገሊላ
Written by ቤት ጽሕፈት ዜና ሰዲህኤ
ቻይና ቅድሚ ሰለስተ ኣዋርሕ ኣብ ዝሃበቶ መግለጺ፡ ኤርትራ ሓንቲ ካብተን 16 ናብኣ ብዘይቀረጽ ፍርያተን ከእትዋ ዝፈቐደትለን ሃገራት ምዃናኳ ጠቒሳ እንተነበረት፡ ድሒራ ኣብ ዘውጸኣቶ መግለጺ ግና ቁጽሪ ናይተን ሃገራት ናብ 9 ከም ዝወረደን ኤርትራ ካብቲ ሓድሽ ዝርዝር ከብ ዝተገለላ ሓንቲ ምዃናን ካብ ሬድዮ ኤረና ዝተረኽበ ዜና ኣረዲኡ። ኤርትራ ስለምንታይ ኣብ መወዳእታ እቲ ዕድል ካብ ዝተዋህበን ሃገራት ከም ዝተገለለት ዝተዋህበ ዝርዝር የለን።
ብዘይካዚ ኢትዮጵዮ እውን፡ እቲ ኣብቲ ናይ ቅድም መግለጺ እቲ ዕድል ካብ ዝተዋህበን ሓንቲ ነይራ ከተብቅዕ፡ ኣብ መወዳእታ ግና ብግብሪ ተጠቃሚት ክትከውን ኣይከኣለት። ኢትዮጵያ ናይዚ ዕድል ተጠቃሚት ዘይኮነትሉ ምኽንያት ኣቐዲማ ከተቕርቦ ዝግበኣ ዝነበረ ሰነዳት ከተቕርብ ብዘይምኽኣላ ምዃኑ ዝተፈላለያ ናይ ኢትዮጵያ መዲያታት ሓቢረን።
ጅቡትን ሱዳንን ኣብቲ ናይ 16 ሃገራት ዝርዝር ተጠቒሰንኳ እንተነበራ ናይቲ ካብ ባሕቲ ታሕሳስ 2022 ጀሚሩ ዘሎ ዕድል ተጠቀምቲ ክኾና ኣይከኣላን። በዚ መሰረት ካብ ሃገራት ምብራቕ ኣፍሪቃ ዋላ ሓንቲ ሃገር ናይቲ ዕድል ተጠቃሚት ክትከውን ከምዘይከኣለት ካብቲ ዜና ምፍላጥ ተኻኢሉ።
ናይቲ ቻይና ዝሃበቶ ካብ ቀረጽ ናጻ ሰደድ ዕድል ተጠቀምቲ ኮይነን ዘለዋ ሃገራት፡ ካብ ኣህጉር ኤስያ ኣፍጋኒስታን ካብ ኣፍሪቃ ድማ፡ በኒን፡ ቡርኪናፋሶ፡ ሌሴቶ፡ ማላዊ፡ ሳኦ ቶመ ፕሪንሲፕ፡ ታንዛንያ፡ ኡጋንዳን ዛምብያን ምዃነን እቲ ዜና ሓቢሩ። እዘን ካብ ቅድም ቻይና ቆላሕታ ዝገበረትለን ሃገራት ምስተን ኣብ ዝለዓለ ደረጃ ድኽነት ዝርከባ ዝምደባ ኮይነን፡ ኣዝዩ ዝወሓደ ናይ ሰደድ ዓቕሚ ዘለወን ምዃነን ኣብቲ ዜና ሰፊሩ። ቻይና እቲ ብዘይቀረጽ ናብ ሃገራ ክኣቱ ዝፈቐደቶ ዓይነት ፍርያት፡ ኣስታት 8,786 ዝበጽሕ ኮይኑ ብኣስማት ዝተዋህበ ዝርዝር መግለጺ ግና የለን።
ብመሰረት ነዚ ዝምልከት ጸብጻባት፡ ኩለን ሃገራት ኣፍሪቃ፡ ነዳድን ማዕድናትን ዝርከቦ ብድምር ናብ ቻይና ዝልእከኦ ፍርያት ዓመታዊ ኣስታት 100 ቢልዮን ዶላር ዝግመት ኮይኑ፡ ቻይና ኣብ ኣፍሪቃ እትገብሮ ንግድን ወፍሪን ግና ልዕሊ 250 ቢልዮን ዶላር ዝግመት እዩ።
ማእከላይ ባይቶ ሰልፊ ዲሞክራሲ ህዝቢ ኤርትራ (ሰዲህኤ)፡ ብ10 ታሕሳስ 2022 ፍሉይ ኣኼባ ኣካይዱ። ናይዚ ፍሉይ ኣኼባ ኣጀንዳ ኣብ መንጎ ፈደራላዊ መንግስቲ ኢትዮጵያን ክልል ትግራይን ኣብ ደቡብ ኣፍሪቃን ኬንያን ዝተኸተመ ውዕል ሰላምን ኣብ ቃልሲ ህዝቢ ኤርትራ ዝህልዎ ጽልዋን ምምዛን ዝምልከት ነይሩ።
ኣቦመንበር ማእከላይ ባይቶን ፈጻሚ ሽማግለን ሰዲህኤ ብጻይ ተስፋይ ወልደሚካኤል (ደጊጋ)፡ እቲ ስምምዕ ምስተኣወጀ ፈጻሚ ሽማግለ ከም ዝመዘኖ ጠቒሱ፡ ንትሕዝቶ እቲ ፈጻሚ ሽማግለ ኣቐዲሙ ኣብቲ ስምምዕ ዘንበሮ ሚዛንን ዝምልከት ከኣ ሰፊሕ መበገሲ ኣቕሪቡ። ኣብ መብርሂኡ፡ እቲ ውዕል ሰላም ዋላ’ኳ ኣብቲ መጀመርያ ብገለ ወገናት ተቓውሞ ኣጋጢምዎ እንተነበረ፡ ደሓር ግና ብህዝቢ ትግራይ ኮነ ብሕብረተሰብ ዓለም ተቐባልነት ረኺቡ ኣብ መስርሕ ትግባረ ከም ዝርከብ ጠቒሱ።
ሰዲህኤ ካብ መጀመርታ፡ እቲ ውግእ ምስተባርዐ፡ መፍትሒኡ ዘተን ሰላምን ምዃኑን ሰራዊት ኤርትራ ካብ ትግራይ፡ ሰራዊት ኢትዮጵያ ድማ ካብ ኤርትራ ንክወጹን ብደረጃ ማእከላይ ባይቶ ብኣዋጅ ገሊጽዎ ከም ዝነበረ ብምጥቃስ፡ ነቲ ዝተበጽሐ ናይ ሰላም ውዕል ከም ዝደገፎ ፈጻሚ ሽማግለ ምንጻሩ ጠቒሱ። በዚ መሰረት ሚዛን ሰዲህኤ ካብ ቅድም ብዛዕባ ኣፈታትሓ ናይቲ ጸገም ኮነ ዘይተደላዪ ኢድ ምትእትታው ርትዓዊ ምንባሩ ኣነጺሩ። ኣብ ደንበ ተቓውሞ ኤርትራ’ውን እቲ ስምምዕ ተቐባልነት ከም ዝረኸበን ፖለቲካዊ ሓይልታት ኤርትራ ናይ ሓባር ናይ ደገፍ መግለጺ ከም ዘውጸአን ኣገንዚቡ።
እቲ ስምምዕ ብትሕዝቶኡ ህግደፍ ካብ ትግራይ ክወጽእ ዘገድድ ምዃኑ ጠቒሱ። እንተኾነ ህግደፍ ካብቲ መስርሕ ተነጺለ ብዝብል እንጽርጽሮትን ናብቲ ውግእ ክኣቱ እንከሎ፡ ዝነበሮ ዕላማ ሰለ ዘየዕወተን በቲ ስምምዕ ኣብ ክንዲ ዝምእዘዝ፡ ካልእ ኣብ ውግእ ከቐጽሎ ዝኽእል ኲነታት ካብ ምምሃዝ’ኳ ዘይዓርፍ እንተኾነ፡ ውዒሉ ሓዲሩ ግና ክወጽእ ከም ዝግደድ ገሊጹ።
ባይቶ ኣብቲ ምይይጡ፡ ስምምዕ ደቡብ ኣፍሪቃ፡ ካብ ዘስፈሮም ነጥብታት ሓደ ምዕቃብ ሓድነትን ልኡላውነትን ኢትዮጵያ ምዃኑ ተገንዚቡ። ምስዚ ብዝተተሓሕዘ ማእከላይ ባይቶ ሰዲህኤ ባይቶ፡ እቲ ቅኑዕን ነባሪ ሰላም ዘውሕስን ልኡላውነት ኤርትራ ዝረጋገጸሉ መንገዲ እቲ ህግደፍ ከም መመሳመሲ ዝጥቀመሉ ናይ ሓይሊ ምርጫ ከም ዘይኮነ ተገንዚቡ። ስለዚ እቲ ቅኑዕ ልኡላውነት ኤርትራ ዘውሕስ ኣገባብ፡ ጐኒ ንጐኒ እቲ ህግደፍ ንምውጋድ ዝግበር ቃልሲ፡ እቲ ቀያድን ናይ መወዳእታን ብይን ኮሚሽን ዶብ ኤርትራን ኢትዮጵያን ኣብ ግብሪ ምውዓል ምዃኑ ብምግንዛብ፡ ከም መቐጸልታ ናይቲ ኣብ ጉባአ ሰዲህኤ ዝተወሰነ፡ ናይ ዶብ ብይን ኣብ ግብሪ ንኽውዕል ናብ ኩሎም ዝምልከቶም ጸዋዒቱ ኣሕዲሱ።
ኣብ መወዳእታ፡ ኣባላት ባይቶ፡ ነቲ ኢትዮጵያውያን በጺሐምዎ ዘለዉ ናይ ሰላም ውዕል ብምድጋፍ፡ ኣብ ዝተፈላለዩ ጉዳያት ሃነጽትን ሰዲህኤ ኣብ መጻኢ ከተኩረሎም ዝግበኦ ሰልፋውን ግዳማውን ዛዕባታት ኣንጸባሪቖም።
ኣሜሪካ፡ ንኤርትራን ሶማሊላንድን ምስ ኣፍሪቃ ኣብ ዝግበር ርክብ ከምዘይዓደመተን ኣፍሊጣ
Written by ቤት ጽሕፈት ዜና ሰዲህኤ
ላዕለዎት ሓለፍቲ ሕቡራት መንግስታት ኣሜሪካ፡ መራሕቲ ኣፍሪቃ ምስ ፕረሲደንት ጆ ባይደን ንምርኻብ ይዳለውሉ ኣብ ዘለዉ ግዜ፡ ኤርትራን ሶማሊላንድን ከም ዘይተዓደማ ብ7 ታሕሳስ 2022 ብዝሃብዎ መግለጺ ኣፍሊጦም። እቲ ካብ 13 ክሳብ 15 ታሕሳስ 2022 ኣብ መንጎ ኣሜሪካን መራሕቲ ሃገራት ኣፍሪቃን ዝግበር ካላኣይ ርክብ፡ ዝምድና ኣሜሪካን ኣፍሪቃን ንምድልዳል ዝዓለመ ምዃኑ ተፈሊጡ።
እቶም ብዛዕባዚ ጉዳይ ንመራኸቢ ብዙሃን መግለጺ ዝሃቡ ሓለፍቲ ኣሜሪካ፡ ኤርትራን ሶማሊላንድን ዘይተዓደምሉ ምኽንያት፡ ብሰንኪ ሕማቕ ዲፕሎማሲያዊ ዝምድና ምዃኑን ብፍላይ ንሶማሊላድንድ ዝምልከት ከኣ ከም ልኡላዊት ሃገር ኣፍልጦ ካብዘይምሃብ ዝነቅል ምዃኑ ጠቒሶም። ጁዲ ደቨርሞንት ዝተባህላ፡ ኣብ ላዕለዋይ ጸጥታዊ ኮሚቲ ኣሜሪካ ዳይረክተር ኣፍሪቃዊ ጉዳያት፡ ብድምጺ ኣሜሪካ ተሓቲተን ኣብ ዝሃበኦ ምላሽ፡ ብዝከኣል መጠን ምስ ሕብረት ኣፍሪቃ ብቐጸሊ ክቀራረቡን ምሉእነት ክሕልዉን ከም ዝሰርሑ ኣፍሊጠን።
ዳና ባንክስ ዝተባህላ፡ ፍልይቲ ተሓጋጋዚትን ላዕለወይቲ ኣማኻሪትን ናይቲ ርክብ ኣሜሪካ -ኣፍሪቃ ብወገነን ኣብ ዝገለጽኦ፡ እቲ ዕድመ ምስ ሕብረት ኣፍሪቃ ቀጻሊ ጽቡቕ ዝምድና ናብ ዘለወን ሃገራት ዘተኮረ ምዃኑ ብምጥቃስ፡ ኣብዚ እዋንዚ 4ተ ሃገራት በቲ ሕብረት ኣባልነተን ዝተወንዚፈ ኣለዋ ኢለን። ክልተ ሃገራት ከኣ ሓንቲ ብሕማቕ ዲፕሎማሲያዊ ዝምድና (ኤርትራ) ሓንቲ ድማ ከም ሃገር ኣፍልጦ ብዘይምርካብ (ሶማሊላንድ) እየን። በዚ መሰረት እዘን 6ተ ሃገራት ኣይተዓደማን። ማሊ፡ ሱዳን፡ ጊኒን ብርኪናፋሶን ካብቲ 54 ኣባላት ዝሓቖፈ ሕብረት ኣፍሪቃ ተወንዚፈን ዘለዋ ሃገራት እየን።
ኣብ ወጻኢ ጉዳይ ኣሜሪካ፡ ሓላፊት ኣፍሪቃዊ ጉዳያት ሞሊ ፊ፡ ብወገነን ከም ዝሓበረኦ፡ ምስዘን ናብቲ ርክብ ዘይተዓደማ ሃገራት ናብ ዲሞክራሲያዊ ምምሕዳር ብዛዕባ ዝምለሳሉን ምስ ኣሚሪካ ጥዑይ ዝምድና ዝምስርታሉን ኩነታት ንምፍጣር ብፍሉይ ከም ዝስራሕ ኣፍሊጠን።
ወጻኢ ጉዳይ ኣሜሪካ ብዓብይኡ፡ ንኤርትራ ብዝምልከት ከም ዝገለጾ፡ ምስ መንግስቲ ኤርትራ ክልተኣዊ ምትሕግጋዝ የለን። እንተኾነ ኣሜሪካ፡ ምስ ህዝቢ ኤርትራ ብመንገዲ ባህላዊ ምልውዋጥን ካልእ መዳያትን ቀጻሊ ዝምድና ከም እትሃንጽ ኣፍሊጡ።
“ሰሜናዊት ኮኸብ” እናተባህለት እትጽዋዕ ዋና ከተማ ክልል ትግራይ መቐለ፡ ድሕሪ ብሰንኪ ውግእ ንሓደ ዓመት ምቁራጽ ካብ 5 ታሕሳስ 2022 ጀሚራ ምስ ማእከላይ መዘርግሒ ማእከል ሓይሊ ኤክትሪክ ኢትዮጵያ ዝተተሓሓዘ ኣገልግሎት ክትረክብ ከም ዝጀመረት፡ ናይ ኢትዮጵያ በዓል መዚ ሓይሊ ኤክትሪክ ኣፍሊጡ። ሓደ ካብ መራሕቲ ትግራይ፡ ፕሮፈሰር ክንደያ ገብረይወትን ዝተፈላለዩ ነበርቲ እታ ከተማን እውን እቲ ኣገልግሎት ሓይሊ ኤለክትሪክ ናብ ንቡር ምምላሱ ንቢቢሲ ኣብ ዝሃብዎ ርኢቶ ኣረጋጊጾም።
ምምላስ ሓይሊ ኤለክትሪክ ከተማ መቐለ፡ ናይቲ ኣብ ደቡብ ኣፍሪቃን ኬንያን ዝተበጽሐ ስምምዕ ሰላም ግብራውነት ዘመልክት ክኸውን እንከሎ፡ ካብ ከተማ መቐለ ወጻኢ ኣብ ዘሎ ከባብታት ግና ጌና ኣይጀመረን። ምስዚ ብዝተተሓሓዘ ኣገልግሎት ተለፎን ከተማ መቐለን ከባቢእን ኣብዚ ቀረባ መዓልታት ከም ዝጅምር ሓለፍቲ ተሌኮም ኢትዮጵያ ክገልጹ እንከለዉ፡ ኣብ ከተማ ሽረን ከባቢኣን ግና ኣገልግሎት ተለፎን ከም ዝጀመረ፡ ካብ ወጻኢ ደዊሎም ቤተሰቦም ዝረኸቡ ተወለድቲ እቲ ከባቢ ሓቢሮም።
ኣብዚ እዋንዚ ፈደራላዊ መንግስቲ ኢትዮጵያን ክልል ትግራይን እቲ ዝተበጽሐ ስምምዕ ኣብ ግብሪ ንምውዓል ኣገደስቲ ስጉምትታት ይወስዱ ኣለዉ። ሓይልታት ምክልኻል ትግራይ ካብ ግንባራት ውግእ ክስሕቡን ዕጥቂ ክፈትሑ ምጅማሮምን ተስፋ ዝህብ ኮይኑ፡ ምስዚ ብዝተተሓሓዘ ነቲ ኣብ ትግራይ ዘሎ ጸገም ዝምጥንኳ እንተዘይኮነ ናብ ትግራይ ክኣቱ ጀሚሩ ዘሎ ረዲአትን መድሃኒትን’ውን በቲ ዝድለ መጠን ቀጻሊ ክኸውን ተስፋ ተነቢርሉ ኣሎ።
ብወገን ሰራዊት ኤርትራን ሓይልታት ፋኖ ኣምሓራን ዝረአ ዘሎ ተቓውሞን ዕንቅፋታትን ግና ኣብ ብዙሓት ደለይቲ ሰላም ነቲ ስምምዕ ንድሕሪት ከይመልሶ ስኽፍታ ኣሕዲሩ ኣሎ። ውግእ ኣብ ትግራይ ምስተቋጸረ፡ ናብ ክልል ኦሮሞ ብሓፈሻ ብፍላይ ድማ ናብ ምዕራብ ወለጋ ብዝኸፈአ ምልሓሙ፡ ኢትዮጵያ ጌና ካብ ሓደጋ ምብትታትን ብዝተኣማምን ከምዘይወጸት ዘመልክት ምዃኑ ብብዙሓት ዝጥቀስ ዘሎ እዩ።
ስእሊ፡ ቤት ጽሕፈት ወጻኢ ጉዳያት ህግደፍ፡ (ካብ ማሕበራዊ መራኸቢ)
ሃገራት ኖርወይን ካናዳን መንግስቲ ህግደፍ ንዝመደቦም ሓለፍቲ ቆንስላዊ ጉዳያት ከም ዝነጸጋ ሬድዮ ኤረና ዲፕሎማስያዊ ምንጭታታ ብምጥቃስ ሓቢራ።
ኖርወይ፡ ዘርእሰናይ ተስፋይ ንዝተባህለ ብምምሕዳር ህግደፍ ናብኣ ተመዲቡ ዝነበረ፡ ሓላፊ ቆንስላዊ ጉዳያት ዝምልከት ንኣዋርሕ መልሲ ከይሃበት ብምጽናሓ፡ በዚ ተስፋ ዝቖረጸ ቤት ጽሕፈት ወጻኢ ጉዳያት ህግደፍ ነቲ ዝተነጽገ ቆንስል፡ ናብ ኢትዮጵያ ከም ዝተመደቦ እቶም ዲፕሎማሲያዊ ምንጭታት ሓቢሮም።
ብተመሳሳሊ ኩነታት መንግስቲ ካናዳ ዝነጸጎ ኤርትራዊ ቆንስል ተወልደ የውሃንስ ናብ ዓባይ ብሪጣንያ ከምዝተመደ ክፍለጥ ተኻኢሉ። ክልቴን ሃገራት ነዞም ቆንስላት ኤርትራ ዝነጸጋሉ ቀንዲ ምኽንያት ምስቲ ግብሪ ብዝብል ጉልባብ፡ ህግደፍ ኣብኣተን ካብ ዝነብሩ ኤርትራውያን ብዘይድሌቶም ዝእክቦ 2% ካብ ኣታዊኦም ዘለወን ተቓውሞ ዝተጠሓሓዘ ምዃኑ ኣብቲ ሓበሬታ ተጠቒሱ።
በዚ መሰረት ኣብዚ እዋንዚ ኣብ ሃገራት እስካንድነቪያ ብደረጃ ፈጻሚ ጉዳያት ዝተመደበ፡ ዮናስ ማና ዝበሃል ክህልው እንከሎ፡ ኣብ ከናዳ ግና ብንጹር ዝፍለጥ ወግዓዊ ወኪል ምምሕዳር ህግደፍ ከም ዘየለ እውን ተፈሊጡ።
More...
ሱዳናውያን ተወከልቲ ወተሃደራዊ ሓይልን ሓይልታት ለውጢ ንናጽነትን ብ5 ታሕሳስ 2022 ኣብ ከተማ ካርቱም መጻኢ መሰጋገሪ መንግስቲ ንምምስራት ዘኽእሎም ስምምዕ ፖለቲካዊ ቻርተር ከም ዝኸተሙ መርበብ ሱዳን ትሪቡን/SUDANTRIBUN ኣፍሊጣ። ኣብ ርእሲ ምኽታም ፖለቲካዊ ቻርተር፡ እቶም ዝኸተሙ ናይ 2019 ሕገ-መንግስታዊ ኣዋጅ ንምስራዝን ናይታ ሃገር ወተሃደራዊ ሓይሊ ድሕሪ ዕልዋ 25 ሕዳር 2021 ኣዋጅ መሊስካ ንምግምጋምን ከም እተሰማምዑ እቲ ዜና ሓቢሩ።
በዚ መሰረት፡ እቲ ናይ ጁባ ስምምዕ ዝበሃል በዚ ሓድሽ ተበጺሑ ዘሎ ስምምዕ ክትካእ እዩ። እቲ ስምምዕ ኣብ ሱዳን ሓደ ሞያዊ ሃገራዊ ሰራዊት ጥራይ ክምስረትን እቲ ህጹጽ ሓይሊ ዝበሃል ኣካል ናብቲ ሃገራዊ ሰራዊት ክጽንበርን ዝሕብር ኮይኑ፡ ብዘይካቲ ወተሃደራዊ ኢንዱስትሪ፡ ብስም ሰራዊት ወፍርን ንግድን ምክያድ ይኽልክል።
እቲ ሰነድ ህያውነት ፖሊሲ ተሓታትነት፡ ፍትሕን መሰጋገሪ ፍትሕን ደጊሙ ምርግጋጹን፡ ገበናት ውግእ፡ ናይ ሓይሊ ስጉምቲ ኣብ ልዕሊ ሓይልታት ዲሞክራሲን ድሕሪ ዕልዋ ሕዳር 2021 ዝተኻየደ ቅትለትን ብመንጽርዚ ህያው ፖሊሲ ከም ዝረኣዩ ኣነጺሩ። በቲ ዝተኸተመ ሰነድ መሰረት፡ ናይ ሱዳን ርእሰ-ብሄር ላዕለዋይ ኣዛዚ ሰራዊት ክኸውን እዩ።
እቲ ናይ ክልተ ዓመታት መሰጋገሪ ግዜ፡ ብሓይልታት ናይቲ ለውጢ ቀዳማይ ሚኒስተር ብምስያም ክጅምር እዩ። እቲ ሰነድ ከም ዝጠቕሶ ብ2019 ኣጋጢሙ ዝነበረ ምድንጋራት ንከይድገም፡ እቲ ቀዳማይ ሚኒስተር ናይታ ሃገር ዳይረክተር ሃገራዊ ኣገልግሎት ጸጥታ ክመዝዝ እዩ። ናይታ ሃገር ሚኒስተር ውሽጣዊ ጉዳያት ድማ ንኹሎም ሓይልታት ጸጥታ እታ ሃገር ክቆጻጸር እዩ።
በዚ ሕድሽ ስምምዕ መሰረት ዝምስረት መሰጋገሪ መንግስቲ ሱዳን፡ ሓጋጊ ባይቶ፡ ርእሰ-ብሄርን ናይ ቤት ምኽሪ ሚኒስተራት ናጻ ኮሚሽናትን ክህልዉዎ እዮም። እቲ ሰነድ ካብ ናይቲ መሰጋገሪ መንግስቲ ሓጋጊ ባይቶ ኣባላት 40% ደቂ ኣንስትዮ ንክኾና ዘተባብዕ እዩ።
እቲ ስምምዕ ቅድሚ ምምስራት መሰጋገሪ መንግስቲ ቆላሕታ የድልዮም ዝብሎ ኣርባዕተ ዛዕባታት ተጠቒሶም። ንሳቶም፡ ፍትሕን መሰጋገሪ ፍትንሕን፡ ጸጥታዊ ምትዕርራይ፡ ምግምጋም ስምምዕ ሰላም ጁባን ፈጺምካ ምውጋድ ምምሕዳር ዑመር ኣልበሽርን እዮም።
.
ኣሜርካ ኤርትራ እትርከበን፡ ሃይማኖታዊ ኩነታተን ዝተሓሳስብ 12 ሃገራት ጠቒሳ
Written by ቤት ጽሕፈት ዜና ሰዲህኤ
ኣሚሪካ፡ ኤርትራ ዘላተን ሃይማኖታዊ ኩነታተን ዝተሓሳስባ 12 ሃገራት ዘርዚራ። ናይ ኣሜሪካ ጸሓፊ ወጻኢ ጉዳያት ኣንቶኒዮ ብሊንከን ነዚ ብዝምልከት ኣብዚ ቀረባ መዓልታት ኣብ ዘውጽእዎ መግለጺ፡ ኣብተን ሃገራት፣ ዓለም ለኻዊ ሃይማኖታዊ ነጻነት ምጥሓስን ኣብ ልዕሊ እምነትን ኣመንትን ገደባት ምጽዓንን መለለይኤን ምዃኑ ጠቒሶም።
በቲ መግለጺ መሰረት፡ እዛ ኣብዚ ሓድሽ ዝርዝር ካብ ሃገራት ኣፍሪቃ በይና ሰፊራ ዘላ ኤርትራ፡ ቅድሚ ሕጂ እውን ኣብ ኩሉ ሃይማኖት ዝግህስ ፍጻመታት ክትክሰስ ዝጸንሐት እያ። ነዚ ዘቃለዓ ድማ ኣብታ ሃገር ዝተፈላለዩ ሃይማኖታዊ መራሕቲ ስለ ዝእሰሩን እምነታት ድማ ኣደዳ እገዳን ዕጽዋን ከም ዝኾኑን ከምኡ እውን ትካላቶም ክዕጸዉን ክዝመቱን ከም ዝጸንሑ ዝሕብሩ ጸብጻባት ክወጹ ከም ዝጸንሑ ኣብዚ ሓድሽ መግለጺ እውን ተዳህሲሱ’ሎ።
ኣብቲ መግለጺ ኣብ ዝተፈላለዩ ኩርነዓት ዓለም ብዝተፈላለዩ ኣስማት፡ ሃይማኖት መሰረት ገይሮም ብረታዊ ምንቅስቓስ ዘካይዱ ዘለዉ ኣካላት እውን ዝተጠቕሱ ኮይኖም፡ ናይተን 12 ሃይማኖታዊ ነጻናት ኣዝየን ዝግድባ ሃገራት ዝርዝር ድማ፡ ካብ ኣፍሪቃ ኤርትራ ጥራይ ኮይና፡ በርማ፡ ቻይና፡ ኢራን፡ ኒካራጉዋ፡ ሰሜን ኮርያ፡ ፓኪስታን፡ ሩሲያ፡ ሳዑዲ ዓረብያ፡ ታጃክስታንን ተርክሜንስታንን እየን።
ኣብ ኤርትራ ብመሰረቱ ከቢድ ሃይማኖታዊ ግህሰታት ዝፍጸም ኮይኑ፡ ምስዚ ኩሉ ክንቀሳቐሳ ዝተፈቕደለን ሃይማኖታት፡ ኦርተደኩስ ተዋህዶ፡ ካቶሊካዊት ቤተክርስትን፡ ሎተራን ቤተክርስትያንን ሱኒ እስልምናን ጥራይ ምዃነን ኣብዚ ሓደሽ መግለጺ ኣንቶኒዮ ብሊንከን ሰፊሩ። እዚ መግለጺ ብዘይካትን 12 ሃይማኖታዊ ጥሕሰታት ይረኣየን ዝተባህላ፡ ኣልጀርያ፡ ማእከላዊ ሪፐብሊክ ኣፍሪቃ፡ ኮሞሮስን ቬትናምን እውን ቆላሕታ ከም ዝግበረን ተጠቒሱ።
ኣብ መወዳእታ እቶም ኣሜሪካዊ ሓላፊ፡ ሃገሮም ብደረጃ ዓለም ሃይማኖታዊ ናጽነት ዝረጋገጸሉ ኩነታት ንምፍጣር ብቐጻሊ ከም ዝስራሕ ጠቒሶም፡ ምስተን ጥሕሰት ዝፍጽማ ሃገራት ዝግበር ዝምድና ንምምምሕያሽ ሃገሮም ከም እትጽዕር ከኣ ጠቒሶም።
ብኻልእ ወገን ድማ፡ ኣብ ጐኒ ኣማኒ ህዝቢ ዘይኮነ፤ ኣብ ጐኒ መንግስቲ ኮይኖም ካብ ሕጊ ቃኖና ቤተ ክርስትያን ወጻኢ ብህግደፍ ተመዚዞም ክሰርሑ ዝጸንሑ፡ ነቶም ን15 ዓመታት ተሓይሮም ኣብ ቤት ማእሰርቲ ንዝዓረፉ ኣቡነ ኣንጦኒዮስ ካብ ዝጠለሙ መራሕቲ ሃይማኖት ሓደ እዮም ተባሂሎም ክሕመዩ ዝጸንሑ፡ 5ይ ፓትርያርክ ኦርተዶክሳዊት ቤተክርስትያን ኤርትራ ኣቡነ ቄርሎስ ብ2 ታሕሳስ 2022 ከም ዝሞቱ ተሓቢሩ ኣሎ።
ኤርትራውያን ናይ ብሕቲ ጋዜጠኛታት ኣብ ፓርላማ እንግሊዝ ተዘኪሮም
Written by ቤት ጽሕፈት ዜና ሰዲህኤ
ኣብቲ ምርኢት ካብ ዝቐረቡ ስእልታት
ኣብ ቤት ማእሰርቲ ብዘይ ፍርዲ ዝበልዩን ዝሳቐዩን ዘለዉ፡ ኣብ ናይ ብሕቲ ጋዜጣታት ዝሰርሑ ዝነበሩ ኤርትራውያን ጋዜጠኛታት ንምዝካር ኣብ ቀጽሪ ፓርላማ ሃገር እንግሊዝ፡ ሞያዊ ስረሓቶም ዘዘክር ምርኢት ከም ዝተኻየደ፡ ጋዜጠኛ፡ ተመራመርን ደራስን እንግሊዛዊ ማርቲን ፕላውንት ሓቢሩ።
እቲ ምርኢት ፎካስ ኤርትራ፡ ፔን ኤርትራን ኣምንስቲ ኢንተርናሽናልን ከም ዘሰናድእዎ ካብቲ ዜና ምፍላጥ ተኻኢሉ። እቲ ምርኢት ኣብ ቀጽሪ ናይቲ ፓርላማ ቤት ጽሕፈት ኮሚተታት ዝተዳለወ ኮይኑ፡ ኩሎም ኣባላት ፓርላማ ብቐሊሉ ክዕዘብዎ ኣብ ዝኽእልሉ ኩርናዕ እዩ።
መንግስቲ ኤርትራ ብ18 መስከረም 2001 ንናይ ብሕቲ ጋዜጣታት ዓጽዩ፡ ብዘይካ መሳርሒ ዝኾንዎ ውሱናት ነቶም ጋዜጠኛታተን ቀይዱ ሃለዋቶም እዩ ኣጥፊእዎም። እዞም ሽዑ ዝተኣስሩ ጋዜጠኛታት ናብ ፍርዲ ኣይቀረቡን፡ እንተኾነ እቲ መንግስቲኳ ሃለዋቶም ከምዘይፍለጥ ገይሩ እንተሰወሮም፡ ብኤርትራውያን ኮነ ብሕብረተሰብ ዓለም ግና ኣይተረስዑን። ክሳብ ሎሚ ኣብ ኤርትራ እተን ኣዝዩ ጽኑዕ ምቁጽጻር ዝግበረለን መንግስታዊ መድያታት እየን ዝንቀሳቐሳ ዘለዋ።
ኣብ ዓመተ-2022 ልዕሊ 860 ስደተኛታትን ሓተቲ ዑቕባን ኣብ ማእከላይ ባሕሪ ሃለዋቶም ጠፊኡ
Written by ቤት ጽሕፈት ዜና ሰዲህኤ
ኣብ ዓመተ-2022፡ ካብ ገማግም ባሕሪ ሊብያ ተበጊሶም ናብ ሃገራት ኤውሮጳ ንምእታው ካብ ዝተበገሱ፡ ኤርትራውያን ዜጋታት ዝርከብዎም 10ታት ኣሽሓት ስደተኛታትን ሓተቲ ዑቕባን፡ 863 ሃለለዋቶም ከምዘይተፈልጠ ኣህጉራዊ ትካል ስደተኛታት IOM ብምጥቃስ ኤረና ገሊጻ።
እቲ ኣህጉራዊ ትካል ኣብ ዘውጽኦ መግለጺ፡ ኣብዚ ዓመት 508 ስደተኛታትን ሓተቲ ዑቕባን ኣብ ማእከላይ ባሕሪ ጥሒሎም ከምዝሞቱ ከረጋግጽ እንከሎ፡ 20,842 ድማ ብሓለዋ ባሕሪ ተታሒዞም ናብ ሊብያ ከምዝተመልሱ ተመልኪቱ።
ብመሰረት ጸብጻብ ኣህጉራዊ ትካል ስደተኛታት IOM፡ ካብ 13 ክሳብ 19 ሕዳር 2022 ኣብ ዝነበረ መዓልታት ጥራይ 235 ስደተኛታትን ሓተቲ ዑቕባን ብተመሳሳሊ መንገዲ ካብ ጉዕዞ ባሕሪ ናብ ሊብያ ተመሊሶም።
እቲ ትካል ምስ ናይዚ ዓመት ብምንጽጻር፡ ኣብ ዝሓለፈ ዓመት ኣብ ማእከላይ ባሕሪ ተታሒዞም ናብ መዳጎኒ ማእከላት ሊብያ ካብ ዝተመልሱ ስደተኛታትን ሓተቲ ዑቕባን ብዝሖም፡ 32,425 ምንባሩ ኣስፊሩ።
