ኣብ መንጎ ፈደራላዊ መንግስቲ ኢትዮጵያን ህዝባዊ ወያነ ሓርነት ትግራይን ብ2 ሕዳር 2022 ኣብ ደቡብ ኣፍሪቃ ከተማ ፕሪቶርያ ብዛዕባ ዝተፈረመን ጌና ኣብ መስርሕ ዘሎን፡ ስምምዕ ምቁራጽ ተጻብኦን ምርግጋጽ ቀጻሊ ሰላምን ዝተፈላለዩ ወገናት ሚዛኖም ይህቡ ኣለዉ።
እቲ ንክልተ ዓመታት ኣብ ትግራይ ዝቐጸለ ውግእ በዚ ስምምዕዚ ስለ ዝተቛረጸ፡ ካብቲ እንተዝቕጽል ክስዕብ ዝነበሮ ተወሳኺ ህልቂትን ዕንወትን ዘድሓነ ስለ ዝኾነ፡ እቲ ዝዓበየ ኣውንታዊ ገጹ ምዃኑ ናይ ብዙሓት እምነት እዩ። ብዘይካዚ ኣብ ልዕሊ ተጋሩ ዝፍጸም ዝነበረ ጃምላዊ ማእሰርቲ ምቁራጹን ተኣሲሮም ዝነበሩ ምፍተሖምን፡ ከም ኣገልግሎት ተለፎን፡ ባንክ፡ ሕክምና፡ ትራንስፖርትን ዝኣመሰሉን ናብ ንቡር ምምላሶምን፡ ግዝያዊ ምምሕዳር ትግራይ ተመስሪቱ፡ ሓያሎ መንግስታዊ ትካላት ናብ ንቡር ምምላሶም’ውን ከም ኣውንታዊ ውጽኢት ናይቲ ስምምዕ ዝግለጹ ዘለዉ እዮም።
ብኣንጻሩ በቲ ስምምዕ መሰረት ክትግበሩ ካብ ዝነበሮም፡ ከባብታት ወልቃይትን ራያን ናብ ምምሕዳር ትግራይ ዘይምምላሶምን እቶም ካብኡ ዝተመዛበሉ ነበርቲ ናብ መረበቶም ተመሊሶም ዘይምጥያሶምን ከኣ ካብቶም ኣብ ኣተገባብራ እቲ ስምምዕ ብኣሉታ ዝግለጹ ዘለዉ እዮም። ምስዚ ብዝተተሓሓዘ በቲ ውዕል መሰረት ዕጡቓት ሓይልታት ኣምሓራን ሰራዊት ኤርትራን መሊኦም ካብ ትግራይ ዘይምውጸኦም ከም ዘይተተግበረ ነጥቢ ናይቲ ስምምዕ ዘዛርብ ዘሎ እዩ። ብዘይካዚ መስርሕ ትግባረ ናይቲ ስምምዕ ክከታተል ብሕብረት ኣፍሪቃ ቆይሙ ዝነበረ ላዕለዋይ ወተሃደራዊ ተቖጻጻሪ ኮሚተ ቀልጢፉ ስራሑ ምቁራጹን ንጉዳይ ንምጽራይ ናይቲ ዝወረደ ጥፍኣትን ተሓታትነትን ዝምልከት ኣቓልቦ ዘይምሃብን ኣዛራቢ ኮይኑ ዘሎ እዩ።
በቲ ካልእ ወገን ድማ በቲ ስምምዕ መሰረት ሰራዊት ትግራይ በቲ ዝድለ ደረጃ ዕጥቁ ኣይፈትሐን ዝብል ስምዕታ ጌና ኣዛራቢ ኮይኑ ዘሎ እዩ።
ድሕሪዚ ብኣወሃሃድነት ሕብረት ኣፍሪቃን ተዓዛብነት ውድብ ሕቡራት ሃገራት፡ ሕብረት ኤውሮጳ፡ ኣሜሪካን ካለኦት ግዱሳት ሃገራትን ዝተኸተመ ስምምዕ ፕሪቶርያ፡ ኣብቶም ሓቢሮም ኣንጻር ትግራይ ክዋግኡ ዝጸንሑ ሓይልታት ናይ ኣሰላልፋ ለውጢ ዘኸተለ ኮይኑ፡ ንፖለቲካዊ ኩነታት ትግራይ እውን ናብ ሓድሽ ምዕራፍ ዘእተወ ኮይኑ ዝቕጽል ዘሎ መስርሕ እዩ።
Eritrea Libertz Magazine Issue Nr.81
Written by EPDP Foreign Affairs Office
እንርከበሉ ዘለና ግዜ፡ ቅልጡፍ ምዕባለታትን ዘየቋርጽ ምቅይያራት ኣጀንዳታትን ዝረኣየሉ መዋእል እዩ። ቅልጡፍ ምዕባለ ማሕበራዊ መድያ ድማ ነቲ ዋሕዚ ኣጀንዳታት ከም ዘተባብዖ ንዕዘቦ ዘለና እዩ። ምስዚ ምዕባለታት ማዕረ ምጉያይን ኣብቲ ዝምልከተካ ዛዕባ ምላሽ ምሃብ ድማ ንፖለቲካዊ ትካላት ፈታኒ ኮይኑ ዘሎ እዩ።
እቶም ብዘይዕረፍቲ ዛዕባታት እናራብሑ ብቐጻሊ ዝዝርግሑ ኣካላት ዕላማ ኣለዎም። ኣብቲ ዕላማኦ ሃናጽን ኣፍራስን ተልእኮታት ኣለዉ። ካብቲ ኣፍራሲ ሸነኽ ዕላመኦም ሓደ፡ ነቲ ኩነታት ገቢቶም፡ ካለኦት ካብ ቀዳምነቶም ወጺኦም ደድሕሪኦም ከም ዝህውትቱ ምግባር እዩ። ጉጅለ ህግደፍ ኣብዚ መዳይዚ በብግዜኡ ሓደስቲ ኣጀንዳታት እናጠፍጠፍካ ኣንፈት ኣብ ምስሓት ፍሉይ ተመኩሮ ዘለዎ እዩ። ተመኩሮ ኣለዎ ጥራይ ዘይኮነ ንህልውናኡ ካብ ዝምርኮሰሎም ኣዕኑድ ሓደ እውን ንሱ እዩ። ኣብዚ ህግደፍ፡ ህዝቢ ኤርትራን ሓይልታት ለውጥን ከምኡ እውን ሕብረተ-ሰብ ዓለም ንምድንጋርን ንምክፍፋልን ናይ ዝፈጥሮ ምድንጋራት እሱራት ከይንኸውን ምስትውዓል ኣድላይ ኣብ ርእሲ ምዃኑ፡ ከነቃልዖ እውን ሓላፍነትና እዩ። ኣብቲ መስርሕ ምቅላዕ፡ ካብ መሰረታዊ መትከልና ከይንወጽእ እሞ መፍቶ ህግደፍ ከይንኸውን ከም ናይ ክሳብ ሎሚ፡ ምጥንቃቕን ጸኒዕካ ምስትውዓል ከኣ የድልየና። ከምቲ “ብዕራይ ናብዘበለ እንተበለ ዕርፊ ኣጽንዕ” ዝበሃል፡ እቶም ኣጽኒዕና እንሕዞም መትከላት፡ ኤርትራዊ ክውንነት፡ ናይ ጉባአታትና ውሳነታትን በብግዜኡ ብተሳትፎ መሰረታት ብትካላዊ ኣካላት ሰልፊ ዝውሰኑ ውሳነታትን ዝውሰዱ መርገጻትን፡ ምስ ህልዊ ምዕባለታት ህዝብን ሃገርን ብምግንዛብ ማለትና እዩ።
እቶም ህግደፍ በብግዜኡ ህዝቢ ኤርትራ ዘይረብሓሎምን ዘይፈልጦምን፡ ዝዝርግሖም ናይ ጽልኢ ወፈራታት፡ ውግኣትን ሕቡኣትን ዘይትካላውን ስምምዓትን ኣንፈት ህዝብናን ናይ ለውጢ ሓይልታቱን ኣብ ልዕሊ ምስሓቶም ደሓር ተጣዒስካ ዘይምለስ ዋጋ ዘኽፍሉ’ውን እዮም። መንግስቲ ኢትዮጵያ ካብ ህግደፍ ካብ ዝወረሶም ጸይቅታት፡ በብግዜኡ ኣጀንዳታት እናፈጠርካ ብምዝርጋሕ ኣንፈትካ ምጥፋእ እዩ። ነዚ ብዝምልከት ኣብ ኢትዮጵያዊ ዛዕባ በብግዜኡ ዘጋጠመ ሰፊሕ ዝርዝር ምቕራብ ዝከኣልኳ እንተኾነ፡ ዋናታቱ ስለዘለዉዎ፡ ንዓና ዝምልከት ኣይኮነን። ኣብቲ ንኤርትራ ዝትንክፍ ኣዳናጋሪ ኣጀንዳኦም ግና፡ ሓሳብ ክንህብን መኸተ ዘድልዮ እንተኾይኑ’ውን ክንምክትን ናይ ግድን እዩ።
ኣብ ግዜ ውግእ ትግራይ ብዙሕ ዝበልናን ዝወሰንናን ከም ኢሳያስ ኣብ ጉዳይ ካለኦት ኢድ ናይ ምእታው ህርፋን ሃልዩና ዘይኮነ፡ ጽልዋኡ ናብ ኤርትራ ቀጥታዊ ስለ ዝነበረ እዩ። ኣብዚ እዋንዚ ብወገን ኢትዮጵያ ተላዒሉ ዘሎ ንኤርትራ ዝትንክፍ ኣጀንዳ ኣፍደገ ቀይሕ ባሕርን ወደብን፡ ብጥዑይ ኣእምሮ ክትመዝኖን ከተማእዝኖን ዘጸግምኳ እንተኾነ፡ ክንዛረበሉ ተገዲድና ኣለና። ምኽንያቱ ናብ ልኡላውነት ኤርትራ ዘቕነዐ ሓደገኛ ወስታ ስለ ዝኾነን ሰሚዕካ ስቕ ምባሉ ድማ ከም ዝተቐበልካዮ ዘምስልን ስለ ዝኾነ። ካብዚ ወጻኢ ኣብ ውሽጣዊ ጉዳይ ኢትዮጵያ ኣቲኻ ናይ ምድኻር ህርፋን ስለ ዘለና ኣይኮነን። ሓደ ካብ’ቲ ኣጽኒዕና እንሕዞ ሰልፋዊ መትከልና ድማ እቲ ኣብዘይጉዳይና ክንኣቱ ዘይፈቅድ እዩ።
ኣብ ግዜ ውግእ ትግራይ ኣብ ደንበ ሓይልታት ለውጢ ኣብ መርገጽን ናይቲ ተረኽቦ ኣተኣልልያ ሜላታትን ፍልልያት ኣጋጢሙ ከም ዝነበረ ዝዝከር እዩ። እቲ ፍልልያት ኣብቲ ሓቢርና ከነስጉሞ ዝግበኣና ኤርትራዊ ናይ ሓባር ዕማማትና ብኣሉታ ከም ዝጸለወና ዝዝንጋዕ ኣይኮነን። ኣብ ከምዚ ጸገም ካብ ዘውደቑና ምኽንያታት ከኣ እቲ ማዕበል ንከይወስደና፡ ኣብ ኤርትራዊ መትከላት ናይ ዘይምጽናዕ ጸገም ምንባሩ ርዱእ እዩ። ብሰንክ’ዚ ካብቲ ናይ ለውጢ ደንበ ከምዘይምለሱ ኣርሒቖም ዝኸዱ ወገናት’ውን ውሑዳት ኣይኮኑን።
ሎሚ መጺኡና ዘሎ ኣጀንዳ መንቀሊኡ ፈደራላዊ መንግስቲ ኢትዮጵያ እዩ። ኣብቲ ካብ ኣጀንዳና ናይ ምውጻእ ሓደጋኡ ግና ህግደፍ እውን ዘይጥቀመሉ ምኽንያት የብሉን ጥራሕ ዘይኮነስ፡ ብሰንኩ ዝመጸ ድፍረትን ንዕቀትን እዩ። ናይ ብዙሓት ካብቲ ኣንጻር እቲ ጉጅለ ከቕንዕዎ ዝግበኦም ኣድህቦ ናብ ካልእ ኩርናዕ ክጥምቱ ምግዳዶም ሓንጐፋይ ኢሉ ከም ዝቕበሎ ድማ፡ ርዱእ እዩ። ነዚ መንቀሊኡ፡ እዋናውነቱን ብድሕሪኡ ዘሎ ሓይሊ መን ምዃኑን ብዝምልከት ክትግምት እምበር፡ “ከምዚ እዩ” ክትብሎ ዘጸግም፡ ንብዙሓት ኣሻቒሉ ዘሎ ተርእዮ ምላሽ ህግደፍ “…. ኣብ'ዚ ቀረባ እዋናት፡ ብዛዕባ ማያትን መሳዂቲ ባሕሪን ዝመሳሰሎ ኣርእስትታትን ዝተባህለን ተባሂሉ ዝተባህለን፡ እልቢ የብሉን። ዘየስደመሞ ተዓዛቢ ኸኣ የለን። መንግስቲ ኤርትራ፡ ከም ወትሩ - ኣብ ከም'ዚ ዝኣመሰለ ጐደናታትን መኣዲታትን ከምዘይዕደም ደጋጊሙ እናረጋገጸ፡ ንኹሎም ግዱሳት ከይትንኰዩ ይምሕጸን።” ዝብል ጥራይ ምዃኑ፡ በቲ ሓደ ወገን እንኳዕ ከምዚ ዓይነት ኣንፈት ህዝብን ሓይልታት ለውጥን ክቕይር ዝኽእል ኣጀንዳ መጸለይ ብዝብል ዝተሓጐሰ ይመስል። ብዓብይኡ ከምዚ ዓይነት ኢደ-እግሩ ዘይፍለጥ መግለጺ ምሃቡ፡ ኣብ ልዕልቲ ጉዳይ ልኡላውነቱ ክለዓል እንከሎ ዝሻቐል ህዝቢ ኤርትራ፡ ዘለዎ ንዕቀትን ብደዐን ዘርኢ እዩ። እንተ ንሕና ነዚ ተርእዮ ሃዲእና ብመንጽርቲ፡ “ምዕቃብ ልኡላውነት ኤርትራ፡ ኣብ ጉዳይ ካልኦት ኢድ ዘይምእታውን ምስ ካለኦት ህዝብታት ብናይ ሓባር ረብሓን ሰላምን ኣሳኒኻ ምንባር” ዝብል፡ መትከልና ክንቃንዮ ዝግበኣና እዩ።
ከም ሓይልታት ለውጢ ኤርትራ፡ እዚ ኣንፈቱ ዘይፍለጥ ኣጀንዳ ካብቲ መተካእታ ዘየብሉ ናይ ሓባር መድረኽ ናይ ምፍጣር ኣንፈትና ከየላግሰና፡ ልቦና ከነዕብን ክንከኣኣልን ይግበና። እዚ ተላዒሉ ዘሎ ጉዳይ ቀይሕ ባሕርን ወደብ ዓሰብን፡ መንቀሊኡ ንሱ ጥራይ’ዩ እኳ እተዘይበልናዮ፡ ካብቲ ሒዝናዮ ዘለና ኣብ ኤርትራ ለውጢ ናይ ምምጻእ ቃልሲ ኣንፈት ምስሓት ተልእኮ ከም ዝህልዎ ኣይንዘንግዕ። እዚ ከኣ መትከላዊ እምነትካ ብዘይምስሓት “ከይንግዳዕ፡ ከም ወትሩ ኣብ መትከልና ንጽናዕ” ዝብል፡ ጭረሖ ኣምሪሕናን ካብ ዝሓለፈ ተመኩሮና ተማሂርናን ክንብደሆ ዝግበኣና እዩ።
Eritrea. Liberty Magazine Issue Nr.81
Written by EPDP Foreign Affairs Officeተሓላቒት መሰል ደቂ ኣንስትዮ፡ ገበናት ውግእ ሱዳን ክምርመር ጸዊዓ
Written by ቤት ጽሕፈት ዜና ሰዲህኤ
ሃላ ኣል-ካሪብ ኣብ ቤት ምኽሪ ጸጥታ ክፉት ምይይጥ ሓሳባ እናቕረበት
ብመሰል ደቂ ኣንስትዮ እትሕለቕ፡ ሃላ ኣል ካሪብ፡ ቤት ምኽሪ ጸጥታ ሕቡራት ሃገራት፡ ኣብ ሱዳን ብሰንክቲ 6ይ ወርሑ ሒዙ ዘሎ ውግእ ሕድሕድ ይፍጸም ዘሎ ገበናት ውግእ ብመንጽር ዓለም ለኻዊ ሕግታት ንከጽንዖ መጸዋዕታ ምቕራባ ካብቲ ቤት ምኽሪ ዝተረኽበ ሓበሬታ ከም ዘረደአ ሱዳ ትሪቡን ጠቒሳ።
ኣል ካሪብ ዞባዊ ዳይረክተር ተበግሶ ንጉዳይ ደቂ ኣንስቶ ኣብ ቀርኒ ኣፍሪቃ፡ ነዚ መጸዋዕታ ዘቕረበት ብ25 ጥቅምቲ 2023 ኣብ ቤት ምኽሪ ጸጥታ ሕቡራት ሃገራት ኣብ ዝተኻየደ ክፉት ምይይጥ እዩ። ኣብቲ ክትዕ እታ ዞባዊት ዳይረክተር፡ እቲ ብቤት ምኽሪ ናይቲ ገበንናት ተሓተቲ ኣብ ምቅላዕ ንክሰርሕ ጸዊዓ። ብምትሕሓዝ ድማ እቲ ምጽራይ ደረጃኡ ብዝሓለወ ዓለም ለኻዊ ሕጊ ናጻን ዘይሻራ ብዘይብሉን ክኸውን ጸዊዓ።
ኣተሓሒዛ ድማ እቲ ዝግበር ምጽራይን እገዳን፡ ኣብ ጉዳይ ጾታው ወሲባውን ዓመጻት ደቂ ኣንስትዮ ዝሕተቱ ኣካላት ብንጹር ኣብ ግምት ዘእተወ ክኸውን ጸዊዓ። ኣል ካሪብ መግለጺኣ ብምቕጻል፡ ሚልዮናት ሱዳን ደቂ ኣንስትዮ ህይወተን ንብረተንን ከም ዝሰኣናን እተን ብህይወት ዝተረፋ ድማ መሰረታዊ ቀረባት ክረኽባ ከም ዘይከኣላ ዘርዚራ። ሕጂ እውን እቶም ካብቲ ዝተመዛበለ ህዝቢ ዓብላሊ ብጽሒት ዘለዎም ኣደታትን ህጻናትን እቲ ዝተሓተ መሰረታዊ ሰብኣዊ ቀረባት ይጽበዩ ከምዘለዉ ኣብሪሃ።
African Union publishes Eritrea’s official report on its obligations under the AU Charter
Written by Martin Plaut
ላዕለዋይ ተወካሊ ሕብረት ኤውሮጳ ኣብ ሰብኣዊ ኩነታት ኢትዮጵያ መግለጺ ኣውጺኦም
Written by ቤት ጽሕፈት ዜና ሰዲህኤ
ስእሊ ካብ መርበብ ሕብረት ኤውሮጳ
ላዕለዋይ ወኪል ሕብረት ኤውሮጳ ጆሴፍ ቦረል፡ ኣብ ዘውጽእዎ መግለጺ ኣብ ኢትዮጵያ ክልል ኣምሓራ ይካየድ ብዘሎ ቀጻሊ ጐንጺ ይወርድ ብዘሎ ግህሰት ሰብኣዊ መሰልን ይኽተል ብዛዕባ ዘሎ ሞት ሰባትን ብዝሓደሮም ተሪር ሻቕሎት መግለጺ ኣውጺኦም።
በቶም ኤውሮጳዊ ላዕለዋይ ሓላፊ ዝወጸ መግለጺ፡ ኣብ ኢትዮጵያ ህጹጽ ኩነታት ካብ ዝእውጅ ንደሓር ብዝተኻየደ ሰፊሕ ወፈራ ዝተኣስሩ ኢትዮጵያውያን ንክፍትሑ፡ ብሕብረት ኣፍሪቃ፡ ብኮሚሽን ሰብኣዊ መሰል ኢትዮጵያን ሃገራዊ ኮሚሽን ዘተ ኢትዮጵያን፡ ብተደጋጋሚ መሰል ሲቪል ሕብረተሰብ ንክሕሎን ህውከት ንክቋረጽን ክቐርብ ንዝጸንሐ መጸዋዕታታት ሕብረት ኤውሮጳ’ውን ዝቕበሎ ምዃኑ ሓቢሩ።
እቲ መግለጺ ኣተሓሒዙ ሕብረት ኤውሮጳ ኣብ ኢትዮጵያ፡ ምስ ዝኾነ ልዝብ፡ ዕርቅን ሰላምን ዘምጽእ ፖለቲካዊ መፍትሒ ንምምጻእ ዝካየድ መስርሕ ክተሓባበር ቅሩብ ምዃኑ ሓቢሩ። ኢትዮጵያውያን መንገዲ ሰላምን ዘተን ክኽተሉ ድማ ኣትሪሩ ጸዊዑ።
እዚ ከምዚሉ እንከሎ፡ ኮሚሽን ሰብኣዊ መሰል ውድብ ሕቡራት ሃገራት ብወገኑ፡ ኣብ ኩሉ ኩርነዓት ኢትዮጵያ ዝረኣዩ ዘለዉ ሰብኣዊ ጥሕሰታት፡ ብዘይኣድልዎን ብብቕዓትን ክጻረዩን ዝምልከቶም ኣካላት ከኣ ኣብ ቅድሚ ሕጊ ተሓተቲ ንክኾኑ ተሪር መጸዋዕታ ኣቕሪቡ።
ባህግና Bahgna 174፣ ኣገደስቲ ሰሙናዊ ዜናታት ምስ ልኡላውነትና መሰረት ናይ ለውጢ ቃልስና እዩ ርእሰ ዓንቀጽ ሰልፊ 29.10.2023
Written by Bahgna MediaMedia
ሕብረት ኤውሮጳ ብዛዕባ ሰብኣዊ መሰል ኤርትራ ዝጸንሖ ስኽፍታ ኣሕዲስዎ
Written by ቤት ጽሕፈት ዜና ሰዲህኤ
ሕብረት ኤውሮጵ ምስ መበል 78 ጠቕላላ ጉባአ ባይቶ ሰብኣዊ መሰል ሕቡራት ሃገራት ዝተተሓሓዘ ኣብ ዘውጸኦ መግለጺ፡ ብዛዕባ ኩነታት ሰብኣዊ መሰል ኣብ ኤርትራ ዝለዓለ ሻቕሎት ከም ዝሓደሮ ኣፍሊጡ። በቲ ኩነታት ሰብኣዊ መሰል ኤርትራ ንክከታተል ብሕቡራት ሃገራት ዝተመዘ ኣካል ናብቲ ኣኼባ ብዝቐረበ ጸብጻብ መሰረት፡ ኣብ ኤርትራ ጌና ብዙሓት ሰባት ብጃምላ ይእሰሩን ብዘይፍሉጥ ኩነታትን ኣብ ዘይፍሉጥ ቦታትን ይስወሩን ምህላዎም፡ ሕብረት ኤውሮጳ ምርድኡ ኣፍሊጡ።
ሕብረት ኤውሮጳ ኣብዚ መግለጺኡ መንግስቲ ኤርትራ ነቶም ተሰዊሮም ዘለዉ ናብ መድረኽ ብምምጻእን ነቶም ብዘይፍርዲ ብጃምላ ተኣሲሮም ዘለዉ ድማ ናብ ፍርዲ ብምቕራብ ስጉምቲ ንክወስድ ተሪር መጸዋዕታ ኣቕሪቡ። ብጃምላ ምእሳርን ምስዋርን፡ መሰል ሓሳብካ ምግላጽ፡ ምእካብን ምውዳብን ምንፋግን ኩሎም ዓለም ለኻዊ ሕግታት ሰብኣዊ መሰል ዝግህሱ ምዃኖም ድማ ኣብቲ ንኤርትራ ብትሪ ዘጠንቀቐሉ መግለጺ ኣስፊሩ።
ምስዚ ብምትሕሓዝ ድማ እቲ ኣብ ኤርትራ ዝዝውተር ዘሎ ግዱድ ውትህድርናን ናይ ትሕቲ ዕድመ ህጻናት ዕስክርናን፡ ብሓፈሻ ነቲ ህዝቢ ብፍላይ ድማ ንመንእሰይ ኤርትራ ኣብ ጨንቂ ኣውዲቕዎ ዝጸንሐን ዘሎን ከምኡ እውን ቀንዲ ጠንቂ ስደት ምዃኑ ብሰፊሑ ዘርዚሩ።
እቲ ሕብረት መንግስቲ ኤርትራ ብመሰረት እቲ ላዕለዋይ ኮሚሽን ዶብ ኤርትራን ኢትዮጵያን ዝወሰኖ፡ ኣብ ትግራይ ዝተረፈ ሰራዊቱ ጠቕሊሉ ንከውጽእ ኣዘኻኪሩ። ነቲ ኣጋጣሚ ተጠቒሙ ድማ ኣብ ግዜ ውግእ ኣብ ትግራይ ብዕጡቓት ሓይልታት ዝተፈጸሙ ኩሎም ሰብኣዊ ግህሰታት ብናጻን ኣፍልጦ ዘለዎ ኣካልን ተመርሚሮም ክጻረዩ ጸዊዑ።
More...
ርእሰ ዓንቀጽ ሰዲህኤ
ኣብዚ ዝሓለፈ ዓመታት፡ ዲክታተር ኢሳያስ ኣፈወርቅን ቀዳማይ ሚኒስተር ኢትዮጵያ ኣብይ ኣሕመድን እናተበራረዩ ቀዳምነት ዘይወሃቦም፡ መህደሚ ኣጀንዳታት እናዘርግሑ ህዝቢ ብምድንጋር፡ ዕድመ ስልጣኖም ከናውሑ ምጽናሖም ዝዝከር እዩ። ምድንጋር ጥራይ ዘይኮነ፡ ብሰንክ’ዚ ዘይሓላፍነታዊ ኣጀንዳታቶም ናይ ኣማኢት ኣሸሓት ህይወት ንጹሃት ክቕዘፍን ዕንወትን ብርሰትን ህዝባዊ ትካላት ክፍጸም ምጽንሑን ከኣ ብመሪር ሓዘን ዝዝከር እዩ።
ኣብዚ እዋንዚ ድማ መቐጸልታ ናይቲ ብሰንኪ ምኽታም ውዕል ሰላም ደቡብ ኣፍሪቃ ዝተፈጥረ ኩራን ምርሕሓቕን ኢሳያስን ኣብይን ብዝመስል፡ ቀዳማይ ሚኒስተር ኢትዮጵያ ናይ ወደብ ተጠቃምነት ጥራይ ዘይኮነ፡ “ኢትዮጵያ ቀይሕ ባሕሪ ኤርትራ ናይ ምውናን መሰል ኣለዋ” ዝብል፡ ናብ ድፍረት ልኡላውነት ኤርትራ ዘቕነዐ፡ ናይ ብዙሓት ትጽቢት ዘይነበረ ኣጀንዳ ሒዙ ብምቕራብ ብርቱዕ ነውጺ ፈጢሩ ኣሎ። ብዙሓት ወገናት ብዛዕባ ብድሕሪ እቲ ኣጀንዳ ተሓቢኡ ኣሎ ዝብልዎ ደፋኢ ምኽንያት ርኢቶታቶም የቕርቡ ኣለዉ። ናብቲ ዝግመት ምኽንያታት ከይከድና ብመንጽርቲ ብጋህዲ ዝተሰምዐን ዝተነበን መጎት ጥራይ፡ ኣብይ ኣሕመድ ኣቕሪብዎ ዘሎ ጭረሖ ኢትዮጵያውያን ገዛእቲ ናይ ቅድመ-ታሪኽ ኣብ ኤርትራን ብዝሒ ህዝቢ ኢትዮጵያ ይውስኽ ምህላዉን ደጋጊምካ ብምጥቃስ ጥራይ፡ ኣፍደገ ባሕሪ ናይ ምውናን ታሪኻዊ፡ ኣህጉራዊ ኮነ ልኡላዊ ተቐባልነት ዘየብሉ ዓቕሊ-ጽበት ዝወለዶ ዕዉር ጠለብ ምዃኑ ምርዳኡ ዘጸግም ኣይኮነን።
ኣብ ርእሲኡ እቲ ሓሳብ፡ ናይ ሕብረት ኣፍሪቃ ቻርተር 1964ን ብዛዕባ ኣፍደገ ባሕሪ ዘየብለን ሃገራት ኣገልግሎት ዝረኽባሉ ውዕላትን ውሳነ ውድብ ሕቡራት ሃገራትን ዝጥሕ ስለ ዝኾነ፡ ነታ መስራቲት ሕብረት ኣፍሪቃ ኮነ ሕቡራት ሃገራት ብምዃና እትንየት ኢትዮጵያ እውን ዘዋርድን ዘፍኩስን እዩ። ሓደ ሕብረተ ሰብ ንኣብነት ዓፋር ኣብ ኤርትራን ኢትዮጵያን ስለ ዘሎ ብእኡ ተንጠልጢልና ኣፍደገ ባሕሪ ክንውንን ኢና ምባል ድማ ዘገርም እዩ። እዚ ኩናማ ኣብ ክልቲኡ ሃገራት ስለ ዘለዉ ባረንቱን ከባቢኡን የድልየና እዩ …… ወዘተ ናብ ዝብል ዕብዳን ከይወስዶም ዘየስግእ ኣይኮነን። መሰረታዊ ኣንፈቱ ዶብ ኣፍሪስካ ልኡላውነት ኤርትራ ናይ ምግሃስ ድሌት ከም ዝኾነ ከኣ ክዝንጋዕ ኣይግበኦን። እዚ ወስታት ብገለ ደረስቲ፡ ፖለቲካዊ ባእታታትን ጋዜጠኛታትን ክስማዕኳ ሓድሽ እንተዘይኮነ፡ ብደረጃ ቀዳማይ ሚኒስተር ብወግዒ ናብ ሓጋጊ ኣካል ናይታ ሃገር ምቕራቡ ግና ንኤርትራውያን ጥራይ ዘይኮነ፡ ንብዙሓት ፍትሓውያን ኢትዮጵያውያን እውን ብዛዕባ ዘይርጉእነት መንግስቶም ከስተብህሉ ደሪኽዎም ዘሎ እዩ።
እዚ ኣብ ዝተሰምዓሉ እዋን፡ ኣብ መስርሕ ቃልሲ ንለውጢ ስለ ዘለና ልኡላውነት ቀዳምነትና ኣይኮነን ዝብል ድምጺ ሓሓሊፉ ብገለ ኤርትራውያን ይስማዕ ኣሎ። እቲ ሓቂ ግና ጉዳይ ልኡላውነት ዝኾነ ኣጀንዳ ይተሓዝ ይጽነሓለይ ዘይበሃል ቀዋሚ ሓለዋ ዘድልዮ እዩ። ምኽንያቱ እቲ ብናይ ለውጢ ቃልሲ እነረጋግጾ፡ ሰላም፡ ዲሞክራሲ፡ ልምዓትን ካልእ መሰረታዊ መሰላትን ዘሳፍሓሉ ልኡላውነት እንተዘይሃልይዎ ትርጉም ስለ ዘየብሉ።
ቀዳማይ ሚኒስተር ኣብይ ክዝክሮ ዘለዎ፡ ዋላኳ ኣዘራራቢ እንተነበረ ኢትዮጵያ ኣብ ግዜ ኢህወደግ፡ ናታ ኣፍደገ ባሕሪ ዘይብላ ክነሳ፡ ብደረጃ ኣፍሪቃ ኮነ ዓለም ኣብ ዝርዝር ቅልጡፍ ዕቤት ዘርኣያ ሃገራት ቅድሚት ዝተሰርዓትሉ ዓመታት ነይሩ እዩ። ሎሚ ናይ ወደብ ኣጠቓቕማ ለውጢ ኣብ ዘይገበረትሉ ናብዚ ኣትያቶ ዘላ ቅልውላው ምውራዳ፣ እቲ ጠንቂ ናታ ወደብ ስለ ዘየብላ ክኸውን ኣይክእልን እዩ። ስለዚ ዶ/ር ኣብይ ብዘይሕብእብእ ኣብ ክንዲ “ባሕርን ወደብን ምውናን ናይ ህልውና ጉዳይ እዩ” ምባል፡ ካብቲ ኩሉ ዝርእዮን ዓገብ ዝብሎ ዘሎን ቀጻሊ ውግኣትን ዘኸትሎ ዕንወትን፡ ንምግልጋል ክሰርሕ ይግበኦ። ነቲ ምስ ኢሳያስ ኣፈወርቂ ክኣትዎ ዝጸንሐ ዘይግሉጽን ዘይትካላውን ውዕላትን ዝኸዶ ጌጋ መስርሕን ኣሚኑ ንመጻኢ ከይደግሞ እዩ ክመሃርሉ ዝግበኦ እምበር፡ ብሕርቃን ግጉይ ኣንፈት ምሓዝ ካብ ጸገም ዘውጽእ ዘይኮነስ፤ ዝገደደ መዘዝ ዘኸትል ምዃኑ ክግንዘብ ይግበኦ።
ኣፍደገ ባሕሪ ከም ዝውንን ርግጸኛ መሲሉ ምዝራቡ፡ ልኡላውነት ኤርትራ ኣብ ምጥሓስ ክሳብ ክንደይ ርሕቀት ከም ዝኸደ ርዱእ እዩ። እዚ ድማ ምስቲ ንልኡላውነቱ ከም ብሌን ዓይኑ ዝሕልዋ ህዝቢ ኤርትራ ኣብ ረጽሚ ምእታው እዩ። ምኽንያቱ ልኡላውነት ኤርትራ ናይ ህዝባ እምበር፣ ናይ ህግደፍ ስለ ዘይኮነ። ብሰንክዚ ውግእ እንተተኸሲቱ ከኣ ኣብ መንጎቲ ብሰናይ ጉርብትናን ሓባራዊ ተጠቃምነትን ኣሳንዩ ክነብር ዝብህግ ህዝብታት ኤርትራን ኢትዮጵያን እዩ ክኸውን። ከምዚ ዓይነት ውግእ ሳዕቤኑ ክሳብ ክንደይ ኣዕናዊ ምዃኑ ከኣ ስለ ዘይስሕትዎ ንመራሕቲ ኢትዮጵያ ከም ሓድሽ ዝንገር ኣይኮነን።
እቲ ድሌት ጉዳይ ተጠቃምነት ወደብ እንተኮይኑ ግን፡ ሎሚ ኣብ መንጎ ኤርትራን ኢትዮጵያን ዝጅመር ዘይኮነ፡ ኣህጉራዊ ሕግታት ወጺእሉ፡ ናይ ወሃብን ተቐባልን ኣገልግሎት ግቡኣትን መሰላትን ተነጺርሉ፣ ልኡላውነትን ጽቡቕ ድሌትን ዋና ወደብ ብዘይግህስ ተነጺርሉ፡ ብዘሓት ሃገራት ዝመሓደራሉ ዘለዋ እዩ። ኤርትራን ኢትዮጵያን እውን ደሓር ደኣ ብውግእ ተኾሊፉ እምበር፡ ድሕሪ ናጽነት ኤርትራ ኣብ ትሕቲ ልኡላውነት ኤርትራ ንዝተወሰነ ዓመታት ሰሪሐናሉ እየን። ኣብቲ እዋንቲ ኪኖ ክልተኣዊ ቁጠባዊ ተጠቃምነት፡ ኣብ ምቅርራብ ክልቲኡ ህዝብታት እውን ዓብይ እጃም ከም ዝነበሮ ብዙሓት ኣብቲ መስርሕ ዝተዋስኡ ዝምስክርዎ እዩ። ሎሚ ነቲ ኣቛሪጹ ዝጸንሐ ብሓደስትን ብዝማዕበሉ ሕግታትን ኣሰራርሓታትን ኣበሪኽና ናብ ንቡር መሊስና ንስረሓሉ እንተዝበሃል፡ ሰማዒ እውን ምረኸበ። ብናይ ቀደም ግዝኣት ኣሉላ ጭረሖታትን ቅልጡፍ ወሰኽ ብዝሒ ህዝቢ ኢትዮጵያን ኣመኻኒኻ “መኒኻ?” በሃሊ ዘየብልካ ኣብ ቀይሕ ባሕሪ እንተዘይሓንበስኩ ምባል ግና ንክልቲኡ ህዝብታት ስለ ዘየርብሕ “ዓገብ” ንብሎ።
ካብ ዝተፈላለዩ ኩርነዓት ዓለም ናብ ኢትዮጵያ ዝገሹ ኤርትራውያን ናብ ኣዲስ ኣበባ “ኣይተኣትዉን” እናተባህሉ ካብ መዓርፎ ነፈርቲ ነናብ ዝመጽዎ ይምለሱ ከም ዘለዉ፡ ኣብ ጉዳያት ሰብኣዊ መሰል እትነጥፍ ኤርትራዊት ወይዘሮ ኤልሳ ጭሩም ሓቢራ። በዚ መሰረት፡ ናብ ኢትዮጵያ ናይ ምጋሽ መደብ ዘለዎም ኤርትራውያን ኩነታት ክሳብ ዝቕየር ጉዕዘኦም ከቋርጹ ኣተሓሳሲባ።
እዚ ከምዚሉ እንከሎ፡ ሓይልታት ጸጥታ ኢትዮጵያ ኣብ ኣዲስ ኣበባ ካብ ዝነብሩ ኤርትራውያን ምእሳር ከም ዝጀመሩ ብዝተፈላለያ ማዕከናት ዜና ይሕበር ኣሎ። እቶም ዝተኣስሩ ኣብ ዘይሕጋዊ ሸርፊ ገንዘብ ክሳተፉ ዝጸንሑ እዮምኳ እንተተባህለ፡ እቲ ኩነታት ንብዙሓት ኤርትራውያን እውን ዝጸልው ኩይኑ ከም ዘሎ ተፈሊጡ ኣሎ። ብሰንክዚ ብዙሓት ኤርትራውያን ካብ ኣዲስ ኣበባ ዝሓሸ ውሑስ እዩ ናብ ዝብልዎ ክልላት ኢትዮጵያን ኣብ ዳባት ናብ ዝርከብ መደበር ስደተኛታትን ይብተኑ ከም ዘለዉ’ውን ተፈሊጡ። ብዙሓት ወገናት እቲ ኣብ ውግእ ኢትዮ-ኤርትራ1998-2000 ዝተራእየ ምክልባት ኤርትራውያን ከይድገም ይሰግኡ ኣለዉ።
ብኻልእ ወገን ድማ ኣብቲ ኣብ ክልል ኣምሓራ መደበር ስደተኛት ኤርትራውያን ኣለምዋጭ ተዓቚቦም ዘለዉ ኤርትራውያን ኣብ ከቢድ ስግኣት ከም ዝወደቑ፡ ናብ ዝኸድዎ ጠፊእዎም ከም ዝተጨነቑን ደገፍቲ ህግደፍ ድማ ዘይጭበጥ ሓበሬታ እናዘርግሑ ናብ ኤርትራ ንክምለሱ ይጉስጉስዎም ከምዘለዉ ተሓቢሩ።
ናይዚ ኩሉዚ ዘይህዱእ ኩነታት ጠንቂ ብሓፈሻ ካብ 2018 ዝጀመረ ዘይግሉጽን ዘይትካላውን ዝምድና ኤርትራን ኢትዮጵያን ኮይኑ፡ ብፍላይ ድማ መንግስቲ ብልጽግና ኣብዚ ቀረባ ግዜ ናይ ወደብ ዓሰብ ተጠቃምነት ጥራይ ዘይኮነ፡ ናይ ቀይሕ ባሕሪ ዋንነት ብዝምልከት ኣልዒልዎ ዘሎ ሓደገኛን ናብ ዝለዓለ ወጥርን ወተሃደራዊ ምትፍናንን ገጹ ከይዓርግ ዘስግእን ኣጀንዳ እዩ።
ፈጻሚ ሽማግለ ሰዲህኤ ብ21 ጥቅምቲ 2023 ኣብ ዘውጸኦ ጋዜጣዊ መግለጺ፡ “ተጠቃምነት ኣፍደገ ባሕሪ ኣብ ዝምልከት፡ ንልኡላውነት ኤርትራ ብዘይጻባእን ብዓለም ለኻዊ ውዕላት ብዝግዛእን ስምምዓት ኢትዮጵያ ክትጥቀም እሞ ክልቲኡ ህዝብታት ሓቢሩ ዝዓብየሉ ኩነታት ምፍጣር ከም ዝከኣል ርዱእ ምዃኑ ተገንዚቡ።” ዝብል ሓሳብ ምስፋሩ ዝዝከር እዩ።
UN Security Council sanctions against Libyan officials working with human traffickers
Written by Martin Plaut
The full UN Security Council Panel of Experts report can be user_email=This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it.">found here. These are some of their findings. The Panel identified three such illegal enterprises that have been operating in The Panel determined that the commander of the Petroleum Facilities Guard in Zawiyah, Mohamed Al Amin Al-Arabi Kashlaf (LYi.025), and the commander of the Libyan Coast Guard in Zawiyah, Abd al-Rahman al-Milad (LYi.026), together with Osama Al-Kuni Ibrahim (LYi.029), continue to run a large trafficking and smuggling network in Zawiyah. Since the two commanders were listed in 2018, they have further expanded that network by including armed entities operating in the Warshafanah, Sabratah and Zuwarah areas. The expanded Zawiyah Network now encompasses elements of 55 Brigade, the Stability Support Apparatus command in Zawiyah, and in particular its maritime units, and individual members of the Libyan Coast Guard, all operating with a view to executing the Network’s common plan of gaining substantive financial and other assets from human trafficking and migrant smuggling activities. The Network has established an irregular detention system that comprises the Al-Nasr, Al-Maya and Al-Zahra detention centres for migrants, as wells multiple temporary detention places in the areas of Zawiyah and Harsha, where elements of the Network committed serious violations of international humanitarian law and international human rights law against 34 detainees. This detention system has enabled the Network to exercise physical control of trafficked or smuggled persons for the purpose of gaining financial and other profits for the benefit of its members. user_email=This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it.">https://documents-dds-ny.un.org/doc/UNDOC/GEN/N23/234/61/PDF/N2323461.pdf?OpenElement Source: user_email=This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it.">Avvenire Libya. The UN Security Council confirms sanctions on coastguard traffickersNello Scavo Friday 20 October 2023 The tightening of sanctions for the bosses of human beings, oil and arms trafficking was unanimously approved. From the coast guard "Bija" to the heads of the "oil police" up to the director of the "lagers"
In the center the major of the Libyan coast guard al-Milad (Bija) and to his left, in a blue shirt, Mohammed Kashlaf, head of the "oil police" accused of being the head of the criminal organization · Libya is not a safe port of disembarkation, and the direct connections between the Libyan coast guard and traffickers in human beings, oil and weapons are the driving force behind the chain of exploitation and enrichment. The United Nations Security Council unanimously accepted the requests of the UN investigators , who proposed tightening sanctions against the main bosses of a criminal system that brings together politics, militias and clans. The decision puts the Italian government and the Piantedosi directives in difficulty, according to which humanitarian rescue organizations should first coordinate with the so-called Libyan coast guard, which the UN instead indicates as one of the main mechanisms of the criminal system. After a long internal discussion, the Security Council accepted the requests of the UN investigators in Libya, whose mandate was renewed until 2025. The representatives for whom the freezing of assets and the absolute travel ban are requested are five, but one died on March 16 this year in Egypt. The other members of the "Libyan poker" are heavy names, starting with Saadi Gaddafi, the ex-footballer son of Colonel Gaddafi, who is trying to sell a property in Canada by circumventing the sanctions also through the Libyan consulate in Turkey. The fifty-year-old Gaddafi would have traveled undisturbed and on 27 June 2023, UN experts wrote to the Turkish government «regarding the implementation of the asset freezing and travel ban measures. No response was received." According to investigators, Gaddafi's signature on a power of attorney filed in Turkey constitutes "proof of Turkey's failure to comply with the travel ban measure". If the Gaddafis represent the past that continues to loom over Libya, especially due to the enormous legacy left by the dictator patriarch and never truly quantified, the list of those sanctioned includes the new bosses of today's Libya. Like Mohammed Al Amin Al-Arabi Kashlaf . "The Group of Experts has established that the Petroleum Facilities Guard of Zawiyah is an entity that is nominally under the control of the Government of National Unity", therefore not a private police in the strict sense but an armed group affiliated to the central authorities and responsible for monitor the main oil plants, from which however a certain quantity of hydrocarbons is illegally disappeared and then placed on the European market thanks to a dense network of smugglers. "The group of experts - it continues - has asked the Libyan authorities to provide updated information on the implementation of the asset freeze and travel ban against this individual, including details on the current status and chain of command of Petroleum Facilities Guard in Zawiyah, as well as on his financial activities and personal economic resources." Also in this case the Libyan authorities "have not yet responded". Connected to Kashlaf is Abd al-Rahman al-Milad , perhaps the best known of the clan. Also known as "Bija", he used "forged United Nations documents in an attempt to lift the travel ban and asset freeze imposed on him". However, Bija moved forward, finding support both "in the Libyan government and in private interlocutors within Libya", with the aim of obtaining support "for his request for cancellation" of the sanctions. In particular, UN investigators are in possession of "an official Libyan document, issued on 28 September 2022 by the Office of the Attorney General, in which the responsible authorities are ordered - the experts report - to remove Al-Milad's name from the system national monitoring of arrivals and departures". A cover-up at the highest level of the judiciary, which had already acquitted him of the oil trafficking charges, and which "would allow Al-Milad to leave Libya with the assets in his possession, in violation of the asset freezing measure". On 25 January 2023 «the Panel asked the Libyan authorities to provide updated information on the effective implementation of the asset freeze and travel ban against Al-Milad. The request was made following the resumption of his professional duties in the Libyan Armed Forces, including appointment as an officer at the Janzour Naval Academy following his release from pre-trial detention on 11 April 2021." Nine months later, the Libyan authorities "have still not responded".
The resolution approved by the Security Council is also based on another accusation from the «Panel of Experts» who «established that the commander of the Petroleum Facilities Guard of Zawiyah, Mohamed Al Amin Al-Arabi Kashlaf, and the commander of the Guard coastal Libyan Zawiyah, Abd al-Rahman al-Milad (Bija), together with Osama Al-Kuni Ibrahim , continue to operate a vast trafficking and smuggling network in Zawiyah." The sanctions did not hurt them. “Since the two commanders were listed in 2018, they have further expanded the network to include armed entities operating in the Warshafanah, Sabratha and Zuara areas.” Everything revolves around prisons for refugees. « The Zawiyah network continues to be centralized in the Al-Nasr migrant detention facility in Zawiyah, managed by Osama Al-Kuni Ibrahim», Bija's cousin identified thanks to some images published by Avvenire in September 2019. The name he appears in several investigations. Based on «ample evidence of a consistent pattern of human rights violations, the Panel found - the panel added - that Abd al-Rahman al-Milad and Osama al-Kuni Ibrahim continued to be responsible for acts of torture, forced labor and other ill-treatment of persons illegally confined in the Al-Nasr detention centre ", with the aim of extorting "large sums of money and as punishment". The criminal business model is precisely what Rome does not want to recognize, but which the UN investigators and the Security Council reiterate: «Zawiyah's expanded network - we read in the report - now includes elements of the 55th Brigade, the command of the Stability Support Unit in Zawiyah, particularly its maritime units, and individual members of the Libyan Coast Guard, all working to execute the network's joint plan to obtain significant financial and other resources from human trafficking activities and migrants".
The graph with which UN experts showed the Security Council the criminal system involving members of the Libyan coast guard and human traffickers - Panel of UN experts The Security Council was shown the scheme which includes «four operational phases: (a) the search and return to land of migrants at sea; (b) the transfer from disembarkation points to the detention centers of the Directorate for the fight against illegal migration; (c) the abuse of detainees in detention centers; (d) the release of prisoners who are victims of abuse." Once the migrants are released, they re-enter the cycle of exploitation: put back into the sea, leaving a percentage to be captured by the coastguards to justify Italian and European support for the so-called Libyan coast guard, and again «transfer from the disembarkation points to the centers of detention by the Directorate for the fight against illegal migration; the abuse of prisoners in detention centers; the release of prisoners who are victims of abuse". The UN report and the unanimous vote of the 15 countries that sit in the Security Council are a slap in the face. «With regards to the travel ban and the freezing of assets - we read in a summary note of the session at the Glass Palace -, the Member States, in particular those in which the designated persons and entities are based, have been invited to report" to the Sanctions Committee on "their respective actions to effectively implement both measures in relation to all persons included in the sanctions list". All the exponents indicated by the "Panel of experts" are included in the Interpol "alert" list. The resolution approved yesterday also concerns the smuggling of oil and weapons. The Security Council extended “the authorization of measures to stop the illicit export of petroleum products from Libya and the mandate of the group of experts helping to oversee this process.” |
