http://ascenteq.com/project/epdp

     ብዕለት 10 .03 2013 ሰለስቲኡ ኣብያተ ትምህርቲ ካቶሊካዊት ቤተ ክርስትያን ከሰላ ብሓባር ተጠርኒፈን ኣብ ቀጽሪ መባእታ ቤት ትምህርቲ ካቶሊካዊት ቤተ ክርስትያን ዕውት መዛዘሚ ናይ 2014-2015 ዓመተ ትምህርት በዓልን መመረቕታ ናይቶም 12 ክፍሊ መበል 15 ዙርያን ድርብ በዓል ኣኻይደን። ኣብዚ በዓል እዚ ዕድመ ዝተገብረሎም መራሕቲ ሃይማኖት ካህናት ካቶሊካዊት ቤተክርስትያን፣ ሓው እስታዝ ዑመር መሓመድ ኸሊፋ ኣማሓዳሪ ዘይማንግስታዊ ኣብያተ ትምህርቲ ኣብ ዞባ ከሰላ (ሞዲር ተርቢያ ዎ ታዕሊም ቀር ሕኩሚ ፊ ውላየት ከሰላ) ማሕበረ ኮማት ኤርትራ፣ ኢትዮጵያን ህንዳውያን ወለዲ ተማሃሮን ተሳቲፎም።

መድረኽ ልኽዕ ሰዓት 2፣00 ድ.ቀ. ብመምርህ ወልድሂወት ቀለታ ተኸፊቱ። መምህር ወልድሂወት ንተሳተፍቲ ናይቲ በዓል ናይ እንቛዕ ደሓን መጻእኩም መልእኽትን ሰላምታን ብምሃብ፣ ክሳብ ሰዓት 6፣00 ድ.ቀ ዘሎ መደባት ብኽልተ ቛንቛታት ማለት ትግርኛን ዓረበኛን ጌሮም ንመድረኽ ዝመርሑ ክልተ ተማሃሮ ኣረኪቡ። ኣለይቲ መድረኽ ነቲ ካብ ተማሃሮ ዝተዋጽኡ ኣባላት ክፍሊ ባህላዊ ጉዳያት ናይ ሰለስቲኡ ኣብያተ ትምህርቲ ብሽማግለ መማህራን ተመልሚሎም ዘዳለውዎ መልእኽቲ ሓዘል ተዋሶኦታትን መዛሙርን ደርፍያትን ዋዛ ምስ ቁም ነገርን ብቛንቛታት ትግርኛ ዓረበኛ ብትግሬ ብሌን ናራ ኩናማ እንግሊዘኛ ከምኡውን ብኣምሓሪኛን ናይ ሁኑድ ባህልታት ተቐሪቡ ከምዘሎ ብምግላጽ ተሳተፍቲ ሑጉሳት ኮይኖም ከምስዩ ብምትምናይ ፣ተቐሪቡ ዘሎ መደባት ክሳብ ዝዛዘም ብትዕግስቲ ክከታተሉ ተላቢዮም። መኽፈቲ ናይቲ በዓል ከኣ ብህጻናት ተማሃሮ ሰላም ሰላም ዘኣርእስታ መዝሙር ቀሪቦም።

ኩሉ እቲ ብተማሃሮ ናይ ሰለስቲኡ ኣብያተ ትምህርቲ ካቶሊካዊት ቤተ ክርስትያን ዝቐርብ ዝነበረ መደባት ቁምነገር ሓዘል ትምህርቲ ዝህብ መደባት ኢዩ ነይሩ። ካብቲ ዝነበረ ተዋስኦ ብትግርኛ ገለ ስድራቤታት ካብ መርዓ ደቂ ኣንስትዮ ደቆም ገንዘብ ዝጽበዮ ምህላዎም፣ ድሌቶም ንምምላእ ከኣ ንጓሎም ኣታሊሎም ኣብ ዘይተጸንዕ መውስቦ ይጸምድወን እሞ ደሓር ኣብ ተጣዒሶም ክመልሱዎ ዘይክእሉ ደረጃ ከምዝበጽሕ፣ እዚ ትምህርቲ ንኻልኦት ክኸውን ይላበው። ከምኡ’ውን ብእንግሊዘኛ ሽጋራ ምትካኽ ኣብ ርእሲቲ ሽጋራ ዘትኽኽ ዘሎ ሰብ ኣስዕቦ ዝተፈላለየ ሕማማት ንኣብ ከባቢኡ ዘሎ ኣየር ስለ ዝብክል ብሕጊ ከምዘኽስስ ተንጸባርቕ ነይራ።ከምኡ’ውን ነዞም ኣብ ቦታ ስደት ተወሊዶም ዝዓብዩ ዘለው ህጻናት ካብ ባህልታት ናይ ሃገሮም ንኸይርሕቁ ዝዓለመ ዝተፈላለየ ካብ ባህልታትና ቀሪቡ። ኣብ መንጎ ናይቲ ዝቐርብ ዝነበረ መደባት ናይ ተማሃሮ ከኣ ቃል መማህራን ፣ቃል ኣማሓዳሪ ዘይ መንግስታዊ ኣብያተ ትምህርቲ ኣብ ዞባ ከሰላ ፣ ቃል ኣማሓዳሪ ኣብያተ ትምህርቲ ካቶሊካዊት ቤተ ክርስትያን ከሰላ ኣባ ገብራይ ብኢደማርያም ተዋሂቡ።

ቃል መማህራን ብዓረበኛ ብመምህር ኣለም ዘርኣይ ብትግርኛ ከኣ ብመምህር ወልደየሱስ ሃብተ ቀሪቡ። ብትሕዝትኡ ብዙሕ ዘይፈለለ ኮይኑ እነሆ ነቲ ብትግርኛ ዝቐረበ ትሕዝቶ ነቕርብ።

ዝኸበርኩም ኣባ ገብራይ ሓላፊ ካቶሊካዊት ቤተ ክርስቲያን ኣብየት ትምህርቲ ከሰላ፣ ዝኸበርኩም መራሕቲ ሃይማኖት ዝኸበርኩም ዳይረክተራት; ዝኸበርኩም መማህራን ;ዝኸበርኩም ኣጋሽናን - ወለድን - ፍቁራት ተማሃሮ ደቅናን ; ዓመት ዓመት ነዛ ዕለት እዚኣ ንመናፍቅ ። እነሆ ከኣ እታ ብሃንቆውታ እንጸበያ ዝጸናሕና ዕለት ናይ 2014-2015 ዓመታዊ ትምህርቲ ምዕጻው ኣብየተ ትምህርቲ ካቶልካዊት ቤት ክርስትያን ከሰላ ብንጹር ኣዘራረባ መባእታ - ማእከላይን - ላዕላዋይን ተጠርኒፈን ኣብዛ ግርማ ዘሎም ሽልምቲ ጽላልና ተኣኪብና፣ ነቲ ኣስታት ናይ 10ኣዋርሕ ኣብ መንጎ መማህራን ተማሃሮን ወሃብ ስራሕን ፍልጠት ንተማህራይ ንምሃብ ኣብ ዝተገበረ ናይ እንካን ሃባን ርብርብ ኩሎም ውጺኢት በብስራሖም ፍረ ጻማኦን ዝርእዩላ ዕለት ንርከብ። ኣብዚ ርብርብ እዚ ተዋሳእቲ በብደረጃኦም ይሰርዑ፣፣ መምህር ፣ ተማሃራይ ፣ ወለዲ ፣. ወሃብ ስራሕን ነዚ ዕማም እዚ ዘሰላሰሉ ማሕበር ሰብ ኢዩም።

ክቡራት ተኻፈልቲ፣-

ዘሎናዩ ዘመን - ዘመን ምዕባሌ ኢዩ። ዘሎናዩ ዘመን - ዘመን ተክኖሎጂ ኢዩ።ዘሎናዩ ዘመን ንኽትነብር ረቒቅ ሜላ ተጠቅምካ ናይ ትምህርቲ ፍልጠት ሒዝካ ናብራኻ ክትመርሕ ወይ ክትሰርዕ ዝሓተካ ዘሎ ዘመን ኢዩ። መምህር ካብ 5 (ሓሙሽተ ) ሰዓታት ዘይበዝሕ ግዜ ኣብ ቤት ትምህርቲ ሓበሬት ዝህብ ኣካል እምበር እቲ ዝያዳ ናይ 19 ሰዓታት ክፍሊ ግዜ ሓላፍነት ተማሃራይ ኣብ ወለዲ ዝተመርከሰ ኢዩ ። ኩሎም ወለዲ ኣባላት ሽማገለ ናይ ቤት ትምህርቲ ኢዮም። ወላዲ ንምክትታል ደቆም ክሕግዝዎ ዝኽእል ነጥብታት …. መዓስ የጽንዕ . መዓስ ይድቅስ . መዓስ ይዘወር . ምስ መን ይዛወር       . መዓስ ይኣቱ፣. መዓስ ናብ ቤት ትምህርቲ ይኸይድ፣ መዓስ ይምለስ . ግዜ ትምህርቲ ክንደይ ሰዓት ኢዩ፣ . እንታይ ተማሂሮ ፣. እንታይ ውጺኢት ኣብ ፈተነታትን መርመራን ረኺቡ …….. ዝኣመሰለ ኢዮም። ወለዲ እዚ ምክትላል እዚ ከዘውትሩ ኣለዎም። መንእሰይ መንእሰይ ምዃኑ ኣይተርፎን ኢዩ እሞ “ቈልዓ ብኑኡሱ ቈርበት ብርሑሱ” ተሪር ምሰላ ኣቡታትና ተጠቅምና ኣብ ግብሪ ነውዕሎ “ ነዚ ዝተርጎመ ዕውት ኢዩ “። ግዜና ግዜ ሃውኪ ኮይኑ ኣሎ ፣ ሓንጎል ተማሃሮን ወለድን ከም ቈጸራ መርዓ ሸበድበድን ዓቅሊ ዝበትን ኣብ ነፍሲ ወከፍ ስድራ ቤት ዕለታዊ ርሱን ዜና ኰይኑ ኣሎ ። እዚ ሃዋሁ እዚ ወይ እዚ ነውጺ እዚ ናይ ብሓቂ ኣቃልቦ ፍልጠት ደቅና ንድሕሪት ጐቲትዎ ኣሎ እንተበልና ካብ ሓቂ ዝረሓቅና ኣይመስለነን። ነዚ ኣብ ገምጋም ኣእትና ድማ ቡሉጻት ተማሃሮ ንምጥራይ ዳርጋ ማህሚኑ ይርከብ ኣሎ። ነዚ ቅድሚ ሕጂ ዝምእረር (ዝእከብ ) ዝነበረ ናይ ተማሃሮና ዝነኣድ ዉጺኢት ዘመዝግቡ ዝነበሩ መማህራን ሕጂ እውን ኣሎዉ።

ኦ ወለዲ ተሪር ገዛ ኣብ ከውሒ ምስ ዝስረት ነባሪ ኢዩ።ንፉዕ ተማሃራይ ከኣ ንኡድ ምክትታል ምስ ዝህልዎ፣ ጻዕቂ ትምህርቲ ምስ ዝፈቱ ጥራሕ ኢዩ ዕውት ዝኸውን።ሕማቅ ተማሃራይ የሎን። በብዝንባሌኡ ኩሉ ንፉዕ ኢዩ። ሕማቅ ተማሃራይ ዝበሃል ብተፈጥሮ ናይ ኣእምሮ (ሓንጎል) ጭንቀት ምስ ዝህልዎ ጥራሕ ኢዩ። ኣብዚ ናይ 2014-2015 ዓመተ ትምህርቲ ኣብ መባእታ 247 ተማሃሮ ፣ኣብ ማእከላይ ደረጃ 207 ተማሃሮ፣ ኣብ ላዕለዋይ ደረጃ ከኣ 166 ተማሃሮ፣ብድምር 620 መዝገብ ተበጊስና። ኣብጉዕዞ ከኣ ገለ ስድራቤታት ናብ ሳልሳይ ሃገር ስደት ስለዝኸዳ ኣብ መወዳእታ ትምህርቶም ዝዛዘሙ ተማሃሮ 565 ኢዮም። ናሳቶም ከኣ 297 ደቂ ተባዕትዮ 268 ደቂ ኣንስትዮ ኢዮም። እቶም ዕውታት ኮይኖም ካብ ክፍሊ ናብ ክፍሊ ዝተሰጋገሩ 88.3% እዮም። እቶም 10.7% ኣብቲ ዝነበርዎ ክፍሊ ደጊሞም ኣለው።

ኣብ መጻእታ ክብሉ ዝድሊ እንተሎ ነዚ ዕለት እዚ ብኸምዚ ብዝድንቅ ኣገባብ ከብሩ ንኽውዕል ዘዳለዉ ተዋሳእቲ መማህራንን ተማሃሮን ብልቢ የመጉስ ።

ስደተኛ ክመሃር ኣሎዎ ብምባል ነውሕን ኣድካምን ዝኾነ ንቤት ትምህርትና ምወላ እተበርክት ዘላ ማሕበር ካቡቺኒ ብሰመይን ብስም መማህራን የመጉስ ።

እቶም ካብ ድሮ ጀምርኩም ስራሕ ዳስን ብምቅራብ ልስሉስ መስተን ብተወሳኺ ኣብ መንጎ መማህራን ኰንኩም ዘርኣኹምዎ ድስፕልናዊ (ሰነስርዓት ) ምትሕግጋዝን ንወለዲ ፉሉይ ምስጋና የመጉስ ።ንክትቅጽልዎ እላቦ።

ነዚ መቃረንቲ ዘይብሉ ለይቲ ምስ መዓልቲ ተማሃሮ ፍልጠት ክቀስሙ ኣሎዎም ኢልካ ትሰርሕ ዘሎኻ መምህር ኣብ ምድሪ ብሰብ ኣብ ሰማይ ድማ ብኣምላኽ ንክትከብር የምንየልካ።

ድሮ ርብዒ ዘመን ዝኸውን ብንእስነትኩም ጀምርኩም ደኽመ ከይበልኩም ስደተኛ ክመሃር ኣሎዎ ኣብ ዝብል እዋናዊ ጭርሖ ተመርኩስኩም ከም ወሃብ ስራሕን ጠቅላላ ኣማሕዳርን ኰንኩም ተዋሰኡ ዘሎኹም ሓው ኣባ ገብራይ ብ\ማርያም ፍሉይ ምስጋና የቅርበልኩም ። ይኣክል ስደት እትብል ቃል ክሳብ ትመጽእ ድማ ንክትቅጽልዎ እላቦ።

ኣብ መጨረሻ ቃለይ ነዚ ነጻ ምምሕዳርን - ምምሃርን ዕድል ዝሃበና ሓዉ መንግስቲ ሱዳን ብልቢ የመጉስ።

እቶም ናይዚ ዓመት እዚ 12 ክፍሊ ዝነበርኩም ኣብ ተቀሪኩሙሉ ዘሎኹም ናይ 12 ክፍሊ መዛዘሚ መርመራ ዓወት ይምንየልኩም ። ስምኩም ስም ቤት ትምህርትኹምን ሓፍ ንክተብሉ ድማ በርትዕኩም ክትሰርሑ የተባብዓኩም። ብምባል ቃሉ ዛዚሙ።

ብድሕሪ ናይ ናራ ባህሊ ብምቕራብ ፣ መድረኽ ነቶም 12 ክፍሊ ናይ ቤት ትምህርቶም ምስክር ወረቐት ምዕዳል ኮይኑ። ንዑ ንምዕዳል ከኣ ኣባ ገብራይ ቢኢደማርያም ሓላፊ ኣብያተ ትምህርቲ ካቶሊካዊት ቤተ ክርስትያን፣ሓው እስታዝ ዑመር መሓመድ ኸሊፋ ኣማሓዳሪ ዘይመንግስታዊ ኣብያተ ትምህርት ኣብ ዞባ ከሰላ። ዳይረክተራት ናይ ሰለስቲኡ ኣብያተ ትምህርቲ ካቶሊካዊት ቤተ ክርስትያን ከሰላ ኣብ መድረኽ ብሓባር ደይቦም።

መጀመርያ ነቶም ኣብ ዝተፈላለየ ንጥፈታት ማለት ኣብ ስፖርቲ ባህሊ ናይ ሕርሻ ስራሕት ከም መራሕቲ ጉጅለታት ኮይኖ ብብቕዓት ከገልግሉ ዝወርሑ። ቀጺሎም ከኣ ነቶም 12 ክፍሊ ብምልኦም ምስክር ወረቐት ዓዲሎም። ቀጺሉ እስታዝ ዑመር መግለጺ ሂቡ። ንሱ ሰላምታ ድሕሪ ምቕራብ ኣብ ከምዚ ዝኣምሰለ ዕውት ሰራሕ ዓመት መጸት ምሳኹም ኮይነ ንኸብዕል ሓጎስ ይስመዓኒ። ንሕና ሓንቲ ስድራ ኢና። እናተረዳዳእና ከኣ ንኾነ ሽግራት ክንፈትሖ ኢና። ከምቲ ትዝክርዎ ዓሚ ናይ ተማሃሮ 12 ክፍሊ መሳተፊ ዝነበረ ክፍሊት ካብ መጠን ንላዕሊ ከቢድ ስለዝነበረ ተጋይና ፍታሕ ረኪብናሉ። ላዕለዋይ ደረጃ ቤት ትምህርትኩም ኣብ ዕልሚ (ሳይንስ) ጥራይ ዘተኮረ ነይሩ። ካብ ዝመጽእ ዘሎ ዓመት ግን ብጻዕሪ ናይ ኣባ ገብራይን ናትናን ነቶም ብኣደቢ (ኣርት) ክቕጽሉ ዝደልዩ ተማሃሮ ክንከፍተሎም ኢና። ንሓደ ህጻን ኣብ ምእላይ ዝለዓለ እጃም ዘለዎም ስድራኡ እዮም። ብጽቡቕ ተርብያ (ኣተዓባብያ) ክህልዎ ወለዲ ደቕኩም ክትካታተሉ ትጥለቡ። ከምኡ ውን ተማሃሮ ዘረባ ወለድኹምን ምኽሪ መማህራንኩምን ክትሰምዑ ኣለኩም። ብፍላይ ከኣ እዞም ሕጂ ክንምርቐኩም ዝጸናሕና ተማሃሮ 12 ክፍሊ ኣብ ዝመጽእ ዘሎ ሰሙን ተካይድዎ ናይ ሱዳን ሰርቲፊከይ መርመራ ዕውታት ኮንኩም ክትርከቡን። ኣብ ዩኒቨርስታት ናይ ሱዳን ትምህርትኩም ከቕጽሉ ትምኒተይ ደረት የብሉን። ድሮኻ ካባኻትዱም ክልተ ተማሃሮ ኣብ ዓለምለኻዊ መርመራ ተሳቲፎም ዕድል ናይ ምንሓ ድራስያ ( እስኮላር ሽፕ) ረኺቦም ኣለው።እዚ ድማ ነዚ ኣብያተ ትምህርትኹምን ንዓና ንሱዳናውያን ዘኹርዕ ኢዩ። ሰለዚ ኣጀኹም ኣብ ጎንኹም ኣሎና። ብምባል መልእኽቱ ዛዚሙ።

ቀጺሉ ድሕሪ ገለ መደባት ናይ ጉጅለ ባህሊ መድረኽ ንኣባ ገብራይ ቢኢደማርያም ተዋሂቡ። ንሶም ንተሳተፍቲ ናይቲ በዓል ምውቕ ሰላምታ ብምሃብ፣ኣብዚ ክቡር ኣድራሻ ዳስና ነዛ ዕለት ናይ ደቅና ዉጺኢት ስራሕ ናይ 2014-2015 ምዕጻው ናይ ካቶሊካዊት ቤት ክርስትያን ኣብየተ ትምህርቲ ከሰላ ነቲ ምሉእ ዓመት ዘመዝገብዎ ፍረ ንምእካብ ዕድል ዝሃበና ኣምላኽ ክብርን ምስጋናን ይኹኖ ።

እዛ ዕለት እዝኣ ኣብ ታሪኽ ምዕጻው ቤት ትምህርቲ ኣገዳሲ ታሪኽ ኣሎዎ ፣ ንሳቶም ድማ ፣-ውሕዳት (ስምረት) ናይ ሰለስትኡ ኣብየት ትምህርቲ ተርኢ።ስምረት መማህራን ናይ ሰለስትኡ ኣብየት ትምህርቲ ተርኢ።ስምረት ወለዲ ብሓደ ተጠርኒፎም ብምምጻእ ድሌት ትምህርቲ ከም ዘሎዎም ተርኢ።

ኩልና ከምእንርድኦ እዚ ዘሎናዩ ዘመን ወዲ ሰብ ኣብ ዕምቈት ናይ ፍልጠት እናተባለሐተ ዝኸዶ ዘሎ እዋን ኢዩ። በዚ መነጻር እዚ ድማ ደቕና ነዚ ምህዞ እዚ ቀሲሞም ናይ ዝመጽእ ናብራኦም ክመርሑሉ ዝኽእሉ ዓቅሚ (ፍልጠት ) የድልዩም። ብምባል ዓቅምና ብዝፍቅድ ብዘይ ናይ ወገን፣ ሃገር፣ ቈርበት ኣፈላላይ ካቶሊካዊት ቤት ክርስትያን ነዚ ገዚፍ ዕማም ካብ ኣዚለ ጀሚራ ክሳብ 12 ክፍሊ ምስ ምምጻእ ስደት ጀሚራ ኣብያተ ትምህርቲ ከፊታ ክሳብ እዛ ሰዓት እዚኣ ብዑቱብነት ተካየድ ኣላ። ከተካይድ እዉን እያ ።መርኣያ ናይዚ ውጺኢት ድማ ኣብዛ ቤት ትምህርቲ ዝተማሃሩ ኣብ ኩሉ ኩርናዓት ዓለም ተዘርጊሖም ጥጡሕ ናብራ የሕልፍ ኣሎዎ።

ኣብዚ ክዝክሩ ዝሎዎም ነዚ ኣድካምን ዓቅልን ዝሓትት ስራሕ ንደቅና ዘቕስሙ ዘሎዉ መማህራን ናይ ሰለስቲኡ ኣብየተ ትምህርቲ ዓቢ ዝናን መጎስን ካብ ልቢ ዝነቀለ ምስጋናይ ክቅርበሎም እፈቱ። ሓድናታዊ ስምረቶም ቀንዲ መግለጺ ናይ ስራሖም ኢዩ። ነዚ ዝገልጽ ህያው ምስክር ድማ ሎሚ ዕለት ኩሎም ተጠርንፎም ምስ ወለድን ተማሃሮን ምስ ክቡራት ኣጋይሾም ብዘድንቕ ኣገባብ ከብራ ዘላ ዕለት መርኣያ ናይ ስምረቶም ዘርኢ ምስክርነት ኢዩ።

ዝከበርኩም ወለዲ ከምኡ’ውን ተማሃሮ ፣ ኩልና ኣብ ትምህርቲ ሓባራዊ ጥቅሚ ኣሎና ። ወለዲ ብምልኡ ሓላፍነት ኣብ ደቆም ዓወደ ትምህርቲ ተሓተቲ ምዃኖም እንተዘንጊዖም ታሪኽ ይሓቶም ። ስለዚ ምክትታል እቲ ቀንዲ ንተማሃራይ ዓወት ዘጐናድፍ ኢዩ።

ዘሎናዮ እዋን ዘናውጽ ግዜ ኢዩ። ኩሉ ሰብ ንሳልሳይ ስደት ዝኸደን ፣ ክኸይድ ኣብ መንገዲ ዘሎን ፣ ንክኸይድ ሃንቈውታ ዘሎዎን ኰይኑ ፣ ኣብ ሰለስተ ደረጃታት መቅልና እንጐዓዞ ግዜ ብምዃን ኣብ ትምህርቲ ብዙሕ ናይ ሓንጉል ዘይቅሳነትን፣ ዘይምርግጋእን ይፈጥር ስለዘሎ ኣብ ዘሎናዮ ቦታ ንኣምላኽ ሰላምን ቅሳነትን ጥዕናን ክልግሰልማ ንለምን። ኩሉ ቦታ ቦታ ኣምላኽ ከምዚኾነ ፈልጥና ዕለታዊ ናብራና ከይተሸበርና ክንመርሕ ይግበኣና።

ብዛዕባ ውጺኢት (ፍረ) ስራሖም ናይ ተማሃሮ ብዝምልከት ከምቲ ኣብ ቃል ናይ መምህራን ዝተነበ ወይ ዝሰማዕናዩ ዋላ እኳ ትሑት መሕለፊ ነጥቢ ይኹን እንበር ዝሓለፉ ተማሃሮ ክብ ዝበለ ደረጃ ሒዙ ኣሎ። ካብቲ ዘሐጉስ ከኣ ካብዞም ናይ ሎሚ ዓመት 12 ክፍሊ ክመሃሩ ዝሓገዩ ፣ ኣብ ዓለምለኻዊ መፈተኒ መርመራታት ተሳቲፎም ጽቡቕ ነጥቢ ሰለዝረኸቡ ኣብ ክልተ ሃገራት እስኮላር ሽፕ ( መንሓ ድራስያ) ምርካቦም ኢዩ። ተማሃሪ ሄለን ተስፋማርያም መንግስቲ ሆላንድ ክትቕበላ ከላተማሃራይ ሄርሞን ወረደ ከኣ መንግስቲ ኣርማንያ ተቐቢላቶ ኣላ። ኣብ ዝኸድዎ ናይ ትምህርቲ ዓለም ዕውታት ኮይኖም ክርከቡ ኣምላኽ ክሕግዞም እምነየሎም።

እዚ ስእሊ ናይ 2014 – 2015 ዓመተ ትምህርቲ ናይ ተማሃሮ 12 ክፍሊ ኢዩ።

ኣብ መወዳእታ ክብሉ ዝደሊ እንተሃሊዩ፣-ክሉኹም መማህራን ፣ ተማሃሮ ፣ ወለዲ እንቋዕ ኣምላኽ ናይ 2014-2015 ፍጻመ ትምህርቲ ኣብጻሓንኩም ፣ ብዘርኣኽምዎ ዝነኣድ ስራሕኩም የመጉሰኩም።ኩሉኹም ወለዲ ዕላማ ትምህርቲ ተረዲእኩሞን ኣሕድሪኩም ኣብ ምእላይ ድቕኹም ኣተኪሮ ንኽህልወኩም ይላቦ።ንሓዉ ምንግስቲ ሱዳን ንምምሃር ነጻ ዕድል ዝሃቡና የመጉሶም። ነዚ ቤት ትምህርቲ እዚ ብምሉእ ሕልናኦምን ጐልበቶምን ዝሕግዙና ዝነበሩ ነፍስ.ሄር ኣባ ማሪኖ በዚ ናይ ኣጋጣሚ ዕለት ኣምላኽ ኣብ መንግስተ ሰማይ ከንብሮም ኣብ ጸሎትና ክንዝክሮም ይላቦ። ከም ቀደምና ከኣ እቲ ስሩዕ ዓመት ትምህርቲ ኣብ ግዚኡ ክንጅምሮ ምዃና እሕብር። ይቀንየለይ ብምባል ካብ መድረኽ ወሪዶም።

መድረኽ ሕጂውን 20 ደቒቕ ዝኣክል ንኣባላት ጉጅለ ባህሊ ተማሃሮ ናይ ሰለስቲኡ ኣብያተ ትምህርቲ ኢዩ። ኣድናቆት ዘትረፈ ባህላዊ ምርኢት ድሕሪ ምቕራብ ከኣ ሰዓት 6.00 ናይ ምሸት ምሳኸለ ኣብ ምዕዳል ብልጫታት ናይቶም ካብ ነፍስ ወከፍ ክፍሊ ብትምህርቶም ጸብለልትነት ዘርኣዩ ንፍዓት 42 ተማሃሮ ፍሉይ ናይ ብልጫ ምስክር ወረቐት ብኢድ ኣባ ገብራይ ቢኢደማርያም ብምዕዳል ናይቲ በዓል መዛዘሚ ኮይኑ።

እዚ ገለ ናይቲ ዝተኻየደ ናይ ተማሃሮ ንጥፈታት ዘርኢ ስእሊ ኢዩ። ሰላም ዎ ሰናይ ንኹልና!!!

ሽማግለ በዓላት ናይ ሰለስቲኡ ኣብያተ ትምህርቲ ካቶሊካዊት ቤ ክርስትያን ከሰላ

EPDP Editorial

About five weeks ago, the Swiss Leaks Project in collaboration with the International Consortium of Investigative Journalism (ICIJ) made public over 100,000 secret bank accounts of HSBC in its Swiss branches. The leaks include clients’ detailed information such as accounts held by an individual and by a group and the country of origin. In the leaks, Eritrea is ranked 53rd out of 200 countries with a total asset of US$699.6 million stashed in these offshore bank accounts. Of this amount, US$695.2 million is kept under one person’s (entity’s) account. Without going into detail, what is clear is that one of the common and defining characteristics of dictators is “looting people’s money” and stashing it in offshore secret bank accounts in countries such as Switzerland and other countries. Switzerland is the headquarter of a global infrastructure of international financial secrecy, which facilitates the flight of trillions of dollars in illicitly generated money out of Africa and the rest of the developing countries.

Volumes of account records show that there has never been a single dictator from Africa, Latin America, and Asia who had not had their public loots put in the Swiss banks over the last many decades. The list of dictators who stole money and wealth from their citizens and stashed it in the secretive bank accounts of HSBC is long. To name a few: Mobutu of Zaire; Sani Abacha of Nigeria; Lansana Conte of Guinea; Gnassingbe Eyadema of Togo; Arap Moi of Kenya; Omar Bango of Gabon; Obiang Nguema of Equatorial Guinea; Blaise Compaore of Burkina Faso; Denis Sassou Nguesso of Congo; Eduardo Dos Santos of Angola; Sadam Hussien of Iraq; Fredinand Marcos of Philippines; Bashar al-Assad of Syria; Baby Doc Duvalier of Haiti; Hosni Mubarak of Egypt; Yoweri Museveni of Uganda; Augusto Pinochet of Chile; Gaddafi of Libya; Ibrahim Babangida of Nigeria; Moussa Traore of Mali; Ali Abdullah Saleh of Yemen; etc. The outrage is that none of these dictators faced justice in their respective countries. For example, Ali Abdullah Saleh of Yemen during his reign of three decades, and until he was deposed through a popular revolt, he stole billions of dollars for his country. A recent UN report revealed the following:

Ali Abdullah Saleh, the former president of Yemen, allegedly siphoned billions of dollars into his own coffers while in power. An expert panel presented the UN Security Council with a report this week outlining the alleged corruption practices of former Yemeni President Ali Abdullah Saleh. The main finding of the report highlighted the fortune - estimated to be between $32 and $60 billion (28 billion-53 billion euros) - which the former strongman amassed during his 33 years in power. (http://www.dw.de/ex-yemen-president-saleh-amassed-up-to-60-billion-un-reports/a-18282279)

Now, despite the public’s portrayal of Issaias that he lives a normal life in Eritrea, beneath the surface, however, he is like the rest of dictators or worse who embezzles, launders, and steals public money. And the recent leaks add Issaias as one of the worst looters to the long list of dictators who suck monies from the public and hide them in offshore bank accounts, mostly under fictitious names. In fact, this latest news confirms what many Eritreans had already known for some time that Issaias and his front men/women were stealing vast wealth of Eritrean people and hiding it in the Swiss bank in a manner of a kleptocratic action.

But the looting needs to be put in the context of a lack of democracy and gross human rights violations in Eritrea:

One, what is important to point out here is that the squandering of Eritrean wealth and siphoning it out to offshore secretive bank accounts is happening in the background of the heavy foreign debt Eritrea is incurring every day and at a time when Eritrean people are being wallowed in deep poverty, misery, malnutrition, disease, and economic meltdown. Money that should have been invested in activities that could have ameliorated these problems is sitting in secret Swiss bank accounts. Yet and true to the nature of Issaias, his regime continues to prey on Eritrean people not only for the day but also for its future (by stealing and stashing money in secret offshore bank accounts) by denying its citizens the chance to escaping poverty and misery.

Two, this grand theft news also came out at a time not only when the dictatorial regime is intensifying its ‘atomize, impoverish, and rule’ policy but also at a time when the basic necessities of life in Eritrea are dependent upon regime’s infamous policy of “rationing economy.” Basic necessities of life are rationed on a strict quota system and chronic shortage of essential goods and services is the norm.

Three, the regime and his corrupt officials are hiding over US$600 million while there is a widespread poverty and large-scale of unemployment and underemployment (paid work is hard to find), which in turn is keeping the average Eritrean totally occupied with a constant anxiety of daily survival instead of focusing on the fight against the regime.

Four, with the galloping inflation and shrinking labor market and the lack of national income, household disposable income has been declining precipitously in real terms in Eritrea. With very low and stagnant salaries, and with lack of income opportunities rampant, most Eritrean families are kept on the edge totally consumed by the constant thoughts and anxieties of daily survival. The absence of “social safety nets” makes the conditions of Eritrean households in general and the destitute or the chronically poor in particular precarious. The reality is that the State of Eritrea is weak, decayed, and venal that lacks rule of law and one that is experiencing a decline in the basic functions of a normal state such as possessing authority and legitimacy, making laws, preserving order, and providing basic economic and social services to its citizens.

Five, looting public money is a threat and that is the State of Eritrea under the dictatorial regime of Issaias is becoming increasingly incapable of providing minimal functions such as defense, law and order, property rights, public health (potable water and sewage disposal), macroeconomic stability, and protection of the destitute, in addition to the failure of having intermediate public functions such as transport and communications, adequate schools, hospitals, roads, harbors, rail infrastructure, sanitation facilities, electricity, irrigation facilities, pollution control, pension, family allowances, and health, life, and unemployment insurance. Such a vicious cycle of declining legitimacy, fiscal mismanagement, and the ever growing erosion of legitimacy as a result of decline in public services and denial of fundamental rights and freedoms are contributing to the country’s economic incapability and political instability.

Six, the looting of millions of public money is a reflection how deep the State of Eritrea is privatized and appropriated by the political elite, how it lacks economic institutions and good governance, and how it encourages capriciousness and predatory behavior. Simply put, the disclosure of the looting shades some light on how far the regime of Issaias has gone to become a kleptocratic regime with no concern to the institutional foundation of the economy and the State of Eritrea. What we have in Eritrea is “a political institutional failure” and a wanton disregard for the rule of law and individual liberties.

The Eritrean predatory state is also patrimonial that controls all spheres in Eritrean society by establishing a personalized relationship between a patron (the regime) and clients of the regime, commanding unequal wealth, status, or influence, based on conditional loyalties that involve mutual benefits. Such form of administration also lacks the bureaucratic separation of the private and the official sphere because both political administration and political power are treated as purely the personal affairs of Issaias.

The looting of Eritrea’s wealth is also occurring because the country is suffering from lack of professional bureaucrats and civil servants (what we have is military generals and officers), as well as from the lack of both meritocracy and rule-governed behavior throughout the state apparatus, which is put in place by design to make corruption and embezzlement of the public wealth much easier. In truth, the state operates according to the whims of Issaias who functions in patrimonial tradition of an absolute ruler with a clustered presidential clique and untrained bureaucrats who control the state apparatus and siphon public money out to foreign accounts. Issaias uses state power to reward rent-seeking behavior and his regime gains from extensive unproductive activities characterized by sophisticated smuggling networks. These smuggling networks that operate under Issais and his band of corrupted cohorts are not limited to smuggling in and out of Eritrea’s wealth, but also smuggling out people (young and old, men and women) from Eritrea to neighboring countries by being the main actors in the international human trafficking networks. The money exhorted from the victims of this unholy and criminal activity fills the coffers of the Eritrean regime. The regime also collects a large of amount money from dubious mineral extraction activities (both royalties and concession fees) and in the absence of transparency, accountability and external audit all these monies get siphoned out to offshore bank accounts in Switzerland and other havens.

In all, the message is issaias is not only a brute dictator who continues to torture, kill, and violate Eritrean people’s fundamental human rights and freedoms, but also he is a kleptocratic leader who is involved in stealing millions of dollars from the treasury of the country, which is shrinking the country’s economy in real terms and deteriorating the life standard of Eritreans to the extreme. The portrayal of Issaias that he lives a normal life is simply the talk of his spin doctors who have a high stake in the continuation of the kleptocratic system in Eritrea. They do this by hiding everything from the public scrutiny.

The other message is that the disorganization of the Eritrean opposition and its civil society is becoming the sine qua non political survival for Issaias’ regime. If there is a lesson to learn from this grand theft is simply to ask ourselves: Are we doing enough to get rid of the regime before it becomes too late and the State of Eritrean decays irreversibly?  

ካብ ጋዜጣ ሽወደን ስቨንስካ ዳግ ብላደት ዕለት 17 መጋቢት ዝተተርጎመ።

GUNILLA VON HALL This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it.

ትርጕም ቤት ጽሕፈት ዜና ሰዲህኤ     

እታ ሃገር ሰፊሕ ግህሰት ሰብኣዊ መሰላት ዘለዋያ። እሱራት ዝቕጥቀጡላ: ዝሃድሙ ብዘይ ምሕረት ብተዂሲ ዝቕተሉላ: መንእሰያት በስገዳድ ዝሰርሑላ ተባሂላ ብናይ ሕቡራት ሃገራት ኮሙሽን መጽናዕቲ ጸብጻባት ትግለጽ ኣላ ኤርትራ። ኣብዚ ጸብጻብ ግን ጉዳይ ጋዘጠኛ ዳዊት ኢሳቕ የለን ይብል እዚ ሎሚ ንስደተኛታት ኤርትራውያን ኣብ ሽወደን ዝረክብ ኣቦ መንበር ናይዚ ኮሙሽን። ኣብ ወርሒ ሰነ ዝሓለፈ ዓመት ጉዳይ ኩነታት ሰብኣዊ መሰላት ንምጽናዕ ዝዕላምኡ ዝቖመ ሽማገለዩ። ኤርትራ እታ ኣብ ዓለም ዝኸፈአ ስብኣዊ መሰላት ዝገሃሰላ ሃገርያ። ካብ 2001 ሽወደናዊ ኤርትራዊ ጋዘጠኛ ዳዊት ኢሳቕ ብዘይ ፍርዲ ተኣሲሩላ ዘሎ ሃገር። ሽማገለ ሕቡራት ሃገራት ትማሊ ንመጀምርያ ግዜ ኣብ ጀነቭ ድሕሪ ናይ ኣርባዕተ ወርሒ ን 500 ዝኾኑ ኣብ ስደት ዝነብሩ ኤርትራውያን ዝገበሮ መሕትት ውሽጣዊ ጸብጻብ ኣቕሪቡ ኣሎ። እቲ ጸብጻብ ነቲ ብዝተራቐቐ መንገዲ ዝግበር ግህሰት ሰብኣዊ መሰላት ዘርኢዩ።

ሓደ ካብቲ ዝኸፍአ እቲ በስገዳድ ዝግበር ወታሃደራዊ ኣገልግሎትን ፍጹም ስእነት ገለጻ ርእይቶን ኣብ ትሕቲ ዘስካሕክሕ ዘይሕጋዊ ዝግበር ማእሰርትንዩ። ኩሎም ካብ 17 ዓመት ንላዕሊ ዝርከቡ መንእሰያት ብኣስገዳድ ናብ ወታሃደራዊ ኣገልግሎት ምእታዎም ምወዳእታ ኣብ ዘይብሉ ሂወይ ኣብኡ ይባኹኑ። ካብ 2 ዶላር ንታሕቲ ንመዓልቲ ተኸፊሎም ብዘይካቲ ወታሃደራዊ ኣገልግሎት ኣብ ካልእ ስራሕ ይውዝዑ ይብል እዚ ነቲ ሽማገል ዝመርሕ ማርክ ስሚዝ ምስዚ ጋዜጣ ቃለ መሕትት ዝገበረ። ሓድሽ መልክዕ ዘለዎ ባርነትዩ። ትእዛዝ እተዘይኣኽቢሮም ኣብ ትሕቲ ጸሓይ ተኣሲሮም ኣብ ገረብ ተንጠጢሎምዮም ዝቕጽዑ።

መሰል ርእይቶ ምግላጽ ባዶዩ። ሓንቲ ቅንጣብ ነቐፈታ ከተቕርብ ዕድል የለን። ሰለይቲ ኣብ ኩሉዮም ይብል ስሚዝ። እሱራት ፍጹም ገሃነብዩ ሂወቶም። ኣብ ገሊኡ እሱራት ዝሓዘ ኮንትይነር ኣብ ትሕቲ መሬት ኣሎ። ኣብ ገሊኡ ኣብ ርሱን ዋዒ ጸሓይ ድሕሪ ምቕጥቃጥ ብእሱራቶም ይጽጥሑ። ብግምት 10000 ናይ ፖለቲካ እሱራት ኣለው። ኣብ ኤርትራ ዝበዝሑ ኤርትራውያን መጻኢ ተስፋ የብሎምን። በዚ ምኽንያት ኣብ ነብሲ ወከፍ ወርሒ 4000 ሰባት ካብታ ሃገር ይስደዱ ይብል ስሚዝ። እዚ ናይ መጽናዕት ሽማገል ሎሚ ሰሉስ ኣብ ሽወደን ብምምጻእ ኣብ ስደት ንዝርከቡ ኤርትራውያን ቃለ መሕትት ክገብርዩ። ኣብ ኤርትራ ኣትዮም ከጽንዑ ስለዘይተፍቕደሎም ስደተኛታት ኤርትራውያን ኣብ ዝርከብውን ሸመንተ ሃገራት ብምኻድዮም መጽናዕቶም ዘካይዱ ዘለው። ኣብ ዝመጽእ ሰነ መጀምርያ ሰፊሕ ጸብጻቦም ከቕርቡዮም።