ወድ–ሸሪፈይ ኣብ ምብራቕ ሱዳን ኣብ ጥቓ ዶብ ኤርትራ ትርከብ መዓስከር ስደተኛታት ዝርከባ ንእሽቶ ከተማ እያ። ቤት ትምህርቲ ወድ–ሸሪፈይ ንክንድዚ ዓመታት ዝኣክል᎓ ካብ ቀዳማይ ክሳብ ሻምናይ ክፍሊ ከይሰልከየት ብትግርኛን ዓረብን ኣገልግሎት ክትህብ ዝገብራ ብልጫታት᎓ እኩብ ድምር ናይዞም ዝስዕቡ ረቛሒታት እዩ። ንሳቶም ድማ፤ ተወፋይነት መማህራና ᎓ ናይቶም ዘይሕለሉ ኣባላት ኣሰ Association Suisse Enfance-Erythrée (ASEE) ጻዕርን᎓ ምትሕብባር ካቶሊካዊት ቤተ ክርስትያን ከሰላን᎓ ኤርትራዊ ዲሞክራስያዊ ማሕበር ኣብ ሰሜን ኣመሪካን᎓ መሓዙት ቤት ትምህርቲ ወድ–ሸሪፈይ ኣብ ሽወደንን ግዱሳት ውልቀሰባት ኣብ መላእ ዓለምን እዩ።

ወድ–ሸሪፈይ ብቤት ትምህርቲ ድኻታት ዝብል ቅጽል ስም እያ ትጽዋዕ᎓ እቲ ምኽንያት ካኣ᎓ ተመሃሮ ዝኸፍልዎ ዓመታዊ ክፍሊት ምስ ካልኦት ብምዝማድ ኣዝዩ ትሑት ብምዃኑን ተመሃሮ ኣብ ነብሲ ወከፍ ካልኣይ ዓመት ብነጻ ዝዕደልዎ ዩኒፎርምን እዩ። ካብቲ ብተማሃሮኣ ዝረአ ጽቡቕ ውጽኢት ተመርኩሶምውን ሰበስልጣን ክፍሊ ትምህርቲ መንግስቲ ሱዳን᎓ ነታ ቤት ትምህርቲ ናይ ታሽዓይ ክፍሊ ትምህርቲ (ማእከላይ ደረጃ) ዘይትህበሉ ምኽንያት የልቦን እዮም ዝብሉዋ። ምምሕዳር ቤት ትምህርቲ ነዚ ክዉን ንምግባር᎓ ዘድሊ ፋይናንስያውን ንዋታውን ንምድላው ምስ መሓዙቶም ኣብ ምርድዳእ ይርከቡ።

እታ ንመበል 35 ዓመታት ኤርትራዊ ካሪክለም እናተኸተለት ንስደተኛታት ቆልዑ ትምህርታዊ ኣገልግሎት ከተወፊ ዝጸንሐት ቤት ትምህርቲ ወድ–ሸሪፈይ ሕጂውን ከምቲ ልሙድ ብዕለት 23 ሰነ ናይ 2019–2020 ዓመታዊ መደብ ትምህርቲ 686 ተመሃሮ ብምምዝጋብ እያ ስራሓ ጀሚራ ዘላ። ብመሰረት መምርሒ ክፍሊ ትምህርቲ መንግስቲ ሱዳን᎓ ኣከደሚካዊ ትምህርቲ ኩለን ቤት ትምህርትታት ሱዳን᎓ ካብ ወሒ ሓምለ ክሳብ ወርሒ መጋቢት እዩ ዝወሃብ።  

ከም ዝዝከር ኣብ ዝሓለፈ ወቕተ–ትምህርቲ፤ ዝተፈላለዩ ባህርያዊ ዕንቅፋታት ከም ዕልቕልቕ ናይ ዝናብን ተላጋቢ ሕማምን ስለዘጋጠማ  ስሩዕ ኣገልግሎት ትምህርቲ ብግቡእ ከተካይድ ተጻጊማ ጸኒሓ እያ። ብተወሳኺ ድማ ብሰንኪቲ ከጋጥም ዝጸነሐ ፖለቲካዊ ቅልውላዋት᎓ ባንክታት ሱዳን ብግቡእ ክሰርሕ ብዘይምጽንሑ᎓ ደሞዝ መማህራን ኣብ ግቡኡን ዕለቱን ክወሃብ ስለ ዘይተኻእለ᎓ ኣብ መነባብሮ መማህራን ሃስያ ኣስዒቡ እዩ። እተን ስሩዕ ትምህርቲ ዝወሃበለን ግዜታትውን እንተኾና ካብ ክቱር ዋዒ ተማሃሮ ይኹን መማህራን ብኣድማዕነት ክዋስኡ ከምዘይክእሉ ርዱእ እዩ። ነዚ ሽግርዚ ንምቅላል ምምሕዳር ቤት ትምህርቲ፤ ናይ ኤለክትሪክ ገመድ ናይ ምስሓብ ፍቓድ ኣብ ምውጻእን ምስ ተኾናተርቲ ኣብ ዝርርብ ይርከብ።

ብኢድሪስ እስማዒል   

By Idris Ismael, School Supervisor

The Wad-Sherifey School for Eritrean refugees, located near the Eritrean border in Eastern Sudan, started another new academic year on 23 June 2019 with 686 refugee children.

Thanks to the uninterrupted generosity of friends of the school, both charities and individuals, this is the 36^th academic year for Wad-Sherifey School to give hope and a better future for children and families who fled home in search of safety.

Per guidelines  of Sudanese education authorities, academic years in the country extend between July and March each year in both private and public schools.

The Wad Sherifey School, teaching in Eritrean curriculum, and using both Arabic and Tigrigna in the elementary classes, was founded and is still administered by the Eritrean Red Cross-Crescent Society (ERCCS). Each year, the school enrolls up to 700 students, with about equal number of boys and girls.

During the previous academic year that ended last March, the school faced various challenges that included damage on school buildings due to heavy rains; interruption of classes due to insecurity in the Sudan as well as an infectious epidemic caused by so-called chikungunya virus, and lack of air conditioning facilities. The school administration is in contact with the city council to acquire the necessary legal permission for power supply.  

ካብ ምልኪ ናብ ዲሞክራሲ እትሰጋገር ሃገር፥ ዲሞክራሲያዊት ንኽትከውንን፥ ዲሞክራሲያዊ መደባታት ብግቡእ ኣብ ግብሪ ውዒሉ ውሕስነት ዝረክብን፥ ሓያል ፖለቲካዊ ስልፍታትን ሲቪላዊ ማሕበራትን የድሊያ።  ብፍላይ ድማ ህላዌ  ፖለቲካዊ ሰልፍታት ኣዝዩ ኣገዳሲ እዩ።

ፖለቲካዊ ሰልፍታት ከምቲ ኣብ ብዙሕ ፖለቲካዊ ጽሑፋት ዝብሎ፡ “ኣብ ዘመናዊ ውክልናዊ ዲሞክራሲ ዓቢ ግደ ክጻወታ ይኽእላ እየን።” ልክዕ እዩ ፖለቲካዊ ሰልፍታት ንመላእ ህዝቢ ኣይወከላ እምበር፥ ካብቲ ህዝቢ ዝመጽእ ርእይቶታት ይኹን ሓሳባት ወይ እውን ዝቐርብ ጠለባት ይኹን ጥርዓናት ኣዋህሊለን ንድሌትን ትጽቢትን ህዝቢ ንምምላስ ይማጎታን ይቃለሳን።

ፖለቲካውያን ሰልፍታት ንስልጣን ጥራይ እየን ዝወዳደራ ብምባል ብዙሕ ብድሆታት እዩ ዘጋጥመን። መጀመርያ ከምዚ ናይ ኤርትራ ሰልፍታት ኣብ ደገ ብምህላወን ንሓድሕደን’ውን ምድምማጽ ይኹን ምስምማዕዕ የብለንን። ካልኣይ ነጥቢ ነቲ ክለሳ ሓሳባውን መትከላትን ኣተሓሕዛ ንድሕሪት  ገዲፈን፡ በቲ ናይ ጽባሕ ዝትግበር ግዜኡ ዘይሓለወ ናይ ስልጣን ውድድር ቁርቁስ ይኣትዋ። በዚ ዝኣክል ኣብ ነንሓድሕደን ክወቓቐሳን ክፈናጨላን ከይኣክል፡ ተጓነጽቲ ይኾና እሞ  ንረብሓ ዕድመ ስልጣን መላኺ  ስርዓት ይኸውን። ካልእ ኣጸቢቑ በዳሂ ዝኸውን እቲ ኣብ መንጎ ስቪል ማሕበራትን ፖለቲካዊ ሰልፍታትን ዘሎ ምትእትታው፥ ፖለቲካዊ ውዳቤ የዳኽሞ እዩ። ከምኡ እውን ንህላዌ ፖለቲካዊ ሰልፍታት ብዝጻረር መልክዕ ጐስጓሳት ስለዝካየድ፥  ዘይምስታፍን ኣንጻር ሰልፊ ምኻድን የስዕብ። ህዝቢ እውን ኣብ ልዕሊ ሰልፍታት እምነት ከም ዝጉድል ይገብር። 

ህላዌ ፖለቲካዊ ሰልፍታት ይብዝሓ ይውሓዳ ብዙሕ ዘጸገም ኣይኮነን። እንታይ ደኣ፥ ኣብ ነሓድሕደን ነቲ ዲሞክራሲዊ ለውጢ ብኸመይ ኣወሃሂደን ብሓባር ይሰርሓ እዩ እቲ ዘገድስ። ስለዚ ክዛተያን ሓቢርካ ብምስራሕ ብስልጡን ኣገባብ ክዋሳኣ ዘይምኽኣለን እዩ እቲ ዓብይ ጸገም።

ልክዕ እዩ፡ ሎሚ ሰልፍታትን ውድባትን ኤርትራ፡ ወጻኢ ካብ ሃገረን ምህላወን፥ ህዝቢ ኣብ ፖለቲካዊ ብስለትን፥ ንዲሞክራሲያዊ መስርሕን ክከታተልን ከተግብርን ተኽእሎ የለን። ከምቲ ኣቐዲሙ ተጠቒሱ ዘሎ፡ እቲ ኣብ ውሽጢ ይኹን ኣብ ደገ ዘሎ ህዝቢ ንፖለቲካዊ ሰልፍታት ፋይዳ ከምዘይብለን ገይሩ ይቖጽረን። እንተኾነ እዚ ሚዛንዚ ሕመቕ እምበር መንፈዓት ኣይኮነን። ምኽንያቱ ህዝቢ ኣብ ፖለቲካ ተሳታፍነት ዘይብሉ እንተኾይኑ፥ ነቲ ምልካዊ ስርዓት ኣውዲቕካ ኣብ ክንድኡ ህዝቢ ዝደልዮ ምሕደራ ክትትክእ ኣጸጋሚ ስለ ዝገብሮ።  

ስለዚ ህዝቢ ብፖለቲካዊ ስነሓሰብ ምስ ዝወዳደብን፥ ጽባሕ ክበጽሖ ንዝደልዮ መትከላት ምስዘነጽርን፡ ህዝቢ ረብሓኡን መሰላቱን የውሕሰለይ ኢሉ ዝኣምነሉ ምርጫ ክርክብ ዕድል ኣለዎ። እዚ ፖለቲካዊ ኣወዳድባ ግን፡ ነቲ ናይ ጽባሕ ዲሞክራሲያውን ግዝኣተ-ሕግን ዝነግሰሉ ባይታ ንምጥጣሕ ክኸውን ይግበኦ።

ሎሚ፡  ፖለቲካዊ ውድባትን ሰልፍታትን ይኹና ሲቪላውያን ማሕበራት ንዲሞክራሲያዊ መስርሕ ዘራጉዳን ዝጣበቓን እምበር ክሰሓሓባን ክካሰሳን ዝውዕላ ክኾና ቅኑዕ ኣይኮነን። እዚ ዘሎናዮ መድረኽ ካብ ምልኪ ናብ ዲሞክራሲ ምስግጋር እዩ፡፡ እቲ ቀዳምነትና ነቲ ወጻዕን ጸረ ህዝብን ስርዓት ምውጋድ እዩ። ጎኒ ጎኑ ድማ ካብ ህልኽን ምውጣጥን ወጺካ ንዲሞክራሲ ብኸመይ ንርዳእን ኣብ ግብሪ ነውዕሎን ሓቢርና ንቃለስን  እንውስነሉ ኣገዳሲ መድረኽ እዩ።