EPDP News

ሓይልታት ናጽነትን ለውጥን (FFC)፡ ዝበሃል ደጋፊ ዲሞክራሲ ኣብ ሱዳን፡ ሰራዊት ኣብታ ሃገር ይዋግኡ ናይ ዘለዉ ክልቲኦም ጀነራላት፡ ኣብ ልዕሊ ሲቪል ይፍጽምዎ ንዘለዉ ሰብኣዊ ጥሕሰታት ብትሪ ኮኒኑ። እቲ ኣካል ነዚ ዝገለጸ፡ ብፍላይ ኣብ ኣልጀዚራ ዝበሃል ክፍሊ ሃገር፡ ብፍላይ ሰራዊት ህጹጽ ተወርዋሪ ሓይሊ ዝኽሰሰ ዘሎ ኣብ ልዕሊ ሲቪል ሰባት ግህሰትን ቅትለትን ድሕሪ ምፍጻሙ ምዃኑ እቲ ካብ ናይሮቢ ዝተዘርገሐ ናይቲ ኣካል መግለጺ ሓቢሩ።

መራሕቲ ናይቲ መግለጺ ዘውጸአ ደጋፊ ዲሞክራሲ ኣካል፡ ያሲን ኣርማንን ካሊድ ዑመር ዮሱፍን ንተግባራት ሰብኣዊ ግህሰት ብትሪ ክኹንኑ እንከለዉ፡ ወሃቢ ቃሎ ናይዚ ንዲሞክራሲም ዝሕለቕ ማእከል፡ ጃዕፈር ሓሳን ብወገኑ፡  ኣብ ልዕሊ ሰራዊት ጀነራል ሕመቲ ዘለዎ ተሪር ኩነነ ኣንጸባሪቑ። እቲ መግለጺ ከም ዘንጸባረቖ ብትእዛዝ ላዕለዎት ሓለፍቲ ይፈጸም ኣይፈጸም፡ በቲ ዝፍጸም ግህሰት ዝሕተት ኣብቲ ገበን ዘተፈጸመሉ ቦታ ሰፊሩ ዘሎ ሰራዊት እዩ።

እቲ መግለጺ ኣተሓሒዙ፡ ብዓብይኡ እቲ ኣብ ሱዳን ዝካየድ ዘሎ ውግእን ሳዕቤናቱን ዘተሓሳስብ ኮይኑ፡  እቲ ሰብኣዊ ግህሰት ኣብ ልዕሊ ሲቪል ወገናት ዝያዳ ከም ዘሻቕል ጠቒሱ፡ እቶም ኣብ ውግእ ተጻሚዶም ዘለዉ ክልቲኦም ወገናት ሰላማዊ መፍትሒ ንክረኽቡ ኣዘኻኺሮም። ሰራዊት ጀነራል ኣል ቡርሃን፡ እቶም ደገፍቲ ዲሞክራሲ ሓይልታት፡ ንሰራዊት ጀነራል ሕመቲ ብገባናት ውግእ ክኸስሉ ከም ዝደፋፍእ ከኣ እቲ መግለጺ ጠቒሱ።

ጉዳይ ሱዳን ኣብዚ እዋንዚ፡ ብፍላይ ኣብ መንጎ ኢትዮጵያ፡ ሶማልን ሶማሊላንድን ብሕቶ ኣፍደገ ባሕሪ ምውጣጥ ምስተፈጥረ፡ ብደረጃ ዞባ ዝተረሰዐ እዩ ዝመስል።

ፈረምትን ተዓዘብትን ውዕል ሰላም ፕሪቶርያ ብኸፊል ዘርኢ

ካቢነ ግዝያዊ ምምሕዳር ትግራይ (ግምት)፡ ኣብ መስርሕ ኣተገባብራ ናይቲ ኣብ መንጎ ፈደራላዊ መንግስቲ ኢትዮጵያን ህዝባዊ ወያነ ሓርነት ትግራይን ኣብ ደቡብ ኣፍሪቃ ከተማ ፕሪቶርያ ብ2 ሕዳር 2022 ዝተኸተመ ውዕል ሰላም  እቲ ተሪፉ ዘሎ፡ መንጎኛታት ኣብ ዘለዉዎ ክረአ ከም ዝወሰነ ኣፍሊጡ። እቲ ካቢነ ኣብዚ ዝሓለፈ መዓልታት ነዚ ዝወሰነ፡ ብሰንኪ ኣብ መንጎ ክልቲኦም ወገናት ዘሎ ዘይምትእምማን መስርሕ ትግባረ ክቕጽል ከምዘይከኣል ኣፍሊጡ።

መግለጺ እቲ ካቢነ ከም ዝሓበሮ፡ ካብቶም ዘየረዳድኡ ኮይኖም ዘለዉ፡ ብመሰረት እቲ ውዕል፡ “ሰራዊት ኤርትራን ዕጡቓት ሓይልታት ኣምሓራ ፋኖን ካብ ትግራይ ዘይምውጻእ፡ መሬት ወልቃይትን ራያን ናብ ትግራይ ዘይምምላስን ኣተገባብራ መስርሕ ምፍታሕ ዕጥቅን ምጥያስን ሰራዊት ትግራይ (TDF)” ከም ዝርከብዎም ኣፍሊጡ። በዚ መሰረት ክልቲኦም ፈረምቲ ኣካላትን፡ ተዓዘብትን ፓነል/መድረኽ ሕብረት ኣፍሪቃን ዝሳተፍዎ ርክብ ኣብዚ ቀረባ ግዜ ክካየድ ትጽቢት ኣሎ።

ምክትል ፕረሲደንት ግዝያዊ ምምሕዳር ትግራይ፡ ሌተናል ጀነራል ታደሰ ወረደ ብወገኑ ናይቲ ካቢኔ ውሳነ ንምብራህ ኣብ ዘካየዶ ጋዜጣዊ መግለጺ፡ ኣብ መንጎ እቶም ፈረምቲ ክንድቲ ዝድለ ምትእምማን ስለ ዘይተፈጥረ፡ ብዘይሳልሳይ ኣካል ምሉእ ብምሉእ ክሰማምዑ ዝገብርዎ ጻዕሪ ከምዘይተዓወተ ጠቒሱ፡ ኣብ ቅድሜኦም ስግኣት’ኳ እንተሎ ናብ ውግእን ግርጭትን ከይበጽሐ ነቲ ስምምዕ ኣብ ግብሪ ንምውዓል ኩሉ ዝከኣሎም ዘበለ ከም ዝገብሩን ሓቢሩ።

ኣብቲ ላዕለዋይ ፓነል/መድረኽ ክርከቡ ትጽቢት ካብ ዝግበረሎም፡  ኣባሳንጆ ዝመርሖም ወከልቲ ሕብረት ኣፍሪቃ፡ ሕቡራት መንግስታት፡ ኢጋድ፡ ሕብረት ኤውሮጳ፡ ኣሜሪካ፡ ደቡብ ኣፍሪቃን ኬንያን እዮም ።

ምስዚ ብዝተተሓሓዘ፡ ህግደፍ  ነቲ ብዝተፈላለዩ ኣህጉራዊ ኣካላት ብተደጋጋሚ ክቐርቦ ዝጸንሐ፡ “ሰራዊትካ ካብ ትግራይ ኣውጽእ”  ዝብል ምሕጽንታ ንዘይምቕባል፡ ብመንገዲ ኣብ ዓባይ ብሪታንያ ዘሎ ኤምባሲኡ ኣቢሉ  ኣብ ዘውጸኦ መግለጺ፡ “ሰራዊተይ ኣብ መሬት ኤርትራ እምበር ኣብ ትግራይ የለን” ኢሉ። ግዝያዊ ምምሕዳር ትግራይ  ግና “ኤርትራ  51 ቀበሌታ ትግራይ ብሓይሊ ሒዛ’ላ” ዝብል መግለጽታት ብተኸታታሊ ክውጽእ ከም ዝጸንሐ ይፍለጥ።

ኣቦ መንበር ሰልፊ ዲሞክራሲ ህዝቢ ኤርትራ (ሰዲህኤ) ፡ ብጻይ ግረዝግሄር ተወልደ ብ1 መጋቢት 2024፡ ኣብ መኽፈቲ 7ይ ጉባኤ ኤርትራዊ ዲሞክራስያዊ ሰልፊ ሃገር (ኤዲሰሃ) ናይ ደገፍን ሰናይ ትምኒትን መልእኽቲ ኣቕሪቡ። ኣቦ መንበር ሰዲህኤ፡ ኣብቲ ዘቕረቦ ቃል  ንሓለፍቲ ናይቲ ሰልፍን ተሳተፍቲ ጉባኤን ሰላምታ ድሕሪ ምቕራብ፡ ኣሰናዳእቲ ናይቲ ጉባኤ ንዘቕረብሉ ዕድመ ምስጋናኡ ኣቕሪቡ።

ኣብቲ መልእኽቱ ጉባኤኦም ህዝቢ ኤርትራ ብሓፈሻ ብሰንኪ ጭቆና ጉጅለ ህግደፍ ኣብ ኣጸጋሚ ኩነታት ኣብ ዝወደቐሉ፡ ብፍላይ ከኣ መንእሰያት ኤርትራ፡ ኣብ ሃገሮም ክነብሩ ዝኽእልሉ ኩነታት ስለ ዝሰኣኑ ሎሚ እውን ብዝተፈላለዩ ኣቕጣጫታት፡ ናብ ስደት ኣብ ዝውሕዝሉ ኩነታት ይካየድ ከም ዘሎ ተገንዚቦም፡ ነዚ ዘሻቕል ኩነታት ኣብ ግምት ዘእቱ ውሳነታት ክውስኑ ዘለዎ ተስፋ ገሊጹ።

ኣስዒቡ ድማ ኣብዚ እዋንዚ ኣብ ሃገርና ኣጋጢሙ ዘሎ ጸገማት ስዕርካ ህግደፍ ንምውጋድ፡ ብሓፈሻ ናይ ኩሉ ሓይልታት ለውጢ ኤርትራ ሰፊሕ ጽላል ንምምስራት፡ ብፍላይ ከኣ ከም ደንበ ተቓውሞ ኣብ ዲፕሎማስያዊ፡ ህዝባውን ተመሳሰልቲ ዛዕባታትን ብሓባር ምንቅስቓስ ዘኽእል ኩነታት ምፍጣር ግዜ ዘይህብ ምዃኑ ብምጥቃስ መጸዋዕታኡ ኣቕሪቡ። ኣብ መወዳእታ ድማ ጉባኤኦም ብሓባር ከቃልስ ዝኽእል ውሳነታት ብምውሳን ብዓወት ንክዛዘም ዘለዎ ሰናይ ትምኒት ደጊሙ ኣንጸባሪቑ።

ኣብ መበል 55 ምድማጽ ናይ ቃል ጸብጻብ ባይቶ ሰብኣዊ መሰል ሕቡራት ሃገራት ኣብ ጀነቫ፡ ሕብረት ኤውሮጳ ድሕሪ ጸብጻብ ፍሉይ ልኡኽ ሰብኣዊ መሰል ኤርትራ ሱዳናዊ  መሓመድ ዓብደልሰላም በቢከር፡ ምስማዕ፡ ሎሚ እውን ጉዳይ ሰብኣዊ መሰል ኤርትራ ኣዝዩ ከም ዘሻቕሎ ምግላጹ ናይቲ ባይቶ ክፍሊ ሓበሬታ ብ28 ለካቲት 2024 ኣብ ዘውጸኦ ጋዜጣዊ መግለጺ ኣፍሊጡ። ካብቶም ኣሻቓሊ ኢሉ ዝጠቐሶም፡ ናይ ሰባት ጃምላዊ ማእሰርትን ጉዱድ ምስዋርን ከም ዝርከብዎ ድማ ኣስፊሩ።

ምስዚ ኣተሓሒዙ ከኣ መንግስቲ ኤርትራ  ብሓፈሻ ኩሎም ተኣሲዎምን ተሰዊርዎን ዘሎ ግዳያት ክፈትሕ፡ ብፍላይ ድማ እቶም ካብ 2008 ጀሚሮም ደሃዮም ዘይተፈልጠ 13 ወተሃደራት ጅቡቲ ብዝምልከት ጠቒሱ። ከምኡ ከኣ ኣብ ኤርትራ ዝፍጸም ናይ ህጻናት ግዱድ ውትህድርናን ጾታዊ ዓመጽን ዝያዳ ኣሻቐልቲ ከም ዝኾኑ ሓቢሩ።

ሕብረት ኤውሮጳ መንግስቲ ኤርትራ ንመሰል ርኢቶኻ ምግላጽ፡ ምሕሳብ፡ ናጽነት እምነት፡ ምእካብን ኣብ ቅድሚ ሕጊ ነብስኻ ምክልኻልን ከኽብር ብትሪ ጸዊዑ። መጸዋዕታኡ ዝያዳ ብምርጓድ ድማ፡ ሰራዊቱ መሊኡ ካብ ኢትዮጵያ ክልል ትግራይ ከውጽእ፡ ኣብ ግዜ ውግእ ኣብ ትግራይ፡  ኣብ ልዕሊ ኤርትራውያን ስደተኛታት ከይተረፈ፡  ንዝተፈጸሙ  ጥሕሰታት ሰብኣዊ መስላት፡ በደላትን ዘይምኽባር ዓለም ለኻዊ ሰብኣዊ ሕግታትን፡ ፍትሒ ንምስፋን ብዘኽእል ኣገባብ ናጻን ተኣማንን መርመራ ክካየድ፡  ሓቲቱ።

ካብዚ ሓሊፉ ኤርትራ ኣብ ኩሎም ምስ ሰብኣዊ መሰላት ዝዝዛመዱ ዓለምለኻዊ ሕግታት ክትፍርምን ከተተግብርን ጸዊዑ። ኣብ መወዳእታ እቲ ሕብረት ኣብ ኤርትራ ሰብኣዊ መሰላት ንምኽባር ኣብ ዝግበር ምንቅስቓስ ክተሓባበር ድልዊ ምዃኑ ገሊጹ።

ኣብ ኤርትራ ኣብ ኣማኢት ኣብያተ-ማእሰርቲ፡ ኣማኢት ኣሸሓት ሃለዋቶም ዘይፍለጥ እሱራት ከም ዘለዉ ዝፍለጥ እዩ።

ምክትል ምምሕዳር ቤት ጽሕፈት መንእሰያት ሰዲህኤ ኢብራሂም ሰዓድ ኣባል እቲ ምምሕዳር ዓንደብርሃን ዮሃንስን፡ ብ11 ለካቲት 2024  ምስ ኣመሓደርቲ ናይቲ ኣብ ካይሮ ዝርከብ፡ ማእከል ባህሊ ኤርትራውያን ስደተኛታት ተራኺቡ፡ ብሓፈሻ ብዛዕባ ደንበ ተቓውሞ ኤርትራ ብፍላይ ድማ ብዛዕባ ሰልፊ ዲሞክራሲ ህዝቢ ኤርትራ (ሰዲህኤ) ከም ዝተዘራረቡ ኣብቲ ንመገሻኦም ብዝምልከት ዘቕረብዎ ጸብጻብ ሓቢሮም። ምስዚ ብዝተተሓሓዘ ድማ ንጽባሒቱ ምስ ናብ ኤርትራ ዝመሓላለፍ ናይ ተለቪዥን ሳተላይት መስከረም 61 ተራኺቦም መገልጺ ከም ዝሃቡ እውን ሓቢሮም።

ኣብቲ ርክባቶም ካብ ዘልዓልዎም ነጥብታት፡ መስርሕን ውጽኢትን 4ይ ጉባአ ሰዲህኤ ይርከቦ። ካብዚ ሓሊፉ እውን ተለቪዥን መስከረም 61 ኣብ ዝተረኽበሉ ብ16 ለካቲት ህዝባዊ ኣኼባ ከም ዘካየዱን ኣቐዲሞም ንተሳተፍቲ ኣኼባ ፖለቲካዊ መደብ ዕዮ ሰዲህኤ ብቋንቋታት ዓረብን ትግርኛን ዘርጊሖም ከም ዝጸንሑን ኣፍሊጦም።

ኣብቲ ህዝባዊ ኣኼባ ድሕሪ መበግሲ ዝኸውን መብርሂ ምሃቦም፡ ካብ ተሳተፍቲ ካብ ዝቐረቡ ሕቶታት፡ “ስለምንታይ ሰዲህኤ ኣብዚ እዋንዚ  ብኣድላይነት ጽላል ናይ ውድባት ይግደስ?፡ ሰዲህኤ መንእሰያት ኣባላቱ ክኾኑ ድዩ ዝጉስጉስ?፡ ሰልፍኹም ኣብ ብንቅስቓስ ብሪገድ ንሓመዱ ርኢቶኡ ከመይ እዩ?”፡ ዝብሉ ከም ዝርከብዎም ኣብቲ ጸብጻቦም ኣስፊሮም። እቶም ኣባላት ምምሕዳር ቤት ጽሕፈት መንእሰያት፡ ነቲ ዝቐረበ ሕቶታት ብመሰረት ውሳነታት 4ይ ጉባአን ዝተፈላለዩ ፖሊሲታትን ሰዲህኤ፡ ሰፊሕ መብርህታት ከም ዝሃብሉ ከኣ ገሊጾም። እዚ መደባቶም ንምዕዋት ኣብ ካይሮ ዝርከብ ኣባል ማእከላይ ባይቶ ሰዲህኤ ኣቶ ግርማይ ክፍለ መደባት ኣብ ምስራዕ ከም ዝተሓባበሮም ከኣ ምስ ምስጋና ጠቒሶም።

ሰበስልጣን ኢትዮጵያ ኣንቶነ ጋሊንዶ ዝተባህለ ፈረንሳዊ ጋዜጠኛ ብ22 ለካቲት 2024 ከም ዝኣሰሩ ጋዜጠኛ ዘጋርዲያን ሓቢሩ። ኣቶም ኣሰርቲ እቲ ጋዜጠኛ ህውከት ኣብ ናይ ምፍጣር ውዲት ተሳቲፉ ብዝብል ክኸስዎ እንከለዉ፡ “ንናጽነት ፕረስ” ዝተባህለ ጉጅለ ብወገኑ፡ እቲ ክሲ መርተዖ ዘየብሉ ምዃኑ ጠቒሱ እቲ ጋዜጠኛ ብህጽጹ ንክፍታሕ ጸዊዑ። ኮሚተ ምክልኻል ጋዜጠኛታት ብወገኑ እዚ ኣብ ፓሪስ ንዝመደበራ፡ ኣፍሪካን ኢንተንጀንስ/Africa Intelligence፡ ዝተባህለት መርበብ ዜና ዝሰርሕ  ኣንቶነ ጋሊንዶ፡ ሲቪል ብዝተኸዱ ኣባላት ጸጥታ፡ ኣብ ስካይ ላይት ሆቴል ከም ዝተኣስረ ኣፍሊጡ።

እቲ ግዜኡ ዘይሓለፈ ቪሳ ዝነበሮም፡ ኣብ ኣዲስ ኣበባ ምህላዉ ብመንግስቲ ኣፍልጦ ዝተዋህቦን ጋዜጠኛ፡ ኣብቲ ዝተኣስረሉ ግዜ ባተ ኡርገሳ ምስ ዝተባህለ ወሃቢ ቃል ብሕጊ ዝተመዝገበ ግንባር ነጽነት ኦሮሞ (ግነኦ) ቃለ መጠይቕ የካይድ ስለ ዝነበረ፡ እቲ ቃለ መጠይቕ ዝህብ ዝነበረ ኡርገሳ እውን ሓቢሩ ከም ዝተኣስረ እቲ ዜና ሓቢሩ።

እታ ዝሰርሓላ መርበብ ዜና፡ ነቲ ማእሰርቲ መሰረት ዝየብሉን ክሳብ ክንድዚ ንዝነወሐ ግዜ ናጽነት ዝግድብን ከምዘይኮነ ብምጥቃስ፡ ብህጽጹ ንክፍታሕ ጸዊዓ። ቤት ፍርዲ ኢትዮጵያ ግና ናይቲ ፈረንሳዊ ጋዜጠኛ ጠበቓ  ብዋሕስ ንክፍታሕ ዘቕረቦ ጥርዓን ብምንጻግ፡ ፖሊስ ብዝሓተቶ መሰረት ተለፎኑ ከይተረፈ ዝሓዞ ሰነዳት ክሳብ ዝጻረ፡  ኣብ ቤት ማእስርቲ ጸኒሑ 1 መጋቢት 2024 ናብ ቤት ፍርዲ ንክቐርብ ቆጸራ ሂቡ።

ሓላፊት ፕሮግራም ኮሚተ ምክልኻል ጋዜጠኛታት ኣብ ኣፍሪቃ፡ ኣንገላ ቁይንታል ብወገና፡ መሰረት ዘየብሉን ዘይፍትሓውን ማእሰርቲ እቲ ጋዜጠኛ፡ ሞያዊ ግቡኡ ከይፍጽም ዝዕንቅፍ ስለ ዝኾነ፡ ሰበ መዚ ኢትዮጵያ ብቕልጡ ብዘይ ቅድመ ኩነት ንክፈትሕዎ ጸዊዓ።

ናይቲ ጋዜጣጃ ማእሰርቲ ነቲ ኢትዮጵያ ኣብዚ እዋንዚ ካብ ሃገራት ትሕቲ ሳህራ፡ ብምእሳር ጋዜጠኛታት ሒዛቶ ዘላ 2ይ ደረጃ ዘጋድድ ምዃኑ፡ ነቲ ዜና ዘሰናድአ ሪፖርተ ኣፍሊጡ።

ማእከላይ ኮሜት ህዝባዊ ወያነ ሓርነት ትግራይ (ህወሓት)፡ ብ22 ለካቲት 2024 ኣብ ዘካየዶ ኣኼባ፡ ኣብቲ ዝሓለፈ ውግእ ብዘተፈላለየ ምኽንያት “ኣብ ኢድ ጸልኢ ወዲቖም” ተኣሲሮም ጸኒሖም፡ ድሕሪ ውዕል ፕሪቶርያ ዝተፈትሑ 8 ኣባላቱ ከም ዝወሰነ ናይቲ ውድብ መግለጺ ኣፍሊጡ።

በዚ መሰረት ኣብ ቤት ምኽሪ ፈደረሽን ኢትዮጵያ ኣደመንበር ዝነበረት ወ/ር ኬርያ ኢብራሂምን ኣብ ፈደራል ሚኒስተሪ ትራንስፖርት ምክትል ሚኒስተር ዝነበረት ወ/ሮ ምሉ ገ/እዚኣብሄርን ምሉእ ብምሉእ ካብ ሓላፍነትን ኣባልነትን ውድብ ክወጻ ወሲኑ። ነዚ ውሳነኡ ከም ምኽንያት ዝጠቐሶ ድማ “ኣብ ማእሰርቲ ኣብ ዝነበራሉ ግዜ ምስጢር ውድብ ኣሕሊፈን ሂበን” ዝብል እዩ።

እዚ ከምዚሉ እንከሎ፡ ኣባላት ፈጻሚ ኮሚተ ዝነበሩ ዶ/ር ኣዲስኣለም ባለማን ዶ/ር ኣብርሃም ተኸስተን በቲ ዝነበርዎ ናይ ፈጻሚ ሽማግለ ኣባልነት ክቕጽሉ፡ ኣባላት ማእከላይ ኮሚተ ዝነበሩ ዶ/ር ሰለሞን ኪዳነ፡ ወ/ሮ ኪሮስ ሓጐስ፡ ኣቶ ኣጽበሃ ኣረጋዊን ዶ/ር ረዳኢ በርሀን ድማ  ናይ ማእከላይ ኮሚተ ኣባልነቶም ክምለሰሎም ከም ዝወሰነ ተፈሊጡ።

ብመሰረት እቲ መግለጺ፡ እተን ካብ ሓላፍነትን ኣባልነትን ህወሓት ምሉእ ብምሉእ ዝተሰናበታ ክልተ ደቂ ኣንስትዮ ኣባላት ማእከላይ ኮሚተ ህወሓት ዝነበራ፡ ጌጋአን ኣሚነን ከም ዝተጣዕሳን ኣብ መጻኢ ህዝበን ክኽሕሳ ቃል ከም ዝኣተዋን ተፈሊጡ።  

ኣንበሳድር ማይ ሃመር ፍሉይ ልኡኽ ቀርኒ ኣፍሪቃ፡ ቤት ጽሕፈት ወጻኢ ጉዳይ ኣሚሪካ፡ ሚሲንጋ ኣንበሳድር ኣሜሪካ ኣብ ኢትዮጵያን ሚስ ጀኒን ሓላፊት ፖለቲካዊ ጉዳያት ኣብቲ ኢንባስን፡ ብኣባልነት ዝርከብዎ ልኡኽ ብ21 ለካቲት 2024 ኣብ ከተማ መቐለ ምስ ዝተፈላለዩ ኣካላት ተራኺቡ ዝተፈላለዩ ቦታታት እውን ከም ዝበጸሐ ማዕከናት ዜና ክልል ትግራይ ሓቢረን።

እቲ ልኡኽ ምስ ተወከልቲ ተቓወምቲ ውድባት ትግራይ ኣብ ዝገበሮ ርክብ፡ ብዛዕባ ውዑል ፕሪቶሪያን ኣተገባብራኡን ብሰፊሑ ዝተላዕለ ክኸውን እንከሎ፡ ብፍላይ ድማ ብዛዕባ ኣብ ትግራይ ዘሎ ጥሜት፡ ምምላስ ብሓይልታት ኣምሓራን ኤርትራን ተታሒዙ ዘሎ መሬት ትግራይን ተመዛበልቲ ናብ ቦታኦም ምምላስን ዝምልከት፡ ከምኡ እውን ጉዳይ ዲሞክራስን ናጽነትን ኣብ ትግራይ ኣብ ዝምልከቱ ዛዕባታት ከም ዝተመያየጡ ናይተን ውድባት ተወከልቲ ኣፍሊጦም።

እዚ ከምዚሉ እንከሎ እቲ ልኡኽ ምስ ዶ/ር ደብረጽዮን ገ/ሚካኤል ኣቦመንበር ህዝባዊ ወያነ ሓርነት ትግራይ እውን ተራኺቡ። ምስ ዶ/ር ደብረጽዮን ዝተዘራረበሎም ጉዳያት ምስቶም ናይ ተቓወምቲ ውድባት ተመሳሰልቲ ኮይኖም፡ ዶር ደብረጽዮን ካብ ውዑል ፕሪቶርያ ሓያሎ ዝተተግበሩ ነጥብታት ከም ዘለዉ ጠቒሱ፡ ብፍላይ ንምጥያስ ተጋደልትን ምምላስ ተመዛበልቲ ናብ ቦታኦምን ዝምልከት ኣዕዚዙ ከም ዝተዛረበ ተፈሊጡ።

ብዘይካዚ እቲ ልኡኽ ኣሜሪካ ኣብ ርእሲቲ ኣብ ኣዲስ ኣበባ ከካይድዎ ዝቐነዩ ርክብ ኣብ መቐለ እውን ምስ ፕረሲደንት ጌታቸው ረዳ ተራኺቡ ኣብ ተመሳሳሊ ዛዕባታት ተዘራሪቡ።

ኣብ መወዳእታ እቲ ልኡኽ ኣብ ከተማ መቐለ 800 ኣንበብቲ ዘተኣናግድ ዝነበረ፡ ሎሚ ግና ህንጻኡ ስለ ዝፈረሰ ኣገልግሎቱ ዘየለ ቤተ መጻሕፍቲ ምስተዓዘበ፡ ኣንበሳድር ኣሜሪካ ኣብ ኢትዮጵያ ናብ ንቡር ንምምላሱ ክሰርሑ ምዃኖም ኣፍሊጦም።

ኣምኒስት ኢንተርናሽናል/AMNESTY INTERNATIONAL፡ ሓለፍቲ ኢትዮጵያ ኩነታት ህጹጽ ኣዋጅ ብምጥቃም፡ ብሰላማዊ ኣገባብ ንዝቃወሙ ፖለቲከኛታትን ጋዜጠኝናታትን ብኣልማማ ካብ ምእሳር ንክቑጠቡ ጸዊዑ። እቲ ዓለም ለኻዊ ሰብኣዊ ትካል ብ19 ለካቲት 2024 ኣብ ዘውጸኦ ጸብጻብ፡ መንግስቲ ኢትዮጵያ ዝኣረገ ሜላን ህጹጽ ኣዋጅን ብምጥቃም፡ ናይ ሰባት መሰል  ምግሃስ ክቋረጽ ይግበኦ ኢሉ።

ጸብጻብ ኣምኒስት ኢንተርናሽናል፡ ፓርላማ ኢትዮጵያ ኣብ ክልል ኣምሓራ ኩነታት ህጹጽ ኣዋጅ ንቀጻሊ 4 ኣዋርሕ ኣናዊሑ፡ ኣብቲ ክልል ኣብ መንጎ ሓይልታት መንግስትን ዕጡቕ ሓይሊ ፋኖን ይካየድ ብዘሎ  ብውግእ ዝተፈጥረ ወጥሪ ብወተሃደራዊ ኣገባብ ክፈትሕ ምውሳኑ ዘይቅኑዕ ምዃኑ ኣስፊሩ። ኣተሓሒዙ ድማ ኣብዚ እዋንዚ ኣብ ኢትዮጵያ፡ ክልላት ኣምሓራን ኦሮሞን ብውግእ ክልል ትግራይ ድማ ብማሕበራዊ ቅልውላው ይሕመሳ ከምዘለዋ ናይቲ ትካል ዞባዊ ዳይረክተር ቲገረ ቻውታህ ብምጥቃስ ኣስፊሑ ዘርዚሩ።

ጸብጻብ ኣምኒስቲ፡ ናይቲ ህጹጽ ኣዋጅ ድሕረ-ባይታ ዘርዚሩ፡ እቲ ኣብ ክልል ኣምሓራ ዝትግበር ዘሎ ኣዋጅ ኣብ ናይታ ሃገር ነጋሪት ጋዜጣ ከምዘይትሓትመን፡ ህውከት  ካብ ምግዳድ ሓሊፉ መፍትሒ ከምዘየምጸአ ገሊጹ። ብጉልባብ እዚ ኣዋጅ ዝተኣስሩ፡ ዶር ደሳለ ጫነ፡ ክርስቲያን ታደለን ዮሃንስ ባያሎውን ዝርከብዎም ፖለቲከኛታትን ብዙሓት ጋዜጠኛታትን ጉዳዮም ናብ ፍርዲ ቀሪቡ ብዘይሻራዊ ዳንነት ከምዘይተራእየ ድማ ኣስፊሩ።

ኣባላት 2 ጨናፍር ሰዲህኤ ኣብ ጀርመን ብዕለት 18.02.2024 ሓባራዊ ኣኼባ ከም ዘካየዱ ካብተን ጨናፍር ዝተረኽበ ሓበሬታ ኣረዲኡ። ከምዚ ዝኣመሰለ ሓባራዊ ኣኼባ ድሕሪ 4ይ ጉባኤ ሰልፊ ንሳልሳይ ግዝይኡ ይካየድ ምህላዉ’ውን ተፈሊጡ። ኣብዚ ኣኼባ ኣባላት ክልቲኡ ጨናፍር፣

1. ዳህሳስ ኣተሃላልዋን ንጥፈታትን ጨናፍር፤

2. ኣገዳስነት ሓባራዊ ዕዮን፤

3. ንጥፈታት ህዝባዊ ምንቅስቓሳት ብፍላይ ንብርጌድ ንሓመዱን

4. ሓፈሻዊ ህልዊ ኩነታት ዞባ ቀርኒ ኣፍሪቃን ዝብሉ ዛዕባታት ተዘራሪቦም።

እቲ ኣኼባ፡ ብመራሕቲ ክልቲኡ ጨናፍር ሰናይ ትምኒትን ሰላምታን እዩ ተኸፊቱ። ዝተጠቕሱ  ዛዕባታት  መዛተዪ ነጥብታት ምዃኖም ድሕሪ ምጥቃስ፡ ሓደ ድሕሪ ሓደ ተዛሪቡሎም። ኣብቲ ቀዳማይ ዛዕባ፡ ኣኼበኛታት ኣተሃላልዋን ንጥፈታትን ክልቲኡ ጨናፍር ብምሕባር፣ ነቲ ዘሎ ኣውንታዊ ንጥፈታትን ዝቕጽሉዎ ዘለዉ ኣባላትን ብምምጓስ፡  ንክህሉ ዝኽእል ሕጽረታት ንምምላእን መበራበሪ ምልዕዓላት ኣብ ምክያድ ተቢዑ ካብ ምቅላስ ካልእ መተካእታ ከምዘየለ ኣስሚሩሉ። ኣብ ሃገርና ዘሎ ጨቋኒ ስርዓት ከይተሳዕረ ራህዋን ሰላምን ክረጋገጽ ከምዘይካኣል’ውን ርእዩ።

ብድሕሪኡ ተሳተፍቲ ነቲ ብ3 ኣካላት፡ ፖለቲካዊ ሓይልታት ኤርትራ (ፖሓኤ)ንምቛም ተበጺሑ ዘሎ ስምምዓት ብስፍሕ ዝበለ ተዘራሪቡሉ። ነዚ ዝምልከት ነቲ ብዕለት 10 ለካቲት 2024 ኣባላት መሪሕነት መሰጋገሪ ኣካል ንኣባላተን ዘቕረቡዎ ሰፊሕ ሰሚናር ኣሞጒሱ። ንካልኦት ኣብቲ መስርሕ ዘይተሳተፋ ውድባትን ምንቅስቓሳትን ክሓብርዎ ዝግበር ዘሎ ጻዕርታት ኣኼበኛታት ንኢዶም። ኣብዚ ዘሎናዮ ኩነታት ተቓውሞ፡ እቲ ሓደን መተካእታ ዘየብሉን ምርጫ፡ ብናይ ሓባር ጽላል ተጠርኒፍካ ምቅላስ ጥራይ ምዃኑ ብምእማን ድማ፡ መሰጋገሪ ኣካል ፖሓኤ ተጀሚሩ ዘሎ ምጥርናፍ ከይተሓለለ ክቕጽሎ  ኣኼበኛ ለበዋኡን ምሕጽንታኡን ኣስፊሩ።

ኣኼበኛ ኣብቲ 3ይ መዛረቢ ዛዕባ ብምእታው፡ ኣብዚ እዋን’ዚ ኣብ ውሽጢ ኤርትራውያን ይኹን ኣብ ናይ ወጻኢ ማዕከናት ዜና ኣብ ውዕዉዕ ደረጃ በጺሑ ብዘሎ  ብብርጌድ ንሓመዱ ዝካየድ ህዝባዊ ናዕቢ፡ ንመላእ ተቓላሳይ ህዝብና ዘተባብዕ፣ ንምልካዊ ስርዓትን ሰዓብቱን ድማ ዘርዓደ ምዃኑ መዚኑ። ሰዲህኤ ብደረጃ ጉባአኡ ዝወሰዶ መርገጽ መሰረት ብምግባር ድማ፡ ኩሎም ኣባላቱ ዘለዎም ውልቃዊ ተሞኩሮ ተጠቒሞም ኣብ ዘዘለዉዎ ናይ ምእላይ ተራኦም ከበርክቱ፡ ኣብ ዲፕሎማስያውን ፖለቲካውን ንጥፈታት ክተሓባበሩ ምጽንሖም ኣኼበኛ ንኢዱ፡ ገና ከይተሓለሉ ክቕጽሉዎ ድማ ተላብዩ። ኣብ ዝካየድ ዘሎ ሰላማዊ ሰልፍታት የጋጥሙ ንዘለዉ ሃሰያታትን ሕድሕድ ምድማይን ተሓታቲ እቲ ስርዓት ምዃኑ፡ ኣብ ሕጋዊ፡ ዲፕሎማስያውን ፖለቲካውን መድረኻት ኣብ ምግላጽ፣ ኣድላዪ ስጉምትታት ክወስዱ ከምዝግባእን ምትሕብባር መላእ ኣባላት ደምበ ተቓውሞ ከምዘድሊ ድማ ገሊጹ። መንእሰያትና’ውን፡ ንዝረኸብዎ ዲሞክራስያዊ መሰለ ተጠቒሞም፣ ንሕግን ስርዓትን ዝነብሩለን ሃገራት ኣኽቢሮም፣ መጻኢ ኲነታቶም ኣብ ግምት ዘእተወ ኣገባብ ክኽተሉ ከምዝግባእ ኣኼባ ጨናፍር ርእዩ።    

ኣብ መወዳእታ ድማ ንዞባ ቀርኒ ኣፍሪቃ ብዝምልከት ሓጺርን ሓፈሻውን ሓበሬታ ምስ ቀረበ፡ እቲ ዘሎ ኩነታት ኣዝዩ ኣብ ዝተሓላለኸን መኣዝኑ ዘጥፍአን ሕድሕድ ደም ዘፍስስን ኮይኑ ከም ዘሎን ተገሊጹ። እቲ ቀንዲ ጸገም ድማ፡ መራሕቲ ሃገራት ቀርኒ ኣፍሪቃ ስልጣኖም ንምንዋሕ ክብሉ፡  ንናይ ወጻኢ ሓይልታት ጐጎቲቶም ኣናምጽኡ ናይ ውክልና ውግኣት እናወልዑ እቲ ኩነታት ኣብ ዘይዛሪ ደም ምፍሳስ የእትውዎ ምህላዎን እቲ ፍታሕ ድማ ህዝብታት ቀርኒ ኣፍሪቃ ነዚ ተረዲኡ ኣንጻሩ ደው ክብል ምስዝኽእሉን ጥራይ ምዃኑ ብናይ ሓባር ተገንዝቦን ጽቡቕ ምርድዳእን ኣኼባ ዛዚሙ።