ኤርትራውያን ብዛዕባ ኢሳያስን ቀይናን ኣተሓሳስባኡን፡ እንታይ ይብሉን እንታይ ይገብሩን በቲ ተግባሩ ዝቕየስ እምበር ንምንኣዱ ኮነ ንምንቃፉ፡ ከም ልበ-ወለድ ዝንገርን ዝድረስን ኣይኮነን። ኢሳያስ ግና ኣብ ማእከል ጐልጐል ክነኣድን ክምጎስን ዝደሊ ዓይኒ ሓሰኻ ዘየብሉ ዕቡይን ስሱዕን ፍጡር እዩ። ሒደት ዘይበሃሉ ኤርትራውያን ካብ ናይ ቅድም ኣነቓቕላኡ ጀሚሮም ብዛዕባኡ ዕቃበን ጥርጣረን ከም ዝነበሮምን ክቓለስዎ ከም ዝጸንሑን ስኑድ እዩ።

ብኣንጻሩ ብዙሓት ኤርትራውያን፡ ብፍላይ ከኣ ኣብ እዋን ብረታዊ ቃልስን ኣብ ግዜ ናጽነትን ኤርትራን፡ ልዕሊ ዝግበኦ ሕሉፍ ሓሊፎም ብግጥምን ዜማን ንኢደሞን ኣመጒሰምዎን። “ወዲ ኣፎም ብርየ፡ ንሱ ኣንበሳ ዓሻክሩ ነብርየ” ተባሂሉ። “ወዲ ኣፎም፡ ኢሱ ….. ወዘተ” ዝብሉ ናይ ቅብጥሮት ኣስማት እውን ኣውጺአምሉ። እንተኾነ እዚ ናእዳን ቅብጥሮትን ንዝተወሰነ ግዜ ሒዝዎ ዝጸንሐ ንላዕሊ ናይ ምንቅዕራር ኣመልካቲ (ግራፍ)፡ ኣቕጣጫኡ ቀይሩ ናብ ቁልቁል ክንቆት፡ ደሓር ከኣ ንሓዋሩ ከምዘይትንስእ መሬት ክዘብጥ ግዜ ኣይወሰደሉን። ሚዛን ህዝቢ ኤርትራ ኣብ ኢሳያስ ንከንቆቁል፡ ኣብ ልዕሊ ናይ ውግእ ሓርበኛታት ማይሓባር ዝወሰዶ ጭካነ፡ ኣተገባብራ ግዱድ ውትህድርና፡ ምስ ዝተፈላለያ ጐረባብቲ ሃገራት ዝኣጐዶ ተኽታዂ ውግኣት፡ ሕገመንግስቲ ከይትግበር ብኢደ ወነኑ ምእጋድ፡ ኣካይዳና ሕገመንግስታዊ መልክዕ ይሓዝ ንዝበሉ ብጉጅለ 15 ዝፍለጡ ገዳይም ተቓለስቲ ምእሳር፡ ኣብ ሃይማኖታዊ ትካላት ኢድ ምእታውን መራሕተን ምእሳርን ምቕታልን ትካላተን ምውራስን፡ ንዝተወሰነ ግዜ መማረጺ ሓበሬታ ሒዘን ክቐርባ ጀሚረን ዝነበራ ናይ ብሕቲ ጋዜጣታት ምዕጻውን ጋዜተኛታተን ምእሳርን፡ ኣብ ልኡላውነት ኤርትራ ምውጋይን ሎሚ ከኣ እነሆ ህዝብና ብሰንኪ ዓለም ለኻዊ ለበዳ ሕማም ኮሮና ኣብ ጨንቂ እናሃለወ ነብሱ ፈትዩ ምሕባእን ዝኣመሰሉ ተግባራት ዘቃልዕዎ ተግባራት እዮም። እዞም ውትሩ ዝጥቀሱ ኣበሳታት  ኢሳያስን ምምሕዳሩን ነናቶም ንህዝብና ደም ዘንብዑ ዝርዝራት ኣለዉዎም።

ህዝቢ ኤርትራ ነዞም ዝተጠቕሱን ካለኦትን ጸይቅታት ህግዲፍ ምኹናንን ምቅዋምን ጥራይ ዘይኮነ፡ ከምኡ ዓይነት ተግባራት ነውሪ ዝኾነሉ፡ ብሕገ-መንግስቲ ዝቕለስ ስርዓ-መንግስቲ ንምትካል ኣብ መስርሕ ቃልሲ ዘሎ ህዝቢ እዩ። ህላወን ንጥፈታትን ተቓወምቲ ፖለቲካዊ ሰልፍታትን ውድባትን ኤርትራ፡ ህዝባዊ ምንቅስቓሳትን ካለኦት ተበግሶታትን ከኣ ነዚ እዩ ዘመልክት። እቲ ኣንጻር ኢሳያስን ጉጅለኡን ናይ ምቅላስ ንቕሎን ተበግሶን ማዕባሊ እምበር፡ በዞም ክሳብ ሕጂ ተጋሂዶም ዘለዉ ኤርትራዊ ናይ ቃልሲ ትካላትን ባእታታትን ጥራይ ተደሪቱ ዝግለጽ ኣይኮነን። ኣብዚ ቀረባ መዓልታት፡ 95 ልዑል ደረጃ ትምህርቲ ዘለዎም ኤርትራውን ነቲ ቃልሲኳ ኣጋይሽ እንተዘይኮኑ፡ ብሓባር ኣብ ጐኒ ህዝቦም ከም ዝስለፉ ምእዋጆም፡ ንኤርትራዊ ሓይልታት ለውጢ ዓብይ ፍናን ዝህብ እዩ። ብኣንጻሩ ከኣ ንዕርበት ጸሓይ ኢሳያስ ዘቀላጥፍ  እዩ። ከምኡ እውን ነቲ ገለን ብጉርሒ ገለን ድማ ብገርህንፍርሕን ሓሓሊፉ ዝርአ ደገፍ ንኢሳያስ ዝሓክኽ እዩ። እዚ ምሁራዊ ኣበርክተኦም ቀጻሊ ክኸውን ናይ ኩልና ትጽቢት ምዃኑ ምዝኽኻሮም ከኣ ኣገዳሲ እዩ።

ጸረ ህዝቢ ተግባራት ኢሳያስ ከምቲ ንሱ ዝደልዮን ዝሓስቦን ኣብ ኤርትራ ጥራይ ተሓቢኡ ዝተርፍ ኣይኮነን። ብኣንጻሩ ጽልዋኡ ካብ ኤርትራ ወጻኢ ከንጸባርቕ ናይ ግድን እዩ። ኤርትራውያን ሓይልታት ለውጢ ኣብ ኩሉ ኩርነዓት ወጻኢ ዓለምና ኩነታት ኤርትራ ክትርዳእን ኣብ ልዕሊ ምምሕዳር ዲክታቶር ኢሳያስ  ናይ ዓገብ ተጸዕኖኣ ከተሕይል ክሰርሑ ጸኒሖምን ኣለዉን። ነቲ ጸረ ህዝቢ ተግባራቱ ዝምጥን ውጽኢትኳ እንተዘይኮነ ሳላ ቃልሲ ኤርትራውያን ኣብ ወጻኢ ኣብዚ እዋንዚ ኣብ ልዕሊ ኢሳያስ ዝወርድ ዘሎ ተጽዕኖታት፡ ንኡስ ዝመስል ግና ድማ እንዳማዕበለ ዝኸይድን ቀጻልን እዩ። ኣብዚ ቀረባ እዋን ጉዳይ ሰብኣዊ መሰል ኣብ ኤርትራ ክከታተላ ብባይቶ ሰብኣዊ መሰል ሕቡራት ሃገራት ዝተመዛ ወ/ሮ ዳኒየላ ክራቨትዝ ምምሕዳር ኣቶ ኢሳይስ ብህጹጽ ናይ ሕልናን ፖለቲካን እሱራት ክፈትሕ ዘቕረበኦ መጸዋዕታ ሓላፍነት ዝስመዖ መራሒ ሃገር እየ ንዝብል ቀሊል ግምት ዝወሃቦ ኣይኮነን። ብጉዳይ ጋዜጠኛታት ዝግደሱ ትካላትን ዓበይቲ ማዕከናት ዜናን ንጉዳይና ዝህብዎ ዘለዉ ቆላሕታ እውን ቀሊል ኣይኮነን። ኤርትራዊ ዛዕባ ብቐንዱ ንዓና ንኤርትራውያን ዝምልከትኳ እንተኾነ፡ ኣብ ቅድሚ ሕብረተሰብ ዓለምን ትካላቱን ቦታ ምርካቡ ከኣ ኣዝዩ ሓጋዚ እዩ።

ዘራጊ ተግባራት ኢሳያስ ቀንዲ መንቀሊኡን ምንጩን ደኣ ኣብ ኤርትራ ይኹን እምበር፡ ብፍላይ ንጐረባትና ዘቕስን ኣይኮነን። ኢሳያስ ንቐልቢ ህዝብናኳ ሎሚ እንደየናይ ከይጥምዝዞ፡  ንቀልቢ ናይ ርሑቕ ተዓዘብቲ ንምጥምዛዝ ኣብዚ ከባቢና ኣብ ዝሓለፈ ኣዋርሕ ምዕግርጋር ጀሚሩ ነይሩ።  ነቲ ኣብ ምብራቕ ኣፍሪቃ ክሰርሕ ዝጸንሐ ብሰንኪ ዘይውሕሉል ዲፕሎማስያዊ ኣተሓሕዛኡ  ዝገደፎ ከባብያዊ ናይ ልምዓት ማሕበር  ኢጋድ ኣፍሪሱ ካልእ ምትእኽኻብ ክፈጥር ተንቀሳቒሱ። እንተኾነ ከምቲ “ስንኩል ንስንኩል ይዋቕዑ ብድንኩል” ዝበሃል፡ ብዘይካ ነቶም ከምኡ ብዙሕ ዘይተወገነ ዘቤታዊ ጸገማት ዘለዎም መራሕቲ ሶማልን ኢትዮያን ንኻለኦት ከዕግብ ኣይከኣለን። ህዝቢ ሶማልን ኢትዮጵያን እውን ኣካይዳ ኢሳያስ ካብ ቀደሙ ዘራጊ ምዃኑ ስለ ዝርድኡ፡ ብፍላይ ከኣ ኢትዮጵያውያን ምሁራትን ፖለቲከኛታትን ብዝተፈላለዩ መንገድታት “ኣብ ውሽጣዊ ጉዳይና ኣይትእተወና” ይብልዎ ኣለዉ። ቅድሚ ወርሒ ኣቢሉ 49 ኢትዮጵያውያን ደቂ ኦሮሙ ዶክተራት ብቐጥታ ናብ ኢሳያስ ዝጸሓፍዎ ናይ “ኢድካን እግርኻን ኣክበልና” ደብዳበን እቶም ውሽጡን ውሻጠኡን ዝፈልጡዎ ነባራት መራሕቲ ህዝባዊ ወያነ ሓርነት ትግራይ ከሰምዕዎ ዝጸንሑ ስምዕታን ከኣ ኢሳያስ ኣብ ዘዝኸዶ ይኸስር ከም ዘሎ ዘረድእ እዩ። እታ ዕርክነት ኢሳይስን ዶ/ር ኣብይ ኣሕመድን እውን “ሞተት ሰተኾት” ትበሃል ዘላ እያ ትመስል።

እምበኣር ከምቲ “ንነዊት ጨነቖ፡ በቲ ኣርዑት ሓነቖ፡ በቲ ከኣ ዕርፊ ተወቖ” ዝበሃል፡ ኢሳያስ ብዓዲ ኮነ ብግዳም ቀጻልነቱ ትቕምስል እያ ዘላ። ዝያዳ ንክትሓርር ከኣ ሕጂ እውን ዝጽበየና ሓቢርካ ናይ ምጽዳፉ ቀሊል ግና ከኣ ኣገዳሲ ዕማም ኣለና። እዚ ግና፡ ቀንዲ እዋናዊ ቀዳምነትና ህዝብና ብኮሮና ቫይረስ ከይህሰ ምስራሕ ምዃኑ ብዘይምዝንጋዕ እዩ።