http://ascenteq.com/project/epdp

ዶክ/ ሃብተ ሓደ ካብቶም በጻብዕ ዝቍጸሩ፡ ቀዳሞት ክብ ዝበለ ትምህርቲ ዝቐሰሙ ስለ ናጽነት ሃገርና ኤርትራን ሓርነት ህዝብናን ዝቃለሱ ዝነበሩ መንእሰያት እዩ። ኣብ ኢትዮጵያ ናይ ቨትሪናሪ ባችለር መዓርግ ድሕሪ ምውሳዱ፣ ኣብ ፖላንድ ቀጺሉ ናይ ማስተርስ መዓርግ ተቐቢሉ፣ ኣብ በርሊን ሃገረ ጀርመን ብምቕጻል ድማ ብዓቢ ብሉጽነት (Great Distinction)ናይዶክተርነት መዓርግ ተሰሊሙ። ትምህርቱ ንክካታተል ቋንቋታት እንግሊዝን ፖላንዳን ጀርመንን ክመልኽ ግድነት ነይሩ። ዶክ/ ሃብተ ንቋንቋ ጀርመን ኣብ ውሽጢ ኣርባዕተ ኣዋርሕ መሊኹ ናይ ዶክተርነት መዓርግ ክሳብ ምውሳድ ክበጽሕ እንከሎ ማዕረ ክንደይ ንፉዕ ተማሃራይን ቋንቋታት ናይ ምምላኽ ተውህቦ ዝነበሮ ሰብ ምንባሩን ክንግንዘብ ንኽእል።ድሕሪ ምውዳእ ትምህርቱ፡ ኣብ በርሊን ዩኒቨርሲቲ ከም ተሓጋጋዚ ፕሮፈሶር ኰይኑ ክሰርሕ ጀሚሩ ነበረ፣ እንተዀነ ግን ንሃገሩ ዝነበሮ ዘቃጽል ፍቕሪ ልዕሊ ኵሉ ስለዝነበረ፣ ነቲ ክረኽቦ ዝኽእል ዝነበረ ግዑዛዊ (ማተርያላዊ) ረብሓ ራሕሪሑ ምሉእ ግዜኡን ዓቕሙን ኣብ ኣገልግሎት ህዝቢ ክውዕል ምውሳኑ ክብ ዝበለ ውፉይ ሓርበኛ ባእታ ምንባሩ እቲ ተግባር ንባዕሉ ይምስክር።

ናይ ዶክ/ ሃብተ ኣስተዋጽኦ/ኣበርክቶ ኣብ ሓደ ገጽ ዘርዚርካ ዝውዳእ ኣይኮነን። ሓው ትኩእ ተስፋይ ንዝኽሪ ሓርበኛ ጅግና ስዉእ ዶክ/ ሃብተ ክንእከብ ኢና ዝብል ሓበሬታ ምስ ሃበኒ ነዛ ንዕኡ ዘይትበቅዕ ሓጻር መልእኽቲ ክሰድድ ወሲነ። ኣብ ውሑዳት ነጥብታት ድማ ከተኵር እየ።

ዶክ/ ሃብተ ኣብ ኣለማያ ዩኒቨርስቲ ኣብ ዝምሃረሉ ዝነበረ ግዜ ኣባል ናይ ብማሕበር ሸውዓተ ዝፍለጥዝነበረ ምንቅስቓስ ሓርነት ኤርትራ ስሩዕ ኰይኑ ክንቀሳቐስ ድሐሪ ምጽንሑ ኣብ ኤውሮጳ ምስ ከደ፡ ኤርትራውያን ተማሃሮ ከም ኢትዮጵያውያን ከይኖም ክብ ዝበለ ትምህርቲ ንምቕሳም ይልኣኹ እኳ እንተነበሩ ከም ኤርትራውያን ናይ ገዛእ ርእሶም ማሕበር ተማሃሮ ንክህልዎም ተቓሊሶም ካብ እተዓወቱ ተማሃሮ እዩ ነይሩ። ኣብ ወጻኢ ዝነበረ ማሕበር ተማሃሮ ኢትዮጵያውያን፡ ኤርትራውያን ካብ ናይ ኢትዮጵያውያን እተፈልየ ናጻ ማሕበር ንከይህልዎም ብትሪ ይቃወም ነበረ። ኣብዚ ቃልሲ እዚ ዝነበሩ እሞ ዝልዓለ ዋጋ ህይወቶም በጃ ህዝቦም ከፊሎም ዝሓለፉ ስዉኣት ዶክተራት፡ የሕያ ጃብር፡ ፍጹም ገብረስላሰን ኣረጋይ ሃብቱን፣ ብህይወቶም ካብ ዘለዉ፡ ገና ብዘይምሕላል ኣብ ቃልሲ ዝርከብ ውፉይ ዶክ/ ዩሱፍ ብርሃኑን ሓው ከሊፋ ዑስማንን ካልኦት ኣስማቶም ክዝክሮም ዘይክኣልኩን ዘይፈለጥኩዎምን ብዘይምጥቃሰይ ይቕሬታ እንዳሓተትኩ ነዞም ክዝክሮም ዝኽኣልኩ ምጥቃስ ግቡእ ኰይኑ ይርኣየኒ። ዶክ/ ሃብተ ኣብ ምምስራት ማሕበር ኤርትራውያን ተማሃሮ ኣብ ኤውሮጳ ጥራሕ ዘይኰነስ እንተላይ ምስቲ ኣብ ማእከላይ ምብራቕ ዝቐውም ዝነበረ ማሕበር ተማሃሮ ሰሚሩ ሓደ ዘድምዕ ማሕበር ኤርትራውያን ተማሃሮ ንክህሉ ተቓሊሱ እተዓወተ እዩ።

ኣብ ሰውራ ኤርትራ ኣብ መጀመርያ ናይ ሰብዓታት ኣብ ውሽጢ ተጋድሎ ሓርነት ኤርትራ ናብ ምፍንጫል ዘምርሕ ተርእዮታት ኣብ እተኸስተሉ ግዜ ኣይኰነሉን እምበር ምስ ላዕለዎት ሓለፍቲ ናይ ተ.ሓ.ኤ.ን ምስ ሓደ ካብቶም ነቲ ምፍንጫል ዘተባብዕ ዝነበረ ውሩይ መራሕን ተራኺቡ ሓድነት ናይ ሰውራ ኤርትራ ክዕቆብ ጽዒቱ። ዶክ/ ሃብተ ምስቲ ውሩይ መራሒ ኣብ ዘካየዶ ምይይጥ ንባዕሉ እቲ ዘተባብዕ ዝነበረ ምሉእ ዕግበት ከም ዘይነበሮ ካብቲ “ኢድካ ኣብ ባሕሪ ኣኣትዋ ወይ ዓሳ ሒዛ ትወጽእ ወይ ከኣ ተሓጺባ ትወጽእ” ዝብል መልሲ ዝሃቦ ከም እተገንዘበን “ኢድ ምሕጻብ ጥራሕ ኣይኮነን ዘሎ ብዓሳ ምውሓጥ/ ምቝራጽ እውን ኣሎ” ኢሉ ከም ዝመለሰሉ ብዛዕባ ሓድነት ማዕረ ክንደይ ይግደስ ከም ዝነበረን ከም ዝጽዓረን ስለ ዘመልክት በዚ ኣጋጣሚ እዚ ክዝክሮ እፈቱ። እቲ ውሩይ ሰብ ናብ ዓዲ ኵላትና ሓሊፉ ስለዘሎ ስሙ ክረቝሖ ኣይደለኹን።

ንዶክ/ ሃብተ ንመጀመርታ ግዜ ዝፈለጥኩዎን እተላለኹዎን ብ 1975 ኣብ ካልኣይ ሃገራዊ ጉባኤ ናይ ተጋድሎ ሓርነት ኤርትራ እዩ። ሽዑ ዶክ/ ሃብተ ኣባል ሰውራዊ ባይቶ ኰይኑ ተመሪጹ። ኣብቲ ግዜ’ቲ ኣብ ሜዳ ምስ ተጋደልቲ ኣብ ዘካየዶ ኣኼባ 35 ተጋደልቲ ናይ ጎብየ ሽክና ተሰኪሞም መጺኦም ኮፍ ክብልዎ ምስ ርኣየ ኣዚዩ ሰንበደን ጕሃየን። እቲ ተርኽቦ’ቲ ዶክ/ ብመሰል ወዲ ሰብ ጥራሕ ዘይኮነስ እንተላይ ብመሰል እንስሳታት ከም ዝግደስ ዘርኣየ ነበረ። ኣብ ኣኼባ ናይ ሰውራዊ ባይቶ ኣድላዪነት ምዕቃብ እንስሳታት ዝገልጽ መሳጢ ጽሑፍ ኣቕረበ እሞ ሰውራዊ ባይቶ ጎብየን ካልኦት እንስሳታትን ንከይህደኑ ወሰነ።

ድሕሪ 2ይ ሃ.ጕ ዶክ/ ሃብተ ኣብ ቤት ጽሕፈት ወጻኢ ጕዳያት፣ ሓላፊ ምምሕዳር ክፍሊ ኤውሮጳ ኣብ ዝነበረሉ ግዜ፣ ብ 1977 ንውድብ ኣብ ሃገረ-ሽወደን ክውክል ኣብ እተመደብኩሉ እዋን ብቐረባ ክፈልጦን ክላለዮን ዕድል ረኸብኩ። ሕያዋይ፡ መስተውዓሊ፡ ምቕሉል፡ጽን ኢል ዝሰምዕ፡ ሰሪሑ ዘስርሕ፡ውፉይ፡ እሙን ዓርኪ ምንባሩ እምስክር። ኣብ ሽወደን ኣብ ዝነበርኩሉ ግዜ ኣብ Lund University, Sweden ንጕዳይ ኤርትራ ዝምልከት ሓደ ዓውደ መጽናዕቲ (Symposium) ተኻዪዱ ነይሩ። ነዚ ብደርግ ዝቐርብ ዘሎ ናይ ፍታሕ-እማመ መልስኹም እንታይ ከም ዝዀነ ክትገልጹ ንዕድመኩም ኣሎና ዝብል መልእኽቲ መጺኡና ኣሎ እሞ ውድባዊ መልሲ ኣሎና ድዩ ኢለ ምስ ሓተትኩዎ “መሪሕነት ትኣኪቡ መልሲ ንክህብ ዘጋማጥል ግዜ የልቦን፤ ንስኻ እተራእየካ መልስ” ኢሉ ብዝሃበኒ ፍቓድ መሰረት መልሲ ኣዳልየ ብዛዕባ ከስምረሉ ዝደልዮ ነጥብታት ምስኡ ድሕሪ ምምይያጥ፣ ኣቕሪበ። እቲ ሽዑ ዘቕረብኩዎ ናብ ቋንቋ ሽወደን ተተርጒሙ ከም ውጽኢት ናይቲ መጽናዕቲ ኣብ ሓደ መጽሓፍ ሰፊሩ ይርከብ። እዚ ሰሪሑ ዘስርሕ ምንባሩ ጥራሕ ዘይኰነስ ክብ ዝበለ ምትእምማን ከም ዝነበረና ዘመልክት እዩ።

ዶክተራት ሃብተን ዮሱፍ ብርሃኑን ንተ.ሓ.ኤ. ኣብ ኤውሮጳ ምስ ሰልፍታትን መንግስታትን ዘይመንግስታውያን ትካላትን ንምልላይ ዘካየድዎ ዘይሕለል ጽዓት ኣብ ናይቲ እዋን ናይ ተ.ሓ.ኤ. መጽሔታት ብሓፈሻ ብፍላይ ድማ ኣብቲ ብእኒ ዮውሃንስ ዘርኢማርያም፡ ወልደየሱስ ዓማር፡እስማዒል ዓልን ካልኦት ብጾቶምን ብእንግሊዝኛ ዝሕተም ዝነበረ “Eritrean News Letter” and “The Eritrean Revolution” ተሰኒዱ ይርከብ። ኣብዚ ክዝክር ዝደልዮ ግን ሰለስተ ኣገደስቲ ነጥብታት ኣሎኒ፡

ቀዳማይ፡ ብሓገዝ ናይ UNHCR  ምቛም 2ይ ደረጃ ቤት ትምህርቲንኤርትራውያን ስደተኛታት መንእሰያት ኣብ ከሰላ ሱዳን፡ መንእሰያት ኤርትራ እንተ ተማሂሮም ንርእሶምን ቤተ ሰቦምን ህዝቦምን ከገልግሉ ክኽእሉ ኢዮም ካብ ዝብል ዕግበት ኣብ ጂነቫ ንዝመደበሩ ዋና ቤት ጽሕፈት ባይቶ ሕቡራት መንግስታት ላዕለዋይ ኮሚሽን ስደተኛታት (UNHCR) ዶክ/ት ሃብተን ዮሱፍን ካብ ንውሑዳት ሰባት ኣብ ወጻኢ ሰዲድካ  ምምሃር ንብዙሓት ኣብ ውሽጢ ሃገሮም ምምሃር ብዝውሓደ ወጻኢ ዝልዓለ ፍርያት ክርከብ ከም ዝክኣል ከረድኡ ጽዒሮም። ከምውጽኢቱ ድማ እቲ ብልምዲ “ቤት ትምህርቲ ዩኔስኮ” ተባሂሉ ዝፍለጥ 2ይ ደረጃ ቢት ትምህርቲ ኤርትራውያን ስደተኛታት ኣብ ከሰላ ብጽዓት ናይ ተ.ሓ.ኤ.ን ፍቓድ ናይ መንግስቲ ሱዳንን፡ ኣብ 2ይ ክፋል ናይ ሰብዓታት ተኸፍተ። ክሳብ ሃገርና ኣብ ኢድ ባዕዳዊ መግዛእቲ ዝነበረትሉ ግዜ ሳላ እቶም ንነብሶም ከም ሽምዓ እንዳመኸኹ ንኣሕዋቶም ዘይበርስ ፍልጠት ዘቕስሙ ዝነበሩ ውፉያት መምሃራን እቲ ሓገዝ ቀጻሊ ነበረ። ድሒሩ ግን ኤርትራ ናጽነታ ስለ እተጓናጸፈት ሓገዝ ክቋረጽ ግድነት እዩ ተባሂሉ ተቛረጸ። በቲ ቤት ትምህርቲ እቲ ዝሓለፉ ኣብ ጥጡሕ ናብራ ዝርከቡ ብኣሽሓት ዝቝጸሩ ኤርትራውያን ኣለዉ። ተጠርኒፎም ነቲ ዘሎ ናይ ኤርትራውያን ስደተኛታት ኣብያተ ትምህርቲ ዘድልዮ ነገራት ከማልኡ እንተዝዕጠቑ ሓያሎይ ጾር መቃለሉ።ንብዙሓት መንእሰያትን ወለዶምን ዓቢ ተስፋ ምሃቡ። ንዕኦም ድማ ከምቲ ሓምሳ ለሚን፡ ንሓደ ሰብ ሰከም፡ ንሓምሳ ጌጾም ዝብሃል፣ ከም ስልማቶም ክርእይዎን ሰናይ ብምግባሮም ክሕጎሱን ጽቡቕ ኣርኣያ ከውርሱ ምዃኖም ከገንዝቦም እፈቱ። ሰማዒ እዝኒ ክረክብ ድማ እትስፎ። ነዚ ነጥቢ እዚ ኣብቲ ዶክ/ ሃብተ ሓመድ-ኣዳም ዝለበሰሉ መዓልቲ ኣልዒለዮ ስለዝነበርኩ ሓደ ካብኦም “እዛ መልእኽትኻ ኣብ ርእሰይ ኣትያ ኣላ፤ ክዕጠቐላ እየ” ዝበለኒ ኣሎ። ምስኡ ተራኺቡ/ባ ቁም ነገር ክሰርሕ ዝደሊ እንተልዩ/ያ ከራኽቦ/ባ በዚ ኣጋጣሚ እዚ ክሕብር እፈቱ። ስዉኣት ዶክ/ ሃብተ ኰነ ሚካኤል ጋብርን ካልኦት ዝሓለፉ ኮኑ ህሉዋት መምህራኖም ካብ ዝጽብይዎ ነገራት ሓደ እዚ ከይኮነ ኣይተርፍን እዩ እሞ ማዕሬኡ ይግበሮም።

ካልኣይ፡ ዶክ/ ሃብተ ውጻዕ መዓት እዩ፡ ኣብ ግዜ ደርግ ኣብ ሉሳካ ዛምቢያ ኣብ እተኻየደ ናይ ኣፍሪቃ ወጻኢ ጕዳያት ሚንስትራትኣኼባ ከም ኣካል ናይ ሶማልያ ልኡኽ ኰይኑ ኣትዩ ዘድለዮ ናይ ት.ሓ.ኤ. ጽሑፋት ከም ዝዘርግሐ እተዓዘቡ ልኡኻት ደርግ ክጨውይዎ ምስ ሰበ ስልጣን ዛምቢያ ተሰማሚዖም ነይሮም። ሳላ ናይ ሶማል ኣምባሳደር ጻዕርን ዕቱብ ምክልኻልን ሃቐናኦም ፈሸለ። ጕዳይ ኢርትራ ብ ኣፍሪቃውያን ተቐባልነት ንኽረክብ ዋላ ንህይወቱ ኣብ ሓደጋ ከሳጥሕ ክምህ ይብል ከም ዘይነበር እዩ ዘመልክት።  ካልእ ምዓልቲ እውን ዝጕዓዘላ ዝነበረት ነፋሪት ኣብ መዓርፎ-ነፈርቲ ኣስመራ ዓሊባ ነይራ። ናይ መላኺ ስርዓት ሰበ ስልጣን ጸጥታ፡ ኣብኣ ምንባሩ ፈሊጦም እንተዝነብሩ እንታይ ከም ዝገብሩ ካብ ኵላትና ስዉር ኣይኰነን። በዚ ክልተ ምኽንያታት እየ ውጻእ ምዓት ዝበልኩዎ። ቀደም እንተዀነ እውን ሰበ-ስልጣን ፖላንድ ምእንቲ ተገዲዱ ናብ ኢትዮጵያ ክምለስ ፓስፖርቶኡ ሒዞሞ ምንባሮም፣ እንትኸነ ግን ኣብቲ ግዜ እቲ ካብ ፖላንድ ናብ ናይ ሽዑ ምብራቕ ጀርመን ክትኣቱ ቪዛ የድሊ ስለዘይነበረ፣ ብዘይ ቪዛ ብምእታው ንውጥኖም ከም ዘምከኖ የዘንቱ ነበረ።

ሳልሳይ፡ ዶክ/ ሃብተ ድሕሪ ኣቦ መንበር ናይ ግንባር ሃገራዊ ድሕነት ምዃኑ ምስ ብዕላማ መሰረታዊ ፍልልይ ዘይብሎም ውድባት ኣብ ሓድነት ንምብጻሕ ምስ ካልኦት ድማ ኣብ ትሕቲ ሓደ ሃገራዊ ጽላል ብምጥርናፍ ኵሉ ተቓዋሚ ሓይሊ ጸጸጸሩ ደርብዩ እቲ ህዝብና ክቡር ዋጋ ዝኸፈለሉ ናጽነት ናይ ብሓቂ ናጽነት ኰይኑ ህዝብና ብሰላም ንክነብር ኣብ ሃገርና ዲሞክራስን ፍትሕን ንክሰፍን ብቅዋም እትምሓደር ሃገር ንክትህልወና ዝክኣሎ ንምግባር እምበር ንስልጣን ኢሉ ከም ዘይተቐብሎ ኣነ እውን ብወገነይ ኣብ ዘለኹዎ ንሓድነት ክድግፍ እሞ ነቲ ሒዙዎ ዘሎ ናይ ሓድነት ዕማም ክዉን ኣብ ምትግባር ግደይ ከበርክት ጸዊዑኒ ምንባሩን ኣብቲ ቅድሚ ክልተ ዓመት እተኻየደ ፈስቲቫላት ፍራንክፈርትን ካስልን እውን ንጕዳይ ሓድነት ብዕቱብ ተተሓሒዙዎ ከምዘሎ ብእዉጅ ገሊጹ ምንባሩ እምስክር።

ኣብ መደምደምታ ናይ ዶክቶር ሃብተ መስዋእቲ ንውድቡ ግንባር ሃገራዊ ድሕነት ጥራሕ ዘይኰነስ ንመላእ ደምበ ተቓውሞ ዓቢ ክሳራ እዩ እሞ ንኵሉ ደላይ ፍትሒ ጽንዓት ይሃብ ምባል ኣብ ቦታኡ ኰይኑ፣ ኵሉ ንዶክቶር ዘፍቅርን ዘኽብርን ነቲ ዝጀመሮ ግን ኣብ መዓርፎኡ ዘየብጽሖ ጕዳይ ሓድነት ብኣፍ ጥራሕ ዘይኰነስ ብግብሪ ብዕቱብ ክትሓሓዞ፣ እወ ላዕለዎት ሓለፍቲ ክሳብ ዝሰማምዑ ከይተጸበየ ኣብ ዘዘለዎ ተኸባቢሩ ኣብቲ ሓቢሩ ክሰርሖ ዝኽእል ሓቢሩ ክሰርሕ ክበቅዕ ምእንቲ ንቂምን ቅርሕንትን ወጊድ ክብል የድልዮ። ሕድገታት ክንገብር ድሉዋት ዲና? ነነብስና ንሕተት።

ዶክ/ ሃብተ ልዕሊ ሓምሳ ዓመት ካብ ዕድመኡ ንናጽነት ሃገርን ንሓርነት ህዝብናን ተቓሊሱ ከብቅዕ ብሰንኪ መላኺ ስርዓት ናጻ መሬት ኤርትራ ከይረገጸ፣ ኣብ ሓጎስ ኮነ ሓዘን ናይ ስድራ-ቤቱን ኣዝማዱን ፈተውቱን ክሳተፍ ዕድል ከይረኸበ ምሕላፉ ኣዚዩ ከም ዘሕዝነኒ ከይጠቐስኩ ክሓልፍ ኣይደልን።

ኣብ ድሕሪ ንፉዕ ሰብኣይ ኵሉ ግዜ ንፍዕቲ ሰበይቲ ኣላ ከም ዝብሃል፡ ዶክቶር ወትሩ እተጽናንዖን እትኣልዮን ዝነበረት ወረጃ ብዓልቲ ቤቱ ኣድያምን ንሓድሕዶም ተጸናኒዖም ነዲኦም ዘጸናንዑ መንእሰያት ደቆም ዶክትር ሚለንን ሰንድን ሱሀልን ሓዲጉ እዩ ሓሊፉ እሞ ንኢዮብ ዝደበሰ ኣምላኽ ክድብሶም ኣብ ጸሎትና ንዘክሮም። ንነፍሰ-ኄር ዶክቶር መንግስተ ስማይ የዋርሶ።

ዘለዓለማዊ ዝኽሪ ንስዉኣት ኤርትራ!

ሰላም፡ፍትሒ፡ ዲሞክራሲ፡ ብልጽግና ንህዝብና!

ገረዝጊሄር ተወልደ፣ ሳስካቱን ካናዳ                              

05 ለካቲት 2017.      

ህዝባዊ ዲሞክራስያዊ  ምንቅስቓስ ስምረት ኤርትራውያን ንፍትሒ፣ ብዕለት 05.02.2017 ኣብ ከተማ ፍራንክፎርት ዓመታዊ ጉባኤኡ ኣሰላሲሉ። እቲ  ጉባኤ  ካብ ርሑቕን ካብ ቀረባን ከተማታት ጀርመን ብዝመጹን/ብዝመጻን ብርክት ዝበለ ቁጽሪ  መንእሰያት ተሳትፎ ናይ ደቂ-ኣንስትዮን ደቂ-ተባዕትዮን ዝነበሮ እዩ ነይሩ። ኣብ መኽፈቲ  ጉባኤ ሓው ዓብደቃድር ሽፋ ኣብ-መንበር  መሪሕነት ምንቅስቓስ መንእሰያት፡ ጉባኤ ከሰላስሎም ዘለዎ ዕማማት ድሕሪ ምሕባር፡   ሓጺር ግን ከኣ ገላጺ ዓመታዊ  ጸብጻቡ ኣቕሪቡ። ቀጺሉ ነቲ ምንቅስቓስ ኣብ ምምራሕ ንዝጸንሑ ሓለፍቲ ትካላት ናይቲ ማሕበር  ዝሰፍሐ ዕድል  ረኺቦም  ዝርዝር ዓመታዊ  ዝተዓመ ዜናዊ ስራሓትን ምስ ካልኦት ኤርትራውያ ምንቅስቓሳትን ፖለቲካዊ ሓይልታትን ዝተፈጸመ ሓባራዊ ዕዮን ምትእስሳራትን ብሰፊሑ  ብሓው ድራር ብርሃነ ኣካያዳ ዜናዊ ስራሓት ሓቢሩ ።

ንጥፈታት ህዝባዊ ዲሞክራስያዊ ምቅስቓስ ስምረት ኤርትራውያን ንፍትሒ ከምዘብርሆ፡ ምንቕስቓስ ማሕበር ኣብ ጀርመን ጥራሕ ዝተደረተ ዘይኮነስ፡ ምስቶም ኣብ እስራኤል፡ ኣመሪካን ኖርወይን ካልእን ዝርከቡ ምንቅስቃሳት ናይ መንእሰያት ሓያል ምትእስሳር ሓባራዊ ስራሓትን ከምዘለዎ እውን ተገሊጹ። ነዚ ዝምድናታትዚ ንምርግጋጽን ሓባራዊ ልዝባት ኣብ ምክያድን ዝተጓዕዝዎ መስርሕ እውን ምስ መርትዖታቱ  ብሓው ሮቤል ኣርኣያን ኣማኒኤል ኣብራሃምን ቀሪቡ።

ድሕርዚ፡ ታሓዝ ገንዘብ ሓው ኣብራሃም ኪሮስ ዓመታዊ ገንዘባዊ  ጸብጻብ ኣታውን ወጻእን ብዘየካትዕ ጽፉፍ ኣገባብ ንተሳተፍቲ ጉባኤ ኣቕሪቡ። ብሓፈሻኡ እቲ ዝቐረበ ጸብጻባት፡ ሓባራዊ ስራሓት ደለይቲ ለውጢ ዝብህግ፡  ተፈላሊኻ ክረጋገጽ ዝኽእል ለውጥን ዓወት ሃገራዊ ድሕነትን ከምዘየለ ዝሕብር፡ ምስ ዝኾነ ኤርትራዊ ናይ ለውጢ ሓይሊ ዋላውን ዝተራሓሓቐ ሓሳባት ይሃልዎ ኣንጻር ኣብ ኤርትራ ዘሎ ጭቆና ግን ሓባራዊ ስራሓት ክካየድ ዝዕንቅፍ ከምዘየሎ ዝጠመተ እዩ ነይሩ።

ድሕርዚ፡ ተሳተፍቲ ጉባኤ ኣብዝቐረበ ጸብጻባት ዝተመርኮሰ ሕቶታትን፡ ኣብዝሓለፈ ጉዕዞ ዝጋጠሞም ዕንቅፋታትን ናይ ምፍልላይ ጸገማትን ብሰፊሕ ኣልዒሎም ተዘራሪበምሉ። ኣብ ዝተላዕለ ሕቶታት፡ ነቲ ምንቅስቓስ ኣብ ምምራሕ ካብዝጸንሑ  ሓው ዓብደልቃድር፡ ያቆብን ካሕሳይን ኣገደስቲ መብርሂታት ኣቕሪቦም። ብዘይካዚ ካብ መግለጺ መንእሰያት ዋላዃ^ዝተሰግረ ይኩን እምበር: ኣብ እስራኤል፡  ኢትዮጵያ ኣብ ጀርመን ዘጋጠሞም ካብ ኣሰራርሓ ማሕበር ወጻኢ ዝኮነ ናይ ምትእትታውን ምፍልላይን ሽግራትን: ብቐረባ ሓብሓቢ ክኾኖም ዝኽእል ኣካል ዘይምርካቦምን ብምረት ካብዝተላዕሉ ጉዳያት ምንባሮም ክጥቀስ ይካኣል::  

ብዘይካዚ: ኣብ ጉባኤ ካብዝተሳተፉን ዝተሳተፋን ዕዱማት: እቲ ማሕበር ሓድነቱ ሓልዩ:  ብዝኮነ ጠብላሕታታት ከይተድናገረ ንቕድሚት ክስጉምን: ውሽጣዊ ሕግታቱን ውዑላቱን ከክብር ዝሕግዝዎ ኣገደስቲ ሓሳባትን ለበዋታትን ቀሪቦም ጉባኤ  ብመተባብዒ ግጥሚ ተደምዲሙ።

መሪሕነት ህዝባዊ ዲሞክራስዛዊ ምንቅስቓስ ስምረት ኤርትራውያን ንፍትሒ፡ ሓባራዊ ስራሓት ደምበ ተቓውሞ  ንምርግጋጽን ንምንሕያልን ዓሊሙ፡ ንኩሉ ኣብ ፍራንክፎርትን ከባቢኡን ዝርከብ ደላይ ለውጢ  ብሓባር ተራኺቡ ንኽዛተ ተበግሶ ወሲዱ ሰለስተ ተከታተልቲ ናይ ልዝብ ኣኼባታት ኣብ ምስልሳል ግዲኡ ዘበርከተ ምንቅስቓስ ምዃኑ ክዝከር ይካኣል።

ህዝቢ ኤርትራ ንጨቘንቲ ስርዓታት እምበለይ ኣይግዛእን ኢሉ ዘልዓሎ ሰውራ ሓብሒቡ፡ ተኸላኺሉን ዓንጊሉን ክሳብ ናጽነት ዝበጽሐ ህዝቢ እዩ። እዚ ዘሕብን ታሪኽ እዚ ከኣ እዩ ንመላእ ሕብረተሰብ ኤርትራ ሓደ ናይ ታሪኽ ምዕራፍ ፈጺሙ  ሃገረ ኤርትራ ናይ ዜጋታታ ክትከውን ዘብቀዐ። እቲ ኩሉ ዝጠፍአ ህይወትን፥ ዝዓነወ ንብረትን ከኣ ምእንቲ ናጽነት ጥራሕ ዘይኮነስ እንታይ ደኣ ነቶም ጨቆንትን መዝመዝትን ስርዓታት ኣልጊስካ ሓርነት ዝመልኦ ህይወት ንክጐናጽፍ እዩ ነይሩ። እንተኾነ ህዝቢ ኤርትራ ኣብ ክንዲ ሓርነቱ ዝጐናጽፍ ሕልሙ ተጠሊሙ ኣብ ናይ ባርነት ታኼላ ጥሒሉ ኣሎ። ዝፈትዎም ደቁ ካብ ቅድሚ ዓይኑ ክስወሩን ኣብ ኣደዳ ስደት፥ ባሕርን ምድረበዳን ክሃልቁ ከለዉ ከኣ ነዚ ዲዩ ነይሩ ውጽኢት ቃልሰይ ዘየብል ኣይኮነን።

እቲ ቀንዲ ሽግር እምበኣር እቲ ሕብረተሰብ ወናኒ ናይ ሃገሩ ክኸውን ዘይምኽኣሉን፥ ባዕሉ ምንጪ ስልጣን ምዃኑ ምዝንጋዕን ዘምጽኦ እዩ። እዚ እውን በቶም ኣድሓርሓርትን ጨቈንትን ስርዓታት ዝተሰረተ ናይ ምትእምማን ምጥፋእን ኣግላልነትን ከምኡ እውን ድሑር ኣተሓሳስባን ዝሓደጎ ንልኡላውነት ህዝቢ ናይ ዘህስስ ስንብራት ጠንቂ እዩ። ሕጂ እውን ህዝቢ፡ ነዚ ኣብ ሃገርና ኤርትራ ኣብ ስልጣን ኩድጭ ኢሉ ዘሎ  ምልኪ ኣልጊሱ ግዝኣተ ሕጊ ከንግስ ከም ትማሊ ክለዓል ናይ ግድን’ዩ።

ልክዕ እዩ ኣብ  ብቁጠባ ዝተረመሰትን ሕጊ ኣልቦ ዝኾነትን ሃገር ዝነብር ህዝቢ ንግዚኡ  እንታይ ክም ዝገብር ዝሕርብቶን ዘጨንቖን’ኳ እንተኾነ፥ ውዒሉ ሓዲሩስ ነታ ሓርነቱ ክቃለሰላ ምዃኑ ዘይከሓድ ሓቂ እዩ። እቲ ኣገዳሲ ጉዳይ ግና እቲ ህዝቢ ኣብ ስልጣን ከመይ ይመጽእ ዘይኮነስ፥ እቲ ህዝቢ ከመይ ኢሉ እዩ ባዕሉ ምንጪ ስልጣን ክኸውን ክቃለሰ ዘለዎ ዝብል’ዩ። እዚ ከኣ፥ መበቆሉ፥ ዓሌቱ፥ ሃይማኖቱ፥ ጾታኡ፥ ብሄሩ፥ ዕድሚኡ፥ ሕብሩ ብዘየገድስ ኣፈላላይ ዘይብሉ፡ ንቁሕ ናጻ፡፡ ፍትሓውን ተደጋጋፍን ሕብረተሰብ ምህናጽ የድሊ።  ነዚ ንምግባር እቲ ቀንዲ ልኡላውነት ህዝቢ ዝኾነ ህዝባዊ ወኸሳ ብምዃኑ ቀጥታውን ኣሳታፍን ዲሞክራሲ ምድልዳልን ብግቡእ ከም ዝስርሓሉ ምግባርን ይግባእ። ካልኣይ ነጥቢ ምሉእ ደምበ ተቓውሞ ኣብ ዲሞክራሲያዊ መትከላትን ፖሊሲታትን ሓባራዊ ተረድኦ ክህልዎ ይግባእ። ሳልሳይ ነጥቢ ንምልኪ ኣልጊስካ ህዝባዊ ስልጣን ዝሰረቱ ኣገባብ ዲሞክራሲያዊ መሕደራ ምዃኑ ወዓል ሕደር ዘይብሉ ቅድመ ኩነት ምዃኑ ምእማን ህዝቢ ባዕሉ ምንጪ ስልጣን ምዃኑ ይእምት።

ሎሚ እቲ ጨቋኒ ስርዓት ንረብሓ ውሑዳት ሰባትን፥ እቶም ካብ ኣፍንጭኦም ንላዕሊ ኣርሒቖም ዘይጥምቱ ተበለጽቲ ውልቀሰባትን እንተዘይኮይኖም ካልእ ዝተረፈ ኩሉ ደላይ ፍትሕን፥ ልዕልና ሕግን ለውጥን እዩ። ስለዚ እቲ ህዝቢ ንሕጋውነት መላኺ ስርዓት ኣብ ምንጻግ ገጹ ንኸድህብ ዝገብሮ እቲ ኣቐዲሙ ዝተጠቕሰ ገለ ካብቲ ተደላይነት ዘለዎ ክማላእ እንከሎ ቀንዲ መፍትሕ ናይ ለውጥን ወናኒ ስልጣንን ክኸውን ዘዳልዎ እዩ። ደንበ ተቓውሞ ግና በዚ ዘለዎ ሓቢሩ ንኸይሰርሕ ተበታቲኑ፥ ኣብ ፍልልያት እምበር ኣብ ሓድሽ ኣተሓሳስባ ናይ ምጥራይ ባህሊ ዘይምድሃቡን፥ ብጽልእን ቅርሕንትን ተዋሒጡ ንዲሞክራሲ ዝርምስ ብምዃኑ፥ ንለውጢ ድሉው ክኸውን ኣይበቕዐን። ብኣንጻሩ መላኺ ስርዓት ኢሳይያስ  ንኹሉ’ቲ ኤርትራዊ ተፈጥርኣዊ ሃብቲ ብምግባት፥ ዘውደኽድኹን ፕሮፓጋንዳ ዝነዝሑን ተወናጨፍቲ ካድራትን ናይ ስለያ ምሓውርን ምውናኑ፥ መንአሰይ  ንኸይቀስን ዝገብሮ ሽርሒታትን፡ ምብትታን ደምበ ተቓውሞን ኣብ ስልጣኑ ንክቕጽል ዘኽእሎ ጥጡሕ ኣዕኑድ ረኺቡ ኣሎ።

እዚ ከምቲ ቶማስ ጀፈርሶን፡ ‘’ህዝቢ ንመንግስቲ ኣብ ዝፈርሃሉ ምልኪ ወይ ጭቆና ኣሎ፥ መንግስቲ ንህዝቢ ኣብ ዝፈርሃሉ ከኣ ናጽነት ኣሎ፡’’ ዝበሎ፥ እዩ። ስርዓት ኢሳይያስ ተፈሪሁ ክነብር እዩ ዝደሊ፥  ሰልፊ ዲሞክራሲ ህዝቢ ኤርትራ ነዚ ዳሕረዋይ ማለት መንግስቲ ንህዝቢ ክፈርህ ወይ ክምእዘዝ ኣለዎ ዝብል መትከል ንምትግባር እዩ ዝቃለስ። እዚ እቲ ኣብ ደምበ ተቓውሞ ዘሎ ብቕዓታትን፥ ህዝባዊ መንግስቲ ንምትካል ዘሎ ዕድላትን ብግቡእ መምዩ ህዝቢ ባዕሉ ምንጪ ስልጣን ዝኾነሉ መስርሕ እዩ ከካይድ። ትሕዝቶኡ ድማ እቲ ዝቐውም ስርዓት ወይ መንግስቲ ኣብ ትሕቲ ቊጽጽር እቲ ህዝቢ ዝደልዮ ተማእዚዙ ንክኸይድ እዩ። ምኽንያቱ መንግስቲ ልዕሊ ሕጊ ክኸይድ ኣብ ዝጅምረሉ፥ ህዝቢ ኣይፋልካን ክብል ዘኽእሎ እቲ ህዝቢ ኣብቲ ዝመሓደረሉ ቅዋም ከስፍሮ እንከሎ እዩ። ምኽንያቱ ነፍሲ ወከፍ ኤርትራዊ ዜጋ ተራ ይኹኑ ሰብ መዚ ብሕጊ ተማእዛዝቲ ምዃኖም ክኣምኑን፥ ዝኾነ ይኹን ሰብ ልዕሊ ሕጊ ከምዘየለ መላእ ሕብረተሰብ ብማዕረ ክርድኦን ክሰርሓሉን ስለዝግባእ።

ሰልፊ ዲሞክራሲ ህዝቢ ኤርትራ፥ “ሕጊ ኣኽቢርካ ምኻድ” ዝል ኣምር የኽብር። እዚ ኣብ ቅድሚ ድሌታቶም ብሕጊ ዘይቃንዩ ጸገም ክፈጥር ይኽእል ይኸውን። ምስዚ ከኣ ኣብ ጉዳይ  ህዝብን ሃገርን ሓባራውን ሰናይን ኣብ ዘበለ ሓቢርና ክንሰርሕን ክንስጉምን ኣብ ዝብል መርሆ ይቃለስ። ሰልፊ ዲሞክራሲ ህዝቢ ኤርትራ፡ ኩሉ ደምበ ተቓውሞ ብሓደ ሃገራዊ ሓልዮት ንኽብገስን፥ ነፍሲ ወከፍ ዝኣምነሉ ፖለቲካዊ ፖኢሲ ሃልይዎ፡ ነቲ ምውዳቕ መላኺ ስርዓት ቀዳምነት ምሃብን፥ ምስቲ ኣብ ውሽጢ ዘሎ ህዝቢ ብምትእስሳርን ኣቢሉ ነቲ ዝፈላሊ ፖለቲካዊ ጠለባት ኣብ ህዝቢ ምውራድ ይኣምን። ኣብዚ ንምብጻሕ ግና ነቲ ህዝቢ ምጥርናፍ ዝብል ኣምር ብሃይማኖት ወይ ብብሄር ወይ ብኣውራጃ ኣቢልካ ዘይኮነስ ሓደ ሃገራዊ መንነትን መለልይን ሒዝካ ምብጋስ እዩ ዕምሪ ምልኪ ዘሕጽር። ነዚ ንምግባር ከኣ ንኹሉ እቲ ናብ ክፍኣትን ጥፍኣትን ገጹ ዝወስደና ሓሳባት ኣወጊድና፡ ነቲ ሰናይን ጽቡቕን ንህዝብናን ሃገርናን ክንሰርሕ ምሕላን እዩ። ነዚ ክንበቅዕ ከኣ ሰላም፥ ስምምዕ፡ ሓድነትን ምትሕብባርን የድልየና ጥራሕ ዘይኮነስ ዋላ ምትእምማንና ኣብቲ ዝለዓለ ደረጃኡ ተዘይበጸሐ፡ ሓቢርና ክንሰርሕ ክንሰማማዕን ናይ ግድን እዩ። ከምኡ እንተዘይገርና ስልጣን ዋናኡ ህዝቢ እዩ ወይ ከኣ ባዕሉ ህዝቢ  ስልጣን ንክኽውን ምጭራሕ ኣፍኣዊ እምበር ተግባራዊ ኣይከውንን።

እቲ ኣብ ሃገሩ ዝሳቐ ዘሎ ህዝብና ምስቲ ኣብ ደገ ዘሎ ፖለቲካዊ ተቓውሞ ኢድን ጓንትን ክኸውን ኣለዎ። ህዝቢ ባዕሉ ስልጣን ንክኸውን፡ እቲ ኣብ ውሽጥን ኣብ ደገን ዘሎ ደጋፊ ይኹን ተጻራሪ ሓደ ኤርትራዊ ሃገራዊነትን ስምዒትን ኽሕድር ይግባእ። ምክንያቱ እታ ሃገር ናይቶም ዝድግፉን ዝጻረሩን ብማዕረ ትምልከቶምን ትብጽሖምን ብምዃና። 

ካብ ነዊሕ ግዜ ተደጋጊሙ ክግለጽ ከም ዝጸንሐ፡ ኣብ ኤርትራ ናይ ዘሎ ምምሕዳር ህግደፍ ጸረ-ህዝቢ ባህሪ ካብ ዝንጸባረቐሎም ተርእዮታት ሓደ፡ ደረቱ ዝሓለፈ “ፍልሰት” ዝብል ደረጃ ዝተዋህቦ ስደት ኣብ ኩሉ ደረጃ ዕድመን ሞያን ዝርከቡ ኤርትራውያን እዩ። ጠንቂ ናይዚ ስደትዚ ቀይናን ምምሕዳር ናይቲ ጉጅለ ምዃኑ ብዘይካ ባዕሉ እቲ ጉጅለ ኩሎም ኣካላት ዘይፈላለይሉ እዩ። ኣብ ፍታሕ ናይቲ ስደት ግና ምናልባት ዓማሚ ምርድዳእ ዘይጸንሐ ክኸውን ይኽእል። መብዛሕትና ስደት ግዚያዊ ናይ ሓጺር ግዜ መዕገሲ ቃንዛ እምበር፡ ናይቲ መሰረታዊ ጠንቂ ስደት መፈወሲ ኣይኮነን ክንብል እንከለና፡ ብገለ ወገናት ግና ዓዲ ገዲፍካ ስደት ከም ናይ ኩሉ ጸገም መፍትሒ ጌርካ ናይ ምውሳድ ዝንባለ ስለ ዝረአ።

ብዛዕባ ሓደ ጉዳይ ክትመዝን እንከለኻ ካብ ነብስኻ ምጅማር ክሳብ ክንደይ ኣገዳስን ናብ ዘተኣማምን መፍትሒ ዘብጽሕን ምዃኑ ፍቱን እዩ። ብመንጽር እዚ ጉጅለ ህግደፍ ብዛዕባ ጠንቂ ስደት ክዛረብ እንከሎ፡ ወትሩ ናብ ግዳማውያን ወገናት ብምውጥዋጥ እዩ ዘዘውትር። ኣብዚ ናይ ግዳም ሓይልታት ናጻ ንምውጻእ ዘይኮነ ነቲ ሓቂ ንምንጻር፡ ነቲ ጉጅለ “ ንሱስ ሕራይ ንስኻኸ ካብ ጠንቅነት ስደት ናጻ ዲኻ?” ዝብል ሕቶ ነቲ ጉጅለ ክቐርበሉ ግቡእ እዩ። ብመሰረቱ እዚ ሕቶ ዝቐርብ እቲ ጉጅለ ብዛዕባ ገዛእ ርእሱ ክዛረብ እንተኽኢሉ ንምፍታኑ እንተዘይኮይኑ፡ ብውሕዱ ንዓና ኤርትራውያን እቲ ጠንቂ ንሱ ምዃኑ ንምርዳእ ምምርማር ስለ ዘድልየና ኣይኮነን። ምናልባት እቶም ንሱ ደጋጊሙ ዝኸሶም ናይ ግዳም ሓይልታት ነቲ ኩነታት እንተጐሃሃርዎ’ውን ኣብ ዙርያ’ቲ ንሱ ባዕሉ ኣቐዲሙ ዝኣጐዶ መጋርያ ሓዊ እዩ።

ስደት መሰረታዊ መፍትሒ ኣይኮነን ካብ በልና፡ “እሞ እቲ መሰረታዊ መፍትሒ ደኣ እንታይ እዩ?” ዝብል ሕቶ ክቐርብ ግቡእ እዩ። ክምለስ ከኣ ኣለዎ። ስደት ምሳና ካብ ዝነብር ነዊሕ ግዜ ስለ ዝኾነ ብዛዕባ መፍትሒኡ እውን ምሳና ዝጸንሐ ሓቂ ኣሎ። ንሱ ዝርዝራዊ ባህርን ኣተገባብራን ዘለዎ ኮይኑ፡ ብጥቕልሉ “ነቲ ጠንቂ ስደት ዝኾነ ኣካል ምውጋድ’ዩ” ምባሉ ይከኣል። ስለዚ ኣብዚ እዋንዚ ጠንቂ ስደት ኣብ ሃገርና ግጉይን ትዕቢተኛን ምምሕዳር ህግደፍ ስለ ዝኾነ፡ ንዕኡ ኣወጊድካ ብቕርዑይ ምምሕዳር ምትካእ እዩ። እዚ ድማ ካብ ኣበርክቶ ናይ ግዳም ሓይልታት እንጽበዮ ዘይኮነስ ናትና ናይቶም ግዳይ ስደት ንኸውን ዘለና ኤርትራውያን ሓላፍነት እዩ። እዚ ክበሃል እንከሎ ግና ስደት ዓለም ለኻዊ ባህሪ ዘለዎ ስለ ዝኾነ ነቲ ናትና መሰረታዊ ኣበርክቶ ዘራጉድ ናይ ግዳም ደገፍ ኣየድልየናን ማለት ኣይኮነን።

ሎሚ ጠንቅታቱ ዝተፈላለየ ኮይኑ ስደት ኣዝዩ ኣብ ዝበዘሓሉ ግዜ ኢና ንርከብ ዘለና። ብዝሒ ስደት ኤርትራውያን ከኣ ኩሉ ግዜ ካብቶም ኣብ ቅድሚት ዝስርዑ እዩ ዘሎ። እቲ ወትሩ ዘቐንዝወና ሳዕቤን ስደት ኣብቶም ስደተኛታት ጥራይ ተደሪቱ ዝተርፍ ዘይኮነ ኣብ ልዕሊ እቶም ስደተኛታት ዝቕበሉ ሃገራትን ህዝብታት’ውን ከቢድ ኩለመዳያዊ ተጽዕኖ ኣለዎ። ኣብዚ እዋንዚ ብዙሓት ሃገራት፡ በቲ ሓደ ወገን ካብዚ ኩለመዳያዊ ዝበልናዮ ተጽዕኖ ናጻ ንምውጻእ በቲ ካልእ ወገን ድማ ዓለም-ለኻዊ ንስደተኛ ዝምልከቱ ፖሊሲታት ንምኽባር ተቐርቂረን ይርከባ ኣለዋ። ካብዚ መንቀራቕሮ ንምውጻእ ከኣ ዝተፈላለያ ሃገራትን ከም ሕብረት ኤውሮጳ ዝኣመሰላ መድረኻትን ዝተፈላለየ ፈተነታት የካይዳ ምህላወን ንዕዘብ ኣለና። ኣብዚ እተን ሃገራት ኣብ ዘቕርበኦ መፍትሕታት ንገዛእ ርእሰን ካብ መጻብቦ ምውጻእ ዘቐድም ከም ዝኸውን ምርዳእ የድሊ። ኣብ ከምዚ ኩነታት እቲ ከም ቀጻሊ መፍትሒ ክኸውን ትጽቢት ዝነተብረሉ ስደት ከም ከምቲ ዝደለኻዮ ዘይኮነስ ከምቲ ዝኾኖ ይኸውን።

ኣብ ከምዚ ንዕዘቦ ዘለና ብዙሓት ሃገራት ስደተኛ ናይ ምቕባል ኣፍደገአን ክዓጽዋ ወይ ከጽብባ እንከለዋ፡ እቲ መፍትሒ ሕጂ እውን ብቃልስኻ ኣብ ሃገርካ ኩነታት ምምድማድ እምበር ምስተን ጉዳየን ብምቕዳም ዕድል ዝኸለኣኻ ሃገራት ምርጋምን ምንጽርጻርን መፍትሒ ኣይከውንን እዩ። ኣብ በዓል ኣሜሪካ ዝምዕብ ዘሎ ኩነታት እንተወሲኽናሉ ከኣ ስደት መፍትሒ ከምዘይኮነ መመሊሱ ይበርሃልና። ኣብ ኤርትራ ዘሎ ስርዓት ባህሪኡ ደሪኽዎ ደድሕሪ ስደተኛታት ስዒቡ ንምዝራግ ዝገብሮ ፈተነታት መልክዑ ብዙሕ ምዃኑ ንሪኦን ንሰምዖን ኣለና። ኣብ ገሊኡ ብጉልባብ ስደተኛ ኣብተን ሃገራት ሰለይቲ የዋፍር። ንሓንሳብ ድማ ናቱ እሙናት ኣብ ወጻኢ ሃገራት ናይ ሓሶት ምኽንያታት ኣቕሪቦም ፖለቲካዊ ዑቕባ ምስ ረኸቡ፡ ንስለያዊ ስራሕ ናብ ኤርትራ ከም ዝምለሱ ይገብር። ነዚ ዝተኸታተላ ሃገራት ከኣ እንተላይ ዕድል ናይቶም ናብ ኤርትራ እንተተመሊሶም ዝሳቐዩ ዕድል ክዓጽዋ ይግደዳ። ገለ ሃገራት ከኣ ካብ ነናተን ረብሓ ነቒለን ኣብ ቀረባ ስለ ዝጸንሓ፡ እቲ ኣብ ቃሉ ከምዘይጸንዕ ዝፈልጠኦ ስርዓት ህግደፍ ንዝሳስየለን ናይ ሓሶት መብጸዓ መዝሚዘን ስድተኛታት ናብ ኤርትራ እንተተመሊሶም ዘጋጥሞም ጸገም የለን ክብላ ይስመዓ ኣለዋ።

ስለዚ ሃገራት መሰል ስደተኛ ከኽብራ ብዛዕባ ዘለወን ዓለም ለኻውን ኣህጉራውን ሓላፍነት ንምዝኽኻር፡ ከምዚ ሰልፊ ደሞክራሲ ህዝቢ ኤርትራ (ሰደህኤ) ዝገብሮ ጻዕሪ እቲ ጉዳይ ናብ ዝምልከቶም ኣካላት መዘክራትን ምሕጽንታታትን  ምቕራብ’ኳ ቅኑዕን ግቡእን እንተኾነ፡ እቲ መሰረታዊ ጠንቂ ስደትን ሳዕቤናቱን ናይ ምውጋድ ሓላፍነት ሕጂ’ውን ኣብ ኢድና  ምዃኑ ኣይንዘንግዕ።