http://ascenteq.com/project/epdp

ኤርትራ ብብዝሒ ስመን ካብ ዝለዓል ሃገራት ሓንቲ ካብ እትኸውን ነዊሕ ግዜ ኮይኑ ኣሎ። እቲ ክወሃባ ዝጸንሐን ዘሎን ተወሳኺ ቅጽላት በብግዜኡ ዝቀያየር እዩ። ንሓንሳብ ኣብ ትሕቲ መግዛእቲ ንሓንሳብ ድማ ኣብ ትሕቲ ውሽጣዊ ወጽዓ። ኣብ ሓደ ታሪኻዊ ምዕራፍ ዓዲ ሓርበኝነትን ንመሰሉ ኩሉ ዋጋ ክኸፍ ድንብርጽ ዘይብሎ ኣብነታዊ ህዝብን። ሎሚ ድማ ዓዲ ወጽዓ፡ ፍትሒ ኣልቦ፡ ስደትን ሕሰምን ትበሃል ኣላ። ኤርትራውያን በቲ ገሊኡ ቅጽላት ይሕበኑን ይኾርዑን በቲ ገሊኡ ድማ ይሓፍሩን ይሽቑረሩን።

ሃገርና እዚ ዝተገልጸ ቅጽላት ክውህብዋ ዝጸንሑን ዘለዉን ቀንዲ ደቃ ማለት ዜጋታታ ባዕሎም እዮም። እዚ ማለት ግና ከባብያውን ግዳማውን ጽልዋታት እውን ግደ ኣይነበሮን ማለት ኣይኮነን። እነሆ ሕጂ እውን ናይ ደቃ ወሳኒ ግደን ናይ ግዳም ሓይልታት ጽልዋን ኣብ በቦታኦም ኣለዉ። ጉዳይ መጻኢት ኤርትራ ናይ ምውሳን ወሳኒ ግደ ግና ኣብ ኢድ ደቃ’ዩ ዘሎ። ኣብዚ እዋንዚ ሓላፍነት ኤርትራውያን ካብ ናይ ኩሉ ግዜ ኣብ ዝኸበደን ዝጸንከረን ደረጃ እዩ ይርከብ። እዚ ማለት ግና ቅድሚ ሕጂ ኤርትራ እዚ ሒዛቶ ዘላ መልክዕን ልኡላውነትን ክትሕዝ ዜጋታታ ዝኸፈልዎ ዋጋ ቀሊል ነይሩ ማለት ኣይኮነን። ኤርትራውያን ዝከኣል ዘይመስል ዝነበረ ክኢሎም ክሰዓር ዘይመስል ዝነበረ ስዒሮም እዮም ኣብዚ በጺሖም። እንተኾነ ሎሚ እውን ዘይከኣልን ዘይሰዓርን ዝመስል ግና ዝከኣል ብደሆታት ኣብ ቅድሚ ህዝቢ ኤርትራ ተገቲሩ ኣሎ። ኣብዚ ዘለናሉ ምዕራፍ ቃልሲ እቲ ቀንዲ ብደሆ ህዝቢ ኤርትራ ምስዓርን ምውጋድን ወጻዒ ጉጅለ ኢሳይያስ ኣፈወርቂ ክኸውን እንከሎ፡ ካለኦት በቲ ኢሳይያስ ክኸፍቶ ሒዅ ዝብሎ ዘሎ ዘይቅዱስ ሃጓፍ ከይኣትዉ እሞ ጉዳይና ካብ ኢድና ከይወጽእ ክንጥንቀቕን ምስ ግዜን ምዕብልናታቱን ክንጉዓዝን ከድልየና እዩ።

“ኣቲ ኤትራውያን ክዕወቱን ዝከኣል ዘይመስል ዝነበረ ክኽእሉን እንከለዉ ቀንዲ ዓቕሞም ካብምንታይ ይፍልፍል ነይሩ?” ዝብል ሕቶ ኣገዳስን መሰረታውን እዩ። ብዙሓት ወገናት፡ ንጅግንነት፡ ንትብዓት፡ ቆራጽነትን ተጸዋርነትን … ከም መልሲ ናይ’ዚ ኣቐዲሙ ዝቐረበ ሕቶ ከም ዘቕርብዎ ፍሉጥ እዩ። ሓቂ እዩ እዞም ዝተጠቕሱ ቅጽላት ንህዝቢ ኤርትራ ኣይግብእዎን ማለት ኣይኮነን። እቲ መሰረታዊ መልሲ ናይዚ ሕቶ ግና፡ ናይ ህዝቢ ኤርትራ ናይ ተዓዋትነት ምስጢር “ኣብ ክንዲ ንሕናን ንኻትኩምን ንሕና” በሃልነቱ እዩ። ማለት ሳላ መሰረታዊ ንዘይኮኑ ፍልልያት ኣመሓዲሩ ጉዳይ ህዝብን ሃገርን ቅድሚት ምስርዑ እዩ ተዓዊቱ። እቲ “ሓድነት ሓይሊ’ዩ” ዝብል ኣምር ሓቅነቱ ካብ ዝተራእየሉ ተመኩሮታት ሓደ ተመኩሮና እዩ ትዝበሃል’ውን ምግናን ኣይመኾነን።

ከምቲ ዘይንስሕቶ ጉዳያት ብተጻራሪ እዮም ዝቖሙ። ደጋፊ ክህሉ እንከሎ ተቓዋሚ ኣሎ። ሰዓራይ ክህሉ እንከሎ ድማ ተሰዓራይ። ቃልስን ዓወትን ህዝቢ ኤርትራ እውን በዚ እዩ ዝግለጽ። እዚ ሎሚ ተተሓሒዝናዮ ዘለና ቃልሲ’ውን ካብዚ ሕጊ’ዚ ወጻኢ ኣይኮነን። ክልተ ተነሓናሕቲ ሓይልታት ኣብ ዝጋጠምሉ ነፍሲ ወከፎም ተዓዋቲ ንክኾኑ፡ ቀንዲ ሃሰስ ኢሎም ክርኽብዎ ዝደልዩ ናይቲ ኣንጻሮም ሓያል ጐድኒ እዩ። ንዓኡ ኣዳኺሞም ምእንቲ ክስዕርዎ። ከምቲ ኣቐዲሙ ዝተገልጸ፡ ሓያልነት ህዝቢ ኤርትራ ካብቲ ዘይንቕነቕ ሓድነቱ ዝነቅል ስለ ዝነበረን ዝኾነን ነዚ ሓያል ጐድኑ ንምድኻን ብኣኡ ኣቢልካ ንምንብርካኹን ብጸላእቱ ዘይተፈንቀለ እምኒ ኣይነበረን። ትልሚ “ቆላማን ደጋማን” ናይዚ ቀረባ ግዜ ተዘክሮና እዩ። ህዝቢ ኤርትራ ግና ሳላ ኣብዚ ዛዕባዚ ብዘብለጭልጩ ተስፋታት ዘይተዓሸወ ተዓዊቱ።

እቲ ናይ ሓደ ህዝቢ ሓድነት ንምድኻም ዝምረጽ ስልቲ ብምርጫ ናይቶም ጸረ ሓድነት ዝውሰን ኮይኑ፡ ናይቲ ዒላማ ዝግበር ህዝቢ ኣከዋውና እውን ኣብ ግምት ይኣትው’ዩ። ንኣብነት ኣብ ኤርትራ ንሃይማኖትን ጀኦግራፍያዊ ኣቐማምጣን ብዙሓት ወገናት ከም ናይ ሓድነት ህዝቢ መበተኒ ስልቲ ክጥቀምሉ ፈቲኖም እዮም። ብኣንጻሩ ህዝቢ ኤርትራ ነዚ ብዝሕነቱ መመልክዒኡን መፈልፈሊ ሓይሉን እምበር መፈላለይኡ ክገብሮ አርትግ ቅሩብ ስለ ዘይኮነ እነሆ ኣብዚ ዘለናዮ ሉኣላውነት በጺሕና። እቲ ህዝቢ ኤርትራ ንምብትታን ዝግበር ልሙስ ፈተነን ኣንጻርዚ ምብትታን ዝግበር ሓያል መኸተን ከዓ ሎሚ’ውን ኣብ መድረኽ ቃልሲ ህያው እነሀዉ። እቶም ተዋሳእቲ ግና ክቀያየሩ ባህርያዊ እዩ። ኣብ ሓደ ናይ ቃልሲ መድረኽ እቶም ንህዝቢ ኤርትራ ኣተፋኒኖም ግዳይ ክገብርዎ ዝደልዩ ዝነበሩ ባዕዳውያን ሓይልታት ክነብሩ እንከለዉ። ሎሚ ከዓ ጉጅለ ህግደፍ ነቲ ፈላላይ ተግባር ወሪስዎ ኣሎ። እዚ ጉጅለ ወጻዒ ህዝቢ ኤርትራ’ዩ ኢልናዮ ስለ ዘለና፡ ተመሊስና ምእንቲ ሓድነት ህዝቢ ኤርትራ ክግደስ ኣይንጽበዮን ኢና። መን ንሓድነት ናይቲ ድሂኹ ክገዝኦ ዝደሊ ህዝቢ ምስ ተገደሰ። እቲ ንክቅበሎ ዘጸግመና ነዚ ጉጅለ ኣወጊዱ ራህዋ ከምጽእ ዝቃለስ ዘሎ ናይ ለውጢ ሓይልታት፡ ንሓድነት ህዝብን ሃገርን ኤርትራ ከም ናይ ቃልሲ ሓልነቱ ክከላኸልን ክሕሉን ተዘይበቒዑ እዩ።

“እዚ ንርእዮ ዘለና ጉዳይ ኤርትራስ ብኸመይ እዩ ክፍታሕ?” እዚ ሕቶ ሎሚ ኤርትራውያን ኣብ ዘዝራኸብሉ ኣጋጣሚ ከም መኽፈቲ ኣፍ ዝለዓል ናይ ሻቕሎት ሕቶ እዩ። ገሊኡ “እንድዒ እንታይ ፈሊጥና” ኢሉ ይምልስ። “ክላእ እዚ ጉዳይና መፍትሒ የብሉን” ብዝብል ተስፋ ዝቖርጹ እውን ኣለዉ። “ ሽግር ካብ ሃለወ መፍትሒ እውን ክህሉ ግድን እዩ። ጸገምና እንተ ብጉርሒ እንተ ብገርሂ ነቲ መፍትሒ ክንረኽቦ ስለ ዘይከልና ኢና ንጽገም ዘለና” ዝብል ድማ ካልእ መልሲ እዩ። ብዘይካዚ “እቲ ጸገም ጉዳይ ኤርትራ መፍትሒ ዘየብሉ ኣይኮነን። መፍትሒኡስ ኮለል ኢሉ ዝረአን ብተመኩሮ ዝተመስከረሉን እዩ። ጸገምና ነቲ ኣብዚ ኣለኹ ኢሉ ዝጣራዕ ዘሎ መፍትሒ ተቐቢልካ ክትትግብሮ ቅሩብ ዘይምዃን እዩ” ዝብል ተስፋ ዘይቆረጸ ከዓ ናይ ብዙሓት መልሲ ነቲ መሰረታዊ ሕቶ እዩ። እዞም ትስፉዋት መልሲ ዝብልዎ ድማ ፡ ኣብ ጉዳይ ሃገርን ምድሓን ህዝብን ኣብ ክንዲ ዝፈላልየካ መንደቕ ምስራሕ ዘራኽበካ ድንድል ሃኒጽካ፡ ኣብ ክንዲ “ንሕናን ንስኻትኩም ንሕና እንተንብል” ዝብል እምነት ምኽታልን ምትግባርን ጥራይ’ዩ ዝብል እዩ። እዚ ድማ “ለካስ ገላቢጥካ ተረኻዮ ጉዳይና ፈታሒ እምበር መፍትሒ ኣይኮነን ስኢኑ ዘሎ” ዘብል እዩ። ነዚ ብዝምልከት ኣብ ፖለቲካዊ መደብ ዕዮ ሰልፊ ደሞክራሲ ህዝቢ ኤርትራ ሃሰስ እንተበልና ከዓ ኣብ 1.1.2 “….. ሰደህኤ ኤርትራ፡ ሰላምን ሓድነትን ዝሰፈና ሃገር ንኽትከውን፡ ንናይ ሓድነት ባህልን ሓርበኛነትን ጸጋ ብምልላይ ንኤርትራዊ ሃገራዊ ሓድነትን ብዙሕነትን ንምዕቃብ ይጽዕር።” ዝብል ዓንቀጽ ነንብብ።

23 መስከረም 2015

ብዛዕባቲ ብዲክታቶር ኢሳይያስ ዝምራሕ ንህዝብና ደም ዘንብዕን ዝናን ያታን ሃገርና ዝደቁስን ዘሎ ጉጅለ ህግዲፍ ክንጽሕፍን ክንዛረብን እንከለና ከከም ኣረደዳኣና ብዙሕ ኣገላልጻታት ኣለና። በቲ ንምጻእ በዚ ግና  “እቲ ጉጅለ ይቕረ ዘይበሃል ሓጥያት ዘለዎ፡ ውጹእ ጸረ-ህዝቢ እዩ”  ኣብ ዝብል ማእከላይ ግንዛበ ኢና ንራኸብን ንሰማማዕን። እስኪ ንሎሚ ኣብዚ ቀረባ እዋን ኤርትራዊ ጋዜጠኛን ጸሓፍን ኣቶ ኣማኑኤል ሳህለ “ኤርትራ: ፍሉይ መንግስታዊ ተርእዮ” ኣብ ትሕቲ ዝብል ኣርእስቲ ነቲ ጉጅለ ዝገለጸሉ ወሓለ ኣበሃህላ ንተዓዘብ። “ሓደ ዓመታዊ ባጀት ዘይብሉ: ሳይነሳዊ ኣገባብ ምሕድራ ዘይጥቀም: ቀዋሚ ወትሃደር ዘይመስረተ: ፍሉጥ ናይ ውሽጥን ወጻእን ፖሊሲታት ዘየዘውትር: ንቡር ናይ ባንክ ኣሰራርሓ ዘይጥቀም: ህዝቡ ንወጻኢ ኪውሕዝ ዚውዕል: ቅዋም ዘየጽደቐ: ስማዊ ሚኒስተራት ዚሸይም: ዓለም ዚፈልጦ ዩኒቨርሲቲ ዘይብሉ: ንምሉእ ህዝቢ ዘዐስክር:  ሲቪካዊ ትካላት ዘይፈቅድ: ኣምባሳድራቱ ከም ካድረታት ዚቝጸሩ: ምስ ውድብ ሕቡራት ሃገራት ኪብኣስ ዚውዕል: ከመይ ኢሉ እዩ ህላዌ ረኺቡ ዘሎ?” ይብል። ምስዚ ንሕግን ፍትሕን ቦታ ዘይህብ፡ ካብቲ ንሱ ዝኣምኖ ሓሳብ ዝተፈልየ ንዘቕርቡን ሃገር ከይትጠፍእ ዓገብ ንዝብሉን ቦታ ዘይህብ “ካብ ጥዑይ ጽሉል ክትብሎ ዝሓይሽ ዲክታቶር እዩ” ዝብል ገለጻ ወሲኽካ ኣበሃህላ ኣቶ ኣማኑኤል ሳህለ ይበል ዝበሃል እዩ።

ጃምላዊ ማእሰርቲ ሓደ ካብ ጸረ-ህዝቢ መርኣያታት እቲ ጉጅለ እዩ። ምስ ኣሰረ ነቲ ዝኣሰሮ፡ ኣብ ቅድሚ ሕጊ ዘየቕርብ፡ እቲ እሱር ነብሱ ክከላኸል ዕድል ዘይህብ፡ ቤተሰብ እሱር፡ እሱሮም ኣበይ ከም ዘሎ ክፈልጡ ዕድል ዘይህብ ምዃኑ ድማ ንኣገባብ ኣተኣሳስርኡን ጭካነኡን ዝያዳ ሰማይ የዕርጎ። ብዓብይኡ ንሃገርና ኣብ ቅድሚ ሕብረተሰብ ዓለም “ዓባይ ቤት ማእሰርቲ” ዝብል ስም ዘተሓዛ ገበነኛ እዩ። ኮታ እዚ ባህርያት ናይዚ ጉጅለ ተወጊዱ ብልዕልና ፍትሒ ክሳብ ዘይተቐየረ ተግባራት ናይዚ ኣሳሪ ብቐጻሊ ክኹነን ናይ ግድን ስለ ዝኾነ፡ እነሆ ኤርትራውያን ብሓፈሻ ንኹሉ ናይቲ ጉጅለ ኣሳሪ ባህሪ ብፍላይ ድማ ናይቶም ብ18 መስከረም 2001 ዝተኣስሩ ኣብ ኤርትራ ኣብ ዝለዓለ ጽፍሒ ሓላፍነት ዝነበሩ’ሞ “ናበይ ገጽና ኢና ንኸይድ ዘለና? መንገድና መንገዲ ደሓን ኣይኮነን” ኢሎም መዋጸኦ ክርከብ ስለ ዝሓተቱ ጥራይ ዝተኣስሩ ኣብዚ ቅነዚ ብኤርትራውያን ኣብ በበይኑ ኩርነዓት ይዝከሩ ኣለዉ። እዚ ዓመት ዓመት ብዝተፈላለየ ኣገባብ ዝካየድ ዝኽሪ እሱራት፡ ንልቢ ዲክታቶር ኢሳይያስ ከም ዘየራህር’ኳ ፍሉጥ እንተኾነ፡ በቲ ሓደ ወገን ህዝቢ ኤርትራ ዓቢ ተጀሚሩ ዘይተዛዘመ ወጻዒ ናይ ምውጋድ  ዕማም ከም ዘለዎ ደጋጊምካ ንምርዳእ፡ በቲ ካልእ ወገን ድማ ኣብዚ መዳይ ተጽዕነኦም ከዕርፉ ዝግበኦም ኣካላት ቆላሕተኦም ናብ ኤርትራ ከየብኩሩ ንምዝኽኻር ቦታ ኣለዎ። ቀንዲ ማእከል ናይቲ ዝኽሪ፡ ብዛዕባቶም ዝተኣስሩን ኣተኣሳስረኦምን እናዘከርካ ምቑዛም ዘይኮነስ፡ ብኸመይ ዓይኒ ማይ ናይዚ  ማእሰርቲ ነንጽፎ ዝብል ክኸውን ይግበኦ። እዚ ጉዳይ ኣብ ዓለም-ለኻዊ መድረኻት ቆላሕታኡ እንዳ ሰሰነ ይመጽእ ከም ዘሎ ዘመልክቱ ጉዳያት እውን ይረኣዩ ኣለዉ። እቲ ማዕበላዊ ሓይሊ ጀነቫን ካለኦት ቦታታትን ዘስዓበ፡ ውጽኢት ምርመራ ኮሚሽን ሰብኣዊ መሰላት ውድብ ሕቡራት መንግስታት ከም ኣገዳሲ ኣብነት ዝጥቀስ እዩ።

ብርግጽ ናይ 18 መስከረም ጃማላዊ ማእሰርቲ ላዕለዎት ሓለፍቲ መንግስትን ጋዜጠኛታትን ዕዙዝ ግምት ዝወሃቦ ምንባሩን ምዃኑን’ኳ ዘይከሓድ እንተኾነ፡ ናይቲ ጉጅለ ግፍዕን ማእሰርትን በዚ ከም ዘይተጀመረ ግና ንኹልና ስዉር ኣይኮነን። ብዘይካዞም  ዝጠቐስናዮም ኣብ ዒራዒሮ ዝሳቐዩ ዘለዉ ላዕለዎት ሓለፍትን ጋዜተኛታትን፡ ቅድሚኦም ኮነ ድሕሪኦም ተኣሲሮም ኣብ ፈቐዶ ጐዳጉዲ ዝሳቐዩ ዘለዎ ኤርትራውያን ኣሕዋትናን ኣሓትናን ውሑዳት ኣይኮኑን። በዚ ኣጋጣሚ ንሳቶም እውን ክዝከሩ እዩ ዝግበኦም። ብሰንኪ ኣዝዮም ብዙሓት ምዃኖም ኣገለን እገለን ኢልና ክንዝርዝሮም ዘጸግመና ብዙሓት ብዘይካ “እዚ እዩ ምእንቲ ብሩህ መጻኢ ሃገርናን ህዝብናን ክንሕዞ ዝግበኣና መንገዲ” ዝብል ካብ ናይቲ ዲክታቶር ዝተፈልየ መርገጽ ምሓዝ ካልእ ኣበሳ  ዘየብሎም ኣብ ኤርትራን ካብ ኤርትራ ወጻን ዝተቐንጸሉን ዝተጨውዩን ንጹሃት ኤርትራውያን እውን ኣብ ከምዚ ኣጋጣሚ ዝኽሪ የድልዮም እዩ። ከም በዓል ወልደማርያም ባህልብን ተኽለብርሃን ገብረጻድቕን ዝኣመሰሉ ሓርበኛታት ማለትና እዩ።

ናይዚ ዝኽሪ ማእከል እውን እዚ ብዘስገድግድ ንገልጾ ዘለና ግፍዒ ዝውገደሉ መንገዲ ንምርካብ፡ ቅድም ምስ ነብስናን ንዋሰኣሉ ዘለና ፖለቲካዊ ትካልን ደሓር ድማ ምስ ከም ናትና ርኢቶ ዘለዎም ኤርትራውያንን ፈተውቲ  ኤርትራን ህዝባን እንዛተየሉ እዩ። ዓመት ዓመት ዝሓለፈ ግፍዒ ካብ ምጽብጻብ ሓሊፍና፡ ነዚ ንሓልፎ ዘለና ናይ ግፍዒ ዘበን፡  ኣብ ሃገርና ኣብ ናይ ራህዋ መድረኽ ኮይና ነዘንትወሉ ኩነታት ክንፈጥር ይግበኣና። እቲ ናይ ጽቡቕ መጻኢ መጸዋዕታ ናባና ናብ ውሽጥና እምበር ናብቲ ሓንሳብ ምስ ጨከነ ንድሕሪት ዘይምለስ ዲክታቶር ከም ዘይኮነ ኣዳዕዲዕና ክንርዳእ ይግበኣና። ጉዳይ ልዕልና ፍትሒ ኣብ ሓደ ሃገር ተደሪቱ ዝተርፍን ሓንሳብ ተላዒሉ ዘብቅዕን ዘይኮነስ፡ ንምውሓሱ ናይ ብዙሓት ተሳትፎ ዝሓትት ዘየቋርጽ መስርሕን እዩ። ሰደህኤ ኣብ 2ይ ጉባአኡ ኣብቲ ንናይ ፖለቲካን ሕልናን እሱራት ዝምልከት ክፋል ውሳነኡ፡ “ብሓፈሻ ሕብረተሰብ ዓለም፡ ብፍልይ ከኣ ናይ ሰብኣዊ መሰል ትካላት፡ ነዞም ብዘይካ በጃ ህዝቦም ምሕላፍ ካልእ ገበን ዘይብሎም ብናይ ሓሶት ክሲ ተኣሲሮም ዘለዉ ኤርትራውያን ናይ ፖለቲካን ሕልናን እሱራት፡ ብዘይ ውዓል ሕደር ንክፍትሑ ተጽዕኖኡ ኣብ ልዕሊ ስርዓት ህግደፍ ከሐይል ካብ'ዚ ጉባአና ንጽውዕ።” ዝበሎ ካብዚ ብምንቃል እዩ።

እዚ ጉጅለ ክኣስርን ክቐትልን እንከሎ ምሂዙ ዝቓንዮ ጠቃኒ ሓሶታት ኣለዎ። ነቲ ሓቀኛ ኣሳሪ ባህሪኡ ንምሕባእ ዝሕግዞ ጠቐነታት ይፈጥር። ነቲ ናቱ ሓጥያት ንምኽዋልን፡ እቲ ሓቀኛ ጸላኢ ህዝቢ ኤርትራ ንሱ ክነሱ፡ ካልእ ጸላኢ ምሂዙ ናይቲ ህዝቢ ቀልቢ፡ ኣብ ክንዲ ናብቲ ሓቀኛ ጸላኢኡ ናብ ካልኦት ቀዳምነት ዘይወሃቦም እቲ ዶክታቶር ዝስእሎም ናይ ሓሶት ጸላእቲ ከም ዘመዓዱ ክገብሮ ይፍትን። ከምቲ ውሽጣዊ ዕዮ ገዝኡ ንምድፋን ናብ የመን፡ ሱዳንን ኢትዮጵያን ክትኩስ ዝጸንሖ ማለት’ዩ። እዚ ምህዘኡ ሎሚሎሚ እንዳተኸሸሐ ዝመጽእ ዘሎ’ኳ እንተኾነ፡ ምሉእ ብምሉእ ሰማዒ እዝኒ የብሉን ማለት ግና ኣይኮነን። እቶም ሓሓሊፎም ዝስምዑ “ እዚ ሰብእይ እንታይ ዘይገብረ፡ ጸላእቲ በዚሐሞ፡ ቁርብ ተተጸሚምናዮ ሃገር ሒዛቶ ዘላ ብመግቢ ንብስኻ ናይ ምኽኣል መደብ’ዩ … ወዘተ” ዝብል ላሕታት ድምጽታት ነዚ ዘመልክት እዩ። ነስተብህለሉ’ሞ እቲ ላግጺ “ብመግቢ ነብስኻ ምኽኣል”። እዚ ጉጅለ ኣብቲ ዝኣስረሉ እዋን እውን ነቶም ንዕኡ ባህ ዘይብሎ ንኤርትራን ህዝባን ግና ዘዋጸኦም ናይ ደሞክራሲ፡ ቁጠባዊ ዕቤት፡ ምኽባር መሰልን ተኸባቢርካ ብሓብር ምንባር ዛዕባታት ዘልዓሉ ኣካላት ዝህቦም ዝነበረ ናይ ሓሳቶ ቅጽላት ናይ ምዕራባውያንን ወያነን ዕሱባት ዝብል ምንባሩ ዝዝከር እዩ። ነቶም ብሰንኩ ስደት ዝመረጹ መንእሰያት ድማ ብናይ ምዕራብ ብልጭልጭ ዝተዓሸዉ እዩ ዝሎም። ዝኾነ ኮይኑ ማእሰርቲ ካብ ጸረ-ህዝቢ ተግብራት ናይቲ ጉጅለ ሓደ እዩ እሞ፡ መፍትሒኡ ከዓ ብመሰረቱ ነዚ ጉጅለ ምውጋድ ምዃኑ ንረዳእን ንግብራውነቱ ጽባሕ ዘይኮነ ሎሚ ንትግሃሉን።

ወጽዓ ህግደፍ ብስሙር ቃልስና ዝውገድ እምበር ነባሪ ኣይኮነን!

ኣብ ሕብረተሰብና ብዛዕባ መንእሰይን ናይ ተካእነት ግደኡን ዝበሃሉ ብዙሓት እዮም። “መንእሰይ ውዑይ ሓይሊ’ዩ፡ መንእሰይ ተረካቢ ሕድሪ እዩ፡ ንእስነት ዕዳ’ዩ፡ ንእስነት ከደትየ ከምዚኣ እንዳበለትየ” ካብቲ ብዙሕ ብውሕዱ እዩ። እዚ ኩሉ ክጠቓለል እንከሎ ኣብ ናይ ወለዶታት ምቕጻልን ዘይምቕጻልን ግደ መንእሰይ ወሳኒ ምዃኑ ዘመልክት እዩ። ንእስነት ከምቲ ካልእ ተርእዮታት ሓላፊ እምበር ነባሪ ኣይኮነን። ንግዜ ንእስነቶም ኣብቲ ግዜኡ ዘኹርዕ ተግባር ዝሰርሕሉ ምስ ሓለፍዎ፡ በቲ ዝሰርሕዎ ይሕበኑ እምበር ኣይጠዓሱን እዮም። ናይ ንእስነት ግዜኦም ከይተጠቕምሉ ዝሓለፎም ግና ይጠዓሱ እሞ፡ “ዋይ ሕጂ ናብ ንእስነተይ ተዝምለስ” ይብሉ። እንተኾነ እቲ መስርሕ ብናይ ገዛእ ርእሱ ሕጊ ዝግዛእ ስለ ዝኾነ ዋላ ሓደ’ኳ ተመንዩ ናብ ንእስነት ክምለስ ዘይክእል ዘይምለስ ጣዕሳ እዩ።

እዚ ምስ ናይ ግዜ ኣጠቓቕማ ውሕልነት እውን ዝተሓሓዝ እዩ። “ግዜ ከለካ ግዜ ኣይትጸበ” ዝብል ኣበሃህላ ቀሊል ይመስለና ይኸውን ግና መሰረታዊ እዩ። ዕድመ ብግዜ እዩ ዝዕቀን ንግዜ ብሻላማላ ከተሕልፍ እንከለኻ ንዕድሜኻ ብግቡእ ትጥቀመሉ የለኻን ማለት እዩ። መንእሰይ ዝኽወን ብግዜ እዩ። ካብ ናይ መንእሰይ ክሊ ዝውጻእ’ውን ከምኡ። ኣብ ሓደ ኣጋጣሚ ሓደ መራሒ ሃይማኖት ከስተምህሩ እንከልዉ “ግዜ ንወዲ ሰብ ብናጻ ካብ ዝተዋህብዎ ቀንዲ ህያባት ሓደ እዩ። ብግቡእ ናይ ምጥቃሙ ጉዳይ ግና ናይቲ ተቐባሊ እዚ ክቡር ህያብ ሓላፍነት እዩ። ኣብ ኩሉ መዳያት ዕዉታት ዝበሃሉ ንግዜኦም ብግቡእ ዝተጠቕምሉ እዮም” ዝበልዎ ሕጂ ክዝከሮ እንከለኹ ይገርመኒ። ግዜ ንእስነት ኸዓ ካብቲ ናይ ህጻንነት ኮነ ናይ እርጋን ግዜ እቲ ዝኸበረ ናይ ለውጥን ምህዞን እዋን እዩ። ነዚ ስለ ዝተረደአ እዩ ኸዓ ኣባል ጨንፈር ፍራንክፈርት ሰልፊ ደሞክራሲ ህዝቢ ኤርትራ መንእሰይ ክብሮም ኣብ ኣኼባ ጨንፈሩ "ናይ ጽባሕ ዘይኰናስ፡ ናይ ሎሚ፣ ወረ ናይ ሕጂ ተረከብቲ ሕድሪ ክንከውን ኣለና" ዝበለ። እዚ ኣበሃህላ ነቲ “ግዜ ከለካ ግዜ ኣይትጸበ” ዝብል ኣበሃህላ ዘዕዝዝ እዩ። እዚ ኣብ ንቡር ኩነታት እውን ካብ መንእሰይ ክስማዕ ዝግበኦ ኒሕ ኮይኑ፡ ምስዚ ህዝብናን ሃገርናን ዘለውዎ ናይ “ኣፍ ኣርክቡ” መድረኽ ከዓ መሊሱ ክንህር ዝግበኦ ኣበሃህላ እዩ። ከምቲ ወዲ ሰብ ብመዘንኡ’ዩ ዝመዓድ ዝበሃል ከዓ እዚ መልእኽቲ ካብ መንእሰ ክብሮም ናብ ኩሎም ኤርትራውያን መንእሰያት ዝመሓላለፍ ዘሎ መልእኽቲ እዩ’ሞ ሰማዒ እዝንን መስተውዓሊ ሕልናን ኣይስእንን እዩ ዝብል እምነት ኣለና።

መንእሰይ ምስ ኩሉ ውዑይ ጉልበቱን፡ ሓድሽ ኣተሓሳስባኡን በይኑ ተንጠልጢሉ ዝዋሳእ ኣይኮነን። ብኣንጻሩ ካብቲ ቅድሚኡ ዝነበረ ዝወርስን ነቲ ዝወረሶ ምስ ህልዊ ኩነታት ቃንዩን ኣሕዲሱን ዘተግብርን እዩ። ድሕሪ ዝተወሰነ መስርሕ፡ ንእስነት ካብኡ እንዳረሓቐት ካልኦት ከተሰልፍ ክትጅምር እንከላ ከዓ ብግዲኡ ዘውርስ እዩ። ስለዚ ኣብቲ መስርሕ ኣብ ሓደ መድረኽ ወራሲ ዝነበረ ኣብቲ መጻኢ ድማ ኣውራሲ ይኸውን። እቲ ምውርራስ ከዓ መስመሩ ሓልዩ ይቕጽል። እቲ ምውራስ ዘይተርፍ ኮይኑ እቲ ዘሻቕልን ስራሕ ዘድልዮን ናይቲ ተውርሶ ውርሻ ክብደትን ዓይነትን እዩ። እዚ ማለት እቲ ዝሓልፍ ሕማቕ ገዲፉ ክሓልፍ እንከሎ፡ ነቲ ወራሲ ዝጸንሖ ንሱ እቲ ሕማቕ እዩ። ካብዚ ንምድሓን እዩ እምበኣር ሓደ ሰብ “ንቐጻሊ ወለዶ እንታይ እየ ከውርስ” ኢሉ ክጭነቕ ዘገድዶ።

ኣብ ጉዳይ ኤርትራ ክንመጽእ እንከልና ነዚ ሕጂ ናይ ንእስነት ዋልታ ዓቲሩ ዘሎ ወለዶ ገሊኦም ዕድለኛ ወለዶ እዮም ዝብልዎ። ምኽንያቶም ድማ ድሕሪ ናጻነት ዘውሓሰ፡ ኣብ ቅድሚ ሕብረተሰብ ዓለም ናይ ጽንዓትን ሓርበኝነትን ኣብነት ዝኾነ ኤርትራዊ ኣውራሲ ወለዶ ስለ ዝመጸን ቀዲሕካ ዘይውዳእ ተመኩሮን ታሪኽን ስለ ዘለዎን። በቲ ካልእ ድማ እዚ ወለዶ ዝተበደለ እዩ። ምኽንያቱ ኩሉ ናይ መንእሰይ ባህግታት ኣብ ዝነፍግ ስርዓት ጉጅለ ኢሳይያስ ይነብር ስለ ዘሎ ይብሉ። ክልቲኡ ሚዛናት ዝከሓድ ኣይኮነን፡፡ እቲ ሃብታም ውርሻን ህልዊ ኣጨናቒ ስርዓትን። ኣብ ከምዚ ኩነታት እቲ መንእሰይ ነቲ ዝወረሶ ሓርበኝነት ዓጢቑ ኣንጻር’ዚ ህልዊ ጨቋኒ ኩነታት ተቢዕካ ካብ ምቅላስ ሓሊፉ ምርጫኡ ካልእ ክኸውን ኣይክእልን እዩ። እቲ ቃልሲ መሪር፡ ሓያልን ዝተሓላለኽን ምዃኑ’ውን ፍሉጥ’ዩ። ምስዚ ኩሉ ምረቱ ግና ናይዚ ናይ ሎሚ መንእሰይ ሓላፍነት እዩ። ኣብ ዝተፈላለዩ መድረኻት ዝገሃዱ ናይ መንእሰይ ሓላፍነታት ሓደ ዓይነት ክኾኑ ባህርያዊ ኣይኮነን። ንኣብነት እቲ ኣብ ብረታዊ ቃልሲ ምእንቲ ነጻነትን ልኡላውነትን ኤርትራ ዝተዋሰአ መንእሰይ ወለዶ ነቲ ደማዊ ትውልዳዊ ብጽሒቱ ሓንጐፋይ ኢሉ ተቐቢሉ ክቡር ህይወቱ ሂቡ ኣዕዊትዎ’ዩ። ነዚ ሕጂ ኣብቲ ናይ ንእስነት ደረጃ ዘሎ ኤርትራዊ ትውልዲ ድማ እዚ ንሓልፎ ዘለና ኩነታት ገጢምዎ ኣሎ። ናይ ግድን ድማ ፊትንፊት ክገጥሞ ኣለዎ እምበር፡ ወይ ንድሕሪት ክምለስ ወይ ንቕድሚት ክሓልፍ ኣይክእልን’ዩ። ምኽንያቱ ነቲ ዝሓለፈ ዋናታት ነይረምዎ። ነቲ ዝመጽእ ከዓ ዋናታት ክህልውዎ እዮም። እዚ ናይ ሎሚ መንእሰይ ብጸጋታት ናይቲ ቅድሚኡ ዝነበረ ኣውራሲ ክጥቀም እዩ ዝግበኦ፡ ነዚ ጸጋታትዚ ምስትንዓቕን ምንእኣስ ንህልዊ ዕማሙ ኣብ ምፍጻም ከዕንቅፎ ስለ ዝኽእል። ህልዊ ሓላፍነቱ እንተተሰናኺሉ ድማ ንቀጻሊ ትውልዲ ዘውርሶ ንኡድ ውርሻ ኣይክህልዎን እዩ።

ክልተ ዓይኒ ርኢኻ ኣይከውንን እዩ። ናይ ኣበው ናይ ቀዳምነታት ምስራዕ ኣድላይነት ኣድላይነት ኣበሃህላ እዩ። ግድን ሓደ ዕማም ጥራይ ሒዝካ ኣጠርሚምካ ይከየድ’ኳ ተዘይበልና፡ ቀዳምነትካ ምንጻር ግና ናይ ግድነት ኣዳላይ እዩ። ኣብዚ እዋንዚ ኣብ ቅድሚ መንእሰያትና ጉዳይ ህዝብን ሃገርን በቲ ሓደ ገጽ፡ ጉዳይ ውልቅኻ ድማ በቲ ካልእ ወገን ክልቲኦም ኣጨነቕቲ እዮም። ካብ ክልቲኦም ነየንኦም ቀዳምነት ሂብካ፡ ካብቲ ጉልበትካ፡ ካብቲ ግዜኻ፡ ኮታ ካብ ኩሉ ጸጋታትካ ዝያዳ ተወፍየሉ ተባዕ ውሳነ ዘድልዮ እዩ። እዚ ብስምዒት ዝውሰን ዘይኮነስ መጽናዕትን ኣርሒቕካ ምጥማትን ዘድልዮ እዩ። እዚ ዕማማት ኣብ ነንሕድሕዱ ሕያል ምጽልላው ኣለዎ። ኣየንኡ እዩ ሓያል ጸላዊ ምርኣይ ከዓ የገድስ። ህዝብን ሃገርን እንተ ኣልዮምን ተርህይዎምን፡ እቲ ውልቃዊ ጉዳይ ኣውን ምስኡ ክርሃዉ ናይ ግድን እዩ። ውልቃዊ ጉዳይ ምፍታሑ ግና ህልውና ህዝብን ሃገርን ኣየውሕስን እዩ። ካብዚ እንተነቒልና ጉዳይ ህዝብን ሃገርን ቅድሚ ውልቃዊ ጉዳይ ዝስራዕ’ዩ። ስለዚ መንእሰይና ጉዳይ ህዝብን ሃገርን ከቐድም ትውልዳዊ ሓላፍነት ኣለዎ። መንእሰይ ክብሮም "ናይ ጽባሕ ዘይኰናስ፡ ናይ ሎሚ፣ ናይ ሕጂ ተረከብቲ ሕድሪ ክንከውን ኣለና" ዝበሎ ከዓ ካብዚ ኣስተብህሎ ብምንቃል እዩ።

11 መስከረም 2015

( لنحافظ علي وحدة ارتريا أرضاً وشعباً ) شعار نبيل لطالما ظل يرفعه ويتمسك به كل الارتريين الشرفاء، وبما أنه شعار مألوف وواضح المقصد فلم ولن يخضع للجدل، لذلك نقول في إيجاز إن الوحدة سر انتصارنا علي كل المستعمرين وتجاوزنا لكل التحديات حتى أنجزنا كل ما كان يبدو عصياً علي الإنجاز الى أن توَّجنا إنجازاتنا بنيل استقلالنا وَرَدِّ كرامتنا الإنسانية والوطنية التي كانت مستلبة، وعموماً نتمسك بالوحدة لأن المبدأ الانساني والعلمي القائل بأن ( الوحدة قوة ) يشملنا كما يشمل الكون كله.

الوحدة الوطنية ليست ضد التعدد والتنوع بل هي الحمى والحضن الآمن الذي يحرس التنوع من أي افتئات أو تجاوز علي مظاهر التنوع من تعدد في الأعراق، الأديان، الثقافات، اللغات ...الخ. لذلك من حق الأفراد أن يعتنقوا ما يشاءون من الأفكار والمعتقدات، أفراداً كانوا أو مجتمعات، علي أن ذلك سوف لن يمنعهم من التحلـُّــق حول مائدة الشأن الوطني والاستظلال بمظلة الوحدة الوطنية، لذلك فإن الوحدة هي الملجأ الآمن من تشظـِّـي مكونات ومكنونات التنوع، الوحدة لا تدوس علي حقوق وحريات التنوع بل تنظمها بترتيب الأولويات. إن الكبت باسم الوحدة من جهة وتقديم المصلحة الذاتية علي الوطنية باسم الحقوق من جهة، كلاهما أمرٌ منبوذ.

الحفاظ علي الوحدة الوطنية كان ديدن القوى الوطنية قبل وبعد إعلان الكفاح التحرري المسلح. أعداء الوطن المتربصون به دوماً يوجهون أسلحتهم نحو وحدته لأنها العمود الفقري الصلب الذي يحفظ تماسك الجسد الوطني، وبما أن الوحدة هي روح الوطن وقلبه النابض وأن موتها يعني موت الوطن فقد حافظ عليها شعبنا بأغلى ما يمكن من التضحيات، وليس من المبالغة أن نضال الشعب الارتري في كل مراحله كان نضالاً من أجل الوحدة، وسيظل ذلك ديدن الشعب الارتري ونضاله، ذلك أن النضال من أجل الوحدة أو الحفاظ عليها هو أمرٌ دائم السيرورة لا يعرف التوقف، السبب في ذلك أن أعداء الوحدة هم بدورهم لا ينقطعون عن عملهم الدائم في هدم وإضعاف الوحدة بمختلف الوسائل وتحت مختلف الأشكال والألوان، وعندما تطل النعرات دون الوطنية برأسها لتعتلي المسرح بديلاً عن المشاعر الوطنية لابد من التدخل لإرجاع تلك الأحاسيس دون الوطنية الي مواضعها الطبيعية غير الضارة بوحدة الوطن.

حماية الوحدة لا تقتصر بالضرورة علي حمايتها من العدوان الخارجي بل يجب حمايتها بنفس القدر من الداخل أيضاً بالتماسك والترابط الداخلي. فكلما كان ترابط الداخل متيناً كلما كان عصياً علي مؤامرات وهجمات الخارج، وبما أننا نحن المستفيدون من وحدتنا فحمايتها بترتيب الأولويات بين القضايا العامة والخاصة هي أيضاً مهمتنا نحن. وما يحافظ علي التضامن الداخلي هو الحيلولة دون أن يكون مفهوم الوحدة مجرد تغـوُّل وتحكـُّــم فئة علي حقوق الفئات الأخرى. وكما أن الوحدة ضرورة فحمايتها أيضاً ضرورة كبرى، والشواهد علي ذلك لا تقتصر علي أيام الأربعينيات والستينيات، بل لدينا من واقع اليوم ما يكفي من الشواهد علي ذلك. إن ما يجعلنا اليوم متفقين نظرياً ومختلفين عملياً علي تنفيذ ما اتفقنا عليه نظرياً هو عدم إدراكنا لقيمة قوة الوحدة وشراسة الدفاع عن عرينها.

قضية وحدة الوطن مسئولية جميع المواطنين وأولويتهم القصوى، إن الوحدة التي تتقوَّى بجهد الجميع تـُـعـْــلـِـي هامات الجميع فخراً وسؤدداً. إن الوحدة ليست غرضاً ثانوياً تنظر اليه باستسهال وتخطو نحوه بكسل بل هي مسيرة جادة وشاقة تطلب منك مواصلتها بجدٍّ وصبرٍ علي مشقتها. إن طريق الحفاظ علي الوحدة لا يعرف التراخي والرجوع من منتصف الطريق واتخاذ طريق فرعي أو بديل أقل تكلفةً ومشقة. ولأن الوطن ملك الجميع فوحدته أيضاً يجب أن تكون مرآةً تعكس وجوه جميع أبنائه وتلبي رغباتهم. قد لا يستبعد أن يشهد مسرح الوحدة علي قوته بعض الصراعات والخلافات، لكن لابد من وضع الحد للأسباب التي تشعل نار تلك الخلافات أو تصب عليها مزيداً من الزيت، علي أن لا تؤدي تلك المعالجات بدورها الي مزيد من زعزعة عمود الوحدة الذي يستظل به الجميع، وهذا كله من الضرورات الحتمية لأنه في خلاصته يعني الوجود نفسه، أي البقاء قيد الوجود للبلاد وأهلها.

في الوقت الراهن بدأت تظهر من حين لآخر ظواهر تململ من عملية الوحدة لتبرير وتسويغ بعض النزعات دون الوطنية التي ضاقت ذرعاً بالوحدة فآثرت أن تضع الشعب الارتري في قوالب تقسمه الي مسلمين ومسيحيين، مرتفعات ومنخفضات وغير ذلك، وحجتها في ذلك أن هذا الشعب عجز أن يتعايش موحداً وفشل في حماية وحراسة وحدته، إذاً فلنقر الخلاف ونتعامل معه علناً، أو هكذا يقولون. مثل هذه الأحاسيس قد تكون وليدة الإحباط من الشعارات التي رفعت تنادي بأن اختلاف الرؤى يجب أن لا يعيق مبدأ الحفاظ علي وحدة بلادنا ولا سيرنا نحو التغيير، ومن الطبيعي أن يسبب فشل رافعي تلك الشعارات في تطبيقها خيبة أمل وصدمة لمن كانوا يعولون عليه فخابت آمالهم وصدموا في أحلامهم. صحيح أن الأحوال النضالية والأجواء السياسية السائدة اليوم قد تكون دافعةً الي الضيق والتبرم واتخاذ القرارات اليائسة. وإذا كنت قد قررت العمل علي تحقيق الأمن والاستقرار ثم سلكت طريقاً معاكساً لا يؤدي إلا الي الضيق والتهلكة فإنك لا شك تعبــِّــد الطريق لأعداء وحدة البلاد وترتكب من الأفعال ما يسرُّهم. إن قتل الوقت بلا طائل واللا مبالاة تجاه وطن وشعب يعيشان أسوأ الظروف أمر بالطبع يسر العدو ويحزن الصديق ولكن يجب أن تكون لدينا ولدى كل الوطنيين الشرفاء القناعة الراسخة بأن وحدة ارتريا ستصمد وتبقى وستهزم كل ما ينسجه إسياس أفورقي وآخرون من محاولات إضعافها عبر مختلف الوسائل والتكتيكات الخفية والظاهرة.          

ستبقى وحدة بلادنا الضمان لكل انتصاراتنا