1. ትርጉም ዕርቂ

2. ግደ ባህሊ ኣብ ዕርቂ

3. መስርሕ ዕርቂ

4 .ግደ ወጻእተኛታት ኣብ ዕርቂ

5. ውጽኢት ዕርቂ

6. ምኽባር ዕርቂ

ትርጉም ዕርቂ፡ ኣብ መንጎ ደቂሰባት ዘየሰማምዕ ነገራት ክርከብ ባህርያዊ እዩ።ብዙሕ ዓይነት ማሕበራውን ሞያውን ፖለቲካውን ዝምድናታት ከም ዘሎ መጠን እተፈላለየ ብዙሕ መልክዓት ዝሓዘ ፍልልያት ክህሉ ግድን እዩ። ሰብ ነገር እንተስ ባዕላቶም እንተስ ብመንጎኝነት ካልኦት፣ ነቲ ዘየሰማሞዖም ጕዳያት ኵላቶም ዝረድዩሉ ስምምዕ ክብጻሕ እንከሎ ዕርቂ ተጌሩ ይብሃል። እቲ እዚ ጽሑፍ እዚ ዘተኵረሉ ዕርቂ ብዛዕባ እተን ኣብ ኤርትራ ንዘሎ ምልካዊ ስርዓት ብሰብኣዊ መሰል ዝኸብረሉ፡ ኣብዝሖ-ሰልፍታት ዘፍቅድ ቅዋማዊ፡ ዕልማናዊ፡ ዲሞክራስያዊ ስርዓት ንምትካእ ዝቃለሳ ዘለዋ ውድባት ክበጽሕኦ ዘድሊ ፖለቲካዊ ዕርቂ እዩ።ዕርቂ ከም ቃል ወይ ሓሳብ ንኽራኸባን ክላዘባን ጸገም ዘይብለን ውድባት እንተዘይተጠቐምናሉ ይሓይሽ ከመይ ዕርቂ ኣብ ነንሓድሕዶም ዝዳመዩን ከም ፖለቲካዊ ሓይልታት ንሓድሕዶም ዘይፋለጡን ወይ እውን ምቹእ ኵነታት ክርከብ እንከሎ ኣብ መንጎ ጨቋኒ ስርዓትን ጭቁናትን ከም ኣብ ደቡብ ኣፍሪቃ እተራእየ እንተ ተጠቐምናሉ ይሓይሽ ዝብል ርእይቶ ሓሓሊፉ ይቃላሕ ምንባሩ እዚ ፅሓፋይ ይዝክር። ስለዚ ድማ ኣቐዲሙ እቲ ዕርቂ ብልዝብ ኣብሊካ ክብጻሕ ዘለዎ ስኒት፡ ሓቢርካ ምስራሕ ክሳብ ምሉእሓድነት ዝዕላማኡ ነቲ ንሕናን እዚኣቶምን ዝብል ሓቢርካ ንከይትሰርሕ ይኹን ንከይትሓብር ዝጋርድ ዘሎ ስነ-ኣእምሮኣዊ ሓጹር ንምስባር ዝሓለነ ምዃኑ ጽሓፊ ከስምረሉ ይደሊ።

ምስተን ዘይዕልማናውያን ውድባትክ? እንታይ ዓይነት ዝምድና ከድሊ እዩ ንዝብል ሕቶ ኣብ ዝርዝር ከይኣቶ፤ ዕቱብ ስሙር ግንባር ምፍጣር ከም ዘድልን ናይ ጽባሕ ዘይኰነስ ናይ ሎሚ ሕቶ ምዃኑን ይኣምን።

ግደ ባህሊ ኣብ ዕርቂ፣ እዚ ኣብ ታሕቲ ሰፊሩ ዘሎ ብሓው ብርሃነ ረዳ እተቐናበረ ጽሑፍ ዕርቂ ኣብ ሕግታት እንዳባ ርኣሱ ዝኽኣለ ቦታ ከም ዘለዎ የመልክተልና፡

ስርዓት እንዳባ ንዝኾነ ይኹን ገበን ኮነ ሕብረሰብኣዊ ምትእስሳራት ሕጊ ኣቚሞሙሉ ኣለዉ፣ እዚ ሕግታትእዚ ሕብረተሰብኣዊ ሰላምን ጸጥታን ንምሕላው ዝተፈላለየ ሽግራት ብኹሉ ኲርናዓቱ ብምዕዛብ ኣቕሪቦሞእዮም። ኮይኑ ግን ብዳኛ ጥራሕ ከይውሰን ብዕርቂ ክውዳእ ኣብ ጐኒ ሕጋዊ ኣገባብ ካልእ መንገዲ ማዕሪኡ « “ሽምግልና “ዝብሃል መስርሕ ፈጢሮምእዮም።

ሽምግልና ኣብ ሞንጎ ክልተ ኣካላት ማለት ስባት፡ ዓድታት፡ እንዳታት ወይ ቀቢላታት፡ ሓደ ሓደ እዋንእውን ወረዳታት ብፍትወት ክልቲኦም ኣካላት ዝኣሊ ኣካልእዩ። ኣብ ሽምግልና ካብ ክልቲኡ ነጻ ዝኾኑ (neutral)፡ ኣብቲ ጉዳይ መኽሰብ ዘይብሎም ሰባት፣ ብክልቲኦም ወገን ዝእመኑ ዋሕሳትን እቶም ክልተ ሰብ ጉዳይን ይቐውም። ንኣብነት ኣብ ቢለን ካብ እንዳታት ቤት ታውቀ ዘይምስምማዕ ምስ ዝርከብ ቤት ታርቀ ወይ ካብ ቤጁ ኮነ ካልኦትን ክሽምግሉ ይመጽኡ። ኣብ ኣከለ-ጒዛይእውን እቲ ኣብ ሞንጎ ጦርዓን ጸንዓ-ደግለን ዝነበረ ባእሲ ካብ ዓድታት ናይ ኣከለ-ጒዛይ ዝተዋጽኡ ሽማግለታት ክዓርቁ ዪፍትኑ ከም ዝነበሩ ዓብይ ኣብነትእዩ።

መብዛሕትኡ ሕግታት እንዳባ ኣብ ዕርቂ ዝተሞርኮሰ ሕንጻጻትእዩ። እቲ ሽምግልና ወይ ዕርቂ ናይ መርዓ፣ ፍትሕ፣ መሬት፣ ኣምባጓሮ፣ ቅትለት ሰብ፣ ወዘተ... ዝምልከት ኮይኑ ምሉእ ሓላፍነት፡ ብዓይኒ ሕጊ ዝስከምእዩ። ኣብ መብዛሕቲአን ኣውራጃታት ኮነ ቢሄራት ኤሪትራ ነዚ ነገራት ዝፈትሑ ሽማግለታት ዝተመዘዙ ኣለዉ፣ ገበን ዝገብረ ሰብ ክይተታሕዘ ኣብዞም ሽማግለታት እዚኦም ዑቕባ ምስ ዝሓትት ዝትንክፎ የብሉን። እዚ ማለት ግን ጉዳዩ ኣይረኣይንእዩ ማለት ኣይኮነን።

ሽማግለታት ኣብ፣- ከበሳ             ዳኛታትን ዓበይቲ ዕድን

              ኣብ ኲናማ        ሰንገነነ ከምኡ ድማ ዳኒመታ

              ኣብ ናራ         ቶርጉዳ

              ኣብ ብዳውየት     ሓሰቢብ ዝበሃሉ ዓብይቲ ናይ ሃይማኖት መራሕትን ዓ. ዓድን

              ኣብ ዓፋር፡        መካቦ

በኒዓምር፡ ሳሆ፡ መንሳዕ ከምኡእውን ካልኦት ቢሄራትን ዓበይቲ ናይ ቀቢላታት መራሕቲ ነቲ ሽምግልና የካዪድዎ።

ቅትለት ሰብ እቲ ዝዓብየ ገበንእዩ። ሕግታት እንዳባ ነዚ ጒዳይእዚ ሕግታት ኣስፊረናሉ ኣለዋ። ሞት ኩሉ ጊዜ ሞት ስለ ዘስዕብ ግን ደም ንምንቃጽ ኢሎም ገሊአን ኣብ ሕገን ሕነ ምፍዳይ ዝኽልክል ዓንቀጽ ከስፍራ ከለዋ ገሊአን ግን ብዕርቂ ክፍትሕኦ ይፍትና። ኣብ ሕጊ ናይ ብኒዓምር ዓንቀጽ 1 «ዝኾነ ይኹን ቅትለት ሰብ ብጋር ነብሲ ክፍታሕ ኣለዎ » ። ከምኡእውን ኣብ ሕጊ ታርቀን ታውቀን 12 ነገድን ብተመሳሳሊ ኣብ ዕንቀጽ 5 ኣስፊሮሞ ኣለዉ። እተን ካልኦት ሕጊ እንዳባታት ግን ሽማግለ እንዳመዋቲ ብምልኣኽ ነቲ ገበን ከፈትሕኦ ይፍትና። እዚ ናይ ዕርቂ ስጉምቲ ክግበር ዝከኣል እቲ ገበነኛ ኣብዞም ኣብ ላዕሊ ተሰምዮም ዘለዉ ሽማግለታ ምስ ዝዕቈብ ወይ ድማ ኣብ ኢድ መንግስቲ ማለት ፖሊስ ምስ ዝኣቱ ወይ ሃዲሙ ምስ ዝጠፍእእዩ (ብርሃነ ረዳ ኢመይል 29 ሓምለ 2016) ።

መስርሕ ዕርቂ፡ እዘን ኣዚዩ ዝመሳሰል ፖለቲካዊ ዕላማታትን ባህግታትን ዘለወን ውድባት ኤርትራ ሓቢረን ንክሰርሓ ወይ እውን ክሳብ ፍጹም ሓድነት ክገብራ እንተዀይነን እንታይ ክማላእ የድሊ? ብቐዳምነት ንዕርቂ ዝሰማማዕ ባይታ ንምፍጣር ብደረጃ መሪሕነት ኮነ ካድራትን መሰረታትን ንምርድዳእ ዝዓለም ርክባት ክካየድ የድሊ። ብድሕርዚ ንተመኵሮአን ብቕንዕና ብግልጺ ሓቢረን ምግምጋም የድልየን። ጥቕሚ ናይ ብግልጽን ቅንዕናን ምግምጋም ብውሑዱ ዝፈላለየካ ወይ ሓቢርካ ንከይትሰርሕ ዝዓንቀፈካ፡ ከካብ ኣየናይ መበገሲ ተበጊስካ ከም ዝርኣኻዮን፡ እቲ ኣርኣእያታት እቲ ዘኸተሎ ስነ-ኣእምሮኣዊ ምርሕሓቕን ምንጽጻግን ንምፍላጥ ክሕግዝ ይኽእል። ዕላምኡ ጕድለት ተለልዩ ንከይድገም መምሃሪ ክኸውን ድኣ እምበር ንምኽሳስን ቍስሊ ምጕዳእን ክኸውን ኣይግባእን።  

ካልኣይ እቶም ንዕርቂ ዝዝትዩ ኣብ ምግምጋም ኮነ ኣብ ካልእ ዝስዕብ ዛዕባታት ዝሳተፉ ባእታታት ብልቢ ንዕርቂ ዝደልዩን ዝሕለቁን ክኾኑ ዓቢ ተደላይነት ኣለዎ። ኣብ ደቡብ ኣፍሪቃ ዘርኣዊ-ኣድልዎ (Apartheid) ወዲቑ ብዲሞክራስያዊ ስርዓት ንኽትካእ ኣብ ዝካየደሉ ዝነበረ ግዜ ካብ ጽዓዱ ኰነ ጸልምቲ ደቡብ ኣፍሪቃውያን መስርሕ ዕርቂ ንምስንኻል ሓያሎይ ናዕብታት የክይዱ ከም ዝነበሩ እንተዀነ ግን ብሳላ ብቑዕ ኣተኣላልያ ናይ ማንደላን ደ ክለርክን ነቲ ብድሆታት ክሰግርዎ ከም ዝኻኣሉ ብሓያሎይ ደረስቲ ተመዝጊቡ ኣሎ። <<ብዕራይ ናብ ዘበለ የብል ዕርፊ ኣጽንዕ>> ከም ዝብሃል፡ ንኵሉ ዘጋጥም ዕንቅፋታት ክኣልዩ ዝኽእሉ ተዛተይቲ ምውካል ዋሕስ ናይ ዕዉት ልዝብ እዩ ክብሃል ይክኣል።

ሳልሳይ ሓዳጋት ማለት ይቕረ ብሃልቲ ክንከውን የድሊ። ይቕረ በለለይ ክትብሃል ከይደለኻ ንዝበደለካ ይቕረ ምባል ንባዕሉ ንገዛእ ርእስኻ መድሃኒት እዩ። ኣብ ናይ ቃልስና ጕዕዞ ኣብ ርእሲ ሕድሕድና ብዙሕ ግፍዕታት ኢና ፈጺምና። እቶም ንእተበደልናዮ ኣብ ስንና ነኺስና፡ ብቕርሕንቲ እንጕዓዝ ንጥዕናና ኰነ ነቲ ክረጋገጽ ዝድለ ናይ ሓባር ቃልሲ ማዕረ ክንደይ ከም እንሃስዮ ብግቡእ ዝርድኣና ኣይመስለንን። ኣብ ባህልና ብዛዕባ ነብስኻ ምዝራብ ከም ትሕትና ዝጐደሎ ሰብ ስለዘቝጽረካ፣<<ተበዲለ ክነሰይ፡ ይቕረ ኢለ ክቃለስ መሪጸ ኣሎኹ>> ዝብል ዘረባ ዝውቱር ኣይኰነን። ዘይዛረቡሉ ድኣ ኮይኖም እምበር፣ ይቕረ እንዳበሉ ዝቃልሱ ከም ዘለዉና ዝክሓድ ኣይኮነን። ንዝብሎ ዘሎኹ ነጥቢ ብጭብጢ የረጋግጽ እዩ ኢለ ስልዝኣምን ካብ ባህልና ወጺኤ ካብ ተሞክሮይ ብዛዕባ ክልተ ፍጻሜታት ከዘንትወልኩም ትዓገሱኒ። ኣብ ሚያዝያ 1967 ብስርዓት ሃይለስላሴ ተኣሲረ። ናብ ቤተይ መሪሑ ዘእሰረንን ኣብ ቤት ፍርዲ ኣብ ልዕለይ ዝመስከረን፡ ስሩዕ ናይ ተጋድሎ ሓርነት ኤርትራ ነይሩ። ኣብቲ ንሱ ተኻርይዎ ዝነበረ ቦታ ተጋደልቲ ነዕቍበሉ ስለዝነበርና ንጡፋት ተንቀሳቐስቲ ምንባርና ይፈልጥ ነይሩ። ምሳይ ካልእ ስሪዕታዊ ምትእስሳር ስለዘይነበሮ፡ ንነብሱ ክውጽእ ንዓይ ኣሕሊፉ ሂቡኒ ኢለ ብዙሕ ጕህየን ሓሪቐን። ጸኒሐ ግን ኣነስ በዲለ እንድየ ኣብ ገዛይ እንተዘይጸንሕ እኮ ኣይምትኣሰርኩን ነይረ። ትኣሲሩ ምንባሩ እፈልጥ ነይረ ግን ናብ ገዛና ክመርሖም ከምዝኽእል ዘይምግማተይ ተጋግየ እየ። ስለዚ ድሕሪ ደጊም ብዛዕባኡ ኣይሓስብን እየ ምስ በልኩ ከም ዓቢ ጾር ካብ መንኩበይ ዝወረደለይ ኰይኑ ተሰምዓኒ። ካብ ሕርቃንን ቅርሕንትን ድማ ተገላገልኩ። እዚ ሰብዚ ቅድመይ ናብ ካናዳ ኣትዩ ይቕመጥ ስለዝነበረ፣ ካናዳ ምእታወይ ምስ ሰምዐ ስልኪ ደዊሉ ሰላም ይብለኒ ከም ዋላ ሓንቲ ነገር ዘይብልና ከኣ ጽቡቕ ኣዕሊልና። ክሳብ ክልተ ሽሕን ሓደን ንህግደፍ ክድግፍ ድሕሪ ምጽንሑ ሓደ ካብቶም ካብ ሽዑ ንድሓር ደገፎም ዘቛረጹ ኤርትራዊ ዜጋ ስለዝኾነ ብዛዕባ ሃገርና ምስኡ ክላዘብ ድሉው እየ።ኔርና ኔርና እውን ነዕልል ኢና።

እቲ ካልኣይ ፍጻሜ ምስዚ ቀዳማይ ዝዳረግ ኣይኮነን። ግን ብግልጺ ዝስምዓካ ተዛሪብካ ንናይ ሓባር ዕላማ ሓቢርካ ኣብ ምስራሕ ግን ኣብነታዊ ክኸውን ይኽእል እዩ እብል፡ ኣብ ሽወደን ናይ ተጋድሎ ሓርነት ኤርትራ ወኪል ኰይነ እጋደል ኣብ ዝነበርኩሉ ግዜ ኣብ ልዕሊቲ ሽዑ ዝካየድ ዝነበረ ናይ ወጻኢ ቅዋም ዕቃቤታት ነይሩኒ። ኣባላት ሰውራዊ ባይቶ ሓበሬታ ይጎድሎም እዩ ዝብል ዕግበት ስለዝነበረኒ፣ ኣብቲ ሳልሳይ ስሩዕ ኣኼባ ባይቶ ክካየድ ተመዲቡሉ ዝነበረ ግዜ ናብ ኣባላት ባይቶ ንክበጽሕ ዝዓለመ ዝሰደድኩዎ ምዝጉብ መልእኽቲ፡ ናብቲ ዝልኣኽኩሉ ብጻይ ከይበጽሐ ኣብ ኢድ ሓላፊ ወጻኢ ጕዳያት ማለት ናይቲ ተመዲበሉ ዝነበርኩ ቤት ጽሕፈት ወደቐ። ንሱ ድማ ብኡ ንብኡ ናብ ሱዳን ምጻእ ዝብል ትእዛዝ ኣመሓላለፈለይ። ትእዛዝ ኣኽቢረ ናብ ሱዳን ካብ ሱዳን እውን ናብ ሜዳ ኣቶኹ። እቲ ንፈጻሚ ሽማግለ ወኪሉ ብዛዕባዚ ጕዳይ ዘዛራረበኒ ባእታ<<ሽግር ክትፈጥር ኢልካ ከም ዝይልኣኽካዮ ይርድኣና ኢዩ። ኣብ ኢድ ሽግር ክፈጥሩልና ዝደልዩ ባእታታት እንተዝወድቕ ግን ምፈጠረልና ነይሩ። ንስኻ ምሳና ኴንካ ከም እትቃለስ እውን ጥርጥር የብልናን። ከም መቕጻዕቲ ካብ ሓላፊ ቤት ጽሕፈት ናብ ምክትል ሓላፊ ኣውሪድናካ ኣሎና እንተ ኢልናካ ኣውን ከም እትቕብሎ ንኣምን ኢና። ስለዚ በዚ ዝልኣኽካዮ ጽሑፍ ምኽንያት ዘይኰነ ኣብ ህዝባዊ መዳይ ከተፍሪ ከም እትኽእል ብምዕጋብ፡ ፈ/ሽ ኣብ ካርቱም ከም ሓላፊ ህዝባዊ ጕዳያትን ምክትል ሓላፊ ቤት ጽሕፈት ካርቱም ኴንካ ከተገልግል ወሲና ከም ዘላ እሕብረካ>> በለኒ። ብውሽጠይ ንሜዳ ቐረበለይ ጽቡቕ መደብ እዩ ኢለ ብዘይ ነግ ፈረግ ነቲ ውሳኔ ተቐቢለ፣ <<ዝልኣኽክዎ መልእኽቲ ምዝጉብ እዩ ነይሩ መን ከም ዝሃበኩም ክፈልጥ እደሊ እየ። ኣይ ንነግረካን ኢና እንተ ኢልካ ብቤት ቡስጣ ኣቢለ ክረኽቦ እኽእልእ እየ፤ ነቲ ሰብ ግን ጽቡቕ ኣይኮነን>> በልክዎ። ሓበረኒ ድማ። ናይ ካርቱም መደብ ኣብ ግብሪ ከይውዓለ፣ ድሕሪ ኣስታት ሓደ ዓመት ምስቲ ነታ ምዝግብቲ ደብዳበ ዝሃቦም ሰብ ኣብ ሓደ ቤት ጽሕፈት ክሰርሕ ተመደብኩ። ክሳብ ሽዑ ብዛዕባዚ ጕዳይዚ ኣይተዛሪብኩዎን ነይረ። ሓቢርካ ምስራሕ ካብ መጸ <<ትዕዝብቲ እንተ ነይሩካ ኣብቲ ዝልኣኽዎ ምዝጉብ ደብዳበ፣ ስለምንታይ ደዊልካ ዘይሓተትካኒ? ብተወሳኺ ናባኻ ኣይኮነን ተላኢኹ ስለምንታይ ከፊትካዮ?>> ክብል ተወኪሰዮ። ንሱ ድማ <<ነቲ መልእኽቲ ካብ ቤት ቡስጣ እከለ ኣምጺኡዎ። ኣጋጣሚ ኣብታ ስዓት እቲኣ ሓላፊ ወ/ጕ/ቤ/ጽ ምሳይ ኣብ ቤት ጽሕፈት ነይሩ፡ ካብ ወኪልኩም እተላእከ መልእኽቲ ድማ ኣሎ ምስ በልኩዎ እስከ ኢሉ ባዕሉ እዩ ከፊትዎ>> ክብል ገለጸለይ። እቲ ጕዳይ ኣብኡ ዓሪፉ ስራሕና ብስኒት ነሰላስል ነበርና።

ኵሉ በብሸነኹ ይቕረ እንተ ኢሉ ወይ ይቕረ ክብል ንነብሱ እንተኣዳልዩ ንከይትሓብር ወይ ብውሕዱ ሓቢርካ ንከይትሰርሕ ዝእግድ ሽግር ከም ዘየሎ እዚ ጽሓፋይ ይኣምን።ዝበደለ ይቕሬታ ክሓትት እንከሎ ሓጋዚ ከምዝኸውን እውን ፍሉጥ ኢዩ።

Desmond Mpilo Tutu ኣብ No Future without Forgiveness መጽሓፉ pp 152-153

ብዛዕባ Amy Biehl, a Fulbright scholar from Californiaካብ ነዊሕ ግዜ ኣትሒዛ ጸረ ዘርኣዊ ኣድልዎ ኣብ Stanford University, California ኣብቲ ብተማሃሮ ዝካየድ ዝነበረ ምንቅስቓስ ተሳታፊት ዝነበረት ንትምህርቲ ኣብ University of the Western Cape, South Africa ክትምሃር ዝመጸት ናብ Gugulethu እተባህለ ጸለምቲ ዝነብሩሉ ንእሽቶ ከተማ ንተማሃሮ የዕሩኻ ብማኪና ከተብጽሕ ምስ ከደት፣ ብኢድ እቶም ናጻ ክኾኑ ኣለዎም እትብሎም ጸለምቲ መንእሰያት ብግፍዒ ኣብ ወርሒ ንሓሰ 25, 1993 ድሕሪ ምቕታላ፣ ቀተልታ ምሕረት ምስ ሓተቱ ወለዳ ሕነ ክፈድዩ ኣይደለዩን። ምሕረት ክግበረሎም ንዝሓተትዎ ደጊፎሞ ጥራሕ ዘይኮነስ መንእሰያት ናይታ ንእሽቶ ከተማ ካብ ኣብ ናይ ገበን ዓመጽ ከይጥሓሉ ሓላፍነታውያን ሰባት ንክዀኑ ኣብ ምምራሕ ዘገልግል Amy Biehl Foundation እተባህለ ትካል ኣቚሞም ንቈልዑ እታ ጓሎም እተቐትለትላ ከተማ ከገልግሉ ሓያሎይ ካብ ግዜኦምን ገንዘቦምን እንዳ ኣውጽኡ፣ ካብ ግዜ ናብ ግዜ ናብታ ከተማ ከም ዝማላለሱ ሰኒዱዎ ኣሎ።

ናይ ኤሚ ስድራ ክሳብ ክንድዚ ዝኣክል ርህራሄን ተወፋይነትን ከርእዩ እንከለዉ፣ ንሕና ስለ እቶም ተስፋ ስኢኖም ወግሐ-ጸብሐ ዝስደዱ፡ኣብ ምድረ በዳታትን ማእከላይ ባሕርን ዝጥሕሉ ዘለዉ መንእሰያትናን ዘልዕሎም ስኢኖም ወሊዶም ከም ዘይወለዱ ኣብ ስቓይ ዝነብሩ ዘለዉ ሽማግለታት ወለድናን ኵሉ ጓል-ነገር ንጐድኒ ገዲፍና ኢድ ንኢድ ተተሓሒዝና ክንቃለስ ቈሪጽና ክንልዓል ዶ ኣይግባኣናን?

ግደ ወጻእተኛታት ኣብ ዕርቂ፡ ናይ ወጻኢ መንግስታት ሰልፍታት ኣህጉራዊ ትካላት ኣብ ዕርቂ እወታዊ ወይ ኣሉታዊ ግደ ክህልዎም ይኽእል። ካብ ባይቶ ሕቡራት መንግስታት ክሳብ ሕብረት ኤውሮጳን ሕብረት ኣፍሪቃን ኣብ ሓያሎይ ሃገራት እወታዊ ግደ ኣብ ኒካራግዋ፡ ጓታማላ ሩዋንዳ እወታዊ ግደ ከም ዘበርከቱ ዝሕብሩሎም ኣለዉ። ኣብ ከባቢና ገሌና ብእወታ ገሌና ባኣሉታ እንገልጾ ናይ ሰንዓ ፎርም ነይሩ። ኵላትና ከም እንፈልጦ ሕጂ የመን ንባዕላ ኣብ ቅልውላው ከም ዘላ ካብ ኵላትና ስዉር ኣይኮነን። ንግደ ኢትዮጵያ እውን ካብቲ ኣብ ልዕሊ ናይ ሰንዓ ፎርም ኣርኣእያ ዝፍለ ኣይኮነን፤ ከመይ ገሌና ብእወታ ገሌና ብኣሉታ ኢና እንገልጾ። ሱዳን ኣብዚ እዋን እዚ ምስ ዲክታቶርያዊ ስርዓት ወጊና ምህላዋ ዘካትዕ ኣይኮነን። እንተዀነ ግን ነባሪ ረብሓታት እምበር ነባሪ ፈታውን ጸላእን የልቦን ከም ዝብሃል ኵነታት ክቕየር ከምዝኽእል ዘይምስሓት። ስለዚ ምስ ኢትዮጵያ፡ ሱዳንኰነጅቡቲ ክህልወና ዝኽእል ዝምድና ከም ጐረባብቲ ሃገራት ጥራሕ ዘይኮነ ባህላውን ሃይማኖታውን ዘርኣውን ዝምድናታት ስለዘሎ ኤርትራውያን ውድባት ንሓባራዊ ረብሓታት ናይ ሰለስቲአን ሃገራት ንምዕቋብ ዝዓለመ ክምዝመዝ ዝኽእል ነቓዓት ዘይብሉ ስጡምን ብሱልን ሓባራዊ ናይ ወጻኢ ፖለቲካዊ-መርሓ/ሜላ (ፖሊሲ) ክነድፋ ዓቢ ተደላይነት ኣለዎ።

ውጽኢት ዕርቂ

ነንሓድሕድካ ብኣሉታ እትህቦ ዝነበርካ መግለጽታት ብእወታዊ መግለጺ ሓቢርና እዝን እዝን ክንሰርሕ ኢና፤ ሓባራዊ ኣርኣእያና ድማ ከምዝን ከምዝን እዩ ዝብል ተስፋ ዝመልኦ ሓዲሽ ኣርኣያን እምነትን ንምትካእ ብዕቱብ ምስራሕ የድሊ። ኣብ ጕዕዞ ድማ ምትእምማን ይፍጠር። ተሳዓሪ ዘይብሉ ኵሉ ዕዉት ኰይኑ ዝስምዓሉ ዓይነት ስኒት ምርግጋጽ ናይ ኵሉ ተዋሳኢ ዕላማ ክኸውን ከሎ፣ እንተድኣ ነፍሲ-ወከፍ ተሳታፊ ካብኡ ዝጥለብ ዘበለ ነብሱ ሓኺኩ ከማልእ ድሉው ኰይኑ ዘይረጋገጸሉ ምኽንያት የልቦን።

ሓድነት ሓይሊ እዩ ተፈላሊኻ ንኽትነብር ዘገድድ ብቑዕ ምኽንያት እንተዘይብልካ ኴንካ ብልዝብ ሓደ ውድብ ብምቛም ወይ ድማ መሰረታዊ ፍልልይ ሃልዩካ ስሙር ግንባር ጌርካ ብሓባር ብምስራሕ እዩ ዝረጋገጽ። ሕቶ ስልጣን ብብቕዓት ብሰሪ ዘይምምላስና ቃልስና ንድሕሪት ክጕተት ምጽንሑ ዘካትዕ ኣይኮነን። ብዕትበት ክርአ ዘለዎ ጕዳይ እዩ። ደጋጊምካ ሓደ ነገር እንዳገበርካ እተፈልየ ውጽኢት ክትረክብ ምጽባይ ጽላለ እዩ ከም ዝብሃል ከይኮነናስ፣ ሓዲሽ ነገር ንፈትን፤ ኣብ ዕጹው ነገር እንተበጺሕና ድማ ኪኢላታት ንጸውዕ።

ምኽባር ዕርቂ እተበጽሐ ስምምዕ ክኸብር ይግባእ። ስምምዕና ናይ ምኽባር ባህሊ ከነተኣታቱ ድማ ንሎሚ ኣብ ስደት ኮነ ንጽባሕ ኣብ ሃገርና ኣዚዩ ክጠቕመና እዩ።ኣብ ግብሪ ከውዕልዎ ትጽቢት ዝግበረሎም ኣባላትን ከቃልሕዎ ዘለዎም ናይ ዜና ማዕከናትን ካብ ሓባራዊ ምንጪ ሓበሬታ ክዝርግሓሎም ይግባእ። ብውሑዱ እቲ ናይ መጠረሽታ ስምምዕ እንተስ ብጽሑፍ እንተስ ብቴፕ እንተስ ብስእልን ድምጽን ተቐሪጹ ክስነድ ከም ዘለዎ ተዛተይቲ ከም ዕማሞም ጌሮም ክቆጽርዎን ክትግብርዎን ትጽቢት ይግበረሎም።

ቅዋማዊ ስርዓት ምትካል ከም ማእከላይን ቀንድን ዕላማና እንተወሲድናዮ፣ ቅዋም ኣብ ወረቐት ስለዝሰፈረ ኣይኮነን ዝኸብር እንታይ ድአ ንዕኡ ዘኽብር ባህሊ ምስ ዝህሉ እዩ ዝኸብር። ንናይ ገዛእ-ርእሱ ቅዋም ዘየኽብር ውድብ ወይ ሰልፊ ጽባሕ ንናይ ሃገር ቅዋም ከኽብር እየ ኢሉ እንተ ተዛረበ መን ክኣምኖ ይኽእል? ርግጽ ሓደ ካብ ጸገማትና ኣብ ስደት ስለ ዘሎና ንሕጋዊ ኣወዳድባ ዝገዝእ ሕግታት ስለዘይብልና ብኣጻብዕ ዝቝጸሩ ካብ ሓደ ውድብ ተፈንጪሎም ብስም እቲ ውድብ ክጽውዑ ኣይስከፉን።

ነዚ ዘተባብዕ ካልኣይን ቀንድን ነቲ ከነተግብሮ እንደልዮ ዕማማት ኣብ ግብሪ ከነውዕለሉ እንኽእል ፖለቲካዊ ሃዋህው ስለዘየሎ እዩ። ከም ፖለቲካዊ ሓይሊ ስልጣን ንምጭባጥ ኣብ ኤርትራ ውድድር እንተዝግበር ተጐጃጂልካ ስልጣን ክትሕዝ ከምዘይክኣል ብግብሪ ግልጺ ምኾነ። ካብኡ ነቒለን እውን እተን ክቀራረባ ዝኽእላ ምቅርራብ አረ ሓድነት እምበር ካልእ መተካኣታ ከም ዘየሎስ ሽዑ ንሽዑ ምተገንዘባኦ። እሞ ስጋብ ኣብ ከምኡ ኵንታት እንርከብ ዲና ከም ዘሎናዮ ክንጸንሕ ወይስ ካብ ሕጂ ነቲ ናይ ለውጢ ኵነታት ከነቃላጥፍ ብቕንዕና ብግልጺ ቈሪጽና ንልዓል? ኵላትና ክንምልሶ ዘሎና ሕቶ እዩ።

ኣብ መደምደምታ ምልካዊ ስርዓት በሪሱ ኣብ ቦታኡ ቅዋማዊ ስርዓት ተተኺሉ ኣብ ሃገርና ሰላምን ፍትሕን ክሰፍን ስደት ከብቅዕ ኵሉ ኤርትራዊ ዜጋ ሰብኣዊ መሰሉ ትሓልይሉ ምእንቲ ክሰርሕ ክምሃር ክነግድ መስርሕ ዕርቂ ንምቅልጣፍን ክዉን ንምግባርን ነፍሲወከፍና አእጃምና ከነበርክት እጽውዕ።

ዓወት ንዓውደ-መጽናዕቲ!

ዘለዓለማዊ ዝኽሪ ንስዉእት!

ውድቀት ንዲክታቶያዊ ስርዓት!

ፍትሕን ሰላምን ዲሞክራስን ንሃገርና!

ክቡር አቦ መንበር አሰናዳኢት ሽማግለ

ክቡር አቦ መንበር ሰልፊ ዲሞክራሲ ህዝቢ ኤርትራ

ኩቡራንን ኩቡራትን መራሕትን አባላትን ሰልፊ ዲሞክራሲ ህዝቢ ኤርትራ

ክቡራንን ኩቡራት ተሳተፍቲ ፈስቲቫል ፍራንክፈርት 2016

ስልፊ ዲሞክራሲ ኤርትራ ወኪለ አብ ፈስቲቫልኩም ክሳተፍ ምኽአለይ ዝስመዓኒ ሓበን ገዚፍን ዓሚቕን ኢዩ። አዚ ኣብ ትሕቲ "ዓወት ውጸዕ ህዝብና ብሓባራዊ ቃልስና " ዝብል ቴማ ዝካየድ ዘሎ ፈስቲቫል ብ ዓወት ክዛዘም ይምነ።

ክቡር አቦ መንበር

ኣብ ድሮ አዚ ፈስቲቫል ዝተኻየደ ዋዕላ ምሁራትን ንጡፍትን"ምህናጽ ምትአምማንን" ኣብ ዝብል ቴማ ኣብ ኣገደስቲ አዋናዊ ጉዳያት ሃገርና ዘቲዩ አዋናዊ ለበዋታት ከመሓላልፍ ትጽቢትና ወሰን የቡሉን።

ኩቡር አቦ መንበር! ኩቡራንን ኩቡራትን ተሳተፍቲ ፈስቲቫል!

ኩነታት ህዝብናን ሃገርናን ኣብ ኣዚዩ ፈታኒ ኩነታት ምህላዉ ቡዙሕ ተባሂሉን ተዘቲዩሉን ኢዩ። ምድግጋሙ ቡዙሕ ፋይዳ የቡሉን፡ አቲ ተሪፉና ዘሎ ነቲ ዓመታት ዝወሰደ ቃልሲ ብኸመይ ንዛዝሞ ኢዩ። ብርግጽ ኣብዚ ጉዳይ አዚ ቡዙሕ ዓበይቲ ጉዳያት ተሰሪሖም ኢዮም፡ ግና ዓድና ከአትዉና ኣይከኣሉን። ስለምንታይ ኢልና ክንሓትት ጉቡአ ይመስለና፡ ዝኸድናዮም መገዲን ዝሓንጸጽናዮም ሕንጻጻት ክንምርምሮምን ብደቂቕ ክንግምግሞምን ይግባአ።

ብእምነትና እቲ ሽግር እዚ አብ ላዕሊ ዝገለጽናዮ ኢዩ። መጀመርታ ናይቲ ፍታሕ ድማ፡ ኩሉ ነዚ ስርዓት ዝቋወም ዘሎ አካላት፡ አብ ስርዓት አስመራ አብ ምእላይ ተሰማሚዑ ብሓንሳብ ክሰርሕ ከሎ ኢዩ። ኣማራጺታት ዝተሓንኮኹ ይመስለና፡ አታ ሓንቲን ናይ መወዳአታን ሓድነት ኢያ።ሓድነት ፖለቲካውያን፥ ሓይልታት፡ ሓድነት ሲቪካዊ ማሕበራትን ሓድነት ህዝቢን። ነዚ ምቹእ ሃዋሁ ናይ ምፍጣር ሓላፍነት አብ እንግድዓ እቶም ሃገራውያን ሓይልታት ክጸዓን ከሎ ኢዩ። እዚ ሓላፍነት እዚ ምውሳድ ድማ ወዓል ሕደር ክንብለሉ አይግባእን።

ጽን ኢልኩም ዝሰማዕኩምኒ የመስግን።

ዘልአለማዊ ዝኽሪ ንስውአትና!

ዓወት ንህዝቢ!

Thursday, August 11, 2016 3:42 pm.

Last known picture of Abuna Antonios Doubts have been cast on the veracity of a report circulating via social media that the Patriarch of the Eritrean Orthodox Tewahdo Church has apologised to the Church Synod and spoken positively of the government's role in efforts to reconcile the church. His Holiness Abune Antonios has been held incommunicado under house arrest since January 2006, when he was forced out of office in violation of canon law following an illegally convened meeting of the Holy Synod. He had been resisting the government's increasing encroachment in church affairs, had refused to excommunicate 3,000 members of the Orthodox Church's renewal movement and had demanded the release of three prominent Orthodox priests who have been detained incommunicado and without charge since November 2004. In a further contravention of canon law Patriarch Antonios was replaced in 2007 by a government-approved appointee who was never recognised by the Orthodox papacy, and who died on 31 December 2015 after a prolonged period of ill-health. On 8 August, the Eritrean Orthodox Church website in Asmara published pictures of Patriarch Antonios in a meeting with a delegation of monks and scholars and government officials. The website also published a letter on headed paper that claimed he had signed a letter apologising for any intentional or unintended wrongs he may have committed that led to his removal, had expressed regrets regarding the consequences on the church. However, credible sources have informed Christian Solidarity Worldwide (CSW) that the delegation had initially visited the patriarch on 5 August, ostensibly to apologise for their part in his illegal removal and to begin the process of reconciliation. The Patriarch was subsequently transported to the Patriarchate in Asmara on 8 August for further discussions, and the pictures were taken at that time. The Diaspora Archdiocese of the Eritrean Orthodox Tewahdo Church (North America, Europe and the Middle East) has also cast doubt on the veracity of the report, highlighting the absence of a written or oral statement from the patriarch himself confirming this version of events. The Diaspora Archdiocese's statement also affirmed that "No statement of 'reconciliation' can be taken at face value where the venue is not free from any duress and without the participation of a neutral third party. Furthermore, the synod, with the full backing of the government, cannot be the accusing party, the judge, and now the agent to declare 'reconciliation.'" Several contacts drew attention to the fact the Patriarchs' case has assumed an increasingly high profile as Eritrea's severe human rights crisis has come under greater international scrutiny, with some suggesting this report may be a ploy to provide an illusion of progress: "They want to show it's a new era; then they will kill him. There is a big drama of reconciliation, then people die mysteriously. Many Eritreans have been killed like that." The Patriarch's continued imprisonment is highlighted in the final report of the United Nations Commission of Inquiry on human rights in Eritrea (COIE), which found that crimes against humanity have been committed there in a "widespread and systematic manner" since 1991, including the crime of persecution against religious and ethnic groups. A subsequent Human Rights Commission (HRC) resolution adopted on 1 July leaves open the possibility of further action, including by the Security Council, by requesting the submission of the report to all relevant UN bodies "for consideration and appropriate action" in order to ensure accountability for human rights violations, including crimes against humanity. CSW's Chief Executive Mervyn Thomas said: "While any genuine initiative to reinstate Abune Antonios and reconcile the church would have been warmly welcomed, the information we have received so far suggests this report has been fabricated to deflect criticism of Eritrea's appalling human rights record by providing an illusion of progress. In reality, the continued detention of the legitimate leader of the largest permitted Christian denomination is a clear indication of the government's obsessive determination to monitor, suppress and control every religious community. CSW continues to call for the unconditional release and reinstatement of Abune Antonios. He is a severely diabetic octogenarian and the Eritrean Government must be held accountable for ensuring his safety and access to medication. It is vital that the international community maintains pressure on the regime until every prisoner of conscience is freed without precondition, victims of human rights violations receive redress and those responsible for the grave crimes perpetrated in the country are held to justice."

Source=http://www.indcatholicnews.com/news.php?viewStory=30698

ዝኸበርኩምንዝኸበርክንን ተኻፈልቲ ዋዕላ ምህናጽ ሕድሕድ ምትእምማን

ኣቐዲመ፡ ንዕድመና ኣኽቢርኩምን ኣኽቢርክንን ካብ ርሑቕን ቀረባን ዝመጻእኩምን ዝመጻእኽንን ኣጋይሽና ብሓበራ፡ ነቶም ወረቓቕቲ ዘቕረብኩምን ንውድባትኩም ወኪልኩም ዝመጻእኩም ኣባላት መሪሕነትን ድማ ብፍላይ ብስመይን ብስም ሰልፊ ዲሞክራሲ ህዝቢ ኤርትራ (ሰዲህኤ) እንቋዕ ደሓን መጻእኩም እንቋዕ ድሓን መጻእክን ክብል እፈቱ። ቀጺለ ነዚ ዎርክሾፕ እዚ ኣብ ምድላዉ ክነጥፉ ንዝጸንሑ ኣባላት ኣሰናዳኢት ሽማግለ ክብ ዝበለ ምስጋናይ እናቕረብኩ፤ ካብ’ዚ ብምቕጻል መደረይ ንኽልቲኡ ጾታታት ዘመልክት ምዃኑ ጠቒሰ ናብ ዘዳለኽዎ ቃል ክኣቱ ኣፍቅዱለይ።

ክቡራንን ክቡራትን

ኣዳሊናዮ ዘለና ዋዕላ/ዎርክሾፕ ከመይ ይመስል?

ኣብ ናይሮቢ ዝተኻየደ ዋዕላ፡ ንኵሎም ተቓወምቲ ፖለቲካዊ ሓይልታት፡ ኣብ ክሊ ሓባራዊ ራኢ ንምጥርናፍ ዝሕልን መስርሕ ወይ መድረኽ ኢዩ። ብኻልእ ሸነኽ ድማ፡ ንተቓወምቲ ፖለቲካውን ሲቪላውን ማሕበራት ንምጥርናፍ ዝዓለመ፡ ብኤርትራዊ ሃገራዊ ባይቶ ንዲሞክራስያዊ ለውጢ ዝፍለጥ ምንቅስቓስ ክካየድ ጸኒሑን ኣሎን። ሰልፊ ዲሞክራሲ ህዝቢ ኤርትራ ኣዳልይዎ ዘሎ ዋዕላ ወይ ወርክሾፕ ግን፡ ካብ ክልቲኡ ፍልይ ዝበለ ኰይኑ፡ ተመሳሳሊ ፖለቲካዊ መደብ ዕዮ ኣለዎም ኢሉ ንዝኣመነሎም ውድባትን ሰልፍታትን ብምቅርራብን ብምጥርናፍን ሃገራዊ መደብ ዕዮ ናይ መሪሕ ግደ ክጻወት ንምግባር ዝሕልን ኢዩ።

ሓቢርካ ምስራሕ ሓይሊ ምዃኑ ኵላትና እንሰማምዓሉ ጕዳይ ኢዩ። ነዚ ዘረጋግጽ ምስላታት ህዝብና እውን ማእለያ የብሉን። ገለ ንምጥቃስ ዝኣክል፡ ኣሕዋት ምስ ዝፋቐሩ ጸላኢ የባርሩ፤ ሓቢረን ዝጸመዳ ኣጻብዕ፡ ኣርቃይ የጸምብዓ፤ ኣድቂቕካ ዝመተርካዮን ሓቢርካ ዝመኸርካዮን፡ እቲ ነይሓንቕ፡ እቲ ከኣ ነይሓምቕ ዝብሉ ኢዮም።

ብርእይቶና፡ ኵሉም ተቓወምቲ ፖለቲካዊ ውድባት ኣብ ዝተሓተ ናይ ስምምዕ ነጥቢ ተመርኵሶም ብሓባር ክሰርሕሉ ዝኽእሉ መድረኽ ክፍጠር ኣለዎ ዝብል እምነት ኣሎና። ስለ’ዚ ኢና እውን ኣካል ናይ’ቲ ኣብ ናይሮቢ ዝካየድ ዘሎ ዋዕላ ተቓወምቲ ውድባት ዝዀና።

ብኻልእ ሸነኽ ከኣ፡ ሰዲህኤ፡ ፖለቲካውን ሲቪላውን ውድባት/ማሕበራት ንተመሳሳሊ ዕላማ ዝቖሙ ኰይኖም ኣገባብ ኣቀላልሳኦም ግን ከምዝፈላለ ይኣምን። ፖለቲካዊ ውድባት ንስልጣን ዝቃለሱ ኣካላት ክዀኑ ከለው፡ ሲቪላውያን ማሕበራት ግን ንዲሞክራስያውን ሰብኣውን መሰላት ደቂ ሰብ ዝጣበቑ፡ ብሰብ ሰርሖ ይኹን ባህርያዊ ምኽንያታት ኣብ ልዕሊ ህዝቢ ንዝወርዱ ጸገማት ዘቃልሉ፡ ዘይመንግስታውያን ናይ ጾታ፡ ሞያን ንቓባውያን ማሕበራት ምጥርናፋት ኢዮም ዝብል ርድኢት ኣሎና።

ስለ’ዚ፡ ፖለቲካውን ሲቪላውያን ውድባትና፡ መሰላት ደቂ ሰባት ዝኽበረሉ ዲሞክራስያዊ ስርዓት ኣብ ምህናጽ ተማላላኢ ግደ ዝጻወቱ ደኣ’ምበር ተታኻኻእቲ ወይ ተጻረርቲ ከምዘይኰኑ ኢና እንግንዘብን ተዋሃሂዶም ክሰርሑ ድማ ነተባብዕን ንድግፍን።

ብኻልእ ሸነኽ፡ ደምበ ተቓውሞና ዝሳቐየሉ ከቢድ ዝዀነ ብኵራት ናይ ሕድሕድ ምትእምማን ከምዘሎ ኢና ንግንዘብ። እዚ ኵነታት’ዚ ሓንሳብ ሃይማኖታዊ፡ ሓንሳብ ብሄራዊ፡ ሓንሳብ ኣውራጃዊ መልክዓት እናለበሰ ኣብ ህዝብና ክልሑኽ ውን ንዕዘብ ኣሎና። ንረብሓኦም ክብሉ፡ ነዚ ናይ ዘይምትእምማን መንፈስ ዘሳውሩ ውሽጣውያንን ግዳማውያንን ሓይልታት እውን ምህላዎም እውን ክንዝንግዕ ኣይግባእን።

ብርእይቶና፡ ንዲክታቶርያዊ ስርዓት ኤርትራ ኣውዲቕና፡ ብቅዋማዊ ዲሞክራስያዊ ስርዓት ክንትክኦ እንተደኣኰይና፡ ንህዝብና ዝጥርንፍን ዝመርሕን ሃገራውን ዲሞክራስያውን መደብ ዕዮን ውደባን ክንውንን ይግብኣና። ነዚ መደብ ዕዮ’ዚ ድማ፡ ብልፍንቲ ይኹን ከም ውልቀ-ውድባት ንምዕዋቱ ከይተሓለልና ክንሰርሕ የድሊ። ናይ ብሄር፡ ናይ ሃይማኖት ወይ ናይ ከባቢ/ኣውራጃ መደብ ዕዮታትን ውደባን ንመልኣ ህዝቢ ዝጥርንፍ ስለዘይኰነ፡ ሃገር ዝምርሓሎም ፕሮግራማት ክዀኑ ኣይክእሉን ኢዮም። እቲ ዝመርሕ ፕሮግራም፡ ንዅሉ ዜጋ ብዘይ ኣፈላላይ ዝጽውዕን ዘካፍልን ክኸውን ኣለዎ ዝብል መርገጽ ብንጹር ቃላት ኣስሚረ ክገልጾ እፈቱ።

ሎሚ ተኣኪብና ብዕምቈት ክንዛረበሉ ዝመረጽናዮ ቴማ ወይ ኣርእስቲ “ምትእምማን ምህናጽ” (Trust Building) ዝብል ክኸውን ኢዩ። ነዚ ቴማ’ዚ ንምሕጋዝ ተባሂሎም ድማ፡ ገለገለ ኣርእስታት መሪጽና ብምሁራትን ክኢላታትን ክቐርቡ ጌርና ኣሎና። እቶም ኣብ’ዚ ወርክሾፕ ዝቐርቡልና ኣርእስታት ድማ፡

1. ዕርቂ
2. ኣፈታትሓ ግርጭት
3. ሃለዋት ክብርታትናን ባህልታትናን
4. ተራ ሚድያ ኣብ ምህናጽ ምትእምማን
5. ስደት፡ ጠንቁን መፍትሒታቱን
6. ጠንቂ ዘይምትእምማና እንታይ ኢዮም? ዝብሉ’ዮም።

ስለምንታይ ኢና ናይ’ዚ ዎርክሾፕና ቀንዲ ቴማ “ናይ ምትእምማን መንፈስ ምህናጽ” ዝብል ክኸውን ዝመረጽና?

እወ፡ ፖለቲካውያን ውድባትና ይኹና ሲቪላውያን ውድባትን ብስእነት ምትእምማን ይሳቐዩ ምህላዎም ኵላትና እንከታተሎ ዘለና ጕዳይ ኢዩ። ዋላ እውን እዞም ኣብ’ዚ ዎርክሾፕ ተዓዲምና ዘለና ፖለቲካዊ ውድባት ብደረጀ ፖለቲካዊ መደብ ዕዮና ክንርአ እንከሎ ብዙሕ ናይ ኣርኣእያ ፍልልይ ዘይብልና ክነስና፡ ኣብ መንጐና ዘሎ ዘይምትእምማን ግን፡ ካብ’ቲ ምስ ካልኦት ውድባት ዘሎ ዘይምትእምማን ዝኸፍአ እንተዘይኰይኑ ካብኡ ዝሓሸ ኣይኰነን ክንብል ዘድፍር ኢዩ።

ጠንቅታት ናይ ዘይምትእምማን መንፈስ ምስፋን እንታይ ምዃኖም፡ ድሕር ኢሉ በቶም ክኢላታት ዝቐርብ ወረቐት ብዕምቈት ክዛረብሉ’ኳ እንተዀነ፡ ነፍስወከፍና ግን፡ ኣብ ዘይምትእምማን መንፈስ ምፍጣር ይዕበ ይንኣስ ተራ ከምእተጻወትና ክንእመን ዘድልየና ኰይኑ ይስምዓኒ። ፖለቲካዊ ውድባት ኤርትራ፡ ካብ’ቲ ናይ 60ታትን ሰብዓታትን ኣተሓሳስባታት ጌና ሓራ ኣይወጻእናን ዘሎና። ነፍስወከፍና ንውድቡ ወይ ሰልፉ ኣሐይሉ፡ ነቲ ካልእ ከዳኽም ኢዩ ክሰርሕ ጸኒሑን ዘሎን። ሕጂ ግን፡ ምስ’ዚ ዘለናዮ መዋእል ዘሳኒ፡ ንብዙሕነት ብዅሉ መልክዓቱ ዝቕበል ኣተሓሳስባ ክንውንንን፡ ሓቢርና እንሕይለሉን እንዓብየሉን ኵነታት ንምፍጣርን ዘኽእለና ኣተሓሳስባን ኣገባብን ክንምህዝ መድረኽ ይጠልበና ኣሎ።

ክቡራትን ክቡራንን

ምትእምማን ብመስርሕ ዝረጋገጽ ኣምር እምበር፡ ብሓደ ወርክሾፕ ወይ ብሓደ ርክብ፡ ወይ ብሓደ ውሳኔ ዝረጋገጽ ኣይኰነን። እምነት ክትረክብ እምነት ክትህብ ኣሎካ። ከም’ቲ ካልኦት እምነት ከንብሩልካ እትደሊ፡ ንስኻ እውን ኣብ ልዕሊ ካልኦት እምነት ከተንብር ክትክእል ኣሎካ። እዚ ድማ፡ ነዊሕ ግዜ ዝወስድ፡ ብኣፍ ጥራሕ ዘይኰነስ፡ ብግብሪ ክስነ ዘለዎ መስርሕ ምዃኑ ክንግንዘብ ይግባእ።

ናይ ሕድሕድ ምትእምማን ዘይብሉ ጋንታ/Team ወይ ውድብ፡ ናይ ብሓቂ ውድብ ወይ ጋንታ ኣይኰነን። ዝተኣከቡ ግን ዘየድምዑን ንቕድሚት ዘይስጕሙን ምትእኽኻብ ናይ ውልቀሰባት ኰይኖም ኢዮም ዝተርፉ። ሓበሬታታት ብግልጺ ኣይውሃሃቡን፡ ኣብ መሰላትን ግቡኣትን ይመናጨቱ፡ ኣይደጋገፉን፡ ንነብሶምን ንረብሓኦምን ጥራሕ ኣብ ምክልኻል ይኣትዉ። እንተደኣ ኣብ ውሽጢ ውድብ ምትእምማን ዘይሃልዩ ኣባላቱ ብዝለዓለ ብቕዓት ክዋስኡ ኣይክእሉን ኢዮም። ብዘይ ምትእምማን ናይ ምምሃዝ ዓቕምታት ክዓቢ፡ ናይ ምድግጋፍ መንፈስ ክሰፍን፡ ኣድማዒ ስራሕ ክፍጸም ኣይከኣልን ኢዩ።

ስለ’ዚ፡ ኣብ ዘራኽቡና ጕዳያት ምትኳር፡ ቃልናን ግብርናን ሓደ ምዃን፡ ቀጻልን ግሉጽን ዝርርብ ምክያድ፡ ሕድገታት ምግባር . . .ወዘተ ካብ’ቶም ክንውንኖም ዘሎና ክብርታት ምዃኖም ክንዝንግዕ ኣይግባእን።

ክቡራንን ክቡራትን

ኣብ መደምደምታ፡ ገለ ነጥብታት ኣስሚረ፡ ዘረባይ ክዛዝም ኣፍቅዱለይ። ዲክታቶርያዊ ስርዓት ኤርትራን ደገፍቱን ካብ ዕለት ናብ ዕለት እናደኸሙን ድምጾም እውን እናነከየን ክኸይድ እንከሎ፤ ብኣንጻሩ ፡ ደምበ ተቓውሞ ብዓቐን ካብ ግዜ ናብ ግዜ እናዓበየ ይመጽእ ምህላዉ ዘይከሓድ ሓቂ ኢዩ። ድሕሪ ናጽነት ንግዝያዊ መንግስቲ ኤርትራ ዝነበሮ ደገፍን ሎሚ ንስርዓት ህግደፍ ዘሎ ናይ ህዝቢ ደገፍን ዓብዪ ፍልልይ ከምዘለዎ ንምርኣይ ዘጸግም ኣይመስለንን። ሎሚ ስርዓት ህግደፍ ብህዝቡ ተኻዒቡ ብዓለም ዝዅነን ዘሎ ስርዓት ኢዩ። ኣብ ውሽጢ ሓሓሊፎም ዝግሃዱ ተቓውሞታት፡ ኣብ ግዳም ብደለይቲ ፍትሒ ዝካየዱ ዘለዉ ድሙቓትን ኣድማዕትን ሰላማዊ ሰልፍታት፡ ጸብጻባት ኮሚሽን ሰብኣዊ መሰላት ሕቡራት ሃገራት፡ መርገጽ መንግስቲ ሆላንድን ፈረንሳን ኣብ ልዕሊ ተግባራት ስርዓት ህግደፍ ገለ ካብ’ቶም ነዚ ሓቂ’ዚ ዝምስክሩ ጭብጥታት ኢዮም።

እንተዀነ ግን፡ ደምበ ተቓውሞ ብዓቐን እናወሰኸ ይኺድ’ምበር፡ ዝመርሖ ፖለቲካዊ ውዳበ፡ ክሳብ እዛ ሰዓት’ዚኣ ክረክብ ኣይከኣለን ዘሎ። ዘይተወደበ ህዝባዊ ተቓውሞታት ድማ፥ ዝዀነ ዝተወደበ ሓይሊ ክጨውዮ ከምዝኽእል ከኣ፡ ናይ ግብጺ፡ ሊብያን የመንን ተመኵሮታት እኹል ኣስተምህሮ ኰይኑና ኢዩ።

ስለ’ዚ ደምበ ተቓውሞና ካብ ኣትይዎ ዘሎ ዓዘቕትን ደውታን ወጺኡ መሪሕ ግዴኡ ክጻውት፡ ብሓባር እንሰርሓሉ ባይታ ጽባሕ ዘይኰነስ ሎሚ ክንረክብ ንጥለብ ኣሎና። ማዕረ’ዚ ሓላፍነት’ዚ ክንከውን እንተዘይበቒዕና ድማ፡ ኵላትና ብታሪኽ ተሓተቲ ካብ ምዃን ሓራ ክንወጽእ ኣይንኽእልን ኢና።

ዕዉት ዋዕላ ክዀነልና እናተመነኹ፡ ጽን ኢልኩም ብምስማዕኩም አመስግን።

ንምዕዋት ህዝባውን ዲሞክራስያውን ዕላማታት ብሓባር ንበገስ

መንግስተኣብ ኣስመሮም

ኣቦ መንበር ሰዲህኤ

ዕለት 10 ነሓሰ 2016