Subscribe to this RSS feed
Thursday, 24 February 2022 22:55

ኣብ ሃምቦርግ፡ ጓል 25 ዓመት ኤርትራዊት ብካራ ተወጊኣ ሞይታ

Written by
ኣብ ሃምቦርግ፡ ጓል 25 ዓመት ኤርትራዊት ብካራ ተወጊኣ ሞይታ

ኣብ ሃገር ጀርመን ከተማ ሃምቦርግ፡ብ20 ለካቲት 2022 ብርኽቲ ዝተባህለት 25 ዓመት ዝዕድሚኣ ኣደ ሓደ ቆልዓ ኤርትራዊት ብካራ ተወጊ ከምዝሞተ ፖሊስ ናይታ ከተማ ከምዝሓበረ፡ ቢልድ Bild ዝተባህለትጋዜጣ ጀርመን ኣብ ናይ 23 ለካቲት 2022 ሕታማ ሓቢራ። ናይታ መዋቲት ጐረቤት ናይ ደም ምልክት ርእያ ሓበሬታ ምስሃበት ኣባላት ፖሊስ መጺኦም ነቲ ኩነታት ከምዝተኸታተልዎ እቲ ዜና ገሊጹ።
እዛ ብኻራ ዝተወግአት ዋላኳ ህይወታ ንምድሓን ናብ ሕክምና እንተተወስደት፡ መውጋእታ ከቢድ ስለ ዝነበረ ግና ኣብ ሆስፒታል ከምዝዓረፈት ተፈሊጡ። ፖሊስ ከተማ ሃምቦርግ  ንበዓል ቤት እታ መዋቲት ከም ቀዳማይ  ጥርጡር ብምሓዝ ንኣመዋውተኣ ብዝምልከት የጻሪ ከምዘሎ ከኣ እቲ ዜና ሓቢሩ። ፖሊስ ነቲ ጠንቂ “ግዝያዊ ዘይምርድዳድ ዘሶዓቦ” ካብ ምባል ሓሊፉ ተወሳኺ ዝርዝር ዛጊት ኣይሃበን።
መርማሪ ፖሊስ ፍሉይ ገበናት ቅትለት፡ ነቲ ጉዳይ ክከታተሎ ጀሚሩ ከም ዘሎ ዝጠቐሰ ፖሊስ ሃምቦርግ ድሕሪ ምጽራይ ጉዳይ ናይቲ ወዲ 35 ዓመት ጥርጡር ኤርትራዊ ኣብ ዝሓጸረ ግዜ ናብ ቤት ፍርዲ ከምዝቐርቦ ኣብቲ ዜና ተሓቢሩ።
ከምዚ ኣደ ሞይታ፡ ዝተጠርጠረ በዓል ቤታ ዝተኣስረሉን ውላዶም ዝዝኽተመሉን፡ ዝኣመሰለ ተደጋጊሙ ተግባራት ኣብ ኤርትራውያን ስደተኛታት  ሰብ ሓዳር ዘጋጥም ዘሎ ሓደጋታት ኣብ ባህሊ ኤርትራ ልሙድ ኣይነበረን። ህዝቢ ኤርትራ ብሕግን ስርዓትን ምምእዛዝ እምበር፡ ብኸምዚ ዝኣመሰለ ዓመጽ፡ ጭካነን ኢደ ወነናዊ ቅትለትን ኣይፍለጥን እዩ። ስለዚ እቲ ጸገም ናይቶም ውሱናት ግዳያት ጥራይ ዘይኮነ፡ ናይሕብረተሰብና ሕማቕ መለለዪ ይኸውን ስለዘሎ፡ ብሓፈሻ ኩሉ ኤርትራዊ ብፍላይ ከኣ ናይ ሰባት ኣእምሮ ናይ ምርግጋእ ትምህርትን ተመኩሮን ዘለዎም ክኢላታት ተገዲሶም ክሰርሕሉ ዝግባእ እዩ። ኤርትራውያን  ብሓፈሻ፡ መንእሰያት ድማ ብፍላይ፡ ቕትለት ተወሳኺ ገበን የስዕብ  እምበር ፍታሕ ከምዘይኮነ ተገንዚብና፡ ብመጀመርታ ንነብስናን ስድራናን ሃዲእና ክንሓስብ የድልየና።

Thursday, 24 February 2022 22:51

Dimtsi Harnnet Kassel 24.02.2022

Written by
Dimtsi Harnnet Kassel 24.02.2022
Published in Radio
Read more...
Wednesday, 23 February 2022 10:56

ካብ ህግደፍ ዝያዳ፡  ህግደፍ ንምምሳል

Written by
ካብ ህግደፍ ዝያዳ፡  ህግደፍ ንምምሳል

ኣብ ኤርትራ ዘሎ ሕማቕ ኩነታት ሓቢእካዮ ዝሕባእ ኣይኮነን። ኣብታ ሃገር ሕገ-መንግስቲ የለን፡ ዝመስለካ ምዝራብ ኣይፍቀድን፡ ምርጫ ኣይካየድን፡ ቁጠባ ባይታ ዝዘበጠ እዩ፡ ጉዳይ ትምህርትን ጥዕናን እሞኸኣ ዝገደደ እዩ፡ ክታበት ኣንጻር ኮረና ብመንግስቲ ኣይፍቀድን እዩ፡ ሕጽረት ጸዓትን ኤለክትሪክን ገዲዱ እቲ እንኮ ምርጫ ምስ ጸልማት ምልምማድ ግድን ኮይኑ….. ወዘተ፡ እንዳበልካ ንምዝርዛር ርኡይ ስለ ዝኾነ ምርምር ምክያድ ወይ ምስክር ምጽዋዕ ኣየድልን።

እቲ ኣብ ኤርትራ “የመሓድር ድዩ  ይገዝእ ዘሎ” ምፍላዩ ዘጸግም ጉጅለ፡ ነዚ ኩነታት ቅድም ክሓብኦ እዩ ዝፍትን ነይሩ። ደሓር ምሕባኡ ዘጸገም ምስ ኮኖ ግና ክእመን ተገዲዱስ  ናይቲ ኩሉ ጸገማት ጠንቂ ባዕሉ እንከሎ፡ ኣስማት ባዕሉ ዝፈጠሮም ጸላእቲ እናዘርዘረ ንካለኦት ከላግበሎም ዘይፈንቀሎ እምኒ ኣይነበረን። መዓልቲ እንዳነወሐ እቲ ዘቕርቦ ምኽንያታትን ተሓተትቲ ዝብሎምን እንዳተዳኸሞ ምስ ከደ፡ ግና ናብ ካልእ ከላግቦ ከምዘይክእል ፈሊጡ እቲ ጠንቂ ባዕሉ ምዃኑ ካብ ዝእመን ሓያሎ ኮይኑ። ምኽንያቱ ከምቲ “እነሀ ዝብል ኣይሓሱ” ዝበሃል፡ ንሃለዋት ኤርትራ ብመርተዖታት ኣሰኒኻ  ክቐርቦ ዝጸንሐ ሓያል ተቓውሞ ዝሕበል ስለ ዘይኮነ፡ ኣቶ ኢሳያስ ኣፈወርቅ ንገዛእ ርእሱ ኣይኮነንዶ ኣብ ግዜ ህግደፍ ዝተሰርሐ ክህሉ፡ እቲ ቅድም ዝነበረ ምስሊ ኤርትራ እውን ኣሰሩ ከም ዘየለ ንፋብሪካታትን ከተማታትን ከም ኣብነት እንዳጠቐሰ ተኣሚንዎ እዩ። ስለዚ ናይ ሎሚ ኤርትራ ነዚ ዘለናዮ ዘመን ዝምጥን ሓድሽ ትሕተ-ቅርጻ ዘይተሃንጸላ ጥራይ ዘይኮነት፡ ዝነበራ ዘጥፈአት ሃገር ምዃና ብሩህ እዩ። እዚ ከኣ ናይ ስእነት፡ ድኽነትን ጭንቅን እምበር ናይ ራህዋ፡ ርግኣትን ብልጽግናን መግለጺ ተርእዮ ኣይኮነን። ምናልባት ንሰላም ኣብ ውሽጢ ከተማታት  ድምጺ ጥይት ብዘይምስማዕ ጥራይ ንዝርድእዎ ግና ኤርትራ ዓዲ ደሓን ዘላ ይመስሎም ይኸውን። ግን እዚ እውን ምስቲ ኤርትራውያን፡ ኣብ ትግራይ፡ ዓፋርን ወልቃይትን ምናልባት እውን ኣብ ከባቢ ኦሮሞ ይወድቁ ምህላዎም እታ “ኤርትራ ሰላም እያ”  እትብል መነየቲት እውን ደቃ ኣብ ዘይምልከቶም ውግእ እንዳሃለቑ ትርጉም የብላን።

ህላወ ኢድ ህግደፍ ኣብ ውግእ ኢትዮጵያ ከምቲ ንህልዊ ኩነታት ኤርትራ ዝምልከት ዛዕባ፡ ብብዙሕ እምነትን ክሕደትን ተሰንዩ ክጐዓዝ ዝጸንሐ እዩ። ወዮ ኣቶ ኢሳያስ ዋና ምዃኑ ኣብ 2018 “ጉዳይ ወያን ጸወታ ተወዲኡ (weyane game over) ኣብ ጉዳይ ኢትዮጵያ ኢድና ኣጣሚርና ኣይንርእን“   ክብል ዓለም ሰሚዓቶስ፡ ድሕሪ ውግእ ብ4 ሕዳር 2020 ኣብ ትግራይ ምብራዑ “ህግደፍ ኣብቲ ውግእ ኣትዩ ኣይኣተወን” ዘካትዕ ኣይምኾነን። ህግደፍ ባዕሉ እውን ኣጽቂጡ እምበር “ኣይኣተናን” ኣይበለን። እቶም ኤርትራ ምንም ዕቤት ከም ዘየርኣየት ኢሳያስ ባዕሉ እንዳመስከረ እንከሎ፡ ካብ ህግደፍ ዝያዳ ህግደፍ ክኾኑ ዝፍትኑ፡ ንኤርትራ ዓዲ ብርሃን፡ ሓጐስ፡ ጽጋብን ጥዕናን ገይሮም ክስእልዋ ዝፍትኑ፡ ኣብ ጉዳይ ኢድ ኣእታውነት ኣብ ውግእ ኢትዮጵያ እውን፡ ንሓንሳብ ምስቲ ኢሳያስ ኣፈወርቂ ኣዋዲቕዎ ዝነበረ፡ ትግባረ ብይን ዶብ ኤርትራን ኢትዮጵያን፡ ንሓንሳብ ድማ ምስ ምትኳስ ሚሳይል ናብ ኣስመራ ኣተሓሒዞም ከመላኽዕዎ ፈቲኖም እዮም። ሚሳይል ዝተተኮሰ ድሕሪ 14 መዓልታት ምእታው ሰራዊት ኤርትራ ናብቲ ውግእ ምንባሩ ብሩህ እዩ።  ኢሳያስ ግና ኣብ ርእሲቲ ናይ ቅድሙ “ጉዳይ ወያን ጸወታ ተወዲኡ (weyane game over) ዝበሎ፡ መመሊሱ “ውግእ ኢትዮጵያ ጉዳይና ኢዩ፡ ተዓዘብቲ ንኾነሉ ኣይኮነን” እንዳበለ ኣረጋጊጽሎም እዩ። እቶም “ካብ ህግደፍ፡ ዝያዳ  ህግደፍ ንምምሳል” ዝተግሁ እንብሎም ዘለና ኣካላት ከኣ እቲ ህግደፍ ዘዝበሎ ብዘይምምዝዛን ተተቐቢሎም ምቅላሕ ከይኣኽሎም፡  ነዚ ባዕሉ “ኣብዚ ኣለኹ” ዝብል እቲ መወከሲኦም ጉጅለ እውን ዝተኣመነሉ ዓይኑ ዘፍጠጠ  ሓቂ ጓስዮም ካብ ዘይጭበጥ ሓበሬታ እናተበገሱ ዝህውትቱ  ዘለዉ ኢዮም።

እቲ ዘገርም ግና እቲ ህውተታ ናብ ተጋሩ እውን ይልሕም ምህላዉ እዩ። ገለ ካብ ህወሓት ዝያዳ ሓለይቲ  መጻኢት ትግራይ መሲሎም ክረኣዩ ዝደልዩ፡ ትግራይ ንኤርትራ ብምንእኣስ እትዓቢ ዝመስሎም ንዕዘብ ኢና። ኣብዚ ቀረባ መዓልታት ሓደ ኣብ ህልዊ ውግእ ትግራይ ጽልዋ ኣለኒ በሃላይን ንኢድ ኣእታውነት ህግደፍ ኣብ ውግእ ትግራይ ኣምሪሩ ዝቃወምን፡ ንታሪኻ፡ ሕጋውነታ፡ ናይ ህዝባ ቃልስን ርእሰ-ውሳነ  ብመንገዲ ረፈረንደምን ኣህጉራዊ ሕግን ዓይኑ ኣዕሚቱ ክሒዱ፡ “ድሕሪ 4 ሕዳር 2020 ውግእ ኣብ ትግራይ ምጅማሩ እሞ ህግደፍ ኢዱ ምእታዉ፡ ኤርትራ ልኡላዊ ኣይኮነትን” ክብል ተሰሚዑ። ከምቲ “ወሓጥዮ እንተበልኩዋስ ትጐስሞ” ዝበሃል ከኣ፡ እዚ ርኢቶኡ  ንብዙሓት ተጋሩን ገለ ኤርትራውያንን ከም ዝውክል ኣምሲሉ ይጠቅስ። እሞ ከኣ“ትግራይ ጽባሕ ልኡላዊት ሃገር ክትከውን እያ” ኢሎም ካብ ዝኣምኑ ባእታታት ሓደ ምዃኑ እዩ። ነዚ ባእታዚ “ናብ ልብኻ ተመለሰ፡ ህድእ ኢልካ ሕሰብ” ኢልናዮ ኢና ክንሓልፍ። ርኢቶ ናይዚ ባእታ፡ ንህዝቢ ትግራይ ከምዘይውክል ግና እምነትና ምሉእ እዩ። ህዝቢ ትግራይ ጽባሕ እንታይ ይውስን ድማ ንዓኡ ዝምልከት እዩ።

ናብቲ ቀንዲ ዘንቀለና ጉዳይና ክንምለስ፡ ደገፍቲ ህግደፍ  ምስቶም ንህግደፍ ካብ ርኡይ ኩነታት ነቒሎም ዝቃወሙን ምእንቲ ዝሓሸት መጻኢት ኤርትራ ዝቃለሱን ተሃላሊኾም ንህግደፍ ምስቲ ኩሉ ሓጥያቱ ክድግፉ እንከለዉ፡ ልዕሊ ኩሉ ምስ ሓቂ ይላተሙ ከም ዘለዉ ክርድኡ ይግበኦም። ንኣብነት ኣብ ኤርትራ ምርጫ የለን፡ ክታበት ኮቪድ-19 ኣይፍቀድን፡ ዘመናዊ ማሕበራዊ መራኸብታት የለን፡ ኤርትራዊ ዜጋ እናሃለኻ፡ ፈቓድ ህግደፍ ክትመልእ 2% እንተዘይከፊልካ ወይ ወተሃደር ኰንካ እንተዘየገልጊልካ ብዜግነትካ ክትረኽቦ ዝግበኣካ ኣገልግሎታት ትሕረም እንተ በልካ፡ ነቲ ሓደ ንምሕጓስ ወይ ነቲ ካልእ ንምጉሃይ ዘይኮነ፡ ኣብ ኤርትራ ዘሎ ርኡይ ሓቂ ንሱ ስለ ዝኾነ እዩ። ስለዚ ነዚ ክሒድካ ንህግደፍ ልዕሊኡ ህግደፍ ኮይንካ ከተመላኽዖ ምፍታን ልዕሊ ኩሉ ምስ ህዝብን ሓቅን ምብኣስ እዩ።

Published in EPDP Editorial
Read more...
Wednesday, 23 February 2022 10:49

ቻይና ፍሉይ ልኡኽ ቀርኒ ኣፍሪቃ መዚዛ

Written by
ቻይና ፍሉይ ልኡኽ ቀርኒ ኣፍሪቃ መዚዛ

ቻይና ብውግእን ፖለቲካዊ ዘይምርግጋእን ኣብ እትሕመስ ዘላ ቀርኒ ኣፍሪቃ ፍሉይ ልኡኽ ከም ዝመዘዘት ሮይተርስ (REUTERS) ብ22 ለካቲት 2022 ኣብ ዝዘርግሖ ዜና ሓቢሩ። ሓድሽ ፍሉይ ልኡኽ ቀርኒ ኣፍሪቃ ኮይኖም ዝተመዘዙ ነባር ናይ ዲፕሎማሲ ክኢላ ዡ ቢንግ   ምዃኖ  እቲ ዜና ሓቢሩ።

እዞም  ብፍላይ ኣብ ኢትዮጵያ፡ ኤርትራን ሶማሊያን ዘሻቕል ኩነታት ይረኣየሉ ኣብ ዘሎ ቅርኒ ኣፍሊቃ ፍሉይ ልኡኽ ኮይኖም ዝተመዘዙ ቻይናዊ ቅድሚ ሕጂ ኣብ ፖፖዎ ኒው ጊኒ ኣንበሳድር ኮይኖም ሃገሮም ዘገልገሉን ኣብ ኣሜሪካ፡ ኣፍሪቃ ኤስያን ዲፕሎማስያዊ ተመኩሮ ዘለዎምን ምዃኖም እዚ ካብ ሮይተርስ ዝተረኽበ ዜና ሓቢሩ። ወጻኢ ጉዳይ ሚኒስተር ቻይና ኣብ ዝሓለፈ  ግዜ ናብ ዞባ ምብራቕ ኣፍሪቃ ኣብ ዝበጽሕሉ ሃገሮም ፍሉይ ልኡኽ ምብራቕ ኣፍሪቃ ናይ ምምዳብ ሓሳብ ከም ዝነበራ ምሕባሮም ድማ እቲ ዜና ገሊጹ።

እቶም ቻይናዊ ናይ ወጻኢ ጉዳይ ሚኒስተር ከም ዝገለጽዎ፡ ሃገሮም ኣብ ቀርኒ ኣፍሪቃ ወታደራዊ፡ ፖለቲካውን ቁጠባውን ድሌት ኣለዋ። ኣብዚ እዋንዚኳ ኣብ ጅቡቲ ዓብይ ወታደራዊ መደበር ኣለዋ። ምስዚ ብዝተተሓሓዘ ቻይና ኣብዚ ግዜዚ ኢትዮጵያ ንእትርከበን ኣብ ዞባ ቀርኒ ኣፍሪቃ ንዝርከባ ሃገራት ዝለዓል ገንዘብ እተለቅሕን ዓበይቲ ፕሮጀክትታ እተካይድን እያ። ምስዚ ብምትሕሓዝ ዕላማ ምምዳብ ፍሉይ ልኡኽ ቀርኒ ኣፍሪቃ፡ ቻይና ሃገራት ሰላማውን ቀጻልን ብመደብ ዝምራሕ ዕቤት ዘመዝግባሉ ኩነታት ንክፈጥራ ምሕጋዘን ምዃኑ ኣብቲ ዜና ተጠቒሱ።

ዞባ ቀርኒ ኣፍሪቃ፡ ኣብ ኢትዮጵያ ይካየድ ብዘሎ ውግእ፡ ብኩነታት ደቡብን ሰሜንን ሱዳንን ሶማልያን  ኣብ ዘተሓሳስብ ደረጃ ዘላ እያ። እዚ ዘይምርግገኣት ዘተሓሳሰቦም ኣካላት ከኣ ነቲ ምዕባለታት ብቐረባ ንምክትታል ፍሉያት ልኡኻቶም ክመዙ ጸኒሖም እዮም። በዚ መሰረት ቅድሚ ቻይና፡ ድሕሪ ውግእ ኢትዮጵያ ምብራዑ፡  ሕብረት ኣፍሪቃ፡ ኣሜሪካን ሕብረት ኤውሮጳን ፍሉይ ልኡኻት መዚዞም ከም ዘለዉ ይዝከር።

Monday, 21 February 2022 23:04

ህልዊ ኩነታት ኣገልግሎት ሕክምና ኤርትራ  

Written by
ህልዊ ኩነታት ኣገልግሎት ሕክምና ኤርትራ  

ኣብ ኤርትራ ሕክምናዊ ኣገልግሎት ስለ ዝተዳኸመ፡ ሓደ ሓደ ኣብ ወጻኢ ሃገር ደቆም ወይ ኣዝማድ ዘለዉዎም ሰባት ካብ ኤርትራ ንኸወጽኡ ቪዛ እንተረኺቦም ናብ ሱዳን ኢትዮጵያን ካለኦት ሃገራት ኣፍሪቃን ከይዶም ሕክምና ከም ዝረኽቡ ቢቢሲ (BBC) ኣብ ኤርትራ ዘለዉ ምንጭታቱ ብምጥቃስ ሓቢሩ። ሳሕቲ ሒደት ሰባት ናብ ማእከላይ ምብራቕን ኤውሮጳን ዝወጽሉ ኣጋጣሚ ከም ዘሎ እውን እቲ ዜና ገሊጹ።

ኣብ መላእ ኤርትራ፡  ሕማም መንሽሮ እትምርምር ሲቲስካን (CT scan)  እትበሃል መሳርሒ ሓንቲ ጥራይ ኣብ  ሆስፒታል ኦሮታ ከም እትርከብ ኣብቲ ዜና ዝተጠቕሰ ኮይኑ፡  እታ ሕክምናዊ መሳርሒት ኣብ ዝተፈላለዩ እዋናት ተባላሽያ ክኢላ ረኺባ ክሳብ እትዕረ፡ ኣዋርሕ ከም ዝወስደላ ኣብቲ ሆስፒታል ዝሰርሑ ክኢላታት ንቢቢሲ ሓቢርምዎ። ኣብ ኤርትራ  ብሓፈሻ ቀረብ ኤሌክትሪክ ስለ ዘየለ፡ ኣብ ሆስፒታላት ኣብ መንጎ መጥባሕትን ከም ሕርሲ ዝኣመሰለ ተሃዋሲ ሕክምናዊ ኣገልግሎትን ሓይሊ መብራህቲ ከም ዝቋረጽ እውን   ምጭታት ቢቢሲ ይሕብሩ።

በቲ ናይ ቢቢሲ ዜና መሰረት፡ ካብ ከተማታት ከረንን ሓጋዝን ንኩነታት ሕክምና ዝምልከት ርእይቶኦም ዝሃቡ ነበርቲ፡ ኣብ ሆስፒታል ብስእነት ኤሌክትሪክ፡ ዓቕሚ ሰብ፡ ነዳድን መድሃኒትን ብዙሓት ሰባት ግዳይ ናይ ዝተፈላለዩ ሕማማት ከም ዝኾኑ ሓቢሮም። ገለ ሰባት'ውን ዝሓመመ ቤተሰቦም ሕክምና ንክረክብ   ንጀነሬተር ዝኸውን ነዳዲ ከቕርቡ ከምዝሕተቱ እቶም ምንጭታት ይዛረቡ። ካብቲ ቀንዲ ጸገማት ብትምህርቲ ኮነ ብመገሻ  ካብ ሃገር   ዝወጽኡ ክኢላታት ሕክምና ብስንክቲ ኣብ ኤርትራ ዘሎ ዘይጥጡሕ ምምሕዳር  ናብ ሃገሮም ከምዘይምለሱን ብኡ ኣቢሎም ከም ዝስደዱን ምዃኑ ኣብቲ ሓበሬታ ተጠቒሱ።

ኣብዚ እዋንዚ ኣብ ልዕሊቲ ነባር ሕጽረት ጥዕና ኤርትራ፡  ኽታበትን ካልእ መከላኸሊ ሜላታትን ዝተነፍጎ ለበዳ ኮሮና ቫይረስ ተወሲኽዎ፡ ኣገልግሎት ሕክምና ኤርትራ ኣብ ኣዝዩ ዝኸፈአ ደረጃ ከም ዘሎ ዝፍለጥ እዩ።

Sunday, 20 February 2022 22:01

ዝኽሪ ብጹኡን ቅዱስን ፓትርያረክ ኣቡነ እንጠንዮስ

Written by

እቲ ኣብ ዕለት 9 ለካቲት 2022 ዓ.ም ዝተፈጸመ ዕረፍቲ ፓትርያረክ ኣቡነ እንጠንዮስ: ንታሪኾም ዝምልከት በዞም ኣቦታት ቤተ- ክርስትያን ተዋህዶ ኣብ ስደት ዝርከቡ ብሰፊሕ ተገሊጹ ኣሎ። ኣብቲ መግለጺ ብርሃንን ጸልማትን ናይ ሓባር ጒዕዞ ከም ዘለዎም ኢና ተገንዚብና። እቲ ብብርሃን መንፈሳውነት ሰናይ ግብርን ጀሚሩ: ጒይኡ ብዓወተ እምነትን ጽንዓትን ዝዛዘመ፣ ንተኸታሊኡ ሓቅነትን ጽንዓትን ሚሂሩ ኣሎ።

እቲ ኣብ መጀመርያ ሰብዓታት ንኽልተ ዓበይቲ እምነተ ሃይማኖት ተጎዝጒዙ ንመበቆል ክርስትና መወደቢ ገይሩ ዝተበገሰ ፖለቲካዊ   ምንቅስቓስ ሰልፊ ነጻነት: ነቶም ንመሬት ሓሪሶም እምነት ኣምላኾም ኣብ ቅድሚኦም ገይሮም ፍረ ዘፍርዩ ዝነበሩ ሓረስቶስ: ኣብ ጎድኑ ኣሰሊፉ እኽሎም በሊዑ ኣብ ውሽጦም ተሓብሒቡ ክነሱ፣ እቶም መጀመርያ ሽበርኡ ዝጠዓሙን መላመዲ ምልካውነቱ ገይሩ ዝቐተሎምን ካብኦም`ዮም ነይሮም። ምስ ዕረፍቲ ርእሰ ቤተ-ክርስትያን ፓትርያረክ እንጠንዮስ ኣሕቢርና ክንዝክሮምን ክንበኽየሎምን ዝግበኣና ህዝቢ ምዃና ክርሳዕ ዘይብሉ ታሪኽ ኣሎና።

ቁሩብ ምስ ሰጎመ: እቲ ካልአይ ምዕራፍ ቀዛፊ ተግባር ንምሁራትን ቅኑዕ ሃገራዊ ራኢን ንዝነበሮም ተጋደልቲ መቊሑን ቀቲሉን። ጽንሕ ኢሉ ድማ የማናውያን ብምባል ጎብለላት ኣጽኒቱ። እዚ ሕጂ ንርእሰ ቤት-ክርስትያን ሓይሩ ስግኦም ዘማሰነ ናይ ጥፍኣት መንፈስ: ብደቆም ከም ዝጀመረ ዝነግረና ታሪኽ ገበን ኣንጻር ሰብኣውነት ኢዩ።

ኣብዛ ዓለማና በብግዚኡ ዝነበሩ ብታሪኽ ዝንገረሎም ሑሱማት ፖለቲካውያን ገዛእቲ ነይሮምን ኣለውን። ኣብዛ ጎርቤትና እትዮጵያ እኳ ኮልኔል መንግስቱ ሃይለማርያም ዝበሃል ወተሃደራት መሪሑ: ኣብ መወዳእታ 1974 ኣብ ሓደ ግዜ 60 ሚነስተራትን ናይ ሰራዊት መራሕትን ምስኦም ድማ ንፓትራያረክ ተዎፍለዎስ ቀዚፉ። ኣብቲ እዋን፣ ነዚ ናይ ሕጂ ደመኛ ንፓትርያረክ እንጠንዮስ ኣኽሊል መንፈሳውነቶም ኣውሪዱ: ህዝቦም ዝጓስዩሉ ምርኩስ በትሪ ሙሴ ኣሕዲጉ: ኣብ ማሕዩር ን 16 ዓመት ዘማሰነ ናይ ጸልማት መሪሕ: ሸዑስ ኣምላኽ ደኣ ኑዛዜና ሰሚዑ ይቕረ ይበለልና እምበር ብፍላጥ ይኹን ብዘይ ፍላጥ ስዒብናዮን ኣገልጊልናዮን ኢና። ግን ድማ ንሃገርን ህዝብን ዝገበርናዮ ቃልሲ ካብዚ ጽዩን ስርዓት ፈሊኻ ክርአ ዘለዎ ቅዱስ ሃገራዊ ዕዮ ምዃኑ ክልለ ኣለዎ። እቲ መዘንግዕ! ሃገር ብመስዋእቲ ብሉጻት ደቃ ነጻ ምስ ወጸት ህዝብን ዓለምን ዝረኣዮን ዝሰምዖን: ነቲ በረኻ ሰቲርዎ ዝነበረ ምጽናት ኤርትራውያን ኣብ ወርሒ ሓምለ ዕለት 12 1994 ዓ.ም ንስንኩላን ተጋደልቲ ኣብ ቃልዕ ረሺኑ። እታ ኣብ ብዂሪ ነጻነት ጉልባቡ ብንጹር ቅድሚ ምቕላዕ: ሓላይ ዝመስል ስልቲ ዝተጠቕመላ ቤተ- ክርስትያን ተዋህዶ ኣጽቂጣ ሽዑ። እቲ ሓልዮት ዝመስል ተግባር ናይቲ ቐዛፊ ንተግባሩ መዐደግ ግዜ ኢዩ ዝጥቅመሉ ነይሩ። ኣብቲ ኻልእ´ውንኮ ብብቕሩብ እናገማመዐዩ ጸይቂ ስርሑ ዘካየደ።

እቲ ኣቦ ጸልማት ገበኑ ንምኽዳን ሓዳስ ኤርትራ ብምባል ምጽያቕ ባህልን ሪምን ምስ ገንፈሎ: ብሉጻት መማህራን ኮስኮስትን መሃርትን መንእሰያት መካነ የሱስ ክሳብ 3000 ዝኾኑ መንእስያት ተማሃሮ ዩኒቨርስቲ እውን ዝነበርዎ: ብስነ-ምግባርን ፍልጠትን ክብሪ ሰብኣውነትን ተዓጢቖም ክግስግሱ ምስ ረኣየ: እዚ ምንቅስቃስ`ዚ ዕጸውዎ ክብል ንቕዱስ ፓትርያረክ እንጠንዮስ ትእዛዝ ሂቡ። ኣቦና ኣቡነ እንጠንዮስ: ኣነ ቤተ-ክርስታያን ደኣ ይኸፍት እምበር ኣይዓጹን ክብሉ መሊሰሙሉ። ካብዚ ዝነቐለ`ዩ ምኽንያት መሐይሪኦምን ነዚ ሕጂ ንዝኽሮም ነዘንትወሉ ዘለና ዕረፍቶም´ውን ዘስዓበ። ነቲ ክዕጾ ዝደለዮ ቤት-ክርስትያን ዓጽይዎ። ነቶም ብሉጻት መማህራን ከኣ ኣሲርዎም። ክሳብ ሕጂ ድማ ኣብ መቚሑ ኣለው። ንብጹእ ቅዱስ ፓትርያረክ እንጠንዮስ ንስግኦም ከማስን ኪኢሉ ኢዩ። ንእምነቶምን መንፈሳዊ ተልእኾምን ግን ክትንክፎ ኣይከኣለን ምስ እምነቶም  ብጽንዓቶም ኢዮም ዓሪፎም።

እዚ ሕጂ ንምስክረሉ ዘለና ተግባር ክሕደት እኩይ ሓሳብ ኣቐዲሙ ኣብ 1977 ቀዳማይ ጉባኤ ህዛባዊ ሓይልታት ኣብቲ ጉባኤ ህዝባዊ ግንባር ሓርነት ኤርትራ ዝተጸውዐ: ንየሄዋ መሰኻኽር: ንበሃይን ጰንጠቆስተን ካብ ገጽ ኤርትራ ንምጥፍኦም ወሲኑ ነይሩ ኢዩ። ሽዑ ገስጋሲ ክመስል ነዚ እምነታት`ዚ ”ናይ ሃጸይነት መሳርሒ” ኢሊዩ ንውሳኔኡ ቀመም ዝገበረሉ። እዚ ውሳኔዚ ምስ ሓለፈ ኣባላቱ ከይተረፈ ንሰብኣውነትን እምነት ሰባትን ዝጻባእዩ ኢሎም ርእይትኦም ሂቦሙሉ ነይሮም። እቲ ንኣራሚ ናይ ሰላም ምኽሪ ሰሚዑ ዘይፈልጥ ሰብ መሰል ጋኔን: ንየሄዋ መሰኻኽር ኣብ ረፈረንዱም ኣይንሳተፍን ንዝብል ውሳኔኦም ምኽንያት ገይሩ ዜግነቶም ገፊፉ። ንብረቶም እውን ዘሪፉ። ንጵንቆስታውያን ሰበኽትን ፓስቶራትን ኣሲሩ ቦታ ጾሎቶም ዓጽዩ። እቶም ቀለልቲ ልቢ፣ ሽዑስ ሕራይ ገበሮም ኢሎም ኢዮም። ክብሪ ሰብኣውነት ዝገሃሰ ሰራም ተግባሩ ግን ኣብ ልዕሊ ኤርትራውያን ተፈጺሙ። ቀጺሉ ንኹሉና ኣርኪቡልና። ንዂልና ዝጎዛዚ መርዚ ነስኒሱልና። ብኡ ተሰኒፍና ኸኣ ሓቢርና ከይነፍርሶ ኣብ ነንሓድሕድና እናተጣማመትና ገና ኣብ ዕንይንይ ኣለና። ንሱ ግን ከሓዲ ስርሑ ብምቕጻል እንሆ ንሃገርን መላእ ህዝብን ኣብ ዕዳጋ ኣእትዩ ንርእዮ።

ቅዱስ ፓትርያረክ እንጠንዮስ ነቲ ፈተና ስዒሮም ንውርሻ ላዕላይ መንግስቲ ሓሊፎም ኣለው። ንጉዕዞኦም ዝገልጽ ግጥምታት መዛሙራት መደራታት ዜተታት ተኻይዱ። ገናውን ይካየድ ኣሎ። እውራ ግን ካብ መጽሓፍ ቅዱስ ጠቒሶም ንጉዕዝኦም ዘብርሀ ጥቕሲ ዝጸሓፉ ኣለው። ከምዚ ዝብል፣ ” ኣነስ ካብ ሕጂ እስዋእ ኣለኹ። እታ መዓልቲ ምስንባተይ`ውን በጺሓ እያ`ሞ: ሰናይ ገድሊ ተጋዲለ: እቲ ጉያ ወዲአ: ነታ እምነት ሓልየ። ደጊምስ ጎይታይ ንሱ እቲ ጻድቕ ፈራዲ: በታ መዓልቲ እቲኣ ዝህበኒ ኣኽሊል ጽድቂ ተነቢሩለይ ኣሎ። እዚ ግና እቶም ምግሃዱ ዜፍቅሩ ዂላቶም ድማ ኢዩ እምበር ንዓይ ጥራይ ኣይኮነን”። ካልኣይ መልእኽቲ ጳውሎስ ናብ ጢመተዎስ ምዕራፍ 4 ካብ ቊጽሪ 5 ክሳብ 8። ኣቦና እንጠንዮስ ሃዋርያ ጳውሎስ ካብ ዝተነበየሎም ቅዱሳን ሓደ ኢዮም።

እቲ መሪሕ ጸልማት ኣብታ ዝድህካ ዘሎ ሃገርን ህዝባን ዙፋን ሰይጣንነቱ ተኺሉ: ንቑዱሳትና ደፊሩ: ቤተ-ክርስትያናትና ዓጽዩ ኣድባራትናን ቅርስታቶምን ጊሂሱ ኢዩ። እዚ ተግባር´`ዚ ማዕረ እቲ ብርሃን ይስጒም እሎ። ኣብ መወዳእታ ግን ጸልማት ብብርሃን ክስዓርዩ።

ቅዱስ ፓትራያረክ እንጠንዮስ ጒዕዞ መንፈሳውነቶም ገና ብህጻኖም ከለው ኢዩ ዝጅምር። ኣብኦም ቀሺ ገብረመድህን ወዲ ሓሙሽተ ዓመት ከለውዮም ንገዳም ዝወፈይዎም። ታሪኾም ነቲ ኣብ ኦርት ዘፍጥረት ምዕራፍ 22 ዘሎ ዛንታ ኣቦና ኣብርሃም ወዲ ታራ ዝማሳሰል`ዩ። ኣቦና ኣብርሃም ንኣይሁድነት: ክርስትናን ምስልምናን ዝጠመረ ኣቦ እምነት ኣምላኽና ኢዩ። ኣብርሃም ምስ ኣረገ ሳራ ሰበይቱ ናይ ምውላዳ ግዜ ምስ ሓለፈ ትንቢት መጺኡ ክትወልዲ ኢኺ ውላድኪ ድማ ገጽ ምድሪ ዝኸድን ህዝቢ ክኽውንዩ ተባሂልዋ። እስሃቅ ተወሊዱ። ግን ድማ እግዚኣብሄር እምነት ኣብርሃም ክፍትን ደልዩ: ነቲ ሓደ ወድኻ ሰውኣለይ ስለ ዝበሎ: ካርኡ መዚዙ ገመድ ተማሊኡ ናብቲ መስዋእቲ ዘቕርበሉ ቦታ ምስ ወዱ እናተጓዕዘ: ኣቦይ እቲ ዝስዋእ ኣበይ ኣሎ ኢሉ ይሓቶ እስሃቅ ነብኡ ኣብርሃም። ኣብርሃም ከኣ ወደይ እቲ ዝስዋእሲ ኣምላኻ ሒዚዎ ኣሎ ይብሎ። እታ ህሞት ናይ መስዋእቲ ምስ ኣኸለት: ኣብርሃም ካርኡ ናብ ወዱ ከቕርብ ምስ ጀመረ ድምጺ እግዚእብሄር መጺኡ ነቲ ኣብ ጎድኑ ዝቐረበሉ ገንሸል ክስውኦ ገዲፍዎ።

መስዋእትን ስጋዊ ስቓይን ኣቦና ፓትርያረክ እንጠንዮስ ብዓይኒ መንፈሳውነትን ሕልናን ተመልኪትካ ንዓናን ነመጻኢ ታሪኽ ወለዶናን መርኣያ ጽኑዕ እምነትን ሓይልን ኢዩ። ምስዋእቲ እምነትን ንተስፋና ዘኾለዐ ከአ ኢዩ። በቲ ኻልእ ድማ እዚ ታሪኽ፣ ደወል ስምዕታ እውን ኣለዎ። ብልብን ኣእምሮን ካብ ባርነት ፍርህን ዘይምትእምማንን ተናጊፍና ኣስላምና ክርስትያና ነዚ ሕሱም ጸላኢና ምስምስ ከይደሌና ኣንጻሩ ብዂሉ ሓይልና ደው ምባል: መገዲ ህይወትን እምነትን ኣቦና ፓትርያረክ ምስዓብ ኢዩ።

ዕላማ ጸላኢና ንዂሉ ሰብኣውነትናን ክብሪ ህልውናናን ኣጽኒቱ: ከም ሃገርን ህዝብን መጣልዒ ፖለቲክኡ ንምግባርና ዝወሰነዩ`ሞ ደጊምሲ ይኣክል ንበሎ።

እግዚኣብሔር ንሃገረ ኤርትራ ዓቂቡ ምሕረት ህዝባ ድማ የርእየና።

ረዘነ ተስፋጽዮን-ሽወደን

19 ለካቲት 2022

  

Sunday, 20 February 2022 21:00

Tigray’s government lays down minimum conditions for peace

Written by

 

FEBRUARY 20, 2022  ETHIOPIA, NEWS, TIGRAY

On 13 – 14 February the US Special Envoy for the Horn of Africa David Satterfield visited Addis Ababa, during which he held talks talks with Ethiopian government, African Union, and United Nations officials, as well as representatives of humanitarian organizations. Satterfield then went on to Sudan and was due to visit Abu Dhabi for discussions related to developments in the Horn of Africa, but had to cut his visit short for what were described as “personal reasons.”

There was no official announcement of what Satterfield achieved during his travels, nor whether he consulted the Tigrayan government, but with the visit out of the way, the Tigrayan President, Debretsion Gebremichael,  appeared on television on 17th February to lay out his government’s minimum conditions for peace.

The background to this is an acknowledgement by Debretsion in a BBC interview that indirect talks were already under way with Prime Minister Abiy’s government.

As Will Ross, the BBC Africa editor put it: “Mr Debretsion suggested that the shuttle diplomacy was having an impact and said there had been signs of improvement after indirect talks with the Ethiopian government. The TPLF chairman told the BBC he wanted a peaceful resolution but added that if necessary they would fight on to protect the rights of the Tigrayans.”

Minimum conditions

Now the Tigray President has laid out the minimum conditions his government would accept for a negotiated end to the war that erupted in November 2020.

He explained that negotiations were necessary, since: “Time is running out. We all have to know that we can’t remain under blockade and siege.” But he went on to assure the Tigrayan public that “the basic demands of the people of Tigray are not negotiable.”

The minimum conditions include:

  • The Tigray Defence Forces will remain intact, retain its weapons and will not be reduced to a policing function.
  • Tigray will retain the regional borders established by the Ethiopian Constitution.
  • The Eritrean army must withdraw from all of Tigray – not just the western areas seized at the start of the war.
  • The future of Tigray will be decided by Tigrayans through a referendum, up to and including self-determination, as guaranteed by the Ethiopian Constitution.
  • The blockade of Tigray must be lifted in all its forms.
  • All those responsible for genocide against Tigrayans must be held to account.

Debretsion said that the Tigray army remained a powerful fighting force and that if negotiations failed, the war would continue. “The peace initiatives [of the US, EU and African Union] came about because we fought for them,” he declared.

If peace failed, and the blockade remained, he warned that Tigray would fight its way out.

“We will pay whatever it takes to break the siege. If it happens peacefully, well and good. If not, we will do it through our struggle and our might. Our readiness should always remain in place. The peace was realized through our might; we will sustain it through our might. If it fails, we will bring about a solution through our might.

Sunday, 20 February 2022 09:03

ማሕበራዊ ሚድያ ንእወንታ

Written by
ማሕበራዊ ሚድያ ንእወንታ

ንርከበሉ ዘለና መበል 21 ክፍለ-ዘመን ሓደ ካብ መለለይታቱ፡ ምዕባለ ማሕበራዊ ሚድያ ኣብ ዝበረኸ ደረጃ ምብጽሑ እዩ። ማሕበራዊ መድያ ኣብ ኩሉ ህይወትን መነባብሮን ደቂ ሰባት ሓያል ተጽዕኖ ክፈጥር ዝኽእል ብዝተፈላለዩ መልከዓት ናይ መራኸብታት ዝግለጽ እዩ። ኣብ ቁጠባን ዕዳጋን፡ ኣብ ትምህርትን ሕክምናን፡ ኣብ ርክብን ምቅርራብን ብፍላይ ከኣ ኣብ ስሉጥ ምዝርጋሕ ሓበሬታ ግደ ዕቤት  ማሕበራዊ ሚድያ ክሳብ ክንደይ ወሳኒ ምዃኑ ብሩህ እዩ። ሳላዚ ምዕባለ'ዚ ብዙሓት ወገናት ናይ ስራሕ ዕድል ምርካቦም እውን ካልእ ጠቕሙ እዩ። በዚ ምሰረት ኢና ከኣ ሎሚ ዓለምና ሳላዚ ስሉጥ ምልውዋጥ ሓበሬታ ናብ ንእሽቶ ቁሸት ኣብ ዝተቐየረትሉ ደረጃ ምቅርራብ  በጺሓ ኣላ እንብል።

ክፍለጥ ዝግብኦ ግን፡ ማሕበራዊ ሚድያ ክልተ ብልሒ ዘለዎ ወሳኒ መሳርሒ ምዃኑ እዩ። እቲ ሓደ ብልሒ፡ ብግቡእን ብሓላፍነትን ክንጥቀመሉ እንከለና ዝህበና ኣውንታዊ ኣገልግሎት እዩ። እቲ ካልእ ብልሒ ከኣ ብዘይሓላፍነታዊ ኣገባብ ክንጥቀመሉ እንከለና ኣብ ብዙሕ መዳያት ዘስዕበልና ኣሉታ እዩ። በቲ ኣውንታኡ ሓድነት፡ ፍቕሪ፡ ናይ ሓባር ረብሓ ምውሓስ ዝከኣል ክኸውን እንከሎ፡ በቲ ካልእ ወገን ብዘይሓላፍነታዊ መንገዲ ክንጥቀመሉ እንከለና ዘኸትሎ ምብትታን፡ ምጽልላምን ንጸላኢኻ ዕድል  ምኽፋትን ዘኸትል እዩ። ሎሚ እዚ ክልቲኡ ሳዕቤናት ናብ ካልእ ከይከድና ኣብ ደንበ ቃልስናኳ ብግብሪ ንርእዮ ዘለና ሓቂ እዩ።

እቲ ኣውንታዊ ጠቕሚ ማሕበራዊ ሚዲያ ኣዝዩ ሰፊሕ ዝርዝር ዘለዎ፡ ኩሉ-መዳያት ህይወት ሰባት ዝጸልው ኮይኑ፡ ቀንዲ መግለጺኡ ብኣካል ምርኻብ ኣብ ዘይተኻእለሉ፡ ሓበሬታ ብቕልጡፍ ምትሕልላፍ ዘኽእል ምዃኑ እዩ። ብግብሪ ከምዝረኣናዮ ድማ፡ ረብሓ ማሕበራዊ ሚድያ ዓለምና ብሰንኪ ለበዳ ኮቪድ-19 ኣብ ስግኣትን ጨንቅን ኣብ ዝኣተወሉ ግዜ ኣበርክቶኡ ዕዙዝ እዩ ነይሩ። ኣገዳስነት ሓበሬታ ብቕልጡፍ ምዝርጋሕ ብፍላይ ኣብ ከምዚ ኣብ ኤርትራ ነካይዶ ዘለና ቃልሲ ክሳብ ክንደይ ወሳኒ ምዃኑ ርኡይ እዩ። ሎሚ እቲ ብኣካል ተራኺብካ ሓበሬታ ንምልውዋጥን ኣብኡ ተመስሪትካ ውሳነታት ንምውሳንን ዝሓቶ ዝነበረ ናይ ገንዘብን ግዜን ወጻኢ ምውጋድ ተኻኢሉ እዩ። ብኣካል ንምርኻብ ከይተገደድካ ብሳላ ምዕባለ ማሕበራዊ ሚድያ  ኣኼባታት፡ ሰሚናራትን ጉባአታት ምክያድ ምኽኣሉ ናይ ንዋትን ግዜን ወጻኢታት ምድሓን ናይቲ ኣውንታዊ ብልሒ ማሕበራዊ ሚድያ  መርኣያ እዩ።

ኣብዚ እዋንዚ ናይቲ ኣብ ኤርትራ ለውጢ ንምምጻእ ኣብ ወጻኢ ኮይኑ ዝቃለስ ዘሎ ሓይሊ ሕጽረታት ተባሂሎም ካብ ዝምዝገቡ ሓደ ምስቲ ናይቲ ቃልሲ ዋናን ወሳንን ዝኾነ ኣብ ሃገሩ ዘሎ ህዝቢ ክራኸብ ዘይምኽኣሉ እዩ። ኣብ ኤርትራ ብማሕበራዊ ሚድያ ምስ ህዝቢ ንምርኻብ ጸገም ከም ዘሎ ፍሉጥ እዩ። ናይቲ ጸገም መሰረታዊ ምኽንያት ከኣ ህግደፍ ህዝቢ ካብ ናቱ ሓሳብ ዝተፈልየ መማረጺ ርኢቶ ከይከታተል ዝኽልክል ምዃኑ ሓደ እዩ። ብዓብዩ ከኣ ከምቲ ናይ ህግደፍ መራሒ እውን ደጋጊሙ ባዕሉ ተጠሊዑ ዝተኣመነሉ እቲ ነዚ ዘኽእል ኢንተርኔት ከምቲ ካልእ ትሕተ-ቅርጻታት ዘይምህላዉ ሓደ እዩ። ኣብ ኤርትራ እቲ ጸገም ኢንተርነት ዘይምህላዉ ጥራይ ዘይኮነ፡ መንግስቲ ኮነ ኢሉ ናብ ህዝቢ ክባጻሕ ስለይዘደሊ ኢዩ። ኢንተርነት ጥራይ ዘይኮነ ታራ ተለፎን ዝዕጸወሉ ኣጋጣምታት እውን ኣሎ። ኣብ ርእሲዚ ኤርትራ ሓንቲ ካብተን ዝበዝሔ ገንዘብ ንመስመር ኢንተርነት እትኸፍል ሃገር ምዃኑ እዩ ዝንገር።  በቲ ክርከብ ዝኽእል ኣዝዩ  ጸቢብ ዕድል ናይ ኢንተርነትከ ብማሕበራዊ ሚድያ ናብ ህዝብና እነመሓላልፎ መልእኽቲ፡ ነቲ ነካይዶ ዘለና ለውጢ ናይ ምምጻእ ቃልሲ ዝሕግዝ ድዩ ዝጐድእ? ዝብል ሕቶ ምርኣዩ ኣገዳሲ እዩ። እነመሓላልፎ መልእኽቲ ተስፋ ዝህብ ድዩ ተስፋ ዘቑርጽ፡ ብዛዕባ ዘሳንየናን ዘሰማምዓናን መልእክቲ ዲና ንዝርግሕ ወይ ብዛዕባ ዝፈላልየናን ዘረሓሕቐናን ኢና ንሕብሮ? ዝብሉ ጉዳያት እውን ብተገዳስነት ክሕሰበሎም ዝግብኡ እዮም። ማሕበራዊ ሚድያ ተረኽበ ኢልካ እትትኩሰሉ ዕጥቂ ዘይኮነ፡ ኣቐዲምካ ሓሲብካን መሚኻን ክትግልገለሉ ዝግባእ ተሃዋሲ መሳርሒ ምዃኑ ምስትውዓል ኣገዳሲ እዩ።

ኣብዚ ኣብ ኤርትራ መሰረታዊ ለውጢ ንምርግጋጽ ቀጻሊ ቃልሲ ነካይደሉ ዘለና እዋን ማሕበራዊ ሚድያ ብደረጃ ውድብ ይኹን ማሕበር ወይ ብውልቂ ውሽጣዊ ዓቕምና ነማዕብለሉ፡ ንህዝብና ብዛዕባ ጸረ  ህዝባውነት ህግደፍ እነስተምህረሉ፡ ህይወቱ ንምምራሕን ጥዕናኡ ንምሕላውን ዝሕግዞ ትምህርቲ እንህበሉን ናይ ተቓሊሶም ዝተዓወቱ ህዝብታት ተመኩሮታት እነቕስመሉን ክኸውን ይግበኦ። ኣብ ርእሲዚ ኣብ ወሳኒ ናይ ሓቢርካ ምቅላስ መድረኽ ስለ ዘለና፡ ዋላ ይንኣስን ይውሓድን ዘራኽበና ኣተሓሳስባ እነሕይለሉ፡ በቲ ካልእ ገጽ ድማ ንዝፈላልየና ርኢቶታት ንቕድሚት ከነምጸኦ ኣብ ዘይግበኣሉ ግዜ ምህላውና ብግብርን ብቃልን እነመስክረሉ ግዜ ምህላውና ምንጻር የድሊ። ዘለና ዓቕሚ ማሕበራዊ ሚድያ ከኣ በዚ ክቃነ  ይግበኦ።

ብኣንጻርዚ ንፍልልይና እነተዓባብየሉ ንዘሰማመዓና ትርጉም እነስእነሉ ኣካይዳ እንተኾይኑ፡ በቲ ኣሉታዊ ብልሒ ማሕበራዊ ሚድያ ንጥቃዕ ኣለና ማለት እዩ። ካብቲ ኣሉታ ወጺእና እቲ እወንታዊ መንገዲ ንምሓዝ እምበኣር ቅድሚ ማሕበራዊ ሚድያ ተረኽበ ኢልና ምትኳስ፡ “እንታይ ኢና ክንብል ዝግበኣና እንታይከ ክንብል ኣይግበኣናን” ኢልና ብጽሞና ክንሓትትን ክንምልስን ናይ ግድን እዩ። ሕሉፍ ሓሊፉ ንማሕበራዊ ሚዲያ ኮነ ኢልካ ንሓድነት ኣብ ዝሃሲ፡ ምቅንጽጻል፡ ምጽልላምን ምዝራግ ውልቃዊ ማሕበራዊ ህይወት ሰባትን ክትዝርገሖ ምፍታን ኣዝዩ ኣሉታዊ እዩ። እቲ ካልእ ዝዓበየ ኣሉታዊ መግለጺ ናይ ማሕበራዊ ሚድያ ኣጠቓቕማ ከኣ መዘርግሒ ናይ ሓሶት ጌርካ ምጥቃሙ እዩ። ምናልባት ሳላዚ ዕቤት ማሕበራዊ ሚድያ ገንዘባዊ ረብሓ ዝረኽቡ ይህልዉ ይኾኑ። ኣብዚ እውን ንዓኻ ክትጥቀም ክትብል ንኻልእ ካብ ምጉዳእ ምዕቃብ፡ ሓደ ካብ ንማሕበራዊ ሚድያ ኣብ ኣውታዊ ረብሓ ምውዓሉ እዩ።

Published in EPDP Editorial
Read more...
Saturday, 19 February 2022 19:16

Dimtsi Harnnet Sweden 19.02.2022

Written by
Dimtsi Harnnet Sweden 19.02.2022
Published in Radio
Read more...
Saturday, 19 February 2022 10:14

ኣብ ዓፋር፡ 5 ኤርትራውያን ስደተኛታት ሞይቶም ኣሸሓት ተመዛቢሎም

Written by
ኣብ ዓፋር፡ 5 ኤርትራውያን ስደተኛታት ሞይቶም ኣሸሓት ተመዛቢሎም

(ካብ መደብር በርሓለ ሃዲሞም፡ ኣብ ከተማ ሰመራ ካብ ዘለዉ ኤርትራውያን ስደተኛታት)

ሕቡራት ሃገራት ብ18 ለካቲት 2022 ኣብ ዘወጸኦ፡ መግለጺ ብሰንክቲ ኣብ ሰሜን ኢትዮጵያ ክልል ዓፋር ዝካየድ ዘሎ ውግእ፡ ካብ ጐረቤት ኤርትራ ዝተሰዱ ተዓቒበምሉ ዝነበሩ መደበር በርሓለ ፈሪሱ 5 ስደተኛታት መይቶም ኣሸሓት  ከም ዝተመዛበሉ ኣፍሊጡ።

እዚ ኣብ መጀመርያዚ ሒዝናዮ ዘለና  ወርሒ ለካቲት 2022 ኣብ ልዕሊ ስደተኛታት ዘጋጠመ ጉድኣት ናይቲ ብሰንክቲ 15 ኣዋርሕ ዝቐጸለ ውግእ ኣብ ልዕሊ ካብ 100 ሺሕ ንላዕሊ ኤርትራውያን ስደተኛታት ኣብ ዝተፈላለዩ መደበራት ከጋጥም ዝጸንሐ ማህሰቲ መቐጸልታ ኮይኑ፡ እቲ ዝሓደሰ ተረኽቦ  ምዃኑ እቲ መግለጺ ኣፍሊጡ።

እቲ መግለጺ ኣተሓሒዙ፡ እዚ ኣብ ክልል ዓፋር ኣብዚ ቀረባ ሰሙናት ዘጋጠመ ሽግር ናይቲ ከም ሓድሽ ብህዝባዊ ወያነ ሓርነት ትግራይ ኣንጻር መንግስቲ ቀዳማይ ሚኒስተር ኢትዮጵያ ኣብይ ኣሕመድ ኣብ ክልል ዓፋር ዝተኻየደ ውግእ ውጽኢት ምዃኑ ኣረዲኡ።

ካብቲ ኣብ መደበር ስደተኛታት ዘጋጠመ መጥቃዕቲ ዝተረፉ ስደተኛታት ከም ዝገለጽዎ፡ ዕጡቓት ሓይልታት ብ3 ለካቲት 2022 ናብቲ መደብር ምስ ኣተዉ፡ ብውሕዱ 5 ስደተኛታት ሞይቶም፡ ሓያሎ ከም ዝተበታተኑን ቁጽረን ዘይተፈልጠ ደቂ ኣንስትዮ ተዓፊነን ከም ዝተወስዳን እቲ መግለጺ ሓቢሩ። ከምኡ እውን ኣባላት ስድራቤታት በቲ ኩነታት ከም ዝተጠፋፍኡ እቲ መግለጺ ብተወሳኺ ኣረዲኡ። መደብር ኤርትራውያን ስደተኛታት በርሓለ፡ ኣብ ክልል ዓፋር ናብ ዶብ ትግራይ ኣብ ዝቐረበ ኣከባቢ ዝርከብዩ።

ኣብዚ እዋንዚ ሰራዊት ትግራይ ንዝሰፈሐ ክፍሊ ናይ ክልሉ ዝቆጻጸር ዘሎ ኮይኑ፡ ኣብ ዝሓለፈ ወርሒ ናብ ዓፋር ዝኣተወሉ ምኽንያት ካብ ወገን ዓፋር መጥቃዓቲ ከም ዘጋጠሞ ምስ ኣፍለጠ እዩ። እዚ ብ18 ለካቲት 2022 ዝወጸ መግለጺ ሕቡራት ሃገራት ነቲ ጉድኣት መን ከም ዝፈጸሞ ዘነጽር ሓበሬታ ኣይሃበን። እንተኾነ  ኤኤፍፒ (AFP) ዝተባህለ ማዕከን ዜና፡ ካብቲ መደበር ሃዲሞም ኣብ ከተማ ሰመራ ዝረኸቦም ስደተኛታት ኣዘራሪቡ ፈጸምቲ ሰራዊት ትግራይ እዮም ዝብል መልሲ ከም ዝረኸበ ኣስፊሩ። ኣብዚ እዋንዚ ብኣካል ናብቲ መደበር ምኻድ ስለ ዘይከኣል፡ ኣድላይ ምጽራይ ምግባር ኣይተኻእለን።

 እቲ መግለጺ ኣብ መወዳእታ ነዚ ብዝምልከት ካብ ላዕለዎት ሓለፍቲ ክልል ትግራይ ምላሽ ከምዘይረኸበ ጠቒሱ፡ ኣብ ልዕሊ መደበር ስደተኛታት ዝግበር ዝኾነ ዓይነት መጥቃዕቲ ከም ዘውግዝ ኣረጋጊጹ። እቲ ውግእ ብመንገዲ ተኹሲ ተጠው ምባል ኣቢልካ ኩሉ ህውከት ዝውገደሉ ኩነታት ንክፍጠር ዳግማይ መጸዋዕታኡ ኣቕሪቡ።

Page 165 of 621