Subscribe to this RSS feed
Thursday, 10 December 2015 22:49

ታሪኽ ጀብሃን ሻዕብያን ታሪኽ ህዝቢ ኤርትራ እዩ

Written by

ቀዳማይ ክፋል

ህዝቢ ኤርትራ ካብቲ ዘሕብን ስራሓቱን ቅያኡን ምእንቲ ድሕነት ሃገሩ ዝሰርሖ ታሪኽ ዘይርሳዕ እዩ። እዚ ታሪኽ እዚ ነባርን ህያውን ስለ ዝኾነ ድማ ካብ ኣባሓጎታትናን እኖሓጎታትናን ኣትሒዙ ክሳብ እዚ ዘሎናዮ ህሞት እናተወራረሰ ክመጽእ ዝጸንሐን ዘሎን ዝቕጽልን እዩ። ይኹን እምበር ኣብ መስርሕ ናይ ሓደ ታሪኽ ኩሉ ግዜ ብዘይመንቅብ ዝፍጸም እዩ ኢልካ ዝግመት ወይ ዝድምደም ኣይኮነን።

ታሪኽ ብደቂ ሰባት ከም ዝስራሕ ኩልና እንፈልጦ ሓቂ እዩ። እዚ ታሪኽ እዚ ከኣ እዩ ደቂ ሰባት ብሓባር ዝፍተንሉን ተፈቲኖም ሓባራዊ ሃገራዊ መንነት ዘጥረይሉን ምእንቲ ሃገሮም ሓባራዊ ስራሓት ዝሰርሕሉን። ኤርትራ ሃገርና ከኣ ናይ ዚታሪኽ ውጽኢት ክትከውን በቒዓ እያ። ኣብቲ ዝተኻየደ ናይ ዘመናት ቃልሲ ኤርትራውያን ሓድነቶም ኣዕቊቦም ዝተጓዓዝዎ ጉዕዞ እምበር በበይኖም ኰይኖም ዝፈጸምዎ ታሪኽ የለን። እዚ ታሪኽ እዚ ከኣ እዩ ሕለገት ወይ መለለዪ ሃገራውነትና።

ህዝቢ ኤርትራ እምበኣር ንቡዙሕ ዓመታት ምእንቲ ክብሩ፡ መሰሉን ሃገራዊ ናጽነቱን ክብል ተቓሊሱ እዩ። ንመከራን መግዛእታዊ ጭቈናን ከኣ ካብ መሬቱ ሓግሒጉ ንኽውጽእ ዝገበሮ ቃልስን ዝኸፈሎ ዋጋን ብዝኾነይኹን ዝትመን ወይ ዝዕቀን ኣይኮነን። ከምኡ እውን እቲ ዝተፈጸመን ዝተሰርሐን ስራሓት ኣቆናጺብካ ዝረአ ኣይኮነን። ይኹን እምበር ናይቲ ኹሉ ዘሕለፈ ሽግርን ጸበባን ክሳብ ሕጂ ጌና ዋላ ናጽነት ረኺቡ እንከሎ ቅሳነት ኣይረኸበሉን ዘሎ። ምስ እዚ ኹሉ ግን እቲ ዝሓለፈ ታሪኽ ብኸመይ ተደምዲሙ ምርኣይ ተደላዪነት ዘለዎ እዩ። ህዝቢ ኤርትራ ብዓወት ናይቲ ዘንቀዶ ሰውራ ከም ዝተዛዘመ ንኹልና ብሩህ እዩ። እቲ ሰውራ ዘይምፍሻሉ ከኣ ውጽኢት ናይቲ ዝተሰርሐ ታሪኽ እዩ።

ልክዕ እዩ፡ ሰውራ ኤርትራ ክጅመር እንከሎ መሰረቱ ካብቲ ኣብ ኣርባዓታት ዝነበረ ፖለቲካዊ ቃልሲ ዝነቅል እዩ። ኣብ ኣርባዓታት ገለ ምስ ኢትዮጵያ ሕብረት ዝብልን ገለ ድማ የለን ናጽነት ኤርትራ’ባ ኣብ ዝብል ተኸፋፊልሉ ዝነበረ ኩነት እዩ። እዚ ንገዛእ ርእሱ ኣብቲ ሰውራ ናቱ ኣሰራትን ጽልዋን ክህልዎ ናይ ግድን ነይሩ። ንሱ ድማ እቲ ጠንቂ ናይቲ ሽዑ ዝነበረ ቀንዲ ምኽንያት ንህዝቢ ኤርትራ ኣብ ክልተ ከም ዝኽፈል ንምግባር ዝካየድ ዝነበረ ተንኮል ናይ ሓያላን መንግስታት ምዃኑ ዘይምስትብሃሉ ዘስዓቦ ጸገም ሓደ ክፋል ህዝቢ ኤርትራ ናጽነት ዝደሊ እቲ ሓደ ክፋል ከኣ ናጽነት ዘይደሊ መሲሉ ተመቕለ። እዚ ነቲ ኣብ ክልተ ዝተኽፈለ ርኢቶ፡ እቲ እስላማዊ ሸነኽ ደላይ ናጽነት እቲ ክርስቲያናዊ ሸነኽ ከኣ ጸረ ናጽነት መሲሉ ተጠመተ። ዋላ እኳ ኣባላት ክልቲኡ ሃይማኖታት ኣብ ክልቲኡ ፖለቲካዊ ዝንባሌታት እተነበሩ ናይቲ ምፍልላይ ጠንቂ ከም ናይሃይማኖት ስለ ዝተገምገመ ዘይምትእምማን ፈጢሩ። እቲ ብውሑዳት ዝተጠጀአ ሕብረት ምስ ኢትዮጵያ ዝብል ከም ንመላእ ክርስትያናዊ ክፋል ሕብረተሰብ ኤርትራ ዝውክል ገርካ ምቚጻሩ’ውን ተራእዩ።

ምስ እዚ ኩሉ ፖለቲካዊ ቅልውላው፡ እቲ ብውሑዳት ሰባት ዝተበገሰ ሰውራ ካብዚ ኣብ ላዕሊ ዝተጠቕሰ ኣሉታዊ ጽልዋ ናጻ ኮይኑ ኣይኮነን ጀሚሩ።እዚ ማለት ካብቲ ኣሉታዊ ሸነኻት ኣይተጸልወን ክንብል ከምዘይንኽእል ርዱእ ክኸውን ኣለዎ። ይኹን እምበር እቲ ሰውራ ምስቲ ኩሉ ዝነበረ ፖለቲካዊ ሽግራት ክብገስ እንከሎንሓንቲ ዕላማ እዩ ዝነበረ። ንሱ ከኣ ካብ መግዛእታዊ ግፍዒ፡ መከራን ጭቆናን ንምልቓቕ እዩ። እዚ ግን ምስቲ ዝነበረ ኣሉታዊ ጽልዋታት ንሓደ ኣዋሲንካ ወይ ኣግሊልካ ንኸይጥመት ዝተኻየደ መጽናዕቲ ኣይነበሮን። ኮይኑ ግን ሃገራዊ ቃልሲ ከምምዃኑ፥ ምውጋድ ባዕዳዊ ገዛኢ ክበሃል ከሎ፥ ነቲ ቃልሲ መን ጀመሮ ብዘየገድስ ንክርስትያን ወይ ንኣስላም ጥራሕ ተባሂሉ ከምዘይኮነ ፍሉጥ እዩ። ይኹን እምበር እቲ ኣብቲ ናይ ኣርበዓታት ዝነበረ ፖለቲካዊ ቁርቁሳት ነዛ ኤርትራ ክሳብ ክንድዚ ናብ ህልቂት ንኽትወድቕ ዝገበረ እቲ ክርስቲያናዊ ሸነኽ እዩ ዝብል ስምዒት ግጉይ ጽልዋ ከይሃለዎ ኣይተረፈን። ምኽንያቱ እቲ ክርስትያናዊ ሸነኽ እውን ቁጽሩ ይውሓድ ይብዛሕ ብዘየገድስ ንናጽነት ዝድግፍ ነይሩ እዩ። እዚ ከምዚ ዝዓይነቱ ግጉይ ኣረዳድኣ፥ ነቲ ሃገራውነት ብመልክዕ ናይ ሕሉፍ ታሪኽ ምምዛን ንታሪኽ ዘህስስ እዩ። እቲ ዘይምትእምማንን ዝፍጠር ግርጭታትን እውን ካብዚ ዝውለድ ክኸውን ይኽእል እዩ። ዋላ እኳ እቲ ካብ ግዜ ናብ ግዜ ዝፍጠር ምዕብልና እንተሃለወ። ስለዚ እዛ ሃገር ካብ ባዕዳዊ ገዛኢ ናጻ ትኹን ዝብል ዕላማን ምልክት ሃገራውነት ስለ ዝሓዘ እዩ ኩሉ ህዝቢ ኤርትራ መሰዋእቲ ከፊለላ። እቲ ኣሉታዊ ስምብራት ግና ጌና ዝጠፍአ ኣይመስልን። ምስ እዚ ተደማሚሩ ድማ እቲ ናይ ፖለቲካዊ ኣተሓሳስባ ፍልልያት ብዓንተቦ ተዘይተኣልዩ እናገፍሐ ክኸይድ ምዃኑ ርዱእ እዩ።

በዚ ምኽንያት እቲ ሰውራ ብግስ ከይበለ ኣብ ገለ ናይ ሓሳባት ፍልልይ ስለ ዝተራእየ ናብ ክልተ ውድባት ተመቕለ። እተን ሽዑ ዝነበራ ውድባት ከኣ ተጋድሎ ሓርነት ኤርትራን ምንቅስቓስ ሓርነት ኤርትራን ኢየን። እብዚ እቲ ንመጀመርያ ግዜ ናይ ክልተ ኣሕዋት ረጽሚ ዝተራእየሉ ኩነት ተፈጥረ። እዚ እቲ ናይ ፈለማ ብረታዊ ናይ ሕድሕድ ጐንጺ ዝተቐላቐለሉ ኣሉታዊ ምዕራፍ እዩ። ኮይኑ ግን እቲ ሰውራ ምናልባት ብኣዝዩ ዝተጸንዐን ነቲ ተፈጢሩ ዝነበረ ፍልልያት ኣልዩ ተበጊሱ ነይሩ እንተዝኸውን እቲ ጐነጽ እቲስ ኣይምተረኽበን ዶኾን ዝብል ሓሳብ ከሕድረልካ ይኽእል።

እቲ ሰውራ እናማዕበለ ኣብ ዝመጸሉ ዝነበረ እዋን፡ ምስቲ ዝነበረ ኩነታት ምፍሕፋሓት ክህሉ ናይ ግድን እዩ። ካብ ሃገራዊ መስመር ናብ ሃገራውን ዲሞክራሲያውን መስመር ንኽጎዓዝ ዘጋጥሞ ሓጎጽጎጻት ከኣ ንጹር እዩ። እዚ ፖለቲካዊ ምፍሕፋሓት እዚ ዝወለዶ ወይእውን ዝፈጠሮ ነገር እንተልዩ ነቲ ሰውራ ካብ ሓደ መድረኽ ናብ ሐደ ዝሓሸ መድረኽ ምቕያሩ እዩ። ብኡ መሰረት እውን ኣብ ሜዳ ኤርትራ ብዙሕ ኣኼባታትን ጉባኤታትን ተኻይዱ እዩ። እዚ ካብ ግዜ ናብ ግዜ ዝግበር ዝነበረ ጉባኤታት ከኣ ነቲ ሰውራ ብክምረሓሉ ዝኽእል ሃገራዊ ሕንጻጻትን መትከላትን በብግዚኡ እናተነጸረን እንዳተመሓየሸን ይጎዓዝ ነይሩ። ኣብዚ ግን ኩሉ ግዜ ደጋፍን ተጻራርን ስለዘሎ ሓደ ሓሳብ ምስ ካልእ ሓሳብ ኣይጋጮን ማለት ኣይኮነን። ስለዚ ናይ ግድን እዩ ምግርጫዋትን ምፍልላያትን ከምኡ እውን ኣብ ነንሓድሕድካ ምቅትታልን ምዝልላፍን ከጋጥም። ምኽንያቱ ናይ መን ዓብለለ ወይእውን ናይ መን ስነ-ሓሳብ እዩ ኣብ ግብሪ ዝውዕል ዝብል ውድድራት ክረኣዩ ስለ ዝኽእሉ። ምስኡ እውን ተተሓሒዙ ዝኸይድ ኣብ መንጎ ሓዲሽን ኣብ መንጎ ብሉይን ዝፍጠር ካልኣዊ ግርጭት ብግቡእ ናይ ዘይምእላዩ ዝፈጥሮ ጸገም እውንኣሎ።

ሰውራ ኤርትራ ኣብቲ መድረኽ ናይ ማሕበርነትን ዲሞክራሲያዊ ምንቅስቓሳትን ብሰፊሑ ኣብ ኣፍሪቃን ዓለምን ተስፋሕፊሑ ዝነበረሉ እዋን ዝያድ ፖለቲካዊ ፍልልያት ክረአ ናይ ግድን እዩ። ዕላማ እዚ ፖለቲካዊ ፍልልያት እዚ ድማ ከይዱ ከይዱ ኤርትራን ህዝባን ብኸመይ ዝኣመሰለ ሕጊ ክመሓደርን መንከ እዩ ክመርሖ ኣብ ዝብል ጉዳያት ዘሎ ጥሙሓት ዘምጽኦ ሽግራት ብዙሕ እዩ። ብፍላይ ኣብ ከም ኤርትራ ዝኣመሰላ ሃገራት ናይ ፖለቲካዊ ብስለትን ኣፍልጦን ድሩት ክኸውን ከሎ ከኣ ግርጭታት ይባላሕ። ስለዚ እቲ ሰውራ ክብገስ ከሎ ምስቲ ኩሉ ሽግራቱ ብርግጽ ንህዝቢ ኤርትራ ካብ መግዛእታዊ ባርነት ናጻ ንምውጻእ እምበር ንህዝቢ ኤርትራ ተመሊሱ ክጭቁኖን ከጋፍዖን እዩ ዝብል እምነት ፈጺሙ ኣይነበረን።

እቲ ሰውራ ኣሉታ ነይርዎዶእወ መሊኡ፥ ብኣንጻሩኸ እወንታ ነይርዎዶ እወ መሊኡ። ስለዚ እቲ ሰውራ ድኹምን ሓያልን ጎኒ ነይርዎ ኢና ክንብል እንኽእል። ነቲ ድኹም ጎኑ ብኣጋኡ ክፍውሶን መፍትሒ ክገብረሉ ብዘይምኻኣሉ ድማ ካብቲ ዝተጸልዎ ኣሉታ ክወጽእ ስለዘይከኣለ ክፈሓፋሕ ናይ ግድን ነይሩ። እዚ ምፍሕፋሕ እዚ ከኣ ካብ ብሉይ ናብ ሓዲሽ ዘሰጋግር መድረኽ ዘማዕበለ እዩ። ምኽንያቱ ንሕና ህዝቢ ኤርትራ ኣካል ናይ ህዝቢ ዓለም ከም ምዃና መጠን በቲ ዓለም ዝሓለፎ መስርሕ ክንጽሎን ብእኡ ክንሓልፍን ናይ ግድን እዩ። ሕማቕን ጽቡቕን፥ ኣሉታን እወንታን ከኣ እናተበራረዩ እዮም ዝጎዓዙ። እንተኾነ እቲ ሰውራ ዝተጓዕዞን ኣብ ጉዕዞኡ ናይ ዘጓነፎ ሽግራት መንቀልን ዝተፈጸሙ ጉድለታትን ከይፈለጥካ ኣይኮነን ዝምዘን። በዚ ምኽንያት ካብቲ ዝተፈጸመ ጌጋታትን ሕጽረታትን ነቒልካ ናይ ሽፍትነት   ተግባር እዩ ነይሩ ኢልካ ክትድምድሞ ፈጺሙ ቅኑዕን ርትዓውን ኣይኮነን። እቲ ክኸውን ዝግበኦ ሚዛናት እቲ ፖለቲካዊ ሃዋህውን ብስለትን ከምኡ እውን ዘጋጠሙ ፍልልያት ዘይምጽባቦም ኣብ ግምት ብምእታው ዘምጸኦ ጸገም ምዃኑ ርዱእ ክኸውን ኣለዎ። እቲ ኣብ ላዕሊ ክጥቀስ ዝጸንሐ ኣሉታታትን ድሒሩ እውን ኣብ ግዜ ሰውራ ዝተፈጸመ ጌጋታትን እቲ መንእሰይ ክመሃረሉ ደኣ እምበር ቅርሕንትን ጽልእን ወሪሱ ንኽፈርድ ምድፍፍኡ ኣይግባእን። እዚ ከኣ እዩ ነቲ ታሪኽ ዘባላሹ። ካብዚ ነቒሉ እቲ መንእሰይ ኣብቲ ዝተፈጸመ ብዙሕ ዓመታት ዘወሰደ ጌጋታት ይኹን ጉድለታት ምንባርን ብኡ ኣቢሉ ፍርዲ ክህብን ነቲ ታሪኽ ዝንቡዕ እዩ ዝገብሮ።

ሽፍትነትን ኣብ ኣመሓዳድራ ዝመጽእ ሽግራትን ፈላሊና ክንርእዮ ከድሊ እዩ። ኣብ ዓለም ክንደይ ግፍዕን መከራን ዘይተፈጸመ። ንኣብነት ብሰንኪ ኢዲኣሚን ዳዳ ኣብ ኡጋንዳ፥ መንግስቱ ሃይለማርያም ኣብ ኢትዮጵያ፥ ኣብ ማአላይ ኣፍሪቃ፥ ኮታ ኣብ መላእ ዓለም ብሰንኪ ዲክታቶርነት ብግሁድን ስውርን ዝሃለቐ ህዝቢ መሊኡ እዩ። እዚ ሽግራት’ዚ ብሰንኪ ምዕቡል ኣተሓሳስባን ንቕሓትን ዝጐደሎም ሰባት ዝሰዓበ ጸገም እምበር ብናይ ዝምታ፡ ስርቅን ሽፍትነትን ክዕቀን ኣይግበኦን። ምኽንያቱ ፖለቲካን ምሕደራን ካብ ስነፍልጠት ዝምንጩ እዩ። ሽፍትነትን ስርቅን ግና ኣብ ፖለቲካ ዝጽጋዕ ኣይኮነን። …. ይቕጽል

ድራር መንታይ

Thursday, 10 December 2015 08:44

ቦታ ኣኼባዶ ኣጀንዳኡ

Written by
ቦታ ኣኼባዶ ኣጀንዳኡ

“እስኪ ተራኺብና ንላዘብ ምኽሪ ምእንቲ ክርከብ” ዝብል ምስላ ቀዳሞት፡ ተራኺብካ እሂን ምሂን ምብህሃል ክሳብ ክንደይ ኣገዳሲ ምዃኑ ዘመልክት እዩ። ኣብ ፖለቲካዊ ጉዳያት ጥራይ ዘይኮነ ኣብ ኩሉ መዳያት ህይወትን ዛዕባታትን፡ ካብ ሓደ ንላዕሊ ብሓባር ኮይንካ ክትሰርሕ እንከለኻ ኣብ እተልዕሎም ዛዕባታት ፍልልያት ክህልወካ ውሁብ እዩ። እንተኾነእዚፍልልያት ከም ዘለዎ ኮይኑ፡ ኣብቲ እትሰማማዓሉ ኣትኪልካ ብሓባር ምንባርን ምጉዓዝን ዘይክኣል ኣይኮነን። ምኽንያቱ ንገሊኡ ፍልልያት ኣብ መስርሕ ከተወግዶ፡ ነቲ ከተወግዶ ዘይከኣልካ ድማ ከተምሓድሮ ስለ ዝከኣል። ፍልልያት ምምሕዳር ማለት፡ እቲ ቅኑዕ እቲ ናትካ ጥራይ ከም ዘይኮነ ተኣሚንካ፡ ንስኻ ዋላ ንዓኻ ቅኑዕ ኮይኑ ተዘይተሰመዓካ ነቶም ቅኑዕ ኢሎም ዝኣምንዎ ስለ እተኽብረሎም፡ እቶም ካለኦት ወገናት እውን ከምኡ ኣብቲ ናትካ ቅኑዕ ተመሳሳሊ መርገጽ ስለ ዝሕዙ እዩ።

እዚ ኣቐዲሙ ኣብ መእተዊ ዝጠቐሰ ኣበሃህላ ኣበው ከም ዘመልክቶ፡ ኣኼባ ዘይተወገነ ጉዳያት ዝውገነሉ፡ ነቲ ብተሳተፍቲ ኣኼባ ዝቐርብ ዝተፈላለየ መማረጽታት ኣቀራሪብካ ማእከላይ ዘሰማምዕ ናይ ሓባር ፖሊሲ እትቐርጸሉ እዩ። ኩልና ከም ዘይንስሕቶ፡ ምሉእ ብምሉእ ግጉይ ወይ ምሉእብምሉእ ቅኑዕ ዝበሃል ኣመራጺ ስለ ዘየለ፡ ካብቲ በብኩርናዑ ዝቐርብ መማረጽታት እቲ ቀቅንዑ ወሲድካ እዩ ናይ ሓባር ማእከላይ መሰማምዒ ፖሊሲ ዝቕረጽ። ኣብ ከምዚ መስርሕ ካብ ዝረአ ድኽመታት ሓደ፡ ንናትካ መማረጺ ምሉእብምሉእ ከም ቅቡል ወሲድካ ናይቲ ምሳኻ ዝላዘብ መወዳድርትኻ ኣካል መማረጺ ድማ ምሉእብምሉእ ግጉይ ኢልካ ክትነጽጎ ዝግበር ሃቐነ እዩ።

ሓደ ኣኼባ ክውደብ እንከሎ ክንጸሩ ካብ ዝግበኦም ብዙሓት ረቛሕታት፡ ቦታ ኣኼባ፡ ግዜ ኣኼባ፡ ተሳተፍቲ ኣኼባን ኣብቲ ኣኼባ ተዘሪብሉ ክዕወት ዝድለ ዛዕባን ቅድሚት ዝስርዑ እዮም። ናይዞም ረቛሒታት ምንጻር ናይቲ ኣኼባ ንምስራዕ ዘንቀደ ኣካል ሓላፍነት እዩ። እቲ ዘንቀደ ኣካል እዞም ዝተጠቕሱ ናይ ኣኼባ ረቛሕቲ ብዝምልከት ክውስን እንከሎ ዝርእዮ መለክዕታት ክህልዉዎ ባህርያዊ እዩ። እዚ ናቱ መምዘንታት ኣብ ዝተወሰነ ክፋሉ ምስ ግምታት ናይቶም ዝዕደሙ ተሳተፍቲ ዘይቃዶ ክኸውን ይኽእል። እንተኾነ እቶም ተዓደምቲ ምስ ኩሉ ትዕዝብቶም ንመደባት ናይቲ ዓዳሚ ክምእዘዝዎ ናይ ግድነት እዩ። ስለምታይ ንሓደ ጉዳይ ብናትካ ስምዒት ጥራይ ዘይኮነ ብዓይኒ ናይቲ ሓላፍነት ዝወሰደ ኣካል ምርኣዩ ናይ ግድን ስለ ዝኾነ።

ኣብዚ ቅረባ እዋን ብዛዕባ ህልዊ ፖለቲካዊ ኩነታት ኤርትራ ዝዝትይ ክልተ ኣኼባታት ኣብ ፍራንክፈርት ጀርመንን ኣብ ናይሮቢ ኬንያን ተኻይዱ። ናይዚ ክልተ ኣኼባታት ኣጀንዳ ኣብ ህልዊ ኩነታት ኤርትራን መዋጸኦታቱን ዘትከለ ኮይኑ፡ ዓደምቱ፡ ተሳተፍቱ ኮነ ዝተኻየደሉ ቦታን ግዜን ግና በበይኑ እዩ። ብዛዕባዚ ኣኼባታት፡ ቅድሚ ምክያዱ ኮነ ድሕሪ ምግባኡ በቶም ኣብቲ መድረኽ ዝወዓሉ ኮነ በቶም ዘይወዓሉ ክዝረበሉ ውሁብ ነይሩ። ይዝረበሉ ድማ ኣሎ። ዋላ’ኳ ሓደ ኣካል ብዛዕባ ከምዚ ዝቐነየ ኣኼባታት ክዛረብ እንከሎ ነየናይ ሸነኹ መዚዙ የጉልሕ ናቱ ምርጫ እንተኾነ፡ ከም ሓፈሻዊ ኣረዳደኣ ኣብቲ ተክኒካዊ ሸነኻት ዘይኮነስ ኣብቲ መሰረታዊ ዛዕባ ዝያዳ ኣድህቦ ክግበር ኢኻ እትጽበ። ንኣብነት ኣብዚ ዝቐነየ ኣኼባ እቲ ኣጀንዳን ውጽኢቱን ክሳብ ክንደይ ምስቲ ኣብ ኤርትራ ፍታሕ ዘድልዮ ቅድሚት ዝስራዕ ጸገም ይዛመድን ኣይዛመድን እዩ ክዝረበሉ ዝግበኦ ነይሩ ንምባል ዝኣክል እዩ።

ንቦታ ኣኼባ ንቕድሚት ኣምጺእካ፡ “ስለምንታይ ኣብ ፍራንክፈርትን ናይሮብን ተኻይዱ?” ዝብል ሕቶ ኣዋዲድካ ኣብዚ ዝተጠቕሰ ቦታታት ክካየድ ኣይነበሮን ናብ ዝብል መደምደምታ ንክትበጽሕ ሰፋሕቲ ቀልብኻ ዘይስሕቡ ተንታናት ምቕራብ ኣይመድለየን። ነዞም ከምኡ ዝብሉ ወገናት “ስለምንታከ እቲ ኣኼባታት ኣብቲ ውደብቱ ዝመረጽዎ ቦታታት ዘይካየድ?” ኢልካ ክትሓቶም እንከለኻ ምላሾም እንታይ መኾነ እንድዒ። ምኽንያት ተባሂሉ ዝጥቀስን ምቕባሉ ዘጸግምን ነጥብታት ኣሎ። ንኣብነት ምስ ጸጥታዊ ኣተኣማንነት ናይሮቢ ከተተሓሕዞ ምፍታን። ገለ ካብቶም ከምኡ ዝብሉ ወገናት ካብ ተራ ኣባላት ክሳብ ዝለዓሉ ኣባላት መሪሕነታቶም ኣብቲ ጉጅለ ህግደፍ ዝዕንድረሉ ሱዳን ዘለዉዎም ምዃኖም ክትዕዘብ እንከለኻ እቲ ምኽንያት መሸፈኒ እምበር እቲ ቀንዲ ንሱ ከም ዘይኮነ ምርዳእ ኣየጸግምን እዩ።

ብሓፈሻ ኣብቲ ነዊሕ ኤርትራዊ መስርሕ ፖለቲካ ጉዳይ ኤርትራ ኣብ ብዙሕ ከባቢታት እዩ ተዘትይሉ። ኣብ ኣሜሪካ፡ ኣብ ኤውሮጳ፡ ኣብ ማእከላይ ምብራቕን ዝተፈላለየ ኩርነዓት ኣፍሪቃን። ብፍላይ ድማ ኣብ ኢትዮጵያ፡ ኣብዚ ዝሓለፈ ናይ ድሕሪ ናጽነት ኤርትራ ሒደት ዓመታት፡ ኣዲስ ኣበባ፡ ደብረዘይቲ፡ ኣቃቂ፡ ኣዋሳ፡ መቐለ፡ ጐንደር፡ ዓዲ ግራትን ሽረን ደረጃታቶም ዝተፈላለየ ኮይኑ ኤርትራዊ ጉዳይ ክዝተየሎም ዝጸንሑ ቦታት እዮም። ኣብ መንጎ ኤርትራን ኢትዮጵያን ዝጸነሐ፡ ዘሎን ንመጻኢ ዝህሉን እስትራተጅያዊ ዝምድናን ምጽልላውን ክሳብ ክንደይ ዓሚቕ ምዃኑ ሓደ ንሓደ ዘይምህሮ ኩልና ንፈልጦ እዩ። እዚ ከም ዘለዎ እንከሎ ኣብ ፍራንክፈርትን ናይሮብን ንኤርትራዊ ጉዳይ ዝምልከት ኣኼባታት ምክያዱ ንተደላይነት ኢትዮጵያ ከም ቀንዲ መቃለሲ ቦታን ንኣበርክቶ መንግስቲ ኢትዮጵያ ኣብ ጉዳይ ኣተሓሕዛ ኤርትራውያን ስደተኛታትን ምትሕግጋዝ ምስ ውድባት ኤርትራን ይፍሕቆ እዩ ዝብል ኣረዳድኣ እንተልዩ፡ ቅኑዕ እዩ ዝብል እምነት የብልናን። ኣብዚ ቀረባ መዓልታት ሓደ ካብ መራሕቲ ናይቲ ሃገራዊ ምምኽኻራዊ ኮንፈረንስ ናይሮቢ ዝወደበ መድረኽ፡ “ኣብ ኢትዮጵያ ብዙሕ ንህልዊ ሽግር ኤርትራ ዝምልከት ኣኼባታት ኣካይዱ’ዩ። እዚ ድማ ኢትዮጵያ ንቃልስና ዘለዋ ደገፍ ዘርኢ እዩ። ሕጂ ኣብ ናይሮቢ ኣኼባ ምግባርና ድማ ካልእ ደጋፊት ሃገር ምርካብና ዘርኢ እዩ” ዝበልዎ ግምት ዘይወሃቦ ኣይኮነን። ካብዚ ሓሊፉ፡ ከም ኢትዮጵያ፡ ሱዳንን ጅቡትን ብመሬት ኣብ ዘይትዳወበና ሃገር ኬንያ ምእካብና ኣይዕውትን እዩ ብዝብል ዝቐረብ ርኢቶ ኣዝዩ ስንኩፍ እዩ።

ብርኢቶና “እቶት ኣይካብ ቦታን ካብ ባይቶ” ከም ዝበሃል፡ ጉዳይና ክንፈትሕ ናይ ምኽኣልን ዘይምኽእል ምስጢር፡ ኣብ ኣደራሻት ፍራንክፈርት፡ ናይሮቢ ወይ ኣዲስ ኣበባ ኣይኮነን ዘሎ። እቲ ምስጢር ኣበየናይ ኣዳራሽ ንተኣከብ ካባና ኣብ ዘይፍለይ ኣብ ኣተሓሳስባና እዩ ዘሎ። ምናልባት ካብ ኢትዮጵያ ወጻኢ ስለ ዝተኣከብና ጥራይ ክንዕወት ኢና ዝብል ኣረዳደኣ ዘለዎም ወገናት እንተልዮም እውን ግጉይ እዩ። ስለዚ ብዛዕባቲ ክንሰማማዓሉ ዘይከኣልና ጉዳያት ክንሓስብ እንከሎና ኣብ ክንዲ ንንግዜን ቦታን ኣኼባ ወይ ብዝሒ ተሳተፍቲ ተሓታቲ እንገብር፡ ነቲ ድኽመት ናብ ውሽጥና መሊስና ብጽሞና ሓሲብና፡ ናይ ኣተሓሳስባ ለውጢ ክንገብር ተንተብዕ እዩ ዝሓይሽ። እዚ ኣኼባ እዚ ተዓዊቱዶ ኣይተዓወተን መዕቀኒኡ፡ እቲ ኣቐዲሙ በቲ ኣኼባ ዝሰረዐ ኣካል ዝተቐመጠ ሸቶ’ምብር በብስምዒትካ ብዝወሃብ ሚዛን ኣይኮነን።

ኣብ ፍራንክፈርት ኮነ ናይሮቢ ዝተኣከቡ ኤርትራውያን ተሳተፍቲ ኣብቲ ጐተት ክብል ዝጸነሓ ደንበ ተቓውሞና ዝጸንሑ፡ ናይ ህዝባዊ ግንባር ሓርነት ኤርትራን ናይ ተጋድሎ ሓርነት ኤርትራን ድሕረ-ባይታ ዘለዎም እምበር፡ ካብ ባኮ ዝወጹ ሓደስቲ ማይ ዘይጠዓሙ ፖለቲከኛታት ኣይኮኑን። እዞም ኣካላት ኣብቲ ክሳብ ሕጂ ከምቲ ዝድለ ዘይተዓወተ ደንበ ተቓውሞ ክዋስኡ ዝጸንሑ ኣብ ኣውንታ ኮነ ኣሉታት ነናቶም ኣበርክቶ ዘለዎም እዮም። ምስ እዚ ኩሉ፡ ክሳብ ሎሚ ካብ ዘይተዓወቱ ንመጻኢ’ውን ኣይዕወቱን እዮም ዝብል ጽልሙት መደምደምታ ፈጺሙ ቅቡል ኣይኮነን። ምዕዋት ብሓጐጽገጽ ሓሊፍካ፡ ካብቲ ሓጐጽጎጽ እንዳተምሃርካ ዝብጻሕ እምበር ብኣቋራጭ ዝርከብ ህያብ ኣይኮነን።

ማእከልና ቦታ ኣኼባ ዘይኮነስ ኣብኡ ዝተበጽሐ ስምምዓት ገይርና ክንመዝን እንከለና፡ ካብ ምምኽኻራዊ ኣኼባ ናይሮቢ “ንሓድነትን ልዑላውነት ሃገረ ኤርትራ ምሕላው፤ ኵሎም ደለይቲ ለውጥን ዲሞክራስን ሓባራዊ ዕላማ ንኽህልዎን ምጽዓር፤ ንዲክታቶርያዊ ስርዓት ብቅዋማዊ ስርዓት ምትካእ፤ህዱእን ሰላማውን ናይ ምስግጋር መድረኽ ክውን ንምግባር ዘድሊ ምድላዋት ምግባር፤ .. ወዘተ” ዝብሉ መሰማምዒ ነጥብታት ኢና ንረክብ። ውጽኢት ኣኼባ ፍራንክፈርት ክንድህስስ እንከለና ድማ “ኣብ ኤርትራ ደሞክራሲያዊ ለውጢ ብዝምልከት ብሓባር ምስራሕ።ሰላምዊ መፍትሒ ንምርካብ ምቅላስ።ሕጋዊ መሰጋገሪ መስርሕን ግዝኣተ ሕግን ንምርግጋጽ ዝምልከት ዳህሳስ ምክያድ። መንግስትን ሃይማኖትን ምፍላይ፡ መንግስቲ ናይ ሃይማኖት ነጻነት ከም ዘረጋግጽ ምግባር። ምስ ጐረባብቲ ሃገራት ኣብ ምርግጋጽ ልኡላውነትን መሬታዊ ሓድነትን ዘትከለ ዝምድና ምምዕባል። ዓረብን ትግርኛን ከም ወግዓዊ ናይ ስራሕ ቋንቋታት ምቕባልን፡ ናይ ኩሉ ቋንቋታት ኤርትራ ማዕርነት ምሕላውን። ብዝተሓተ ደረጃ ኣብ ዘይምእኩል ፖለቲካዊ ስርዓት ምስምማዕ። … ወዘተ” ዝብሉ ሓሳባት ንረክብ። ኣብዞም ነጥብታት እዚኣቶም ደጋፊ ድዩ ተጻራሪ ሓሳብ ምሃብ እንተኾይኑ ጸገም ዘለዎ ኣይኮነን። እንህቦ ሓሳብ ግና ዘዝተበጽሐ ስምምዕ ንድሕሪት ኣብ ምምላስ ዘይኮነስ ዝሓሸ ንምምዕዳው ዝዓለመ ክኸውን ይግበኦ። እቲ ንዘይሓላፍነታዊ ኣካይዳ ጉጅለ ህግደፍ ንምቅላዕ “ድሕረይ ዳንዴር ኣይብቆላ በለት ኣድጊ” ኢልና እንምስሎ፡ ከይምሰለና ከኣ ክንሓስብ ይግበኣና።

9 ታሕሳስ 2015

Published in EPDP Editorial
Read more...
Thursday, 10 December 2015 08:01

An Input to Nairobi Consultative Conference

Written by
An Input to Nairobi Consultative Conference

 

By Woldeyesus Ammar

In spite of the utterly nonsensical chatter of ill-informed and ill-intentioned naysayers of all shades and colors, the consultative conference held in Nairobi, Kenya, late  last month was another positive attempt - and the right step - towards consolidating the fragmented Eritrean opposition in the diaspora.  It indeed  was yet another occasion in which:

  • the weaknesses and strengths of both the regime and the opposition were carefully scrutinized;  
  • the challenges for political transition with possible scenarios were studied;
  •  all the shared visions were analyzed; and finally
  • the key question of what is to be done to reorganize oneself to dislodge the dictatorial regime and to embark on a peaceful and healthy transition to the much dreamt of democratic rule was carefully dealt and acted upon.

This writer had the opportunity of being one of the panelists on the subject of political transitions and the hurdles encountered by nations while struggling to remove dictatorships and then finding a suitable path to democracy and the rule of law. (To cut the long story short, published below are the introductory notes I had the occasion to summarize the subject matter. The full text of the EPDP Transition Plan submitted to Eritrean organizations over six years will be released in a separate posting).Good reading.

  Talking points on

Transitional Political Processes and

Structures Towards Democratic Change in Eritrea

National Consultative Conference, Nairobi, 27-29 Nov. 2015

Introductory note

Due to understandable time constraint, I am mainly raising for discussion at this workshop not a researched paper but an old draft transition plan for Eritrea that we (parties that formed today's EPDP) addressed for consideration by an Eritrean political workshop in July 2009 and again in February 2010. But, alas, that draft was not  considered by those concerned. (See the Arabic, English and Tigrigna versions of the draft Transition Plan for Eritrea (TPE) in separate attachments).

But before introducing and opening discussion on that draft plan, let me say a few general things about Africa and Eritrea in connection with political transitions which usually prove complex because real transitions require the destruction of an existing authoritarianism and the construction of a new democratic order with viable institutions.

Africa

"Second liberation" is the term some African writers use  in describing  a political transition from an authoritarian regime to a democratic system of governance. But political transitions are country/society specific:  one case is different from the other because every country or society has its own unique experiences, history, social characteristics and other challenges that need to be addressed in a transition process which can be influenced also by external factors.

A quick reading of the African scene shows that the vast majority of the independent states fell and remained for up to 30 years under authoritarian  one-party, one-man or military regimes. Why?

  • The historical dominance of traditional African chiefs;
  • The idea of demographic majority-rule;
  • The excuses of defending national unity from tribal/regional disorder;
  • Using ideology to justify control;
  • The claimed preference of 'strong rulers' for fast economic development etc

 were among the arguments raised in support of continuing  authoritarianism in Africa. As we can recall,  many "founding fathers" of the new states, and former liberation movements monopolized power. Competition and participation of the civil society were suppressed. Rulers became "presidents for life".

Cold War and Political Transitions in Africa: A period of political transition towards democracy in Africa was ushered in supported by an  important external factor: the end of the Cold War. One writer tells that the whole of Africa counted only one election per year for the long period between 1960 and 1989, while the period 1990 to 2012 in average witnessed seven elections per year.  In 1991, there were 86 violent protests calling for change and democratization. As a result, 28 countries held elections within a few years; 13 rulers were defeated in elections. It was a promising start but  many reversals and backsliding occurred in many cases. (By 1991, Eritrea was dancing in euphoria for its hard-won victory while the rest of Africa had enough with  authoritarian  leaders!).

Political transitions in Africa took different paths, including the following:   

  • Military coup d'états (now discredited by AU);
  • National Conferences (many instances in West Africa);
  • Leaders who accepted to be part of the transition, see the case of BeninPopular revolutions/uprisings (Ethiopia/Tunisia);
    • Negotiated Settlements (Zimbabwe/Namibia/S. Africa). 

The case of Benin in 1989 and the transition in Chile allowed the rulers to continue in the transition processes which finally worked against the dictators. In the ChileanIncrease capacity to identify triggers of violence;

  1. Increase opportunities for reducing tensions;
  2. Have positive relations with civil society, policy makers, regional and international bodies;
  3. Create wide awareness on the need of peaceful political transition.

Identifying the suitable path  to political transition and increasing capacity in managing possible occurrence of violence in the transition to post-dictatorship Eritrea are the challenges and uphill tasks awaiting Eritrean forces struggling for democratic change.

 

Eritrea

Since every society has its unique features, discussing political transition in Eritrea will no doubt necessitate giving due attention to the country's social and historical background, probably with more emphasis on important socio-political developments experienced, say, during the  1940s-50s,   as well as during the 30-year liberation struggle and the past 24 years under the one-man/one party rule.  In today's discussion, one can only state that transition from dictatorship to democratic rule in Eritrea  will be affected  by a number of factors including the following:  

  • The absence of democratic tradition,  and a trustworthy  elite that can lead the way ("how do you build democracy without democrats?", as someone put it);
  • The ethno-linguistic, religious,  cultural/geographical diversity; 
  • The ingrained military mentality;
  • Lingering political divisions and mutual mistrust which still require reconciliation;
  • Mistrust of neighbours, especially of Ethiopia;
  • The low level of education and political awareness of the average citizen, etc.

And as noted earlier, soul-searching and self-examination by raising such factors, and continually dialoguing (as the Chilean forces of change did - see footnote 2) on  how to manage them will be helpful in our case.  

In Eritrea, the immediate scenarios for change may include:

  1. A military coup by senior commanders for continuation of PFDJ rule, with the most likely gesture of  inviting former PFDJ colleagues of its preference, and promising to rule under the 1997 constitution;
  2. Rival army commanders can start in-fighting and cause civil war;
  3. Younger army officers with lower PFDJ cadres, and may most likely invite the entire fragmented opposition outside Eritrea which is not in a position to help them or contribute positively;
  4. An internal army faction taking over with support of neighbouring country/ies.
  5. A massive people's uprising may put pressure for a democratic change.

Most of these scenarios (mainly my scenarios) are likely to invite more disaster. It is true that some of us in the opposition camp, including the EPDP,  would prefer change by a popular uprising and hope it will take place. But the fifth scenario requires a degree of liberalization, even limited,  under a dictatorship.  Assuming that minimum change is obtained from the current leader or his successors, then popular uprising supported by all segments of the population could be envisaged. For this to be a reality, factors like the following need to be in place:

  • Presence of democratic struggle/organization inside the homeland;
  • United diaspora force that can convey a coherent and correct message (and not one telling our people that we are two or nine peoples);
  • International sympathy to regime change as well as support to the opposition by  regional international organizations;
  • Favourable attitude to change by Eritrea's neighbours.

Only to emphasize, a reassuring and long-lasting democratic change in Eritrea has to come through a non-violent struggle that facilitates the widest participation possible. The creation of an inclusive national umbrella that is attractive enough to embrace the young generation and women both in the country and abroad becomes critically important. (On its part, the EPDP aspires to create short- and long-term political alliances to achieve its goal of establishing a democratic, stable and prosperous state.)    

Usually,  many of us say: 'we are where we are because the start in 1991 was not inclusive'.  It indeed was part of the old winner take all mentality of one-party systems. Today, fighting this lingering mentality and attitude of excluding others and,  instead, creating trust among all actors is a big challenge facing us.  As the paragraph below will indicate, we in the EPDP believe that adopting a national charter as of now; confirming that we will start the new phase with the formation of  a national unity government for a specified duration, and launching a healing and reconciliation mechanism in that process will be reassuring to all stakeholders as of now.

The Transitional Plan for Eritrea

As noted in the opening paragraph, it was in June 2009 that the then Eritrean Democratic Party (EDP) and the Eritrean People's Party (EPP), both active members of the Eritrean Democratic Alliance (EDA) at the time,  agreed to submit a draft transition plan for consideration by the EDA at its workshop held in Addis Ababa in July 2009. When the EPDP was created by a merger of related parties, the document was again submitted in February 2010 to the EDA  leaders for their consideration before holding the famous "hagerawi waela" that later took place in the summer of  2010. To cut a long story short, the draft Transition Plan for Eritrea included two phase.

Phase I

Phase one or the pre-transitional plan has the following components:

  1. Calling for a broad-based  National Conference in the diaspora to lay down the transition process in a National Charter.
  2. The first National Conference in diaspora to elect a leadership (National Council of Shimageles - NCS) as highest authority to guide the transition.
  3. The NCS to form an Executive Board (EB) that would be tasked to implement the National Charter.
  4. Task Forces would prepare various drafts on pre-regime downfall activities and for future use.

Phase II

  1. The NCS and its executive body, the EB, [together with additional members representatives from inside the country as the need arises], to replace the removed regime and function as the supreme authority in the early phases of the  transition period and call the second National Conference
  2.  The second National Conference would elect Transitional Assembly.
  3. The Transitional Assembly would form a Transitional Government of technocrats for a limited duration.

 Guiding Principles of the transition plan: "the spirit of peace, justice, human rights".

  • Every citizen to have an opportunity to fully participate in every aspect of the deliberations pertinent to this transition.
  • Citizens to be ensured that the process is legal and peaceful.
  • The independence and territorial integrity of the state are firmly secure.
  • The transitional period not to exceed two years.

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

[1]  The case of Mathieu Kerekou of Benin is a good example of an African leader allowing transition through concession. Following repeated protests in 1989, Kerekou dropped ideological commitment to Marxism; made concessions; called for a National Reconciliation Conference which worked against him. He was vilified and begged for amnesty which was given him. A new constitution was adopted. He lost in elections. That was a landmark transition to democracy in Africa.

[1]  As we know, Chile was under dictatorship between 1973 and 1990. Although Chile had a long tradition in democracy and possessed a sizable middle class, we can still learn some lessons from their case in transition. 1. As in the Eritrean case of today, the Chilean opposition suffered of fragmentation. As of 1984, the democratic forces engaged in "thousands" of meetings and seminars and these finally helped them to agree on what should be done. 2. They agreed on a path to transition, a legal foundation: to  reform and use Agustino Pinochet's constitution. Then started laying down details of future state structures.  3.  They agreed to be careful in long-term institutions: dictators can leave their marks in laws, procedures, personalities. 4. Democracy has to mean peace and order.  Show ability to prevent emergence of violence. (In the Eritrean case there is war-fatigue because of what happened in the past 54 years and people look for peace and order first). 5. Solid action on economic growth 6. Democracy should mean justice. Rule of law and representation. prepare to establish truth, investigate human rights violations through effective mechanisms. 

Tuesday, 08 December 2015 23:45

CALL FOR GENERAL MEETING INCLUSIVE OF ALL ERITREAN JUSTICE SEEKERS LIVING IN GREATER TORONTO AREA (GTA) AND SURROUNDING CITIES

Written by

History shows that Eritrean justice seekers living in GTA and surrounding cities have played a leading role in confronting the dictatorial regime of Eritrea and its operatives in Toronto. We have highlighted the plight of Eritreans who were forced to leave their beloved country and family but fell into the hands of human traffickers or perished in the Sahara as well as the Sinai deserts, only to drown in the ferocious Mediterranean waters trying to reach Europe. We raised the awareness of Eritreans and Canadians alike.

Friends now more than ever we have moral obligation to re-double and re-focus our efforts to highlight the plight of thousands of Eritreans fleeing the inhumane treatment they are enduring at the hands of their own government in Eritrea. We have to expose the dictatorial regime of Eritrea for what it really is.

United we shall overcome the dictatorial regime and save our people and our beloved country. To this effect and based on the understanding at the meeting of the New York rally we are here by calling General meeting inclusive of all Eritrean justice seekers who are living in the GTA and surrounding cities.

Date:          December 13, 2015

Place:        729 St. Clair Avenue west (inside St Matthew United

                           Church hall  West of Christie St, at Rushton Rd)

Time:         3:00 PM - 5:00 PM

Main Agenda: 1. Update the October 29/2015 New York Demo

                         2. Discus and plan our next move.

Thank you

Provisional Committee of Justice Seekers Toronto

Monday, 07 December 2015 18:27

ህጹጽ ጸዋዒት ንምቛም ሓይሊ ዕማም-ደገፍ ንመርማሪት ኮሚሽን፡

Written by

ጸብጻብ መርማሪት ኮሚሽን ባይቶ ሕቡራት ሃገራት፡ ከም`ቲ ንሕና ኤርትራውያን ትጽቢት እንገብረሉ ብኩሉ መልከዒታት ዝጭበጥን ዝተማለኤን ኮይኑ ክወጽእ ኩሉ ዝክኣለና ክንገብር ግድነት ይኾነና። እዚ ንዲክታቶርያዊ ስርዓት ኢሳያስ ሰፍ ዘይብል ክሳራ ዘኸትልን ንህዝቢ ኤርትራ ዓቢ ፖለቲካውን ዲፕሎማሲያውን ዓወት ዘጓናጽፍን ምዃኑ ዘጠራጥር ኣይኮነን።

ጸብጻብ መርማሪት ኮሚሽን ውድብ ሕቡራት ሃገራት ``መሰሉን ክብሩን ንዝተጋህሰ ህዝቢ`` ፍትሒ ክረክብ ፍትሓዊ ጸብጻብ ንከቕርቡ፡ ጻዕርን ተወፋይነትን ናይ ኣባላት መርማሪት ኮሚሽን ዓቢ ሚዛን ዝሕዝ`ኳ እንተኾነ፡ ንሕና ኤርትራውያን ኣብ ጉዳይ ህዝብናን ሃገርናን፡ ደቀቕትን ብካልኣዊ ደረጃ ዝጥመቱን ዝስርዑን ፍልልያትና ኣወንዚፍና፡ ብሓባር እናተዳጋገፍና ክንሰርሕ ሕድሪ ሰማእታትናን ንብዓት ስቅያት ህዝብናን ደጋጊሙ ሓደራ የሰክመናን ይጽዋዓናን ኣሎ።

 

ብመሰረቱ፡ ኣብ`ዚ ኣገዳሲ ሃገራዊ ዕማም`ዚ፡ ዝፈላሊ ጉዳይ ኣሎ ኢልና ኣይንርእን። ንፕሮጀክት ደገፍ መርማሪት ኮሚሽን ዝቐውም ሓይሊ ዕማም ዕዉት ኮይኑ ክወጽእ፡ ንእንቃለስ ዘለና ኤርትራውያን ናይ ለውጢ ሓይልታት፡ እዚ ብኣጉራዊ ደረጃ ድሮ ብዙሕ ሰጒሙ ዘሎ ናይ መርመሪት ኮሚሽን ጸብጻብ ከሲትዎ ንዘሎ ወርቃዊ ዕድል ክንጥቀመሉ፡ ብሓባር ሰሪሒና ክንረብሓሉን ይግባእ።

 

ምቛም ሓይሊ ዕማም ንደገፍ መርማሪት ኮሚሽን፡ ከም ሓደ ፕሮጀክት ቀጻልን ዘላቕን ኮይኑ ከድምዕ፡ ዓቢ ኣበርክቶ ክገብር`ዩ ኢልና ዝኣመምናዮ እማመ፡ ቅድሚ ገለ መዓልታት ሰላማዊ ሰልፊ ኒው ዮርክ (ጥቅምቲ 29 2015)፡ ኣብ ብዙሓት ወፕ ሳይታት ኣውጺእና ምንባርና ንጠቅስ። ኣብ ሰላማዊ ሰልፊ ኒው ዮርክ ዝተረኽበ ሰፊሕ ህዝቢ፡ ነቲ ዘውጻእናዮ እማመ ዘንጸባርቕን ዝድግፍን፡ ህዝቢ በብከተምኡ/ስተይትስ፡ ኣብ በቦትኡ ተጋቢኡ ብደረጃ ዞባ ሰሜን ኣሜሪካ ካብ ህዝብን ብህዝብን እትቐውም ሓይሊ ዕማም ተመስሪታ ብህጹጽ ስራሕ ክትጅምር`ዩ ብተሪር ለበዋን ምሕጽንታን ደምዲሙ።

 

ካብ`ዚ፡ ተረድኦ`ዚ ነቒልና፡ ንሕና ህዝባዊ ምልዕዓል ኤርትራውያን ንፍትሒ፡ ሓይሊ ዕማም ንደገፍ መርማሪት ኮሚሽን፡ ንክትቀዎምን ጥጡሕ ባይታ ፈጢሩ ንክቃላጠፍን ካብ ኩላትና ትጽቢት ዝግበረሉ ዘሎ ስለዝኾነ፡ እሞ ንተግባሬኡ ብሓባር ዘቲና ኣብ ምስላጡ ግዴና ከነበርክትን፡ ንዕለት 12 ታሕሳስ 2015፡ ሰዓት ሸውዓተ ናይ ምሸት (ኣቋጻጽራ ዋሺንግቶን ዲሲ)፡ ክልተ ኣባላትኩም ክትልእኩ ብኽብሪ ንጽውዕ። ኣብ`ዚ ዘተ`ዚ ክትሳተፉ ፍቓደኛታት ዝኾንኩም፡ መራኸቢ ተለኮንፈረንስ ይኹን ካልእ ሓበሬታ ካብ ጸጋይ ነጋሽ (303) 847 9130፡ ወይ ካብ ኢተማር ንጉሰ (716) 903 9720 ክትረኽቡ ትኽእሉ።

 

ምስ ብዙሕ ምስጋና

ህዝባዊ ምልዕዓል ኤርትራውያን ንፍትሒ

 

``ህዝባዊ ምልዕዓል ኤርትራውያን ንፍትሒ``፡ ህዝቢ ኤርትራ፡ ሰብኣዊ ክብሩን መሰሉን፡ ኣብ ገዛእ ሃገሩ ውሑስ ንምግባር    ህዝባዊ ትካላት ሃኒጹ ኣብነጻነት ዝነብር ሓያል ህዝቢንምርግጋጽ እምበር ፖለቲካዊ ስልጣን ንምምቕራሕ ዕላማ ዘይብሉ ብ16 ከተማታት ዞባ ሰሜን ኣሜሪካ ቆይሙ ዝነጥፍዘሎ`ዩ``።

Sunday, 06 December 2015 09:29

መደረ ወ/ሮ ኣስገደት ምሕረተኣብ ኣብ ሃገራዊ ምምኽኻር ናይሮቢ ከንያ

Written by
መደረ ወ/ሮ ኣስገደት ምሕረተኣብ ኣብ ሃገራዊ ምምኽኻር ናይሮቢ ከንያ

ክቡራት ኣባላት መድረኽ ሃገራዊ ዘተ

ክቡራት ዕዱማት ተሳተፍቲ

ኣቐዲመ መድረኽ ሃገራዊ ዘተ ኣብ ሃገርና ዘሎ ዘስካሕክሕ ኩነታት ብምርዳእ ህዝብና ንምድሓን ዓቕምታት ሓርነታዊ ቃልስና ክትጥርንፉ ዝወሰድኩምዎ ተበግሶ እናድነቕኩ፡ ከም ኤርትራዊት ዜጋ ኣስተውጽኦይ ከበርክት ዕድል ዝሃብኩምኒ ብልቢ አመስግን። መደብኩም ብሓቂ ኣዝዩ ኣድላይን እዋናውን’ዩ። ከምዚ ዝኣመሰለ ቅዱስ ዓላማ ዘበግሶ ኣኼባታት ኣብ ኩሉ ኩርናዓት ዓለም ክግበር ክተባባዕ ዘለዎ እዩ። ዕዉት መደብ ክኾነልኩም ድማ እምነ።

ኣስዒበ ነቶም ዘይትፈልጡኒ ክላለየኩም፡

ኣስገደት ምሕረትኣብ እበሃል። ኣብ ሕቡራት መንግስታት ኣሜሪካ ኣብ ካሊፎርኒያ እነብር። ከም ተጋዳሊት ተጋድሎ ሓርነት ኤርትራ ኣባል ወትሃደራዊ ሕክምናን ኣባል መሪሕነት ጠቕላል ማሕበር ደቂ-ኣንስትዮ ኤርትራ (ጠ.ማ.ደ.ኤ) ኮይነ ኣገልጊለ።

ኣብ ስደት ድማ ኣባል ሰውራዊ ባይቶ ጸኒሑ ሰልፊ ህዝቢ ድሒሩ’ውን ሰልፊ ዲሞክራሲ ህዝቢ ኤርትራ ዝኾነ ኮይነ ክሳብ ሒጂ እቃለስ ኣለኹ። ብዘይካ’ዚ ኣባል ቦርድ ናይ ኤርትራዊ ደሞክራስያዊ ማሕበር (EDA) ኮይነ አሰርሕ። ኤርትራዊ ደሞክራስያዊ ማሕበር ምዝጉብ ናይ መኽሰብ ኣልቦ (Non Profit Organization) ንኣብ መደበር ስደተኛታት ሱዳን ዝርከብ መባእታዊ ቤት-ትምህርቲ ወዲ-ሸሪፈይ ምስ ኣብ ኩሉ ኩርናዓት ዓለም ዝርከባ ናይ ኤ. ደ. ማ. ማሕበራት ብምትሕብባር ይናቢ። ኣብ ሓርነታዊ ቓልስና ንዝሰንከሉ ተጋደልቲ (መደበር ውጉኣት ሓርነት ኣብ ከሰላ) ብዓቕሙ ምስ ማሕበር ኣካለ ጽጉማን ኤርትራ ይተሓጋገዝ። ብተወሳኺ ናይ ማዕዶ ወላዲ (Foster Parenting)  መደብ የካይድ። ኣብ ዲያስፖራ ዘሎና ኣብ ሱዳን ንዘለዉ ስደተኛታት ህጻናት ክንሕግዝ ዕድል ዝኸፍት እዩ። ኣዝዩ ዘገድሰኒ ንፍትሒ ብሓፈሻ ብፍላይ ከኣ ንመሰል ደቂ-ኣንስትዮን ህጻናትን ምቅላስ እዩ።

ኣብ’ቲ ቐንዲ ጉዳይ ክኣቱ።

ተዋሂቡኒ ዘሎ ኣርእስቲ፡ ኣብ ግዜ ውድቀት ምልካዊ ስርዓት ኤርትራ ክመጹ ዝኽእሉ ተርእዮታትን ኣብ ምህናጽ መሰጋገሪ መንግስቲ ዝገጥሙና መኸተታት እንታይ ክኾኑ ይኽእሉ? ቅኑዕ መንገዲ ክንሕዝ ከ እንታይ ክንገብር የድልየና? ካብ ናይ ካልኦት ሃገራት ተመኩሮታት እንታይ ክንመሃር ንኽእል ዝብል’ዩ።

እዚ ኣርእስቲ’ዚ ኣዝዩ ሰፊሕ ከምምዃኑ መጠን ብናይ 15 ደቓይቕ መደረ ዝምለስ ኣይኮነን። ስለ’ዚ ሓጺር መእተዊ ድሕሪ ምግባር ኣብ እንገብሮ ምይይጥ ክዓሙቕ’ዩ።

ኩነታት ሃገርናን ሕሰምን ምረትን ህዝብና ዘይርደኦ የለን። ብዛዕብኡ ክዛረብ ግዜኹም ክባኽን ኣይደልን።

ጥርኑፍን ሓያልን ናይ ተቓዉሞ ሓይሊ ኣብዘይሃለወሉ ግዜ፡ ምልካዊ ስርዓት ኤርትራ እንተ ፈሪሱ ክመጽእ ዝኽእል ተርእዮታት ሓደ ካብኡ ኣስጋኢ ዝኾነ ኩነታት ይርኣየኒ። ገለ ክመጹ ዝኽእሉ ተርእዮታት (Scenarios) ክጠቅስ

  1. እቲ ዝሓሸ ተርእዮ ብደገን ብውሽጥን ዝቃለስ ዘሎ ሓይሊ ተቓውሞ ተሓባቢሩ፡ ስእሊ ህዝብና ዘንጸባርቕ ናይ መሰጋገሪ መንግስቲ ከቕውም’ዩ
  2. መላኺ ኣልጊሱ ብኣብ ውሽጢ ዘለዉ ኣብ ከባቢኡ ዝጸንሑ ዜጋታት ክትካእ ይኽእል’ዩ። እዚ ተርእዮ’ዚ ክልተ ኣቕጣጫ ክሕዝ ይኽእል። ኣብ ደገ ክቃለስ ዝጸንሐ ሓይልታት ዓዲሙ ንኹሉ ዘሳትፍ መንግስቲ ክተክል ይኽእል ወይ ድማ ንኹሉ ነጺጉ ኣብ ናይ ምልኪ መንገዲ ክቕጽል ይኽእል።
  3. ንኹሉ ዝጥርንፍ መሰጋገሪ መንግስቲ ክቐውም እንተዘይተኻኢሉ፡ ውሽጣዊ ግርጭታት ገንፊሉ፡ ህላውነት ሃገርና ኣብ ሓደጋ ይኣቱ። ካልኦት ሃገራት ዘሳውሩዎ ኲናት ሓድሕድ ክመጽእ ይኽእል። ዉልዶ ሃገርና ካልእይቲ ሶማልያ ክትከውን ትኽእል’ያ። ፍሉያት ህዝቢ ኣይኮናን። ኣፍሪቃውያን ከም ኩሎም ህዝቢታት ኣፍሪቃ ኢና።

ንሕና ኤርትራውያን እቲ ዝሓሸ ተርእዮ ከምዝመጽእ ክንገብር፡ ዓቕምን ክእለትን ኣሎና ዝብል እምነት ኣሎኒ። እቲ ዝሓሸ ተርእዮ ብኸመይ ንበጽሖ ዝብል ሕቶ ክስዕብ ግድነት’ዩ።

ቅድሚ ኣብኡ ምእታወይ፡ መበገሲ ናይ ኣተሓሳስባና ክኸውን ኣለዎ ዝብሎ ካብ ተመኩሮና ክጠቅስ። ንሕና ከም ህዝቢ ኣብ ታሪኽና ብዙሓት ቃራና መንገዲታት ሓሊፍና ኢና። ሕማቕ ዕድል ኮይኑ ኸኣ ኣብ ነፍስወከፈን ግጉይ መንገዲ ክንወስድ ጸኒሕና። ገለ ንምጥቃስ፡

  1. ኣብ ኣርብዓታት ማሕበር ኣንድነት ምምስራቱ
  2. ኲናት ሓድሕድ
  3. ድሕሪ መሬትና ሓራ ምውጻእ ኣብ 1991 ዝተወስደ መገዲ፡ ንመጀመርያ ግዜ ኣቶ ኢሳያስ ኣፈወርቂ ኣብ መዓርፎ ነፈርቲ ኣስመራ ምስዓለበ ኣብክንዲ ንኹሉ ዝሓቁፍ ስርዓት ብምትካል ኣብ ስደት ፋሕ ኢሉ ዝነበረ ህዝብና ምጥርናፍ፡ “ድሕሪ ሕጂ ሓሸውየ ናይ ውድባት ኣይፍቀድን’ዩ” ምስበለ ሽዑ’ዩ ምልኪ ተኣዊጁ 

ሕጂ ድማ እኖሆ ሓድሽ ቃራና መንገዲ ፈጢጡ ይጥምተና። ሎሚኸ ካብ ጌጋታትና ኣይንመሃርን ዶ?

ብርግጽ እቲ ኣብ ብረታዊ ተጋድሎና ከቢድ ዋጋ ዝኸፈለ ብኣሽሓት ዝተሰወአን ዝሰንከለን ወሎዶና እዩ። ብማዕሪኡ ግን ደም ክንፋሰስ ዝገበረ ኲናት ሓድሕድ ክዉን ዝገበረ ኸእ  ወሎዶና እዩ። መን’ዩ በደለኛ ካልእ ሕቶ’ዩ። እዚ ሕቶ’ዚ ኣብዝለዓለሉ ግዜ ርእይቶይ ክህበሉ እኽእል’የ። ሕጂ ግን ብቕጽበት ህጹጽ ፍታሕ ዝሓትት ጉዳይ ሃገር ምድሓን ገጢሙና’ሎ። ንሓድሽ ወሎዶ፡ ሃገርና ቅኑዕ መንገዲ ኣትሒዝና ክነረክቦ ከቢድ ሓላፍነት ኣሎና።

እዚ ክብል ከለኹ ብዛዕባ መጻኢት ኤርትራ ዝህልዋ መልክዕ ኣይንዛረብ ማለተይ ኣይኮንኩን። ብቐንዱ ኣብ’ዚ ዘሎናዮ ደልሃመት ዝኣቶና ተጋደልቲ ህዝባዊ ግንባር ባዕዳዊ ገዛኢ ምስተባረረ ሽግር ኣይክህሉን’ዩ ዝብል እምነት ብምሕዳር ንድሕሪ ነጻነት ኤርትራ ዝተኽልዎ መንግስቲ ዘይምቕራቦም’ዩ። ይኹን’ምበር ብዝተፈላለየ ሓሳባት ምክታዕ ብሓባር ዝተወሃሃደ ቓልሲ ኣንጻር እዚ ዘሎ መላኺ ስርዓት ምክያድ ክኽልክለና የብሉን።

ናብ ኣርእስተይ ክምለስ።

ምልካዊ ስርዓት ሃገርና ነዊሕ ዕድመ ዝህልዎ ኣይመስልን። ብቕጽበት ተቓውሞ ሓይልና ንጥርነፈሉ ጽላል ክተክል የድሊ። ኣተሓሳስባና ክመዓራረ ወፈራ ምንቕቓሕ ብህጹጽ ክካየድ ኣለዎ። እቲ መሰረታዊ መበገሲ ሓባራዊ ጽላል ድማ ካብ ምንጽጻግ ዝረሓቐ ሓድሕዳዊ ምፍልላጥ  (Recognition) ፖሊቲካውን ማሕበራውን ውደባታትና  ክኸውን ፍጹም ኣድላይነት ኣለዎ። ብዘይካ’ዚ ሓይሊ ተቓውሞ ክርደኣና ዘለዎ ዓቢ ነጥቢ ኣሎ። ዲያስፖራ ኣብ ዝኸይድ ዘሎ ሓርነታዊ ቓልስና ግደና ኢና ነበርክት ዘሎና’ምበር ብቓልስና ጥራሕ ምልካዊ ስርዓት ክወድቕ ኣይኮነን። ብወንጭፍ ዝወደቐ ስርዓት ኣብ ታሪኽ የሎን። ስለ’ዚ ምልካዊ ስርዓት ኤርትራ ኣብ ዝፈርሰሉ ግዜ፡ ተቓውሞ ሓይሊ ብቕጽበት ከም ሓደ ኣካል በቲ ዝተኽሎ ጽላል ኣቢሉ ምስ’ቲ ኣብ ውሽጢ ዝጸንሐ ተቓውሞ ክራኸብን ንኩለን ሲቪካውያን ማሕበራት ዘሳተፈ ዋዕላ ከካይድ ይግባእ። ካብ’ቲ ዋዕላ ድማ ንውሱን ግዜ፡ ብህዝቢ ዝምረጽ መንግስቲ ክሳብ ዝትከል ዝሰርሕ መልክዕ ህዝብና ዘንጸባቕ መሰጋገሪ መንግስቲ ክቕውም ይግባእ።

ህግድፍ እቲ ዝዓበየ ጌጋ ዝፈጸምዎ፡ ብዘይካ እቲ ዝምእዘዞም ንኻልእ ኩሉ ዝነጸለ ሃገር ክሃንጹ ምፍታኖም’ዩ። ንሕና’ውን ገለ ሸነኻ ዝነጸለት ኤርትራ ክንሃንጽ እንተፈቲና ብርግጽ ክንፈሽል ኢና። ሓያል ጭቆና ኣፉ ስለዝዓብሶ’ምበር ተቓዋሚ ዘይብሉ ምልካዊ ስርዓት የሎን። ስለዝኾነ ተሳታፍነት ናይ ኣብ ውሽጢ ዘሎ ተቓውሞ ሓይሊ መሰረታዊ ተደላይነት ኣለዎ። ስለዚ ኣቃዉማ ግዝያዊ መሰጋገሪ መንግስቲ፡ መገድና ኣብ ምንጻር ወሳኒ ተራ ኣለዎ። ተቓዉሞ ሓይሊ ኣብዚ መዳይ’ዚ ዓቢ ጥንቃቐ ክገብር ይግባእ።

ንሕና ኤርትራውያን ኣብ ዓለም ንመጀመርታ ግዜ ንጭቘን ዘሎና ህዝቢ ኣይኮናን። ክንውግዶን ክንክተሎን ዘሎና ናይ ካልኦት ሃገራት ተኩሮታት ብዙሕ’ዩ ዘሎ። ከም መበገሲ ሓሓደ ካብ ክልቲኡ ክጠቅስ’የ፡

ክንውግዶ ካብ ዘሎና ሓደ፡ ተመኩሮ ዒራቕ’ዩ። ሓደ ስርዓት ኣብ ዝፈርሰሉ ግዜ ብደገ ዝጸንሐ ሓይልታት ንውሽጣዊ ተቓውሞ ነጺጉ ዕዉት ስርዓት ክተክል ከምዘይክእል ብቐረባ ኣብ ዒራቕ ርኢናዮ። ቅኑዕ ዶ ነይሩ ኣይቅኑዕን ንጎድኒ ገዲፍና፡ መንግስቲ ኣሜሪካ ንስርዓት ሰዳም ሑሴን ምስኣፍረሶ፡ መጀመርያ ስጉምቲ ዝወሰዱዎ ንብዓስ ፓርቲ ምድምሳስ ነይሩ። ንሓደ ሸነኽ ህዝቢ ዝነጸለ ስርዓት ከኣ ብተእምር ክዕወት ስለዘይክእል፡ ህዝቢ ዒራቕ ኣብ ዓዘቕቲ ኣትዩ ንርኢ ኣሎና። ብመሰረቱ’ውን ንሺዓ ዝነጸለ ስርዓት ሰዳም ጨቋኒ እንተነይሩ፡ ንሱኒ ዝነጸለ ስርዓት ሺዓ ከመይ’ሉ ፍትሓዊ ይኸውን?

ክንመሃረሉ ካብ ዘሎና ተመኩሮታት ሓደ ናይ ደቡብ ኣፍሪቃ እይ። ኣብ ደቡብ ኣፍሪቃ ዓሌታዊ ስርዓት (Aparteid) ምስ ተሳዕረ ህዝቢ ብመሪሕነት ነልስን ማንዴላ ኣብ ክንዲ ናብ ሕነ ምፍዳይን ደም ምፍሳስን ናብ ዕርቂን ሰላምን’ዩ ኣምሪሑ። ናይ ሓቅን ዕርቅን ሽማግለ (South African Truth and Reconciliation Commission) ኣቚሙ ንህዝቢ ካብ ህልቀትን ዕንወትን ኣድሒኑዎ። ንሕና’ውን ካብ ተመኩሮ ህዝቢ ደቡብ ኣፍሪቃ ተማሂርና ተመሳሳሊ መንገዲ ክንወስድ ይግባእ። ከምቲ ማንዴላ “ቂምን ቅርሕንትን፡ ንጸላኢኻ ዝጎድእ ዘሎ መሲሉካ ትሰትዮ መርዚ እዩ” ዝበሎ፡ ካብዚ ለባም ናይ ብቑዕ መራሒ ኣረኣእያ ተማሂርና ንሃገርና ካብ መገዲ ጥፍኣት ነድሕን።  

ገጢሙና ዘሎ መኸተ ክንብድህ ቀሊል ዕማም ከምዘይኮነ ርዱእ’ዩ። ነዚ ብኣካልን ብኣተሓሳስባን ፋሕ ኢሉ ዘሎ ህዝብና ጠርኒፍና ንኹልና ትሓቁፍ ፍትሓዊት ሃገር ናብ ምህናጽ ክነምርሕ ብቕጽበት “ኣተሓሳስባና ነመዓራሪ” ኣብ ትሕቲ ዝብል ጭርሖ ወፈራ ምንቕቓሕ ከድልየና’ዩ። ልክዕ ከምቲ ሓረስታይ ምህርቱ ንምኽዕባት ቅድሚ ማይ ምህራሙ መሬቱ ሓሪሱ ደኲዑ ጎልጒሉ ዝጸንሕ፡ ንሕና’ውን ምልኪ ኣብ ዝፈርሰሉ ግዜ መገዲ ሰላምን ርግኣትን ክንመርጽ ጽዑቕ ወፈራ ምንቕቓሕ ብቕጽበት ክንጅምር ይግባእ። 

ኣብ መደምደምታ፡ እዚ ኩሉ ክንገብሮ ኣሎና ዝበልኩዎ ክንትግብሮ ዓቕሚን ክእለትን ኣሎናዶ ንዝብል ሕቶ ክምልስ ክፍትን። ብርግጽ ኣሎና። ንባዕሉ እዚ ኣኼባ’ዚ ምልክት ናይ ዓቕምና እዩ። ኣብዚ ተኣኪብና ሃገርናን ህዝብናን ንምድሓን ንዝቲ ዘሎና፡ ናይ ደም ምፍሳስ ታሪኽ ዘሎና ኢና። ነቲ መሪር ተመኩሮ’ቲ ሰጊርና ኣብ ሓደ ገዛ ኮፍ ኢልና ንሓደ ዓላማ ክንዝቲ ከሎና፡ እቲ ዝበርተዐ ዕንቅፋት ከም ዝሰገርናዮ እዩ ዘርጋግጽ።         

ነዚ ዕድል’ዚ ዝሃብኩምኒ ደጊመ አመስግን። ጽን ኢልኩም ዝሰማዕኩምኒ የቐንየለይ።

ዝኽሪን ክብርን ንሰማእታትና!

ክንዕወት ኢና!

ኣስገደት ምሕረትኣብ

ካሊፎርኒያ

 15 ሕዳር 2015

Sunday, 06 December 2015 07:39

Radio Demtsi Harnnet ራዲዮ ድምጺ ሓርነት 05 12 2015

Written by
Radio Demtsi Harnnet ራዲዮ ድምጺ ሓርነት 05 12 2015
Published in Radio
Read more...
Friday, 04 December 2015 11:38

إعلان نيروبي 2015 حول التحول الديمقراطي في إرتريا

Written by
إعلان نيروبي 2015 حول التحول الديمقراطي في إرتريا

1. تعيش إرتريا في ظل دكتاتورية اِستبدادية شديدة المركزية. حيث لا يوجد دستور في البلاد، ولم تُجر أي إنتخابات برلمانية، على المستويين المحلى والعام، تاركةً البلاد دون هيئة تشريعية أو حكومة تتمتع بتمثيل حقيقي. هناك غياب كُلي لحكم القانون، وإنتهاك صارخ لحقوق الإنسان الأساسية؛ وسحق لأي معارضة. والنظام يستمر في سجن وتعذيب وإعدام المعارضين مع الإفلات من العقاب. وإقتصاد مُحتكر أدى إلى حالة من الفوضى والبطالة والفقر المدقع. وأضحى التجنيد الإجباري مفروضًا على الكثير من الشباب، الذين يُجبرون على أعمال السخرة من أجل بقاء واستمرار الدكتاتورية والخوض في حروبها التي لا تنتهي. فلذلك يهرب الشباب بأعداد كبير من البلاد، ويخاطرون بأرواحهم بحثًا عن الأمان ورغبةً في إعالة أنفسهم وأسرهم، ويصبحون عبئًا على البلدان المضيفة.

2.  تتزايد المعارضة للنظام في الداخل وفي الشتات. وبالرغم من الجهود المبذولة للربط بينهما وتشكيل تحالف أكثر تماسكًا لمعارضة الشتات، فإنّه يتعين القيام بالمزيد والكثير في سبيل أن تؤتى هذه الجهود ثمارها، والتأكيد من أنّ سقوطًا وشيكًا للنظام الدكتاتوري لا يؤدي إلى فراغ سياسي وإنهيار داخلي.

3.  وعلى ضوه، انعقد الملتقى الوطني التشاوري، في الفترة ما بين 27 و 29  من نوفمبر 2015، بالعاصمة الكينية نيروبي، حيث استعرض الوضع السائد في البلاد، وناقش بعمق القضايا التالية:-

3.1  نقاط القوة والضعف في النظام والمعارضة.

3.2  تحديات ومعوقات تغيير النظام والسيناريوهات المحتملة.

3.3  دعم الجهود لتعزيز الوحدة الوطنية.

3.4  خلق إطار للعمل المشترك ومواجهة التحديات.

4.  وإدراكًا لحاجة كل التنظيمات الوطنية المعارضة في المهجر والداخل  للإلتحام حول برنامج عمل سياسي مشترك، اتفق المشاركون للعمل معًا على:

4.1  حماية سيادة ووحدة أراضي دولة إرتريا.

4.2  توجيه جهود كل القوى الوطنية الديمقراطية من أجل تحقيق الأهداف.

4.3  استبدال النظام الدكتاتوري بحكومة دستورية.

4.4  وضع التدابير اللازمة لضمان الإنتقال المُنظّم.

4.5  تشكيل هئية تَواصُل تعمل على:

أ-  صياغة رؤية مشتركة وبرنامج عمل، بالتشاور مع التنظيمات السياسية، من أجل إنتقال سلس إلى نظام ديمقراطي.

ب-  التحضير للإجتماع القادم الشامل لجميع التنظيمات المعارضة لمناقشة السبل والوسائل الكفيلة بتسريع التحوّل الديمقراطي.

المشاركون في الملتقى:-

1-  جبهة التحرير الإرترية

2-  جبهة الإنقاذ الوطني الإرترية 

3-  حزب الشعب الديمقراطي الإرتري

4- الحزبالديمقراطي الإرتري                    
5-  حزب النهضة الإرتري                                                    
6-  الجبهة الديمقراطية للوحدة الإرترية 

7-  حزب المؤتمر الإرتري

8-  حركة الإصلاح الإسلامي الإرترية

9-  الحزب الإسلامي الإرتري للعدالة والتنمية

10- المؤتمر الإسلامي الإرتري

11- الحركة الفدرالية الديمقراطية الإرترية

12- المنتدى الوطني للحوار

الملتقى الوطني التشاوري 

نيروبي، كينيا -29 نوفمبر 2015

Friday, 04 December 2015 11:25

المبادرة التي يجب أن نعزِّزَها

Written by
المبادرة التي يجب أن نعزِّزَها

خلال 13 – 14 نوفمبر 2015م عقدت بفرانكفورت بألمانيا ورشة علمية خصصت لدراسة الوضع الارتري الراهن، نظم الورشة مشكوراً معهد فلتسبيرغ الألماني، شارك في الورشة عدد مقدر من االأحزاب والتنظيمات السياسية الارترية ومنظمات المجتمع المدني، فضلاً عن أفراد ارتريين دعوا الي الورشة بصفة شخصية كمراقبين. ما طرح في الندوة تمثل في أمرين اثنين: تحليل الوضع الارتري الراهن من جهة ووضع الحلول والأفكار الملائمة للخروج من المأزق الحاضر واستشراف المستقبل المشرق للبلاد من جهة أخرى. 

 

الورشة التي استغرقت يومين لا شك سبقتها تكهنات ومناقشات كثيرة تحلل ماهيتها وأهدافها، ففي أجواء التنافر وعدم الثقة التي نعيشها اليوم يخضع كل حدث جديد للعديد من التأويلات، فقد يتساءل الناس عن مشروعية المكان والزمان والمشاركين والجهة المنظمة أو المستضيفة، فكل جهة ارترية تعطي أجوبتها الخاصة علي مثل هذه الأسئلة اتفاقاً مع الآخرين أو تبايناً عنهم. إلا أن من لديه الإجابة النهائية والصحيحة هو الجهة المنظـِّــمة. فعن معايير اختيار المشاركين مثلاً الأمر يعود الي الجهة المنظـِّــمة لا الي المدْعوِّين. وبخلاف التساؤل عن الموضوعات المختارة للنقاش فإن الأجندة الرئيسية هي ليس ما ورد في الورشة، والتساؤلات هذه لا تحركها سوى أجواء عدم الثقة السائدة بيننا، خاصةً وأن المثل الشعبي يقول: من لدغه الثعبان خاف من الحبل.

 

في رأينا كان التساؤل الجدير بالطرح هو عن مدى ارترية ومواكبة الموضوعات المطروحة في الورشة وليس بالضرورة من نظمها وأين وكيف و...و...الخ. كما أن الأولى بالتساؤل ليس قلة أو كثرة المشاركين، بل مدى استجابة الموضوعات المطروحة لتساؤلات الساعة المطروحة من قبل الاتجاه الغالب من الارتريين. إن تقديم الأسئلة التكنيكية كمعايير المشاركة والتنفيذ علي سؤال محتوى اللقاء هو الذي ظل يؤدي بنا الي الفشل.

الكل يعرف أننا في يوم من أيام مسيرة المعارضة الارترية أنفقنا الكثير من الوقت النفيس والجدل العقيم حول مزايدات من نوع ( لماذا صارت الخرطوم مقراً لمفاوضات توحيد المعارضة بدلاً من الساحة الارترية؟ ). لا أحد ينكر أن قضايانا معقدة وتستحق الصبر والأفق الواسع، لذلك فإن مبادرة فرانكفورت منطلق لمرحلة جديدة في مسيرتنا الطويلة وليست فصل الختام فيها، مما يحتم علي المشاركين فيها أن يسعوا الي إشراك المزيد من القوى وأن تبدي القوى غير المشاركة فيها الاستعداد لتلبية نداء الانضمام الي الركب متى ما طلب منها ذلك، أي أن نكون جميعاً متفائلين ننظر الي الأمام وليس الي الوراء.

 

أبرز مميزات مبادرة فرانكفورت كانت الشفافية، لذا عندما عرض كل المشاركين موجز رؤاهم السياسية لم يصعب علي العشرة ممثل للتنظيمات والمنظمات السياسية والمدنية أن يضعوا توقيعاتهم العشرة علي وثيقة الورشة ذات النقاط العشر التي بعثت برسالة قوية ومبشِّــرة الي الشعب. إن القول بأننا قبل الدخول الي تفاصيل نقاط التفاهم العشر نعتبر أنفسنا أصحاب قضية ورغبة وطنية واحدة وصادقة وحل مشكلاتنا أيضاً يكمن في قوتنا ونحن مجتمعين وليس متفرقين، إن القول والإقرار بذلك والجلوس حول مائدة حوار مستديرة يعتبر في حد ذاته خطوة الي الأمام في البحث عن حلول لقضايانا. ذلك أن اللقاء في ذاته عامل من عوامل الاتفاق وخطوة نحو العمل المشترك. كما أن أي تحرك أو مبادرة نحو عمل وطني مماثل يقوم بها من لم يحالفهم الحظ في حضور الملتقى الحالي يجب أن تعطى لها ذات الأهمية ونفس الثقل. لماذا؟ لأن الحل الأمثل لقضايا المستقبل أيضاً سوف يستخلص من هذه المبادرات التي اتـُّــخِــذَتْ من قبل أصحاب الشأن في مناسبات وملتقيات وأوقات متفرقة.

 

قد يقول البعض عندما يرى أن نقاط الورشة العشر ليست بالأمر الجديد: (وما الجديد إذاً؟). مثل هذا التخوف نابع من تجارب الفشل التي سجلناها في الاتفاق النظري علي المبادئ والفشل في تطبيقها عملياً، لكن الفشل القديم يجب أن لا يظلم الطريق أمامنا، بل يجب أن نوقد من الفشل شموع الأمل ونسير بها إلي الأمام ونترك الفشل وراءنا بإنفاذ ما نتفق عليه. يجب أن لا ننظر الي الفشل كعادة متأصلة، بل كحالة عارضة الي زوال.

 

 

من نقاط فرانكفورت العشر: العمل سوياً لتحقيق التغيير الديمقراطي في ارتريا. فصل الدين عن الدولة مع احترام الدولة لحرية الأديان. بناء العلاقة مع دول الجوار علي احترام السيادة الوطنية لارتريا ووحدة أراضيها. تحقيق المزيد من مشاركة المرأة والشباب في العمل النضالي. اعتماد اللغتين العربية والتجرينية كلغتي عمل للدولة مع ضمان مساواة اللغات الارترية الأخرى. إن هذه النقاط وإن اعتمدت من قبل عدد محدود من المشاركين إلا أنها لا تقصي الآخرين ولا تفتئت علي حقوقهم.

 

من أهداف حزب الشعب الديمقراطي الارتري العمل علي خلق منبر شامل لجميع طلاب التغيير يثق فيه بعضهم ببعض. ولأنه، أي الحزب، يدرك تماماً أن هذا لن يتحقق بين يومٍ وليلة فسوف لن يدَّخر جهداً في الانضمام الي أي منبر يحقق هذا الهدف الوطني النبيل، وتلبيته لدعوة المشاركة في هذه الورشة خير دليل علي هذه الرغبة والروح. وقد أورد الحزب في القرارات السياسية لمؤتمره الأخير أن ( الحزب يؤكد مجدداً علي استعداده التام للعمل مع كل قوى التغيير علي خلق منبر مشترك دون كلل أو ملل )، مؤكداً بذلك علي استعداده الدائم وإيمانه الثابت بقضايا العمل المشترك.

Published in EPDP Editorial
Read more...
Friday, 04 December 2015 11:19

ሓድነት ብቀጻሊ ዘተን ርክብን እዩ ዝምስረት

Written by

እዚ ኣብዛ ዓለምና ዝነብር ህዝቢ ንናይ ሓባር ጽቡቕ ነገራት ብሓባር ሰሚሩን ተወሃሂዱንዶ ይሰርሕ ኣሎ።? ስለምንታይከ ሓድነቱ ኣደልዲሉ ነዛ ዓለም ካብ ክፍኣትን ውግእን ወረውግእን ከድሕና ዘይጽዕር።? ሓድነቱ ከየድልድልከ እንታይ ዝኽልክሎኾን ይህሉ? ዝብሉ ኣገድስቲ ሕቶታት ኣልዒልና ክንዛረበሉን ክንመያየጠሉን ኣገዳስነት ኣለዎ። ስለምንታይ ዓለምና ብከጥፍኣ ዝኽእል ኣጽዋር እናተሃንጸት እንከላ ስቕ ኢልና ምስ እንዕዘብ ንዓለምናን ህዝባን ሰሰናዩን ጠቓምን ዝኾነ ነገራት ከም ዝሕረምን ምስኡ እውን ቅሳነትን ሰላምን ከም ዝስእን ንገብራ ምህላውና ክንዝንግዖ ኣይግበኣናን።

ስለምንታይ እዮም ደኣ ደቂሰባት ናብቲ ኣሉታውን ጉዳእን ዝኾነ ስርሓት ንምንጣፍ ዝህወኹ? ዝብል ሕቶ ክለዓል ንቡር እዩ። ደቂሰባት ኣብ ናይ ውድድርን ውልቃዊ ረብሓን ምስ አድሃቡ ነቲ ኣሉታውን ተጻራርን ዝኾነ ሓሳባት እዮም ቀዲሞም ዝውንኑ። ምኽንያቱ ብዘይካይ ዓለም ትጥፋእ ዝብል ሕልና ኣብ ኣእምሮኦም ስለ ዝስዕርር እዩ። እዞም ከምዚኦም ዝዓይነቶም ሰባት ነቲ ብሓባር ኰንካ ክትስጉሞ እትኽእል ስጉሚ ንድሕሪት ዝጐቱ እዮም። ከምዚኦም ዝኣመሰሉ ሰባት ንናይ ሓባር ጽብቕ ነገራት ብሓባር ናይ መስራሕ ባህሪ ፍጺሙ ክህልዎም ስለዘይካኣል ናብ ናይ ውልቃዊ ጠመተ ንኽዛዝዉ ግዜ ኣይወስደሎምን እዩ።

ኣብ ፖለቲካዊ ዓለም ከኣ እሞ በቲ ንሶም ዝደልይዎ ንክኾነሎም እንተዘይክኢሉ ናብ ናይ ምብሓትን ኣግላልነትን መንፈስ ከም ዝዋፈሩ ርዱእ እዩ። እዚ ጥራሕ ከይኣክል ከኣ ነቲ ንሕብረተሰብ ዘቕውም ርክባት ንምብታኽን ንምዝራግን ኣሎ ዝበሃል ናይ መፈላለዪ መርበባት ዘርጊሖም ክበታትንዎ ይጽዕሩ። ምኽንያቱ ኣብ ከምዚ ዓይነቱ ዘይቅዱስ ዕላማ ብምዝውታር ፖለቲካዊ መኽሰብ ክርከቦ ይኽእል ኢሎም ስለ ዝኣምኑ እዩ። እዚ ከኣ ነቲ ሽግራትን ጸገማትን ክም ዝባላሕ ብምግባር ክሳብ ውግእ ዘብጽሕ መንገዲ ካብ ምኻድ ንድሕሪት ኣይብሉን።

ንኣዕናዊ ኣረዳድእ ከይወገድካን ኣብቲ ቅኑዕ ናይ ሓባር ኣተሓሳስባ ከይረጊጽካን፡ ሓባራዊ ስርሓትን እውንታዊን ውጽኢትን ንረብሓ ብዙሓት ዝውዕልን ስራሕ ምጅማር ዘኽእል ዕድል ኣይህብን እዩ። ካብዚ ብምብጋስ ምስ ካልኦት ኰንካ ንኩሉ ፍልልያት ተጻዊርካን ነቲ ሃሳዪን ጎዳእን ሓሳባት ወጊድካ ንምኻድ ክሽገሩ ናይ ግድን እዩ። ይኹን እምበር እቲ ኣብ መንጎ እዞም ኣሉታዊ ወይ እወንታዊ ዝሓስቡ ዘሎ ርሕቀት ይኹን ፍልልያት ንምጽባብ መስርሕ ናይ ዘተን እንካን ሃባን ንምዕዋት ቀጻሊ ርኽክባት ምስ ዝህሉ እዩ ጉዳያት ጸጽዮም ኣብ ናይ ሓባር ሓሳብ ዝሰምሩሉ ደረጃ ክበጽሑ ዝኽእሉ።

ልክዕእዩከምቲ ‘’ሮምብሓንቲለይቲኣይተሃንጸትን’’ ዝበሃል፡ናይሓድነትመስርሕብሓንቲለይቲዝፍጸምኣይኮነን።ኩልኻካብቲናይጥፍኣትመገዲወጺእካናብቅኑዕኣቕጣጫንኸተምርሕዘሎ  ናይመስመርለውጢከቢድእዩ።እዚኣብኤርትራናዝኸይድዘሎፖለቲካዊመስርሕእምበኣርካብዚኣብላዕሊዝተጠቕሰኣምራትዝጽሎምዃኑዝከሓድኣይኮነን።ከምኡስለዝኾነከኣእዩክሳብለይቲሎሚነቲንሓባራዊረብሓዝብልበብውቅናንበብዝረኣየናንመንገዲክንከዶስለዝጸናሕናንብኸምኡክንከይድስለዝደለናንእምበርኩሉሽግራትናዘይፍታሕኮይኑኣይኮነን፥እዚኩሉሸንኮለልዘብለናዘሎ።ሽግርናነቲክልተነገራትዘቑምዎምሉእነትካካብቲ  ነንበይኑዝኾነነገራትይድልድል  ዝብልሓሳብክሳብሕጂስለዘየስተማቐርናዮንምሉእነትበብናትካምኻድንብኣግላልነትንንምርግጋጹብምጽዓርናጥራሕእዩ።እዚከኣነቲናብምሉእነት  ዘብጽሕጎደናንምቕያስጸገምከምዘጓንፍእነሆካብ 1999 ኣትሒዙእዚደምበተቓውሞኣብነንሓድሕዱተመላሊኡኣብክንዲዝኸይድኣብነንሓድሕዱተነፋፊጉጥራሕዘይኮነስናተይናተይእንተዘይኮይኑናይካልኦትክሰምዕቅሩብነትስለዘይነበሮእዩ።ሕጂእውንኣብክንዲናብቲእወንታዊ  ሓሳብክትበጽሕምሕላንኣብዘይመሰረታዊጉዳይምትህልላኽነቲሃገራዊጉዳይክሳብክንደየናይከምዝሃስዮዘይምርዳእጥራሕእዩ።እዚከምዚዝዓይነቱኣካይዳናይፖለቲካዊስነሓሳብወይመትከልኣተሓሕዛኣይኮነን።እንታይደኣብድሕረይሳዕሪኣይብቆላዝዓይነቱህልኽእዩ።ዘተይኹንቀጻሊርክብትማሊቅኑዕኮይኖምዝረኣዩዝነበሩን፥ወይእውንግጉይኮይኖምዝረኣዩዝነበሩንመሊስካእትምርመሉባይታዝፈጥርደኣምበርበበቲዝተበገስካዮንምኻድዝምረጽመንገዲኣይኮነን።ስለዚትማሊደምበተቓውሞኣብጉዕዞመስርሕሓድነትዝተጋገዮእንተሎክእርምሓዲሽሓሳባትእንተሎኣውንተቐቢሉከመሓድርእዩዝግባእ።

ካብዚ ሓሊፉ ኣነ ዝበልክዋ ጥራሕ ትኹን እንተኾይኑ ሃገርን ህዝብን ዝድሕነሉ መስርሕ ሃስዩ ናይ ኣግላልነት መንፈስ እዩ ዝዕድም። ጉዳያት ብሓላፍነት እንተዘይተታሒዙ ነቲ ቅኑዕ ሓሳብ ብዙሕ ጸገማት ከጓንፎ ምዃኑ እዚ ኣብ ላዕሊ ዝተጠቐሰ ሓደ መረዳእታ ኽከውን ይኽእል እዩ። ምኽንያቱ ብነዓይ ይጥዓመኒ፡ ንርኢቶ ካልኦት ደቚሱ ክሰግር ዝሓስብን ሽግርን ጸገማትን ናይ ካልኦት ከም ናቱ ሽግርን ጸገምን ዘይርኢ በይኑ ክርህዎ ኣይክእልን እዩ። እዚ ከኣ ንሱ ንበይኑ ክህርዎን ልዕሊ ኩሉ ኮይኑ ክረአን ዝብሉ ሓሳባት ንኣእምሮኡ ይሽፍንዎ’ሞ እቲ ሰናይ ተግባር ፈጺሙ ኣይረኣዮን። ብሓባር ናይ ምስራሕ መንፈስ እውን ኣንጻር ረብሓኡ ገይሩ ስለ ዝቖጽሮ፡ ምስ ካልኦት ሓድነት ወይ ስምረት ፈጢሩ ነቲ ሽግራትን ፍልልያትን ኣብ ምውጋድ ኢዱ ክሕውስ ኣይደልን። እንታይ ደኣ ኩሉ እቲ ጸጽቡቑ ንዓኡ እቲ ሐሕማቑ ከኣ ንኻልእ ከሰክምን ክውንጅልን እዩ ህርድግ ዝብል።

ስለዚ ነቲ መስርሕ ናይ ምስምማዕን ምውህሃድን ካብ ብዙሕ ንዝተፈላለየ ሓሳባት ዝሓሸ ጸሚቚካ ክተውጽእ ምጽዓር ስለ ዝኾነ ናይ ሓድነት ራኢና ሕጂ እውን እንተኾነ ብዘይካ ተራኺብካን ተዛቲኻን ኣብ ማእከላይ ፍታሕ ምብጻሕ ካልእ መዋጽኦ የለን። እዚ ማለት እተን ክስማማዕ ዝኽእላ ሰልፍታት፡ ውድባትን በርጌሳውያን ማሕበራትን ክቀራረባ ይግበአን። ካብዚ ሓሊፉ ወግሐ ጸብሐ ናይ ውድባት ከም ኣሜባ ምርባሕ ክዕገት ብዝተኻእለ መጠን ክስረሓሉ ይግባእ። ቊጽሪ ሰልፍታት ወይ ማሕበራት ካብ ዓቐን ንላዕሊ ምስ ዝኸይድ ናይ ምቅርራብ መንፈስ እውን ከምኡ እናተረሓሓቐ እዩ ዝኸይድ። ሰልፊ ዲሞክራሲ ህዝቢ ኤርትራ ካብዚ ነቒሉ እዩ ኣብ መትከላቱ “ምስተን ምስ ፖለቲካዊ መድብ ዕዮና ዝሰማማዕ ፖሊሲ ዘለወን ሰልፍታት ክሳብ ምትሕንፋጽ ክኸይድ፥ ምስተን ብፖለቲካዊ መደብ ዕዮ ዝፈላለየኦ ከኣ ኣብተን ዘሰማመዓኻ ሓቢርካ ምስራሕን ምክብባርን” ዝብል መትከል ዝኽተል።

ድራር ማንታይ

Page 523 of 610